Raqamli Avlodning Ta'lim Tizimidagi Ta'sirining Muammolari va
Yechimlari
Asadullayeva Nargiza
Toshkent amaliy fanlar universiteti, O‘zbekiston, Toshkent 100149, Gavhar ko‘chasi, 1
https://doi.org/10.5281/zenodo.10471498
Kalit so‘zlar: Raqamli avlod, ta’lim tizimi, muammoli yondashuv, texnik imkoniyatlar.
Annotatsiya:
Ushbu maqolada hozirgi raqamlashtirish davrida ta’lim tizimida yosh avlodni tarbiyalashda yuzaga keladigan
muammolar va shu muammolarga to‘g‘ri yondashuv asosida beriladigan yechimlar keltirilgan.
KIRISH
Raqamli avlod deb ta'riflash mumkin bo'lgan
bugungi talabalar, ular hayotining barcha jihatlarida
raqamli texnologiyalardan foydalanishadi. Talabalar
raqamli texnologiyalarni o'rganish, o'yin o'ynash,
aloqa qilish, o'zini rivojlantirish va bir qancha
maqsadlar uchun ishlatishadi. Raqamli avlodning
raqamli texnologiyalarga bo'lgan qiziqishi va
qobiliyati, ularning ta'lim tizimiga ham ta'sir
ko'rsatadi. Raqamli avlodning ta'lim tizimiga ta'siri
haqida ko'p tadqiqotlar olib borilgan.Bu maqolada,
raqamli avlodning ta'lim tizimiga ta'sirining asosiy
muammolari va echimlari tahlil qilinadi.
Raqamli avlod talimga katta tasir ko'rsatmoqda.
Bugungi kunda, internet orqali onlayn ma'lumotlarga
qulay kirish, interaktiv darsliklar, video darslar va
o'quv materiallari orqali o'quvchilar o'zlarining
o'zlashtirilgan o'quv yo'nalishlariga qulaylik bilan
muvaffaqiyatli o'qishlari mumkin. Bu, o'quvchilarga
o'zlarining
o'rganish
usullariga
mos
ravishda
o'rganishlari, o'zlashtirilgan o'quv yo'nalishlari ustida
mehnat qilishlari va shaxsiy rivojlanishlari uchun
yanada imkoniyatlar yaratadi. Raqamli avlodning
talimning nazariy va amaliy yo'nalishlari, kasb-hunar
ta'limi, novatorlik va yaratuvchilik qobiliyatlarini
rivojlantirishdagi
roli
hamda
bu
sohada
o'quvchilarning o'zlarini rivojlantirishlari uchun
foydali vositalari singari, ham bu muhimdir. Raqamli
avlod
talimni
yanada
samarali,
qiziqarli
va
o'zlashtiruvchi qilish orqali o'quvchilarga ilmiy-texnik
nazariyalarni o'rganish, ijodkorona muhitni namoyish
etish va mavzularga oid mulohazalarni baham
ko'rishlari orqali o'zlarini qiziqishlarini qondirishlari,
ma'naviyatini
shakllantirishlari,
o'zlarining
o'zlashtirilgan dunyolarini yangilashlari va yanada
rivojlantirishlari mumkin.
Raqamli avlodning ta'lim jarayonida raqamli
texnologiyalardan
foydalanishining
bir
qator
afzalliklari bor, masalan, talabalarning o'z-o'zini
ifodalash, ijodkorlik, hamkorlik, muammolarni hal
qilish ko'nikmalarni rivojlantirishiga yordam beradi .
Biroq, raqamli avlodning ta'lim jarayonida raqamli
texnologiyalardan foydalanishining ayrim salbiy
tomonlari ham bor, masalan, talabalarning diqqatini
tarqatishi,
raqamli
texnologiyalarga
bog'liqligi,
raqamli texnologiyalarning talabalarning o'rganish
jarayonini buzishi va boshqalar . Bu salbiy tomonlarni
kamaytirish uchun, ta'lim tizimi quyidagi ishlarini
amalga oshirishi mumkin:
Raqamli avlodning ta'lim tizimiga ta'sirining
asosiy muammolari quyidagilardan iborat:
- Raqamli texnologiyalarning ta'lim jarayoniga
moslashuvchanligi.
Raqamli
avlodning
ta'lim
Raqamli texnologiyalarni
ta'lim jarayoniga
moslashtirish
moliyaviy
imkoniyatlari
texnik imkoniyatlari
O'qituvchilar va talabalar
uchun raqamli
texnologiyalar
malakalarni
oshirish
yangilash
Raqamli
texnologiyalarni ta'lim
jarayonida
pedagogik
qo'llanmalar
metodik qo'llanmalar
Raqamli
texnologiyalarni
ta'lim jarayonida
sifati va miqdori
mezonlar va
vositalarni ishlab
chiqish
jarayonida raqamli texnologiyalardan foydalanishini
istagi
va
talabi,
ta'lim
tizimining
raqamli
texnologiyalarni ta'minlash, qo'llash va baholash
qobiliyatini sinab ko'radi. Ta'lim tizimi, raqamli
texnologiyalarni ta'lim jarayoniga moslashtirishda
turli qiyinchiliklar uchrashi mumkin, masalan,
moliyaviy, texnik, pedagogik, ijtimoiy kabi . Bu
qiyinchiliklarni bartaraf etish uchun, ta'lim tizimi
raqamli
texnologiyalarning
ta'lim
jarayoniga
moslashuvchanligini oshirishga harakat qilishi kerak.
Buning uchun, ta'lim tizimi quyidagi ishlarini amalga
oshirishi mumkin:
- Raqamli avlodning ta'lim jarayonida raqamli
texnologiyalardan foydalanishining maqsadlarini,
shartlarini va cheklarini aniq belgilash va nazorat
qilish.
- Raqamli avlodning ta'lim jarayonida raqamli
texnologiyalardan foydalanishning afzalliklarini va
xavflarini o'qituvchilar va talabalarga o'rgatish.
- Raqamli avlodning ta'lim jarayonida raqamli
texnologiyalardan
foydalanishni
talabalarning
o'rganish jarayonini yaxshilashga yo'naltirish va
ularning o'z-o'zini boshqarish, tan olish va intellektual
qobiliyatlarni rivojlantirishga qaratish.
XULOSA
Raqamli avlodning ta'lim tizimiga ta'siri, ta'lim
tizimining
raqamli
texnologiyalarni
ta'minlash,
qo'llash va baholash qobiliyatini sinab ko'radi.
Raqamli
avlodning
ta'lim
jarayonida
raqamli
texnologiyalardan foydalanishining afzalliklari va
xavflari bor. Ta'lim tizimi, raqamli avlodning ta'lim
jarayonida raqamli texnologiyalardan foydalanishini
samarali va maqsadli tarzda boshqarishga harakat
qilishi kerak. Buning uchun, ta'lim tizimi raqamli
texnologiyalarning
ta'lim
jarayoniga
moslashuvchanligini oshirish, raqamli avlodning
ta'lim
jarayonida
raqamli
texnologiyalardan
foydalanishining sifati va miqdorini nazorat qilish,
raqamli
avlodning
ta'lim
jarayonida
raqamli
texnologiyalardan
foydalanishni
talabalarning
o'rganish jarayonini yaxshilashga yo'naltirishga oid
ishlarini amalga oshirishi kerak.
FOYDALANILGAN
ADABIYOTLAR RO‘YXATI
[1].
Л. 1.Tapscott, D. (2009). Grown up digital: How
the net generation is changing your world. McGraw-Hill
Professional.
[2].
Ertmer, P. A. (1999). Addressing first-and second-
order barriers to change: Strategies for technology
integration.
Educational
technology
research
and
development.
[3].
Hew, K. F., & Brush, T. (2007). Integrating
technology into K-12 teaching and learning: Current
knowledge gaps and recommendations for future research.
Educational technology research and development.
[4].
Green, H., & Hannon, C. (2007). Their space:
Education for a digital generation. Demos.Ito, M., Horst, H
