365
O'ZBEK TILI DARSLARIDA KASBIY MULOQATGA O'RGATISH
Toshmatova S., 109-guruh, tibbiy- pedagogika
Ilmiy rahbar: Ahmedova G.M.
ToshPTI, O'zbek til va adabiyoti, rus va lotin tillari kafedrasi
Dolzarbligi.
Respublikamiz tibbiyoti tizimida 75000 nafardan ortiq shifokor va 300 mingga yaqin
hamshira mehnat qiladi. Oxirgi o'n yillikda keng jamoatchilik orasida, jumladan har xil tibbiyot
mutaxassisliklari o’rtasida deontologiya muammosi alohida o'rinlardan birini egallaydi. Buning isboti
sifatida turli gazeta va jurnallar, monografiyalar, simpozium va konferentsiyalarda muhokama qilingan
materiallar ijtimoiy etika va deontologiyaga bag’ishlanganligi masalaning dolzarbligini tasdiqlaydi.
Maqsadi.
Tibbiyot xodimi bemorlar parvarishida 'muomala madaniyati borasidagi ko'nikmalarini
tadbiq qilib va doimo o'z xatti-harakatlarini tahlil qilishi lozim. Agar bemor tushkunlikka tushgan bo'lsa,
ruhiy va jismoniy qiyinchiliklarni boshidan kechirayotgan bo'lsa, tibbiyot xodimi bu holatda uzining
muloqot borasidagi bor mahoratini, bilim va ko'nikmalarini ishga solmog’i lozim. Tibbiyot xodimi bemor
bilan samimiy, chin ko'ngildan, uning shaxsini hurmat qilib, uni qo'llab-quvvatlab, aniq va tushunarli
muloqot o'rnatishi kerak.
Bemorda muloqot davrida turli ehtiyojlar kelib chiqishi mumkin. Bunda ularga maslahatlar berish,
ko'nglini ko'tarish, tinchlantirish yoki u bilan ijtimoiy aloqa o'rnatish lozim. Bu vaqtida tibbiyot xodimining
tajribasi, muloqot ko'nikmalari va muomala vositasi katta ahamiyat kasb etadi. Zero, muomala madaniyati
tibbiyot xodimlarida yuksak insoniy fazilatlar mujassamligini ifoda eta olishi kerak. Ayniqsa, ulardagi
bilimdonlik, mehr-shafqat, kamtarlik, odamiylik, halollik, pokizalik, insoflilik, ziyraklik, hozirjavoblik,
xushmuomalalilik, bosiqlik hamda izlanuvchanlik kabi muhim jihatlarning borligi yuqoridagi
yo'nalishlarda o’z isbotini topishi va amaliyotda keng qo'llanishi muhimdir.
Xulqi zebo, madaniyatli, faxm-farosatli insonlarning muomala madaniyatining, o'zini odamlar orasida
qanday tutishi va odob saqlashini, so'z talaffuzini, umuman kishilar bilan muloqotda foydalanayotgan
xilma-xil go'zal muomala vositalarini o'rganish, ulardan ijodiy foydalanishi kerak. Shu bois, tibbiyot
xodiminig madaniy saviyasi, nutqi, dunyoqarashi, bilimi katta ahamiyat kasb etadi. Xullas, kasbiy muloqot
kommunikativ jarayonga nisbatan boy.
Xulosa.
Shunday qilib, O'zbekiston Respublikasi Qomusiga muvofiq aholining hayoti va sog’lig'ini
saqlash masalasi birinchi navbatda tibbiyot xodimlariga bog'liq bo'lib, tibbiy yordam sifati va
madaniyatining doimiy oshirilishi har bir tibbiyot xodimining muhim burchi hisoblanadi. Bu o'z navbatida
qonunning ahloqiy me’yorlarida tibbiyot xodimlarining kasbiy faoliyatiga nisbatan talablarni
kuchaytirilishini taqozo qiladi.
Umuman talabalarning o'zbek tilidagi nutriy muloqot madaniyatini shakllantirish ham kichik-kichik
maqsadlarga mos bilim, malaka, ko'nikmalar ko'rinishdagi parametrlar sifatida oldindan belgilab chiqilishi
kerak. Masalan, dialogdagi luqmalar mazmuni ham alohida birlikni tashkil etadi. Bunung uchun
suhbatdoshlarni eshitish, javobdan so’ng aks savol berish, savolni rad etish, uni biror ish-harakatga undash,
taklif qilish kabi turli shakllar va mazmunda o'tadi.
Nutqiy moloqotga kirishish, unga rioya etish uchun muayyan bilim, malaka, ko'nikmalarga ega bo'lish
talab etiladi. Bu ma’lumot lar kasbiy muloqotni o'rgatishga oid ish usullari, mashq turlari, ularning miqdori
va ularning yangilanishini belgilash, ta’lim jarayonini tashxislab borish imkonini beradi.
Аdabiyotlar ro'yxati:
1.
Масаидова, Фарзона, and К. Турдиева. "Қамчибек кенжанинг “балиқ ови” ҳикоясининг
ғоявий хусусияти." Перспективы развития медицины 1.1 (2021): 643-644.
2.
AKBARXODJAEVA, FERUZA ABDUGANIEVNA. "REQUIREMENTS FOR ADOPTED
TERMS IN THE FIELD OF MEDICINE." THEORETICAL & APPLIED SCIENCE Учредители:
Теоретическая и прикладная наука 9 (2021): 230-233.
3.
Шойимова, Шохиста, Суръат Гулямов, and Акмал Рахматуллаев. "Использование
современного
зарубежного
педагогического
опыта
в
медицинском
образовании." Актуальные проблемы обучения социально-гуманитарных наук в
медицинском образовании 1.1 (2023): 437-446.
