Сон суяги бошчаси суяк ичи томирларининг Дексаметазон таъсиридаги морфологик манзараси

Annotasiya

Дексаметазон – синтетик клюкокортикостероид препарати энг кўп қўлланиладиган воситадир. Айниқса, патогенезида аутоиммун заржир ҳосил бўлиши билан кечадиган инфекцион-аллергик ҳолатларда ҳам иммунодепрессив, ҳам яллиғланишга қарши таъсиридан фойдаланилиши даволаш стандартларида акс этган. Лекин уларнинг узоқ ва катта дозаларда қўлланилиши қатор асоратларни келтириб чиқармоқда. Юқоридагиларни ҳисобга олган ҳолда гормонал препаратларни қўлланилиш муддатидан келиб чиқиб кузатилиши мумкин бўлган структур ўзгаришларни чуқур ўрганиш долзарб муаммо ҳисобланади

Manba turi: Konferentsiyalar
Yildan beri qamrab olingan yillar 2023
inLibrary
Google Scholar
Chiqarish:
CC BY f
89-90
34

Кўчирилди

Кўчирилганлиги хақида маълумот йук.
Ulashish
Расулов , Х., & Субхонова , М. (2023). Сон суяги бошчаси суяк ичи томирларининг Дексаметазон таъсиридаги морфологик манзараси. Экспериментальная медицина: сегодня и в будущем, 1(1), 89–90. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/experimental_medicine/article/view/22201
Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Annotasiya

Дексаметазон – синтетик клюкокортикостероид препарати энг кўп қўлланиладиган воситадир. Айниқса, патогенезида аутоиммун заржир ҳосил бўлиши билан кечадиган инфекцион-аллергик ҳолатларда ҳам иммунодепрессив, ҳам яллиғланишга қарши таъсиридан фойдаланилиши даволаш стандартларида акс этган. Лекин уларнинг узоқ ва катта дозаларда қўлланилиши қатор асоратларни келтириб чиқармоқда. Юқоридагиларни ҳисобга олган ҳолда гормонал препаратларни қўлланилиш муддатидан келиб чиқиб кузатилиши мумкин бўлган структур ўзгаришларни чуқур ўрганиш долзарб муаммо ҳисобланади


background image

Международная научно

-

практическая конференция

«Экспериментальная

медицина:

сегодня и в будущем»

89

СОН СУЯГИ БОШЧАСИ СУЯК ИЧИ ТОМИРЛАРИНИНГ

ДЕКСАМЕТАЗОН ТАЪСИРИДАГИ МОРФОЛОГИК МАНЗАРАСИ

Расулов Х.А., Субхонова М.Г

.

Тошкент педиатрия тиббиёт институти, Тошкент, Ўзбекистон

Тошкент Тиббиёт Академияси Термиз филиали, Термиз, Ўзбекистон

Дексаметазон –

синтетик клюкокортикостероид препарати энг кўп

қўлланиладиган воситадир. Айниқса, патогенезида аутоиммун заржир

ҳосил бўлиши билан кечадиган инфекцион

-

аллергик ҳолатларда ҳам

иммунодепрессив, ҳам яллиғланишга қарши таъсиридан фойдаланилиши

даволаш стандартларида акс этган. Лекин уларнинг узоқ ва катта

дозаларда қўлланилиши қатор асоратларни келтириб чиқармоқда.

Юқоридагиларни ҳисобга олган ҳолда гормонал препаратларни

қўлланилиш муддатидан келиб чиқиб кузатилиши мумкин бўлган

структур ўзгаришларни чуқур ўрганиш долзарб муаммо ҳисобланади.

МАҚСАД

Сон суяги бошчаси суяк ичи қон томирларининг дексаметазон

таъсиридаги морфологик ўзгаришлари динамикасини ўрганиш.

МАТЕРИАЛ ВА УСЛУБЛАР

Тадқиқотда 76 нафар жинсий етук, эркак лаборатор каламушлардан

фойдаланиб, улар кузатув муддатларига қараб 6 та гуруҳ (ҳар бирида

n=12)га ажратилди. Жониворлар виварий шароитида стандарт рaционга

(озиқ

-

овқат ва сув таъминотига эга) мувофиқ сақланди. Уларга 5 кундан 3

ойгача муддатда қорин ичига Dex (KRKA Pharma, Словения) препарати 2,5

мг/кг дозада инъекция қилинди. Жониворлар морфологик текшириш учун

кузатувнинг 5

-, 14-, 30-, 45-, 60-

ва 90

-

кунларида режага мувофиқ

экспериментдан чиқарилди. Экспериментларни ўтказиш, ҳайвонларда

тажрибалар қўллашда қонунчилик меъёрий ҳужжатлари доирасидан

чиқмасдан ҳамда бутунжаҳон конвенцияси (умуртқали ҳайвонларни ҳимоя

қилиш тўғрисида, 1997 йил) га тўлиқ амал қилинди. Каламушларнинг

иккала сон суяги проксимал қисмлари ажратиб олиниб, 10%ли формалинда

фиксация қилинди. 3

-

4 мкр қалинликдаги гистологик кесимлар

гематоксилин эозин билан бўялди. Гистологик препаратлар AxioScope A1

(Zeiss, Германия) микроскопида тахлил қилинди ва расмга олинди.

Натижалар. Кузатувнинг дастлабки муддатларида (5

-

45 кунлар)

назорат гуруҳидаги морфологик манзарадан аҳамиятли силжишлар

аниқланмади. Экспериментнинг 60

-

кунида қон томир деворида дастлабки

морфологик ўзгаришлар аниқланди. Айниқса томирлар деворининг силлиқ

мушак қатлами ҳисобига қалинлашганлиги, интима қаватида тарқоқ шиш


background image

Международная научно

-

практическая конференция

«Экспериментальная медицина:

сегодня и в будущем»

90

аломатлари аниқланиб, эндотелий ҳужайлари нотекис жойлашуви

аниқланди. Эндотелиал ҳужайраларда таркибий ўзгаришлар кўринмайди.

ЯЦИ кўрсаткичлари ўзгаришсиз

.

Дексаметазон воситаси 90 кун мобайнида юқори дозада киритилган

жониворлар сон суяги бошчаси суяк ичи томирларида деворларида, аниқса

переферик томирларда ўзига хос морфологик силжишлар аниқланди.

Капиллярларда камқонлик, тромб сохалари ва деструктив ўзгаришлар

аниқланди. Айрим препаратларда кўрув майдонида склеротик суяк массаси

оралиғида янги ҳосил бўлган томирлар кўринади. Аксарият томир
деворларида мушак қавати гипертрофияси, эндотелий қаватининг

тартибсиз, кам сонли ҳужайлари кўринади.

ХУЛОСАЛАР

1.

Сон суяги бошчаси суяк ичи томирлари морфофункционал

ўзгаришлари организмга дексаметазон киритилиш муддатига ва дори

моддасининг миқдорига тўғри пропорционал бўлади.

2.

Сон суяги бошчаси томирларидаги дексаметазон инъекцияси

таъсирида ривожланадиган деструкцив ўзгаришлар дастлаб томир

деворининг силлиқ мушаклари гипертрофияси ва шиши билан боғлиқ

бўлса, кейинги муддатларда эндотелиал дисфункция келиб чиқишига олиб
келади.

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РЎЙХАТИ:

1.

Хакимова, Г. А., and Ж. Ф. Арифджанова. "Патофизиологическая

оценка кист яичника."

Medicus 5 (2016): 28-29.

2.

Khidirova, Gulnoza O. "Peculiarities Of The Hypofunction Of The

Perthygroid Gland In Rats On The Morphological Formation Of Bone Tissue."

European Journal of Molecular & Clinical Medicine 7.03 (2020): 2020.

Bibliografik manbalar

Хакимова, Г. А., and Ж. Ф. Арифджанова. "Патофизиологическая оценка кист яичника." Medicus 5 (2016): 28-29.

Khidirova, Gulnoza O. "Peculiarities Of The Hypofunction Of The Perthygroid Gland In Rats On The Morphological Formation Of Bone Tissue." European Journal of Molecular & Clinical Medicine 7.03 (2020): 2020.