IMPROVING LEADERSHIP ACTIVITIES IN THE ORGANIZATION OF LEADERSHIP MANAGEMENT

Abstract

In the article, the essence of the concept of leadership, traditional approaches to leadership, behavioral theories of leadership, personal characteristics of the leader, team activity management, leadership style in the enterprise management system, leadership management in the organization, leadership in conflict situations, issues related to innovative leadership, its pedagogical foundations, the content of training based on the improvement of leadership activities, forms, methods and tools, as well as the possibility of effective use of the obtained results, management and leadership activities in management, management functions, specific features of effective management of people's behavior and interactions are described in it.

Source type: Journals
Years of coverage from 2024
inLibrary
Google Scholar

Downloads

Download data is not yet available.
To share
Shadiyev , S. (2024). IMPROVING LEADERSHIP ACTIVITIES IN THE ORGANIZATION OF LEADERSHIP MANAGEMENT. Economic Development and Analysis, 2(12), 167–172. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/eitt/article/view/64354
Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Abstract

In the article, the essence of the concept of leadership, traditional approaches to leadership, behavioral theories of leadership, personal characteristics of the leader, team activity management, leadership style in the enterprise management system, leadership management in the organization, leadership in conflict situations, issues related to innovative leadership, its pedagogical foundations, the content of training based on the improvement of leadership activities, forms, methods and tools, as well as the possibility of effective use of the obtained results, management and leadership activities in management, management functions, specific features of effective management of people's behavior and interactions are described in it.


background image

Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, dekabr

www.e-itt.uz

167


RAHBARLIK BOSHQARUVINI TASHKIL ETISHDA LIDERLIK FAOLIYATINI

TAKOMILLASHTIRISH

Shadiyev Sherzod Fayzullayevich

Termiz davlat pedagogika instituti

ORCID: 0009-0008-2677-1803

sherzodshadiyev1981@mail.ru

Annotatsiya.

Maqolada liderlik tushunchasining mazmun-

mohiyati, liderlikka an’anaviy

yondashuvlar, liderlikning xulq-atvor nazariyalari, rahbarning shaxsiy xarakteristikasi, jamoa
faoliyatini boshqarish, korxonani boshqarish tizimida liderlik stili, tashkilotda liderlikni

boshqarish, mojaroli vaziyatlar sharoitida liderlik, innovatsion liderlikka oid masalalar, uning

pedagogik asoslari,

rahbar faoliyatini

takomillashtirish asosida o‘qitish mazmuni, shakl, metod

va vositalar, shuningdek, olingan natijalardan samarali foydalanish imkoniyati, boshqaruvda

menejment va liderlik faoliyati, boshqaruv funksiyalari, unda odamlarning xulq-

atvori va o‘zaro

munosabatlarini samarali boshqarishning o‘ziga xos xususiyatlari bayon etilgan.

Kalit

so‘zlar:

rahbar,

xulq-atvor, liderlik

,

rahbar faoliyati

, menejment, takomillashtirish,

mazmun, shakl, metod, vosita, rivojlantirish, tashkilot, yondashuv, liderlik faoliyati, samaradorlik,

munosabat, samarali boshqaruv, innovatsion liderlik.

СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ ЛИДЕРСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ В ОРГАНИЗАЦИИ

ЛИДЕРСКОГО УПРАВЛЕНИЯ

Шадиев

Шерзод

Файзуллаевич

Термезский государственный педагогический институт

Аннотaция.

В статье рассмотрены сущность понятия лидерства, традиционные

подходы к лидерству, поведенческие теории лидерства, личностные характеристики

лидера, управление деятельностью коллектива, стиль лидерства в системе управления

предприятием, управление лидерством в организации, лидерство в конфликте,

ситуации, вопросы, связанные с инновационным лидерством, его педагогическими
основами, содержание, форма, методы и средства обучения на основе

совершенствования лидерской деятельности, а также возможность эффективного

использования полученных результатов управленческой и лидерской деятельности в

управлении, управленческие функции и особенности эффективного управления и
описывается поведение и взаимодействие людей.

Ключевые слова:

лидер, поведение, лидерство, лидерская деятельность,

управление, совершенствование, содержание, форма, метод, инструмент, развитие,

организация, подход, эффективность, отношение, эффективное управление,
инновационное лидерство.

UO

K: 436442

XII SON - DEKABR, 2024

167-172


background image

Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, dekabr

www.e-itt.uz

168

IMPROVING LEADERSHIP ACTIVITIES IN THE ORGANIZATION OF

LEADERSHIP MANAGEMENT

Shadiyev Sherzod Faizullayevich

Termiz State Pedagogical Institute

Abstract.

In the article, the essence of the concept of leadership, traditional approaches to

leadership, behavioral theories of leadership, personal characteristics of the leader, team activity

management, leadership style in the enterprise management system, leadership management in
the organization, leadership in conflict situations, issues related to innovative leadership, its

pedagogical foundations, the content of training based on the improvement of leadership

activities, forms, methods and tools, as well as the possibility of effective use of the obtained results,
management and leadership activities in management, management functions, specific features
of effective management of people's behavior and interactions are described in it.

Keywords:

leader, behavior, leadership, leadership activity, management, improvement,

content, form, method, tool, development, organization, approach, efficiency, attitude, effective

management, innovative leadership.

Kirish

.

Liderlik o‘quv kursi iqtisodiyot va menejment

sohasida mutaxassislarni fundamental

tayyorlashning zarur sharti bo‘lib, o‘z kuchlari va atrof

-muhitning imkoniyatlaridan oqilona

foydalanishga qodir ijodiy faol shaxsni shakllantirishni ta’minlashga qaratilgan. faoliyatning

muayyan tamoyillarini talab qi

ladi. “Li

d

erlik” fanini o‘rganishdan maqsad korxona, hudud va

korxona miqyosida liderlik fazilatlari, uslublari, ta’sir ko‘rsatish usullaridan samarali

foydalanish orqali odamlarning xulq-

atvori va o‘zaro munosabatlarini samarali boshqarish

metodologiyasi va amaliyo

tini o‘zlashtirishdan iborat.

Liderlik (lider ingilizcha, leader - lider, birinchidan, oldinda boruvchi) tushunchasiga

ko‘plab ta’riflar berilgan. Liderlik turli vaziyatlar uchun aniq ta’rifga ega emas, bu liderlikning

ko‘p qirrali

xususiyatini, uni tahlil qilishda turli yondashuvlarning mavjudligidir. liderlik - bu

ma’lum bir shaxsning tashkilotdagi (korxona, firmadagi), uning bo‘linmasi, guruhidagi mavqei
(maqomi) bo‘lib, uni egallab turgan shaxsning boshqa odamlarga ta’sir o‘tkazi

shi va

tashkilotning muayyan maqsadlariga erishish uchun ularni harakatga keltiruvchi liderlik

qobiliyati bilan tavsiflanadi.

Binobarin, boshqaruvda menejment va liderlik atamalari bir xil harakatlarni anglatmaydi,

lekin ular o‘zaro uzviy bog‘liqdir. Ular

munosabatlarining mohiyati shundaki, liderlik

boshqaruvning muhim jihati hisoblanadi. liderlik tashkilotning butun boshqaruv tizimiga

kiradigan faoliyat turidir. Menejment va liderlik o‘rtasida umumiy bo‘lgan narsa odamlarga

o‘zaro ta’sir qilish hisoblana

di. Bundan tashqari, boshqaruv funksiyalarining deyarli har biri,

bu bir vaqtning o‘zida liderlik funksiyasi ham hisoblanadi

.

Shu o‘rinda ta’kidlash joizki, liderlik samarali boshqaruvning muhim tarkibiy qismi

bo‘lishiga qaramay, samarali liderlar ham har doim bir vaqtning o‘zi

d

a samarali menejer bo‘la

olmaydilar. Boshqaruv va uni amalga oshiruvchi menejer faqat o‘zaro aloqada bo‘lgan

insonlarning uyushgan tuzilmalari mavjud bo‘lgan joyda amalga oshirilishi mumkin.

Xususan, lider, hatto dastlab tashqaridan kimdir tomonidan takli

f qilingan bo‘lsa ham,

oxir-

oqibat u boshchiligidagi guruh tomonidan tan olinadi. Demak, lider odatda “pastdan”,

ozmi-

ko‘pmi demokratik tarzda ilgari suriladi. Aksincha, ko‘p hollarda rahbar yuqoridan

tayinlanadi, go‘yo ta’sir o‘tkaz

uvchi tashkilotlar va hokazo tamonidan. Liderlikni pastdan

yuqoriga yo‘naltirilgan vektor bilan, rahbarlikni esa teskari yo‘nalishdagi vektor bilan belgilash

mumkin.

Boshqaruv va liderlik o‘rtasidagi farq. Menejmentni bo‘ysunuvchilarni o‘zlariga

yuklangan rasmiy vazifalarni bajarishga va muayyan vazifalarni bajarishga olib keladigan aqliy


background image

Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, dekabr

www.e-itt.uz

169

va jismoniy jarayon sifatida ta’riflash mumkin. Liderlik

-

bu bir kishining guruh a’zolariga ta’sir

qilish jarayoni. Boshqaruv - tashkilotni boshqarish funksiyalari rasmiy ravishda ishonib

tops

hirilgan shaxs bo‘ladi, lider esa guruhning eng obro‘li a’zosi hisoblanadi.

Boshqaruv hokimiyat orqali, liderlik esa ta’sir orqali sodir bo‘ladi. Liderning harakatlari

hech qanday vakolat va tuzilmalar doirasida cheklanmaydi. Ko‘pincha rahbar o‘zining ra

smiy

mavqei va ierarxiyasi bilan hech qanday aloqasi bo‘lmagan lider hisoblanadi. Tadqiqotlar shuni

ko‘rsatadiki, ko‘plab menejerlar liderlik fazilatlariga ega, ammo amalda ular kamdan

-kam

hollarda paydo bo‘ladi.

Shuningdek, liderlik

ka an’anaviy yondashuv

eng qadimgi hisoblanadi va ikkita nazariyaga

tayanadi: liderlik fazilatlari nazariyasi va liderlik xatti harakatlari kontsepsiyasi. Ushbu

nazariya doirasida tadqiqotchilar tarixdagi

buyuk odamlar

ni ommadan ajratib turuvchi

fazilatlarni aniqlashga harakat

qilishadi. Tadqiqotchilarning fikriga ko‘ra, liderlar o‘ziga xos

barqaror va o‘zgarmas fazilatlarga ega bo‘lib, ularni lider bo‘lmaganlardan ajratib turadi.
Bunday yondashuv liderlarning tug‘ilishiga emas, balki tug‘ilishiga asoslan

gan edi.

Adabiyotlar sharhi.

Samarali liderlar ko‘pincha yuqori natijalarga erishgan, tashkilotda yuqori lavozimni

egallagan va ko‘proq moddiy manfaadorlikda deb tan olingan. Ushbu nazariyaning eng

mashhurlari Stogdil, Giselli va Bennisning tadqiqotlaridir

(

Darren and Lashley, 2013).

Stogdill shaxsiyat nazariyasi doirasida olib borilgan 100 dan ortiq ilmiy tadqiqotlarni

ko‘rib chiqdi. U muvaffaqiyatli liderlarga xos bo‘lgan shaxsiy xususiyatlarni ajratib ko‘rsatishga

muvaffaq bo‘ldi: aql

-za

kovat, tashabbuskorlik, o‘zaro mu

n

osabatlar qobiliyati, o‘ziga ishonch,

mas’uliyatni o‘z zimmasiga olishga intilish, halollik. Stogdil shuningdek, ma’lum bir sifatning

ma’nosi ko‘pincha aniq vaziyatga bog‘liq degan xulosaga keldi

(

Raximov va Maxmudova, 2022).

Shuningdek, Stogdillning ko

plab izdoshlari xatti-harakatlar va vaziyatlar kontekstida

liderlarning fazilatlarini o‘rgandilar. Shu bilan birga, sifatlar ro‘yxati va tadqiqot loyihalari
ko‘lami kengaytirildi. Keyinchalik Stogdill tadqiqotlarida ba’zi

fazilatlar haqiqatan ham

samarali

liderlarga xos degan xulosaga keldi. Oldin aniqlanganlarga u yangi fazilatlarni qo‘shdi:

tajovuzkorlik, mustaqillik, stressga qarshilik. Biroq, Stogdill sifatlarning ma’nosi vaziyatga

bog‘liqligini yana bir bor ta’kidlayd

i

(

Raximov va Maxmudova, 2022).

Giselli bu sohaga alohida e’tibor qaratdi. U 20 yildan ortiq ilmiy faoliyatini ushbu masalani

o‘rganishga bag‘ishladi. U ideal lider obrazini yaratish uchun 30 xil xarakterli xususiyat va aqliy

qobiliyatlarni solishtirdi. U quyidagi xulosaga keldi: avtorit

ar moyilliklari aniq bo‘lgan lider bu

borada xotirjamroq bo‘lgan odamga qaraganda muvaffaqiyat qozonish ehtimoli kamroq deb,
ta’kidlaydi

(

Walker and Miller., 2015). Amerikalik maslahatchi Bennis 90 ta muvaffaqiyatli

liderg

a xos bo‘lgan xususiyatlarni o‘rg

anib chiqdi va liderlik fazilatlarining 4 guruhini aniqladi:

1. Diqqatni boshqarish, ya’ni natija yoki maqsad yoki harakat yo‘nalishining mohiyatini

izdoshlar uchun jozibador bo‘ladigan tarzda oldindan ko‘rish qobiliyati.

2. Bilimlarni boshqarish, ya’ni

o

‘z bilimlarini izdoshlar tomonidan tushuniladigan va

qabul qilinadigan tarzda yetkazish qobiliyati.

3. Ishonchli boshqaruv, ya’ni o‘z faoliyatini qo‘l ostidagilarning to‘liq ishonchini

qozonadigan tarzda tashkil etish qobiliyati.

4. O‘z

-

o‘zini boshqaris

h

, ya’ni yaxshi va o‘z vaqtida bilish qobiliyati zaif tomonlarini

kuchaytirish uchun ularning kuchli va zaif tomonlarini tan olish va boshqa resurslardan, shu

jumladan, boshqa odamlarning resurslaridan mohirona foydalanadilar. Bennisning

ta’kidlashicha, qo‘l ostidagilar o‘z ishining qadrini his qilishlari kerak

(

Фадеева

, 2014).

Keyingi tadqiqot liderlik fazilatlarining 4 guruhini aniqlashga olib keldi:
1. Fiziologik-

bo‘y, vazn, shakl, tashqi ko‘rinish, sog‘liq,

harakatlar energiyasi. Biroq,

jismonan bo‘yi o‘rtacha odamdan kattaroq bo‘lish lider bo‘lishga hech

qanday huquq bermaydi.

2. Psixologik (yoki emotsional) - sifatlar shaxsning xarakteri orqali namoyon bo`ladi.

Ularning irsiy va tarbiyaviy asoslari bor. Bu

sifatlarning juda uzun ro‘yxati bo‘lib chiqdi. Ammo


background image

Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, dekabr

www.e-itt.uz

170

shuni ta’kidlash kerakki, ko‘pgina fazilatlar

ularning liderlik bilan aloqasi amaliyoti bilan

tasdiqlanmagan.

3. Shaxsiy ishblarmonlik -

ko‘proq darajada o‘z vazifalarini bajarishda liderlardan olingan

va rivojlantiriladigan ko‘nikma va malakalarning xususiyatidir. Biroq, bu fazilatlar samarali

lider uchun hal qiluvchi ekanligini isbotlash hali mumkin emas

(

Ильина

и

др

., 2017).

Liderlik fazilat

larini o‘rganadigan yondashuv qiziqarli, ammo, amalda qo‘llash

murakablikni talab etadi. Biroq, bu nazariya liderlikning boshqa konsepsiyalarining paydo

bo‘lishi va rivojlanishi uchun turtki bo‘lib xizmat qildi

(

Ерастова

и

Черкасова

, 2015).

Michigan universitetining yondashuviga asoslanib, Rensis Likert samarali liderlar

tomonidan qo‘llaniladigan umumiy boshqaruv modellarini intensiv o‘rganishni o‘tkazdi.

Ikkinchisi inson omiliga e’tibor qaratishlari va m

aqsadlarga erishish uchun ishni bajarish uchun

jamoaviy yondashuvni rivojlantirishga harakat qilishlari aniqlandi. Ularga liderlarning ikki

toifasi ajratildi: xodimlarga e’tibor qaratgan liderlar, ishga yo‘naltirilgan liderlardir

(

Sinclair et

al., 2020).

Likert o‘z modeliga asoslanib, liderlik uslublari va boshqaruv madaniyatini aniqlash

uchun anketa is

hlab chiqdi. Anketadan olingan natijalarga ko‘ra, samarali liderlik ko‘pincha 4

-

tizimga kamroq, 1-

tizimga yaqinroq bo‘lgan. Biroq amalda 4

-tizimga mos uslubga amal qilish

oson emasligi ma’lum bo‘ldi. Ko‘pgina tashkilotlar ushbu uslubdan foydalanmagan. Ma’lum

bo‘lishicha, unga o‘tish tub o‘zgarishlar, asosan, oddiy ishchigacha bo‘lgan barcha darajadagi

liderning o‘zi va uning izdoshlarining xatti

-harakatlari

dagi o‘zgarishlar zarurati bilan bog‘liq

jarayon hisoblanadi

(

Двойникова

, 2017).

Tadqiqot metodologiyasi.

Liderning xulq-atvor uslublari tushunchalari orasida eng mashhuri yaqinda boshqaruv

panjara modeliga ega bo‘lib, u faqat bitta haqiqiy liderlik uslubi mavjudligini aniq ko‘rsatib

beradi. Ogayo shtati univers

iteti modeliga biroz o‘xshash, Bleyk va Moutonning boshqaruv

tarmog‘i ikki o‘zgaruvchining yoki liderlik xatti

-

harakatlari o‘lchovlarining kesishishi natijasida

hosil bo‘lgan jarayondir. Boshqaruv tarmog‘ining o‘zgaruvchilari, aslida, keyingi xatti

-

harakatlarni oldindan belgilab beruvchi joylashuv (biror narsaga yoki kimgadir) va qarash

(biror narsaga) tabiatida bo‘ladi, ya’ni. ikkala manfaat ham bir narsa bilan emas, balki inson

ongi v

a inson harakati bilan ham bog‘liqdir.

Yuqoridagi liderlik xulq atvori tushunchalari u yoki bu tarzda har qanday sharoitda

rasmiy liderlikning mavjudligini nazarda tutganligi sababli, ko‘plab tadqiqotchilar bir necha

bor savol berishgan: liderlik tipidagi

xatti harakatlar talab qilinmaydigan vaziyatlar bo‘lishi

mumkinmi? Shun

day qilib, Kerr va Germeyer bo‘ysunuvchilarning ish darajasiga va ularni

qondirishga liderlik ta’siriga bo‘lgan ehtiyojni inkor etishga moyil bo‘lgan o‘zgaruvchilar yoki

liderlik o‘rni

ni bosuvchi omillar mavjudligini taklif qildilar. Masalan, katta tajribaga ega,

rivojlangan qobiliyat va yuqori darajadagi tayyorgarlikka ega bo‘lgan bo‘ysunuvchi, go‘yo

direktiv liderlik zaruratini yo‘q qiladi. Strukturaviy lider mustaqil va mustaqil fikr

laydigan

bo‘ysunuvchining kuchli qarshiligini boshdan kechiradi.

Ko‘rib

chiqilgan tushunchalar yana bir bor yaqqol ko‘rsatib turibdiki, liderlar tug‘ilmaydi,

ishlab chiqariladi. Liderlik xulq-

atvorini o‘qitish orqali rivojlantirish va yaxshilash mumkin.

B

uni bilish, o‘z navbatida, muayyan liderlik qobiliyatlari va qobiliyatla

rini rivojlantiruvchi

boshqaruvni o‘qitish dasturlarini ishlab chiqish va taqdim etishga yordam beradi.

Tahlil va natijalar muhokamasi.

Liderlikning xulq-atvor tushunchalari liderl

ik xulq atvorini o‘lchashning juda keng

doirasiga asoslanadi, bu ko‘plab

talqinlarni oladi, bu esa ularning amaliy tasdiqlanishini

sezilarli darajada murakkablashtiradi. Shunga ko‘ra, liderlik xulq

-atvori tushunchalari

liderlikning samaradorlik va qoniqish

kabi muhim ko‘rsatkichlar bilan bog‘liqligi haqidagi

tushunchalarni takomillashtiradi.


background image

Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, dekabr

www.e-itt.uz

171

Levin o‘zining mashhur tadqiqotida avtoritar liderlik demokratik liderlikdan ko‘ra

ko‘proq ish olib borishini aniqladi. Shu bilan birga, o‘lchovning boshqa tomonida pas

t

motivatsiya, kamroq o‘ziga xoslik, guruhlarda kamroq do‘stona munosaba

t, guruh fikrlashning

yo‘qligi, liderga va guruhning boshqa a’zolariga nisbatan ko‘proq tajovuzkorlik, ko‘proq

bostirilgan tashvish va shu bilan birga, ko‘proq bog‘liqlik va bo‘ysunuvc

hilarning itoatkor xatti-

harakati bor edi.

Xususan, liberal rahbarlik ostidagi demokratik rahbarlik bilan solishtirganda, ish hajmi

kamaydi, ish sifati pasaydi. Olib borilgan tadqiqotlar avtokratik rahbarlik yuqori

samaradorlikka olib keladi, ammo demokratik rahbarlik qaraganda kamroq qoniqish hosil
qiladi degan xulosalarni t

o‘liq tasdiqlamadi. Shunga qaramay, Levinning tadqiqotlari boshqa

olimlarning yuqori mehnat unumdorligiga va yuqori darajada qoniqishga olib keladigan

liderning xulq-atvor uslubini izl

ashiga asos bo‘ladi.

Aksincha, shaxsga yo‘naltirilgan liderning asosiy t

ashvishi - bu insondir. Bunday lider

asosiy e’tiborni insoniy munosabatlarni yaxshilash orqali samaradorlikni oshirishga qaratadi.

Shaxsga yo‘naltirilgan lider o‘zaro yordamga urg‘u be

radi, xodimlarga qarorlar qabul qilishda

imkon qadar ko‘proq ishtirok etishga imkon beradi, mayda homiylikdan qochadi va bo‘linma

uchun yuqori mehnat unumdorligini belgilaydi. U qo‘l ostidagilarning ehtiyojlarini faol ko‘rib

chiqadi, ularga muammolarni hal

qilishga yordam beradi va ularning kasbiy o‘sishini

rag‘batlantiradi. Likert o‘z tadqiqotlariga asoslanib, liderlik uslubi doimo ma’lum bir faoliyatga

yoki shaxsga qaratilgan bo‘ladi, degan xulosaga keldi. Natijalar shuni ko‘rsatdiki, shaxsga

yo‘naltirilg

an liderlik uslubi deyarli barcha holatlarda samaradorlikni oshiradi.

K

eyinchalik olimlar ba’zi liderlarning uslubi ham ishga, ham shaxsga e’tibor qaratishini

aniqladilar. Bundan tashqari, vaziyatning tabiatiga ko‘ra, shaxsga yo‘naltirilgan uslub har doim

ham samarali bo‘lmagan va har doim ham lider uchun eng yaxshi xulq

-atvo

r bo‘lmagan.

Tadqiqotning davomi sifatida Likert shaklda ko‘rsatilgan to‘rtta asosiy liderlik uslubi tizimini

taklif qildi. Unda insonlarga ta’sir qilish, ularni tashkilot maqsadlariga

erishishga undash uchun

zarur bo‘lgan avtoritar va demokratik uslubning

turli darajalari bilan tavsiflangan liderlik

uslubi variantlari mavjudligini tushunishga imkon beradi.

Xulosa va takliflar.

Liderlik xulq-atvori sohasida eng muhim jarayonlardan biri hisoblanadi. Uning maqsadi

liderlikning ikki omilli nazariyasini ishla

b chiqishdir. Asos sifatida ikkita o‘zgaruvchi jarayon:

munosabatlarning tuzilishi va ushbu tuzilma ichidagi munosabatlar. Birinchi o‘zgaruvchiga

xatti harakatlar modeli kiradi, ularning yordami bilan lider guruhdagi munosabatlarning
tuzilishini tashkil qi

ladi va belgilaydi: rollarni belgilash, aloqa oqimlarini o‘rnatish, ish qoidalari

va tartiblarini va kutilgan natijalar majmuyidan iborat bo‘ladi.

Ikkinchi o‘zgaruvchiga lider va izdoshlar o‘rtasidagi munosabatlar darajasi yoki sifatini

aks ettiruvchi xatti-

harakatlar namunalari kiradi: do‘stlik, o‘zaro ishonch va hurmat,

hamdardlik va uyg‘unlik, bir

-biriga nisbatan sezgirlik, bir-biriga yaxshilik qilish istagi. Tadqiqot

ushbu ikki o‘zgaruvchi va turli xil ishlash ko‘rsatkichlari o‘rtasida bog‘liqlikni o‘

rnatadi.

Ta’kidlash joizki, keltirilgan xatti

-

harakatlar bir vaqtning o‘zida ikkita o‘zgaruvchining

mavjudligi bilan tavsiflangan liderlar, xatti-harakatlari ulardan faqat bittasi bilan

tavsiflanganlarga qaraganda, o‘z faoliyatida samaraliroqdir. Keyingi ma’lumotlarga asoslangan
holda, menejerning munosabatlar tuzilishiga asosiy e’tibori bo‘ysunuvchilarning

professionallik ko‘rsatkichlarini yuqori darajaga ko‘taradi va

tuzilmadagi munosabatlarga

e’tibor qaratgan holda, professionallik va past ko‘rsatkichla

r qayd etiladi. Liderlik faoliyati uzoq

vaqtdan beri to‘g‘ri gipoteza sifatida qabul qilingan. Shuningdek, har qanday sharoitda
qo‘llaniladigan samarali liderlikning y

agona haqiqiy uslubini yaratish mumkin emas edi. Shu

bilan birga, keltirilgan ma’lumotlar

muhim xulosa chiqarishga imkon beradi.


background image

Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, dekabr

www.e-itt.uz

172

Adabiyotlar/Литература/References:

Darren Lee-Ross, Conrad Lashley. (2013) Entrepreneurship & Small Business Management

in the Hospitality Industry (Hospitality, Leisure and Tourism) 1st Edition. USA

.: «

Routledge

»

.

John R. Walker, Jack E. Miller. (2015)

. Supervision in the Hospitality Industry. USA.: «Wiley»

.

Raximov Z.O., Maxmudova A.P. (2022)

Liderlik. O‘quv qo‘llanma. Samarqand iqtisodiyot va

servis instituti. -

Samarqand.: “STEP

-

SEL” MChJ. nashryot

-

matbaa bo’li

mi, - 156 b.

Sinclair, M.T., A. Clewer, and A. Pack (2020), “Hedonic Prices and the Marketing of Package

Holidays: The Case of Tourism Resorts in Mala

ga” in Marketing Tourism Places, edited by

Ashworth, G. and B. Goodall, London, Routledge, pp. 85-103.

Двойникова У.Ю.

(2017)

. Психология лидерства: Учеб. Пособие

-

Самара:

Самар.гос.тех.ун

-

т,

-

121 с.

Ерастова А В., (2015) Черкасова О. В. Лидерство: учебное пособие / А. В. Ерастова, О.

В. Черкасова; Мордов. гос. ун

-

т.

-

Саранск,

-

1,13 МБ.

Ильина Е.В., Афанасьева А.Н., Романова А.И. (2017) Лидерство: особенности

управления в строительстве и сфере жилищно 152 коммунальных услуг. Учебное пособие.

-

Казань:

КГАСУ, 156 с.

Фадеева В.Н.

(2014)

. Лидерство и управление командой: учебное пособие.

-

Томск: Изд

-

во Томского политехнического университета,

- 188

с.

References

Darren Lee-Ross, Conrad Lashley. (2013) Entrepreneurship & Small Business Management in the Hospitality Industry (Hospitality, Leisure and Tourism) 1st Edition. USA.: «Routledge».

John R. Walker, Jack E. Miller. (2015). Supervision in the Hospitality Industry. USA.: «Wiley».

Raximov Z.O., Maxmudova A.P. (2022) Liderlik. O‘quv qo‘llanma. Samarqand iqtisodiyot va servis instituti. - Samarqand.: “STEP-SEL” MChJ. nashryot-matbaa bo’limi, - 156 b.

Sinclair, M.T., A. Clewer, and A. Pack (2020), “Hedonic Prices and the Marketing of Package Holidays: The Case of Tourism Resorts in Malaga” in Marketing Tourism Places, edited by Ashworth, G. and B. Goodall, London, Routledge, pp. 85-103.

Двойникова У.Ю. (2017). Психология лидерства: Учеб. Пособие - Самара: Самар.гос.тех.ун-т, - 121 с.

Ерастова А В., (2015) Черкасова О. В. Лидерство: учебное пособие / А. В. Ерастова, О. В. Черкасова; Мордов. гос. ун-т. - Саранск, - 1,13 МБ.

Ильина Е.В., Афанасьева А.Н., Романова А.И. (2017) Лидерство: особенности управления в строительстве и сфере жилищно 152 коммунальных услуг. Учебное пособие. - Казань: КГАСУ, 156 с.

Фадеева В.Н. (2014). Лидерство и управление командой: учебное пособие. - Томск: Изд-во Томского политехнического университета, - 188 с.