2025
SENTABR
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 2
|
ISSUE 9
78
TEXNOLOGIYA FANINI O‘QITISHDA INNOVATSION PEDAGOGIK
TEXNOLOGIYALARNI QO‘LLASH
Ibodov Alohidin Anvar o'g'li
Buxoro viloyati Gijduvon tumani
7-maktab texnologiya o'qtuvchisi
https://doi.org/10.5281/zenodo.17147970
Annotatsiya.
Mazkur maqolada texnologiya fanini o‘qitishda innovatsion pedagogik
texnologiyalardan samarali foydalanishning nazariy asoslari va amaliy jihatlari yoritiladi. Ta’lim
jarayoniga yangi metodlarni tatbiq etish orqali o‘quvchilarda mustaqil fikrlash, ijodkorlik,
muammoli vaziyatlarni hal qilish ko‘nikmalarini shakllantirish yo‘llari tahlil qilinadi.
Shuningdek, interfaol metodlar, axborot-kommunikatsiya texnologiyalari, loyihaviy va modul
asosida o‘qitish usullarining afzalliklari misollar yordamida ko‘rsatib beriladi.
Kalit so‘zlar:
texnologiya fani, innovatsion pedagogika, interfaol metod, axborot-
kommunikatsiya texnologiyalari, kreativlik, ta’lim sifati, loyihaviy yondashuv, modul o‘qitish.
Kirish.
Texnologiya fanini o‘qitish jarayonida innovatsion pedagogik texnologiyalarni
qo‘llash bugungi kunda ta’lim tizimining eng dolzarb masalalaridan biri hisoblanadi. Chunki
zamonaviy axborot makonida shakllanayotgan yangi avlod o‘quvchilari uchun ta’lim
samaradorligi nafaqat bilim berish bilan, balki ularda mustaqil fikrlash, amaliy faoliyat
ko‘nikmalarini rivojlantirish, ijodiy yondashuvni shakllantirish bilan ham belgilanadi. Shu bois,
o‘qituvchilar oldida faqat an’anaviy metodlar emas, balki innovatsion yondashuvlar asosida
ta’limni tashkil etish masalasi turibdi.
Mamlakatimizda so‘nggi yillarda ta’lim jarayonini modernizatsiya qilish, o‘quv
dasturlarini zamonaviylashtirish, pedagogik texnologiyalarni joriy etishga katta e’tibor
qaratilmoqda. Xususan, davlatimiz rahbari tomonidan ilgari surilgan ta’lim sohasidagi islohotlar,
o‘quvchi-yoshlarning zamonaviy bilim va kasb-hunarlarni egallashiga keng imkoniyatlar yaratib
bermoqda. Ayniqsa, texnologiya fanini o‘qitishda qo‘llanilayotgan yangi metod va usullar
o‘quvchilarda mustaqil fikrlash, tahlil qilish, konstruktorlik, loyihalash va ijodkorlik
qobiliyatlarini shakllantirishga xizmat qilmoqda.
Ta’lim jarayonida innovatsion texnologiyalarning ahamiyati, ularni qo‘llash zarurati,
shuningdek, texnologiya fanini o‘qitishda ulardan foydalanishning samarali yo‘llari haqida
umumiy ma’lumot beriladi. Ushbu mavzuni tanlashdan ko‘zlangan asosiy maqsad – texnologiya
fanini o‘qitishda innovatsion pedagogik texnologiyalardan foydalanishning nazariy asoslari va
amaliy tajribalarini yoritish, ta’lim jarayonining samaradorligini oshirish yo‘llarini izlashdan
iboratdir.
Texnologiya fani o‘quvchilarda amaliy faoliyat ko‘nikmalarini shakllantirishga
yo‘naltirilgan bo‘lib, unda qo‘llaniladigan metod va usullar ularning tafakkurini rivojlantirishi,
ijodkorlik va yangilikka intilishini kuchaytirishi zarur. An’anaviy ta’lim jarayonida asosan
ma’ruza va tushuntirish metodlariga tayanilgan bo‘lsa, innovatsion yondashuvlarda interfaol
metodlar, axborot-kommunikatsiya texnologiyalari, loyiha asosida ta’lim, muammoli ta’lim va
hamkorlikda o‘qitish usullariga keng e’tibor qaratiladi. Bu esa o‘quvchilarning faolligini oshiradi,
dars jarayonida ularni faol ishtirokchi sifatida jalb qiladi.
2025
SENTABR
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 2
|
ISSUE 9
79
Shu bilan birga, kirish qismida muammoning dolzarbligi ham asoslanadi. Chunki hozirgi
davrda ta’lim samaradorligini oshirish, raqobatbardosh kadrlar tayyorlash, yoshlarni mustaqil
fikrlash va yangilik yaratishga yo‘naltirish masalalari jamiyat oldida turgan eng muhim
vazifalardan hisoblanadi. Innovatsion texnologiyalarni o‘qitish jarayoniga keng tatbiq etish esa
ushbu maqsadlarga erishishda muhim ahamiyat kasb etadi.
Tadqiqotning obyekti, predmeti, maqsadi va vazifalari ham ko‘rsatib o‘tiladi. Ushbu
ishning obyekti – texnologiya fanini o‘qitish jarayoni, predmeti esa – unda qo‘llaniladigan
innovatsion pedagogik texnologiyalardir. Ishning maqsadi – texnologiya fanini o‘qitishda
innovatsion texnologiyalardan samarali foydalanish yo‘llarini asoslab berishdan iboratdir.
Tadqiqot vazifalari esa quyidagilardan iborat:
* texnologiya fanini o‘qitishda innovatsion texnologiyalarning o‘rni va ahamiyatini
aniqlash;
* o‘quvchilarning bilish faoliyatini faollashtirishda interfaol metodlarning roli;
* ta’lim jarayoniga axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini tatbiq etishning
samaradorligini tahlil qilish;
* loyiha asosida ta’lim, muammoli ta’lim, ijodiy topshiriqlar orqali o‘quvchilarning bilim
va ko‘nikmalarini shakllantirish yo‘llarini ko‘rsatish.
Mazkur ishning ilmiy yangiligi shundaki, texnologiya fanini o‘qitishda innovatsion
pedagogik texnologiyalarni qo‘llashning yangi yondashuvlari tahlil qilinadi, o‘quvchilarning
mustaqil fikrlash va ijodkorlik qobiliyatlarini rivojlantirishga yo‘naltirilgan samarali metodlar
ko‘rib chiqiladi. Shuningdek, amaliy tajriba asosida o‘qituvchilarga tavsiyalar ishlab chiqiladi.
Asosiy qism:
1. Innovatsion pedagogik texnologiyalarning mohiyati Innovatsion texnologiyalar — bu
o‘quv jarayoniga yangicha yondashuv, ta’lim samaradorligini oshirishga qaratilgan metod va
vositalar tizimi. Ular o‘quvchining shaxsiy qiziqishlari, bilishga bo‘lgan ehtiyoji va mustaqil
faoliyatini rivojlantiradi.
2.
Texnologiya
fanida
qo‘llaniladigan
innovatsion
metodlar
- Interfaol metodlar: “Aqliy hujum”, “Klaster”, “Bahs-munozara” orqali o‘quvchilarni faol
ishtirok etishga undash.
-Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari: Multimedia darslari, 3D modellar, virtual
laboratoriyalar yordamida amaliy ko‘nikmalarni mustahkamlash.
-Loyihaviy yondashuv: O‘quvchilarga kichik ishlab chiqarish loyihalari berish, amaliyotga
yo‘naltirish.
- Modulli ta’lim: Fan bo‘limlarini mustaqil o‘quv modullari shaklida tashkil etish orqali
o‘zlashtirishni chuqurlashtirish.
3. Innovatsion texnologiyalarni qo‘llashning afzalliklari
- O‘quvchilarning bilim olishga qiziqishini oshiradi;
-Mustaqil fikrlash va ijodiy yondashuvni rivojlantiradi;
-O‘quv jarayonini ko‘rgazmali va amaliy jihatdan boyitadi;
- Zamonaviy kasb-hunar ko‘nikmalarini shakllantirishga xizmat qiladi.
4. Amaliy misollar Texnologiya darslarida robototexnika, 3D printer, dizayn dasturlari,
onlayn simulyatorlardan foydalanish o‘quvchilarni yanada qiziqtiradi. Misol uchun, 8-sinf
2025
SENTABR
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 2
|
ISSUE 9
80
texnologiya fanida “Uy maketi yasash” loyihasini 3D dasturda bajarish, keyinchalik uni maket
sifatida chop etish samaradorlikni oshiradi.
Xulosa. Texnologiya fanini o‘qitishda innovatsion pedagogik texnologiyalarni tatbiq etish
— bu ta’lim sifatini oshirishning muhim omillaridan biridir. Interfaol metodlar, AKT vositalari,
loyihaviy va modulli yondashuv o‘quvchilarni bilimga qiziqtiradi, ularni mustaqil fikrlashga,
ijodiy yondashishga undaydi. Shu orqali yoshlar nafaqat nazariy bilimlarga, balki amaliy
ko‘nikmalarga ham ega bo‘ladilar. Innovatsion pedagogik texnologiyalar ta’limda shaxsga
yo‘naltirilgan yondashuvni kuchaytiradi, o‘quvchini o‘z imkoniyatlarini to‘liq namoyon etishga
chorlaydi. Shuningdek, ular texnologiya fanini hayotiy voqealar bilan bog‘lab o‘qitishga, ishlab
chiqarish va kasb-hunar sohalariga tayyorlashga xizmat qiladi. Ta’lim jarayonida yangicha
yondashuvlarning qo‘llanilishi o‘quvchilarni nafaqat bilim olishga, balki o‘z bilimlarini amalda
qo‘llashga ham o‘rgatadi. Shu bois, texnologiya fanini o‘qitishda innovatsion pedagogik
texnologiyalar o‘qituvchi va o‘quvchi o‘rtasida hamkorlikni kuchaytiradi, ular o‘rtasida ijodiy
hamkorlik muhitini yaratadi. Bu esa ta’lim samaradorligini sezilarli darajada oshiradi. Innovatsion
metodlardan foydalanish jarayonida o‘quvchilarda ijtimoiy faollik, jamoada ishlash ko‘nikmalari
ham shakllanadi. Zero, bugungi globallashuv sharoitida jamoaviy faoliyat, ijodkorlik va
mas’uliyatli yondashuv har bir sohada zaruriy sifatlar hisoblanadi. Shuningdek, texnologiya fanida
amaliy mashg‘ulotlarga keng e’tibor qaratilishi, o‘quvchilarda kasbiy kompetensiyalarni
rivojlantiradi. Shu o‘rinda, texnologiya fanini o‘qitishda innovatsion texnologiyalarni qo‘llash
kelajakdagi mutaxassislarni tayyorlashda muhim ahamiyatga ega ekanligini alohida ta’kidlash
lozim. Ayniqsa, ishlab chiqarish jarayonlariga oid bilimlarni amaliy mashg‘ulotlar orqali berish,
ularni zamonaviy usullar bilan uyg‘unlashtirish ta’limning samaradorligini oshiradi. Kelgusida
texnologiya fanida virtual laboratoriyalar, onlayn simulyatorlar, sun’iy intellekt asosidagi o‘quv
dasturlari keng joriy etilishi kutilmoqda. Bu jarayon esa fan o‘qitilishini zamonaviy talablar
darajasiga olib chiqadi. Shu bilan birga, innovatsion yondashuvlar
o‘quvchilarda ilmiy-tadqiqot faoliyatiga qiziqishni ham oshiradi. Umuman olganda, texnologiya
fanini o‘qitishda innovatsion pedagogik texnologiyalarni tatbiq etish ta’lim sifatini oshirish,
o‘quvchilarni mustaqil va ijodiy fikrlovchi shaxs sifatida tarbiyalash, ularning kelajakdagi kasbiy
faoliyatiga mustahkam zamin yaratishning eng samarali yo‘llaridan biridir.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti qarorlari va farmonlari. – Toshkent, 2023–2024.
2.
Karimov I.A. Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch. – Toshkent: Ma’naviyat, 2008.
3.
To‘raqulov, A. Pedagogik texnologiyalar va innovatsiyalar. – Toshkent: Fan, 2021.
4.
Xodjayev, N. Texnologiya fanini o‘qitishda metodik yondashuvlar. – Toshkent:
O‘qituvchi, 2020.
5.
Hasanboyeva O. Pedagogik mahorat va interfaol metodlar. – Toshkent: Iqtisod-Moliya,
2019.
6.
Shodmonov A., Mamatqulov B. Innovatsion ta’lim texnologiyalari. – Toshkent: NMIU,
2022.
7.
Ziyayev, D. Ta’limda AKTdan foydalanish. – Toshkent: Fan va texnologiya, 2018.
8.
Jonibekov U. Texnologiya fanining didaktik asoslari. – Samarqand, 2021.
2025
SENTABR
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 2
|
ISSUE 9
81
9.
Mavlonova R. Pedagogik innovatsiyalar nazariyasi va amaliyoti. – Toshkent, 2017.
10.
Internet
manbalari:
www.ziyonet.uz,
www.edu.uz
