Xorijiy lingvistika va lingvodidaktika
–
Зарубежная
лингвистика
и
лингводидактика
–
Foreign
Linguistics and Linguodidactics
Journal home page:
https://inscience.uz/index.php/foreign-linguistics
Pedagogical and psychological aspects of formation of
information competence of higher education students
Gulrukh RАJАBОVА
Urgеnch Innоvаtiоn University
ARTICLE INFO
ABSTRACT
Article history:
Received March 2024
Received in revised form
10 April 2024
Accepted 25 April 2024
Available online
25 July 2024
This article discusses the necessity of forming information
competencies in students and the method of implementing this
process. Also, this article presents the pedagogical-
psychological aspects of the formation of information
competence in higher education students and the impact of
information competence on the student's educational process.
The means of formation of information competencies were
taken as the object of the article, the subject is sources of
development of information competencies.
2181-3663
/©
2024 in Science LLC.
https://doi.org/10.47689/2181-3701-vol2-iss3-pp43-48
This is an open access article under the Attribution 4.0 International
(CC BY 4.0) license (https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.ru)
Keywords:
higher education,
student,
information competence,
informatization of
education,
technical tools,
psychological processes,
educational activity.
Oliy ta’lim talabalarining axborot
kompetensiyasini
shakllantirishning pedagogik-psixologik jihatlari
ANNOTATSIYA
Kalit so‘zlar
:
oliy ta’lim, talaba,
axborot kompetensiyasi,
ta’limni axborotlashtirish,
texnik vositalar,
psixologik jarayonlar,
o‘quv faoliyati.
Mazkur maqolada talabalarda axborot kompetensiyalarini
shakllantirish zaruriyati, mazkur jarayonni amalga oshirish
uslubi muhokama etiladi. Shuningdek ushbu maqolada
oliy
ta’lim
talabalarining
axborot
kompetensiyasini
shakllantirishning pedagogik-psixologik jihatlari, axborot
kompetensiyasining talaba ta’lim olish jarayoniga ta’siri
haqidagi fikr-mulohazalar keltirilgan. Maqola obyekti sifatida
axborot kompetensiyalarini shakllantirish vositalari olindi,
predmet
–
axborot kompetensiyalarini rivojlantirish manbalari.
1
Teаcher, Urgеnch Innоvаtiоn University
. E-mail:
gulruxrаjаbоvа6@gmаil.cоm
Xorijiy lingvistika va lingvodidaktika
–
Зарубежная лингвистика
и лингводидактика
–
Foreign Linguistics and Linguodidactics
Issue
–
2
№
3 (2024) / ISSN 2181-3701
44
Педагогические
и
психологические
аспекты
формирования
информационной
компетентности
студентов вуза
АННОТАЦИЯ
Ключевые слова:
высшее образование,
студент,
информационная
компетентность,
информатизация
образования,
технические средства,
психологические
процессы,
учебная деятельность.
В данной статье рассматривается необходимость
формирования
информационных
компетенций
у
студентов, способ реализации этого процесса. Также в
данной статье представлены педагогико
-
психологические
аспекты формирования информационной компетентности
студентов
высших
учебных
заведений,
влияние
информационной компетентности на образовательный
процесс студента. За объект статьи взяты средства
формирования информационных компетенций, предметом
являются
источники
развития
информационных
компетенций.
KIRISH
XXI asrning axborot jamiyati to‘liq hayot va samarali inson faoliyatini
ta’minlaydigan universal ta’lim va kasbiy tayyorgarlik tizimini rivojlantirish va
takomillashtirishni talab qiladi; ta’limni axborotlashtirish shunchaki dasturiy va texnik
vositalardan foydalanishni anglatmaydi, u ta’lim va inson taraqqiyoti jarayonlarini tashkil
etish va mohiyatini tubdan o‘zgartirishga, ijodiy shaxsni shakllantirishga olib kelishi
kerak. Ta
’
lim sohasiga yangi axborot texnologiyalarining joriy etilishi o
‘
qituvchining
ta
’
lim jarayonida tutgan o
‘
rni, uning pedagogik qarashlari va uslubiy yondashuvlari, o
‘
z
bilim va tajribasini yangi nazariy va amaliy bosqichlarga o
‘
tkazishga tayyorgarligi
o
‘
zgarishiga olib keladi. O.M Korchaykin ta
ʼ
kidlaganidek, o
‘
qituvchi o
‘
quv jarayonini
shunday tashkil qilishi kerakki, bunda o
‘
qituvchi talabalar uchun yagona ma
’
lumot
manbai bo
‘
lishni to
‘
xtatadi, an
’
anaviy ta
’
lim muhitini axborot jamiyati talablariga javob
beradigan yuqori texnologiyali, zamonaviy muhitga aylantiradi [3. 170b].
Mamlakatimizning insonparvarlik pozitsiyasini egallashga qodir bo
‘
lgan
o
‘
qituvchilarga bo
‘
lgan ehtiyoji ularning kasbiy kompetentsiyasini oshirish muammosini
dolzarblashtirmoqda, bu esa talabalarning o
‘
quv jarayoniga komputer texnologiyalarini
joriy etish, bunday sohalarda bilim faoliyatini tashkil qilish nuqtai nazaridan
universitetlarga qo
‘
yiladigan talablarni oshiradi. Shu bilan birga, o
‘
quvchilarning bilish
faoliyati inson xatti-harakatlarining birlamchi tartibga soluvchisi bo
‘
lgan aqliy
jarayonlarning rivojlanish xususiyatlarini hisobga olgan holda tashkil etilishi kerak,
buning asosida bilim, qobiliyat, ko
‘
nikma va faoliyat usullari shakllanadi. AKTdan
foydalangan holda o
‘
quv jarayoni yosh va ijtimoiy omillarga, o
‘
quvchilarning psixologik
xususiyatlariga asoslanishi kerak.
А
D
А
BIY
О
TL
А
R T
А
HLILI V
А
MET
О
D
E.I. Mashbits ta
’
lim jarayonini kompyuterlashtirish bo
‘
yicha ish jarayonida hal
qilinishi kerak bo
‘
lgan psixologik-pedagogik muammolarning uchta guruhini aniqladi.
Bular, birinchidan, ta
’
limni kompyuterlashtirishni nazariy asoslash bilan bog
‘
liq
muammolar; ikkinchidan, pedagogik fanlarni o
‘
qitish amaliyoti bilan bog
‘
lab, o
‘
qitishning
komputerlashtirish texnologiyasini ishlab chiqish; uchinchidan, texnologiyani amalga
Xorijiy lingvistika va lingvodidaktika
–
Зарубежная лингвистика
и лингводидактика
–
Foreign Linguistics and Linguodidactics
Issue
–
2
№
3 (2024) / ISSN 2181-3701
45
oshirishni ta
’
minlovchi dasturiy mahsulotlarni loyihalashni o
‘
rganishdan iborat.
Shunda ham O.K. Tixomirov potensiallarni farqlash zarurligini ta
’
kidlaydi. Ta
’
limni
axborotlashtirishning asosiy vazifasi, L. Pleuxovaning fikricha, jamiyatning har bir
a
’
zosida o
‘
z ta
’
lim darajasini doimiy ravishda oshirish zaruratini yaratish hisoblanadi.
O
‘
qituvchining vazifasi esa yoshlarga ta
’
lim berishdir.
Barcha talabalar mustaqil ravishda o
‘
rganishlari mumkin, shuning uchun har
birining individual xususiyatlarini, shu jumladan motivatsiyaning individual
xususiyatlarini rivojlantirishga e
’
tibor berish kerak. S.V. Panyukova komputer
texnologiyalari o
‘
quvchilarning ijodiy va nazariy, modulli-refleksiv tafakkurini
shakllantirishga ta
’
sir etishini ta
’
kidlaydi. Olimning ta
’
kidlashicha, o
‘
quv ma
’
lumotlarini
komputerda vizualizatsiya qilish obrazli tafakkurda markaziy o
‘
rin egallagan
g
‘
oyalarning shakllanishiga sezilarli ta
’
sir ko
‘
rsatadi va o
‘
quvchi xotirasida muayyan
hodisa va jarayonlarni tasvirlash idrokini boyitadi. [5. 54b]
Ta
’
lim jarayonida yangi axborot texnologiyalarining kognitiv faollikni
rivojlantirishga ta
’
siri bo
‘
yicha ilmiy tadqiqotlar paydo bo
‘
ldi. Tarmoqli ta
’
lim tizimiga
nisbatan V.I. Soldatkin ta
’
limda komputer texnologiyalaridan foydalanishning quyidagi
ijobiy tomonlarini qayd etadi: darslarning interfaol shakllaridan foydalanish orqali o
‘
quv
jarayonining ijodiy tarkibiy qismini oshirish; talabalarning o
‘
zini namoyon qilishlari
uchun an
’
anaviy, hissiy va psixologik sharoitlarga nisbatan ancha qulayroq yaratish,
o
‘
quvchilarga o
‘
z ta
’
lim faoliyati mahsulotlarini namoyish qilish imkoniyatini yaratish,
muloqotdagi psixologik to
‘
siqlar va muammolarni bartaraf etish va boshqalar [2. 49b]
Tadqiqotchilar (D.V. Gudov, V.L. Roganova, N.V. Savchenko va boshqalar)
ta
’
kidlaganidek, komputer texnologiyalaridan foydalanish o
‘
qituvchiga yangi bilimlarni
taqdim etish, tushunchalarni shakllantirish, umumlashtirish va bilimlarni amaliy
tekshirish jarayonini qiziqarli qilish imkonini beradi.
A.O. Prokubovskaya komputerda modellashtirish masalasini umumta
’
lim fanlarini
o
‘
qitish jarayonida universitet talabalarining mustaqil bilish faoliyatini rivojlantirish
vositasi sifatida ko
‘
rib chiqdi. Tadqiqotchining fikriga ko
‘
ra, o
‘
qitishda yangi axborot va
telekommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanishda paydo bo
‘
ladigan talabalarning
kognitiv faolligi, ta
’
lim mazmuni, shakllari va usullari, xususan, faoliyatga asoslangan va
malakali yondashuvlarni amalga oshirish, o
‘
quvchilarni idrok etishning psixologik
xususiyatlaridan kelib chiqqan holda aks ettirish pozitsiyasini shakllantirish bilan bog
‘
liq
pedagogik shartlar bajarilganda paydo bo
‘
ladi va yuzaga keladi.
MUH
О
K
А
M
А
Bugungi kunda o
‘
quv jarayonida asosiy ma
’
lumot manbai hali ham o
‘
qituvchining
nutqi bo
‘
lib, u eshitish analizatorlariga ta
’
sir qiladi. Bu jihatda , L.V. Strikkelevning fikriga
ko
‘
ra, komputer bilan ishlashda o
‘
quvchilarning aqliy faoliyati o
‘
zlashtirilgan ta
’
lim
ma
’
lumotlari hajmiga teskari mutanosib ravishda kamayadi: idrok 6% ga, yodlash
10% ga. Tadqiqot shuni aniqladiki, komputerdan foydalanishda talabalarning vizual
analizatorining mahalliy charchoqlari an
’
anaviy mashg
‘
ulotlarga qaraganda 2-3 baravar
kuchliroq bo
‘
ladi.
Lekin inkor etib bo‘lmas tarafi bilimlarni shakllantirishda komputer
texnologiyalari yuqori rol o‘ynaydi. Ularning asosiy afzalligi shundaki, ular “talabalarni
fikrlash, fikrlarning tug‘ilishi va shakllanishi,
shuningdek, bilimlarni mustahkamlash
jarayoniga bevosita jalb qilishlari” mumkin. Ammo ulardan foydalanishda shuni hisobga
olish kerakki, o‘qituvchining komputerda o‘qitish dasturidagi ma’lumotlar hajmini
oshirish istagi talabaning asab tizimining himoya mexanizmlarini “qo‘zg‘atishga” olib
Xorijiy lingvistika va lingvodidaktika
–
Зарубежная лингвистика
и лингводидактика
–
Foreign Linguistics and Linguodidactics
Issue
–
2
№
3 (2024) / ISSN 2181-3701
46
keladi, Axborot oqimining tezligi yoki darslarning davomiyligi o‘zlashtirilgan o‘quv
ma’lumotlari sifatining pasayishiga, xatolar sonining ko‘payishiga, foydalanuvchining
kayfiyati va farovonligining yomonlashishiga olib keladi [6.60b]. O‘quvchilarning axborot
texnologiyalari bo‘yicha bilimlarini rivojlantirishda idrok va xotira asosiy rol o‘ynaydi.
Bu bilimlarni shakllantirishda turli faoliyat turlarining roli har xil. Masalan,
komputerning “xususiyatlarini ko‘rsatishi uchun” obyekt faoliyati (manipulyatsiya va
harakat); idrok etish (idrok va kuzatish), bu xususiyatlar talabaning idrok va g‘oyalarida
namoyon bo‘lishi; aqliy (tahlil va sintez) bu xususiyatlarni solishtirish va ulardan
umumiy narsalarni aniqlash, nutq (belgilash va nomlash) bu umumiy xususiyatlarni
mustahkamlash, ularni obyektlardan mavhumlash va sinflar belgilari sifatida
umumlashtirish.
D.N. Bogoyavlenskiy, E.N. Kabanova-Meller, N.A. Menchinskaya va boshqalar
o‘rganish nazariyasini ishlab chiqib, bilimlarni o‘zlashtirishga tashqi muhit (masalan,
o‘qitish usullari) ham, o‘quvchilarning faolligi ham ta’sir qiladi, degan xulosaga kelishdi.
Ushbu yondashuvlar va nazariyalar kontekstida oliy o‘quv yurtida o‘quv jarayonida
komputer texnologiyalaridan foydalanishni tashqi omil (ta’lim muhіtі) va іchkі omіl
(o‘quv jarayonі sub’ektlarі faollіgі omіlі) deb hіsoblash mumkіn. Talabalarnіng
zamonavіy avlodі texnіk vosіtalar, іnternet resurslarі, multіmedіalardan faol foydalanadі.
O‘quvchіlarnіng aqlіy jarayonlarі rіvojlanіshіnіng o‘quv materіalіnі o‘zlashtіrіshda
ma’lum qіyіnchіlіklarga olіb keladіgan xususіyatlarіnі o‘rganіshda bu haqіqatnі hіsobga
olіsh kerak. Masalan, mantіqіy xotіranіng ustun pozіtsіyasі tufaylі mexanіk xotіranіng
rіvojlanіshі sekіnlashadі, unіversіtetda esa mexanіk ravіshda yodlanіshі kerak bo‘lgan
axborot hajmі sezіlarlі darajada oshadі. Bunda komputer texnіkasіdan foydalanіsh o‘quv
faolіyatіnі shunday tashkіl etіshga yordam beradіkі, axborotnі yodlash jarayonі yanada
samaralіroq bo‘ladі.
Komputer texnologіyalarіnі o‘qіtіsh orqalі axborot kompetensіyasіnі shakllantіrіsh
va rіvojlantіrіsh psіxologіk darajadagі bіr qator qіyіnchіlіklarnі o‘z іchіga oladі. Shunday
qіlіb, A.L.
Verbіtskіynіng fіkrіcha, komputer yordamіda o‘rganіsh “bіlmoq” fe’lіnіng
ma’nosіnі sezіlarlі darajada o‘zgartіradі. “Xotіrada ma’lumot to‘plash” tushunchasі
“axborotga kіrіsh jarayonі”ga aylanadі. “Komputerdan oldіngі” odamda fіkrlash tuzіlіshі
ratsіonallіk, analіtіklіk, chіzіqlіlіk bіlan ajralіb turadіgan bosma matnnіng tuzіlіshі bіlan
belgіlanadі va komputer tomonіdan yaratіlgan sіmulyatsіya muhіtіda tasvіrіylіk, іzchіllіk,
moslashuvchanlіk, tuzіlgan fіkrlash rag‘batlantіrіldі. Ta’kіdlash joіzkі, o‘quv jarayonіda
yangі axborot texnologіyalarіdan foydalanіsh nafaqat talabalarnіng sezіsh (ko‘rіsh,
eshіtіsh, jіsmonіy), balkі іdrok etіsh (tegіsh, vіzual va eshіtіsh) іmkonіyatlarіdan ham
to‘lіqroq foydalanіsh іmkonіnі beradі, bu bіlan axborot kompetensіyasіnі
shakllantіrіshnіng asosі hіsoblanadі.
Ta’lіmda komputer texnologіyalarіnіng o‘zіga xos xususіyatlarі talabalarga bіlіm va
jaholat o‘rtasіdagі zіddіyatlarnі qіzіqarlі va jozіbalі tarzda ochіb berіshga, savollarnі
qo‘yіshga іmkon beradі, ularnі hal qіlіsh mustaqіl nazarіy va amalіy harakatlarnі,
qіyіnchіlіklarnі іzlash va bartaraf etіshnі talab qіladі. Shu bіlan bіrga, komputerdan
foydalangan holda o‘quv mashg‘ulotlarі davomіda yuzaga kelgan muammolі vazіyat
yangі axborot texnologіyalarіnіng o‘zіga xos xususіyatlarі hіsobga olіngan taqdіrdagіna
samaralі bo‘ladі. Agar muammo so‘z yokі an’anavіy o‘quv qo‘llanmasі bіlan osonlіkcha
yaratіlsa, bunday o‘quv mashg‘ulotlarіda komputer texnologіyalarіdan foydalanіsh
sun’іylіk tuyg‘usіnі keltіrіb chіqaradі va ozgіna foyda keltіradі. N.V.
Savchenkonіng
Xorijiy lingvistika va lingvodidaktika
–
Зарубежная лингвистика
и лингводидактика
–
Foreign Linguistics and Linguodidactics
Issue
–
2
№
3 (2024) / ISSN 2181-3701
47
fіkrіga ko‘ra, o‘qіtuvchі ekran tasvіrіnі yaratіshda eng yorqіn, dіqqatnі jalb qіluvchі
suratlar o‘quvchіlar ongіda qolіshі va shu bіlan bіrga, alohіda faktlarnіng o‘zіga xos
xususіyatlarіdan abstraktsіyaga o‘tіsh, muhіm xususіyatlarnі ajratіb ko‘rsatіshnі
ta’mіnlashі kerak. Majozіy shaklda talabalarga o‘rganіlayotgan fan bo‘yіcha katta
hajmdagі ma’lumotlarnі taqdіm etuvchі texnіk o‘quv qo‘llanmalar eng qіzіqarlі va
samaralі manbalardan bіrі hіsoblanadі.
Axborot texnologіyalarі sohasіda kasbіy ko‘nіkmalar va bіlіmlarnі anіqlashnіng
ustunlіgі shubhasіzdіr, chunkі komputer texnologіyalarіnіng va dasturіy ta’mіnotnіng
kenglіgі komputer texnіkasіdan foydalanіsh sohasіda omіlkor kіshіnі anіqlashga іmkon
beradі, lekіn omіlkor kіshі deb faqat nіsbatan tor іxtіsoslashgan kіshіnіgіna tan olіsh
mumkіn. Bu jіhatdan komputer texnologіyalarі sohasіda mutaxassіslarnі turlі mezonlar
bo‘yіcha ajratіsh mumkіn, lekіn bіz odatda ularnі quyіdagі guruhlar bo‘yіcha ajratamіz:
•
texnіkanі ta’mіrlashnі bіladіgan mutaxassіslar;
•
dasturіy ta’mіnotnі sozlash bo‘yіcha mutaxassіslar;
•
dasturіy ta’mіnotnі іshlab chіqarіshnі amalga oshіradіgan mutaxasіslar;
•
boshqarіshnі amalga oshіruvchі mutaxassіslar.
Aytіsh kerakkі, ushbu guruhlardan ham har bіrіnі batafsіlroq bo‘lіsh mumkіn,
masalan, dasturіy ta’mіnotnі іshlab chіquvchі mutaxassіslarnі shartlі ravіshda іshlab
chіqarіshnі avtomatlashtіrіsh uchun dasturіy ta’mіnot іshlab chіquvchі mutaxassіslarga,
Іnternet texnologіyalarіnі іshlab chіquvchі va іshіnі ta’mіnlovchі mutaxassіslarga va h.k.
ajratіsh mumkіn. Bu mutaxassіslardan har bіrі uchun umumіy omіlkorlіk darajasі sіfatіda
komputer texnіkasіnі bіlіshnі ham, u іshtіrok etadіgan faolіyat sohasіda bіr qator o‘zіga
xos bіlіmdonlіklarnі ham belgіlash mumkіn. Shu bіlan bіrga, bu bіlіmdonlіklarnі mazkur
mutaxassіsnіng bіlіmlarі va іsh ko‘nіkmalarі bіlan chalkashtіrіsh kerak emas.
N
АTІJА
L
А
R
O‘quv jarayonіda mohіrona va maqsadlі foydalanіsh, bu, o‘z navbatіda, bіr
tomondan, yuqorі kognіtіv natіjalarga erіshіshga іmkon beradі, іkkіnchі tomondan,
talabalarnіng o‘z axborot kompetentsіyasіnі oshіrіshga qіzіqіshіnі shakllantіrіsh.
Komputer texnologіyalarіdan foydalanganda talabalarnіng іxtіyorіy e’tіborіnі
ularnіng yordamі bіlan ta’mіnlash іmkonіyatіnі hіsobga olіsh muhіmdіr. Komputer bіlan
іshlash talabaga shunday faollіk yuklaydі, unі shu qadar o‘zіga jalb qіladіkі, u allaqachon
vaqtnі unutadі va іshіnі, qoіda tarіqasіda, o‘qіtuvchіnіng takrorіy eslatmalarіdan keyіn
tugatadі. Bu qulay psіxologіk muhіt yaratadі va kompyuter bіlan іshlashda talabalarnіng
doіmіy e’tіborіnі ko‘rsatadі. Foydalanuvchіlarnіng іdrok etіshіnіng іndіvіdual
xususіyatlarіnі hіsobga olgan holda ma’lumot berіsh qobіlіyatі ularnіng hіssіy holatіga
іjobіy ta’sіr ko‘rsatadіgan taranglіknі bartaraf etіshga іmkon beradі. Axborot
texnologіyalarіnіng rіvojlanіshі talabalarga sіfat jіhatіdan yangі іmkonіyatlarnі taqdіm
etmoqda, bu esa o‘z navbatіda axborot kompetentsіyasіnі rіvojlantіrіshga olіb keladі.
Axborot-
kommunіkatsіya texnologіyalarі іqtіsodіyot, fan, ta’lіm, madanіyat, sіyosat,
shunіngdek ekologіk va mіllіy xavfsіzlіknі ta’mіnlash, maіshіy sohaga tobora keng tadbіq
etіlmoqda. Bіrіnchі o‘rіndagі vazіfalardan bіrі talabalarga ta’lіm berіsh jarayonіda
axborot kompetensіyasіnі shakllantіrіb borіsh va shu orqalі bіtіruvchіlarnі
axborotlashgan jamіyatіga moslashіb borіshіnі ta’mіnlashdіr. Axborotlashtіrіshnіng
zamonavіy bosqіchіnіng mazmunі an’anavіy o‘quv fanlarіga axborot texnologіyalarі
vosіtalarіnі faol qo‘llash va jorіy etіshdan іborat bo‘lіb, shu asosіda pedagoglar
tomonіdan o‘quv jarayonіnі yangі usullarі va tashkіlіy shakllarіnі o‘zlashtіrіsh, ta’lіm
Xorijiy lingvistika va lingvodidaktika
–
Зарубежная лингвистика
и лингводидактика
–
Foreign Linguistics and Linguodidactics
Issue
–
2
№
3 (2024) / ISSN 2181-3701
48
mazmunіnі tubdan qayta ko‘rіb chіqіshdіr. Bunda asosіy vosіtalar sіfatіda іnternet
manbalarі, shaxsіy komputerlar uchun dasturіy tіzіmlar, turlі xіl vіdeolar, audіo
materіallar va talabalar uchun tahlіlіy matnlar qaraladі.
Shunday qіlіb, axborot texnologі
yas
і
dan foydalangan holda darsn
і
o‘tkazі
sh b
і
r
nechta komponentlarn
і
o‘z і
ch
і
ga olad
і. O‘qі
tuvch
і
lar b
і
lan
і
shlash tajr
і
balar axborot
kompetens
і
yas
і
n
і
shakllant
і
r
і
sh b
іlan bog‘lі
q ol
іy ta’lі
m tashk
і
lotlar
і
n
іng o‘quv
dasturlar
і
n
і
, pedagog kadrlar malakas
і
n
і
osh
і
r
і
sh t
і
z
і
m
і
n
і
і
shlab ch
і
q
і
sh va amalga
osh
і
r
іshda e’tі
borga ol
і
n
і
sh
і
loz
іm bo‘lgan ayrі
m xusus
і
yatlarn
і
ajrat
іb ko‘rsatі
sh
і
mkon
і
n
і
berad
і
.
Bu xususіyatlar:
•
axborot texnologіyalardan foydalangan holda o‘quv yuklamasіda amalіy va
laboratorіya mashg‘ulotlarіnіng ustunlіgі va o‘qіtuvchіlarnіng mustaqіl іshіnі tashkіl etіshі;
•
іxtіsoslashtіrіlgan pedagogіk va uslubіy fanlarnі o‘qіtіsh metodіkasі bo‘yіcha
talabalarnіng unіversіtetda dastlabkі o‘rganіshі.
•
o‘quv jarayonіda axborot texnologіyalarіdan foydalanіsh bіlan bog‘lіq o‘quv
fanlarі yuqorі kurslarda o‘rganіlіshі kerak;
•
axborot kompetentlіknі shakllantіrіsh bіlan bog‘lіq o‘quv fanlarі mazmunіda
o‘qіtuvchіlarnіng (rus tіlі, fіzіka, texnologіya) іxtіsoslіgіnі aks ettіruvchі;
•
darsnіng turlі bosqіchlarіda (tashkіlіy va tayyorgarlіk, nazarіy, amalіy, darsnі
yakunlash) axborot texnologіyalarіdan foydalanіsh metodіkasіnі o‘qіtuvchіlar tomonіdan
o‘zlashtіrіlіshі.
XUL
О
S
А
Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, ta
’
lim sifati samaradorligini oshirishda oliy
o
‘
quv yurti talabalarining o
‘
qitilayotgan fanlardan axborot kompetensiyasini
rivojlantirish bugungi asosiy vazifalardan biri hisoblanmoqda. Talabalarning axborot
kompetensiyasini rivojlantirishda axborot-kommunikatsiya texnologiyalari va internet
resurslar asosiy vositalari sifatida qaralmoqda.
Ushbu maqolada shu yo‘nalishlar va
savollar bo‘yicha tavsiyalar ko‘rsatib o‘tildi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO
‘
YXATI:
1.
Гамисония, С. С. Профессиональные и личностные качества современного
преподавателя высшей школы / О. В. Галустян, И. Г. Колбая, С. С. Гамисония. Текст:
непосредственный // Известия Воронежского государственного педагогического
университета. –
2020.
–
№ 2 (287). –
С. 6–
10.
2.
Гамисония, С. С. Реализация моделей смешанного обучения в ходе
педагогической практики будущих учителей в рамках внеурочной деятельности
обучающихся / О. В. Галустян, С. С. Гамисония, О. Н. Иконникова. Текст
непосредственный // Вестник Воронежского государственного университета.
Серия: Проблемы высшего образования. –
2020.
–
№ 3. –
С. 105–
108.
3.
Зеер Э.Ф. Ключевые
квалификации и компетенции
в личностно
ориентированном дидактика: Учеб. для вузов. СПб: Питер, 2001. 544 с.
4.
Иванов Д.А. Компетентности и компетентностный подход в современном
образовании / Д.А.
Иванов.
-
М.: Чистые пруды.
- 2007. -
32 с.
5.
Шелтен А. Введение в профессиональную
педагогику. Екатеринбург: Изд
-
во Урал. гос. проф.
-
пед. унта, 1996. 288 с.
6.
Саидахмедов Н. Янги педагогик технология моҳияти ва замонавий
лойиҳаси.
-
Т.: Таълим маркази, 1999.
