ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 5 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1158
OSHQOZON-ICHAK TIZIMI KASALLIKLARI, TABIIY DAVOLASH
USULLARI VA UNING PROFILAKTIKASI
Isakova Gulmira Kupashevna
Xorazm viloyati Urganch shahar Urganch Abu Ali ibn Sino nomidagi
Jamoat salomatligi texnikumi
“Terapiya” fani yetakchi o’qituvchisi
https://doi.org/10.5281/zenodo.7976707
Аnnotatsiya.
Bemorlarda yallig’lanishning birinchi belgilar ko’ngil aynishi va oshqozon-
ichak traktining buzilishi bilan namoyon bo’ladi. Oshqozonichak traktining buzilishi
yallig’lanishni keltirib chiqaradi - gastrit, enterit. Surunkali kasalliklar - xoletsistit, pankreatit
kuchayishi mumkin. Turli mualliflarning fikriga ko’ra, so’nggi yillarda uning chastotasi 2-2,5
baravar oshdi, bu yuqori ovqat hazm qilish traktining yallig’lanishi bilan og’rigan bemorlar
sonining haqiqiy ko’payishi bilan ham, diagnostikaning yangi usullaridan foydalanish bilan ham
bog’liq. Yallig’lanishni dorilar yordamida va parhezga rioya qilgan holda yengish mumkin.
Gastrit, enterit, xoletsistit, pankreatit, gastroduodenit uchun parhez davolashning eng muhim
komponentidir. Tadqiqotning nazariy usulidan foydalanildi. Xalqaro olimlarning ko’plab maqola
va dissertatsiyalari tahlil qilindi, ular turli kitoblar, dissertatsiyalar, shuningdek, elektron
jurnallar asosida tayyorlandi.
Kalit so’zlar:
Gastrit, regeniratsiya, terapiya, parhez, oshqozon-ichak trakti.
DISEASES OF THE GASTROINTESTINAL SYSTEM, NATURAL TREATMENT
METHODS AND ITS PREVENTION
Abstract.
The first signs of inflammation in patients are manifested by nausea and
disorders of the gastrointestinal tract. Disorders of the gastrointestinal tract cause inflammation
- gastritis, enteritis. Chronic diseases - cholecystitis, pancreatitis may increase. According to
various authors, its frequency has increased 2-2.5 times in recent years, which is due to the real
increase in the number of patients with inflammation of the upper digestive tract, as well as the
use of new diagnostic methods 'liq. Inflammation can be controlled with medication and diet. Diet
is the most important component of treatment for gastritis, enteritis, cholecystitis, pancreatitis,
gastroduodenitis. A theoretical method of research was used. Many articles and dissertations of
international scientists were analyzed, they were prepared on the basis of various books,
dissertations, as well as electronic journals.
Key words:
Gastritis, regeneration, therapy, diet, gastrointestinal tract.
ЗАБОЛЕВАНИЯ ЖЕЛУДОЧНО-КИШЕЧНОЙ СИСТЕМЫ, НАТУРАЛЬНЫЕ
МЕТОДЫ ЛЕЧЕНИЯ И ЕГО ПРОФИЛАКТИКА
Аннотация.
Первые признаки воспаления у больных проявляются тошнотой и
расстройствами желудочно-кишечного тракта. Заболевания желудочно-кишечного
тракта вызывают воспаление – гастрит, энтерит. Могут усиливаться хронические
заболевания – холецистит, панкреатит. По данным разных авторов, его частота за
последние годы увеличилась в 2-2,5 раза, что связано с реальным увеличением числа больных
с воспалением верхних отделов пищеварительного тракта, а также применением новых
методов диагностики. Воспаление можно контролировать с помощью лекарств и диеты.
Диета – важнейшая составляющая лечения гастрита, энтерита, холецистита,
панкреатита, гастродуоденита. Использовался теоретический метод исследования.
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 5 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1159
Проанализировано множество статей и диссертаций зарубежных ученых, они
подготовлены на основе различных книг, диссертаций, а также электронных журналов.
Ключевые слова:
Гастрит, регенерация, терапия, диета, желудочно-кишечный
тракт.
Hozirgi kunda ovqatlanish sistemasining asosini tashkil etadigan; oshqozon-ichak
kasalliklari, bunday kasalliklar ko’p hollarda sifatsiz yoki noto’g’ri ovqatlanish (oshqozondagi
kislotali muhitni o’zgartirish) oqibatida kelib chiqadi. Oshqozondagi turli yara kasalliklar haqida
ma’lumot ularning asoratlari, birinchi belgilari, ularni uy sharoitida davolash ko’nikmalari bilan
batafsil tanishamiz. Oshqozon va ichak kasalliklari bir-biridan farq qiladi.
Gastrit kasaligini oladigan boʻlsak, bunda oshqozondagi kislotali muhitning oshishi va
kislota kamayib ketishi bilan farqlanadigan kasalliklarga boʻlinadi. Oshqozon oʻzi kislotali muhit
buning vazifalaridan biri ovqat bilan kirgan zararli bakteriyalarga qarshi kurashish hisoblanadi.
Agar biz ovqatlanayotganimizda ovqat bilan suv yoki choy ichish oshqozondagi kislota
konsentratsiyasini kamaytiradi, ya’ni suyuqlanib ozuqa bilan birgalikda kirgan zararli
bakteriyalarga qarshi kurasha olmaydi, buning natijasida kasalliklar kelib chiqadi. Oshqozondagi
kislotali muhitini normaga solish uchun tabiiy usul shotut sirkasini bir choy qoshiq miqdorda
ichilsa hazmga foyda beradi.
Oshqozoning kislotali muhiti koʻpayib ketsa organizm koʻproq ovqat talab qila boshlaydi,
bunda jig’ildon qaynashi va bezovtaliklar yuzaga keladi. Ushbu bezovtalikni kamaytirish uchun
tez-tez va oz miqdorda ovqatlanib turish kerak. Oshqozndagi kislota muhitini oddiy usulda uy
sharoitida nonsoda ya’ni NaOH ni ilitilgan suvda ertma hosil qilib ichiladi. Buning foydasi,
nonsoda ishqoriy uni ichilganda oshqozonda koʻpaygan kislotali muhitni neytrallashi natijasida,
jigʻildon qaynashi va kelib chiqadigan yara kabi kasalliklarni profilaktika qilinadi.
Agar siz achchiq va sho’r taomlarni, gazli suvlarni koʻp isteʼmol qilsangiz, o’z vaqtida
taom iste’mol qilmasangiz ham oshqozonda kislota koʻp ishlab chiqariladi, kislotalik muhit ortib
shilliq pardani zararlaydi. Bunda oshqozon shilliq qavati yalligʻlanib qizarish hosil boʻladi, gastrit
va yaraga olib keladi. Bunday yaralar me’dadan oʻn ikki barmoq ichakka oʻtadigan pilorius
sfinkterida koʻp uchraydi. Yaralarning birinchi belgilaridan biri ich qon ketish hisoblanadi.
Gastrit kasalligida ogʻriq butun qorin qismi chegarasi boʻylab kuzatiladi, yara kasalligi esa
faqat bitta nuqtada ogʻriq bo’ladi. Oshqozonda shira ajralishi koʻpaysa, xalq tilida aytganda
ichqotish holati kuzatiladi, bunda qorinda ogʻriq, oʻzini behuzur his etish, nerv sistemasiga taʼsiri
natijasida boshda ogʻriqlar kuzatiladi. Bu holatda organizmga kerakli boʻlgan biopolimerlar,
vitaminlar sintezlanmasligi natijasida hosil boʻladi. Kislotaliligi kamaysa, ovqat hazm qilish
pasayish holatlari paydo boʻladi. Bu jarayonda suyuq ovqatlar 2 soatda, quyuq ovqatlar esa 4
soatgacha oshqozonda turadi. Oshqozon yara kasalliklarini davolash mashaqqatli va vaqt talab
etiladi.
Kasallikning kelib chiqishiga 5 ta sabab:
1.Ratsional ovqatlanishni buzilishi.
2.Oshqozon shirasi tarkibi oʻzgarishi.
3.Asab sistemasining buzilishi, bu nerv sistemasida tormozlanish va qoʻzgʻalish jarayonlari
buzilib, mediator suyuqliklari chiqizi oʻzgarib tomirlarga taʼsirini koʻrsatadi va qon kelishi
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 5 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1160
buziladi, oshqozonga keluvchi va ketuvchi qon tomirlar torayadi, natijada me’da shilliq pardasida
oʻzgarishlar hosil boʻla boshlaydi.
4.Oshqozon va ichakda parazit holda yashovchi gijja va chuvalchanglar, bular organizmga
bilvosita taʼsir koʻrsatadi. Bunday parazitlar oʻzidan zaharli modda ishlab chiqarib, me’da shilliq
qavatini yallig’lanishiga sabab boʻluvchi omildir.
5.Koʻp dori ichuvchi insonlarda ham yara kasaligi kelib chiqadi. Asosan ogʻriq qoldiruvchi
(parasitamol, aspirin) kabilar.
Bu kasalliklarni oldini olishda sogʻlom turmush tarzi, ratsional ovqatlanish, oz-oz tez
miqdorda ovqatlanish, och qoringa haddan tashqari koʻp miqdorda ovqatlanmaslik, zararli
hisoblangan sigareta, nos va spirtli ichimliklardan voz kechish, asabilashmaslik, zararli odatlardan
saqlanish kerak. Gastrit kasalliklarida ko’pincha shifobaxsh ovqatlanish yaxshi samara beradi.
Shunga qaramasdan bemorlarni davolashga individual yondashish kerak.
Kasallikning kechishini hisobga olib parhez ovqatlanishni turli dori-darmonlar bilan va
boshqa davolash usullaridan to’g’ri foydalanish bilan qo’shib olib borish maqsadga muvofiq.
Oshqozon-ichak sistemasi kasalliklarini davolashda asosan tabiiy usullardan va dorilardan
foydalanish afzal. Bunda biopolimerlar va fermentlar terapiyasidan foydalanish, tabbiy Aloe,
shirinmiyya oʻsimliklarining ham foydasi bor.
REFERENCES
1.
М.Н. Репецкая, О.М. Бурдина “СОВРЕМЕННЫЕ ОСОБЕННОСТИ ТЕЧЕНИЯ
ХРОНИЧЕСКОГО ГАСТРОДУОДЕНИТА У ДЕТЕЙ” Пермский медицинский
журнал 2017. XXXIV. № 3. С. 19-24
2.
Diyetologiya B.M.Saidov. tahriri ostida Toshkent. iqtisod-moliya, 2008 y
3.
Sog’lom ovqatlanish-salomatlik mezoni. Sh.I.Karimov. tahriri ostida Toshkent.
O’zbekiston. 2015
4.
Tibbiy kimyo S.Masharipov Toshkent 2018
