ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 1 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1021
O’ZBEKISTON VA JAHON TA’LIM SOHASIDAGI INNOVATSION LOYIHALAR VA
TEXNOLOGIYALARNI RIVOJLANTIRISH.
Dehqonov Behzod Nekmurod o’g’li
Buxoro davlat universiteti “Tarix va yuridik fakulteti“
4-bosqich talabasi.
E-mail:
Tel:
+998901803403
https://doi.org/10.5281/zenodo.10578900
Annotatsiya. Bugungi kunda ta’lim tizimida innovatsiyalarni qo’llash, bu orqali maktab,
texnikum, litsey, universitet muassasalarining dars jarayonlarida zamonaviy texnologiyalardan
foydalanishni takomillashtirish, o’qitishda samaradorlikni oshirish dolzarb masalalardan biridir.
Maqolada jahondagi ta’lim muassasalarida eng ko’p qo’llanilgan va O’zbekistonda ularni
tatbiq etishga qaratilgan loyihalar aytib o’tilgan.
Kalit so’zlar: AI, innovatsiya, ta’lim tizimi, raqamli texnologiya, krossovver tizimi, virtual
reallik, 3D model.
DEVELOPMENT OF INNOVATIVE PROJECTS AND TECHNOLOGIES IN
UZBEKISTAN AND WORLD EDUCATION.
Abstract. Today, the use of innovations in the education system, thereby improving the use
of modern technologies in the teaching processes of schools, technical schools, lyceums,
universities, and increasing the effectiveness of teaching is one of the most urgent issues. And
projects aimed at their implementation in Uzbekistan are mentioned.
Key words: AI, innovation, educational system, digital technology, crossover system,
virtual reality, 3D model.
РАЗВИТИЕ ИННОВАЦИОННЫХ ПРОЕКТОВ И ТЕХНОЛОГИЙ В
УЗБЕКИСТАНЕ И МИРОВОМ ОБРАЗОВАНИИ.
Аннотация. Сегодня применение инноваций в системе образования, тем самым
улучшая использование современных технологий в учебном процессе школ, техникумов,
лицеев, вузов, повышая эффективность обучения, является одним из наиболее актуальных
вопросов. были упомянуты проекты, направленные на их реализацию в Узбекистане.
Ключевые слова: ИИ, инновации, образовательная система, цифровые технологии,
кроссоверная система, виртуальная реальность, 3D-модель.
Ta’lim tizimi - davlatning eng muhim sohalaridan biri bo’lib bu tizimni rivojlantirish orqali
mamlakatdagi mavjud bo’lgan barcha tarmoqlarini yuksalishiga erishishimiz mumkin. Dunyoning
eng rivojlangan davlatlarida ham ta’lim tizimiga e’tibor juda yuqori rivojlanganini ko’rishimiz
mumkin.
Ta’lim tizimi shunchalik tez o’zgarmoqdaki o’quvchilar va o’qituvchilar zamonaviy
strategiyalarga moslashishini talab qiladi. Tassavur qilaylik oddiy sinfxona, ma’ruza qilayotgan
o’qituvchi va diqqatini bir joyga jamlashga harakat qilayotgan o’quvchilar. So’nggi paytlarda
jahon mamlakatlaridagi ko’plab o’qituvchilar o’z darslarini turli xil yondashuvlar bilan
o’quvchilarni o’qishga ko’proq jalb qilmoqdalar.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 1 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1022
Ko’pgina maktablar, o’qituvchilar va murabbiylar o’quvchilarni qiziqtirish va faolligini
oshirish uchun yangi normada innovatsion o’qitish strategiyalarni sinab ko’rishmoqda.
Raqamli texnologiyalar o’quvchilar ongiga kirishga yordam berib o’quvchilar tomonidan
darslarni yaxshi tushunishi kuzatilmoqda. Innovatsion o’qitish tizimlariga yana bir qancha
misollar keltirishimiz mumkin.
1.
O’yinlarga asoslangan ilmiy bellashuvini tashkil etish
. O’quvchi va talabalarni
onlayn platformalar orqali qiziqarli bo’lgan va o’yin uslubida tashkil etiladigan bilimlar
bellashuvida va qiziqarli ilmiy tanlovlarga jalb etish.
Bu bellashuv hamma ommaviy o’yinlar kabi ilmiy uslubda tashkil etiladi va o’quvchilar
unga virtual o’yinlarga berilib ketgani kabi qiziqib bellashuvlarda qatnashadilar. O’yin g’oliblarini
rag’batlantirish orqali qamrovini keng qilish mumkin.
2.
Virtual reallikka asoslangan texnologiyalar.
Bunda asosan o’quvchilar va talabalar
3D formatga ega sinfxonalarda tahsil olishadi. Ular o’zlari o’tayotgan mavzuni virtual reallikda
ko’radilar va muloqot qila oladilar. Bu bilan bemalol boshqa mamlakatlarga, tog’larga davrlarga
o’zlarini his qilishlari mumkin.
Tassavur qiling siz sinfxonada tarix fani o’tyabsiz va siz paleolit, mezolit davrida bo’lib
qolganday o’zingizni his qilmoqdasiz. Tassavur orqali sizning xotirangizga bir umr bu saqlanib
qoladi.
3
. Krossover o’qitish tizimi
. Bunday tizimdan ko’plab mamlakatlar foydalanadi. Ammo
bizning ta’lim tizimimizda juda kamdan-kam bunaqa tizimdan foydalaniladi. Bu sinfda o’tilgan
mavzularni tashqarida ham sinash yoki ko’rish yo’li bilan amalga oshiriladi.
Masalan siz tarix, geografiya yoki shunga aloqador fanlardan olgan bilimingizni haqiqiy
hayotda ko’rmoqdasiz.
Bu sizga hayrat va zavq berishdan tashqari bir umrlik yoddan chiqmas ma’lumotlarni eslab
qolish imkoniyatini beradi. Axir doskadan tashkil topgan bir sinfda diqqatni jamlashga harakat
qilib ma’ruza eshitgandan ko’ra uni haqiqiy ko’rishga hech narsa yetmaydi.
4.
3D modeldagi darsliklar.
Bu 3D modeldagi darsliklar orqali o’quvchilar va talabalar
murakkab mavzuni ham yaxshi tushunishga va kengroq dunyoqarashga ega bo’lishga erishadilar.
Bu ayniqsa tibbiyot va shunga aloqador kimyo, fizik kabi soha va fanlarga oid darslarni
o’qiyotgan talabalarga mavzuni o’rganishga juda qulaylik yaratadi.
5.
Ta’lim tizimida sun’iy intellekt (AI).
Ko’pchilik insonlar sun’iy intellektning yomon
jihatlari haqida to’xtalib o’tadi. Uning ta’lim tizimida ijobiy taraflari ko’pligini aytib
o’tmoqchiman.AI shunchalik murakkab va keng ma’lumotlarni jamlaydigan texnologiya.
Bunda maktablarda fanlarni baholash va yaxshilanishi kerak bo’lgan sohalar bo’yicha fikr-
mulohazalarni bilib olishimiz mumkin. Ko’pchilik narsalarni ham avtomatlashtirish mumkin. Oliy
ta’lim sohasida diplom ishi, kurs ishi, attestatsiya, yakuniy nazoratlarda ham qo’llash orqali
ko’chirmachilik kabi holatlatlarni oldini olishga yordam beradi.
Texnologiyalardan oqilona foydalanib ta’lim natijalarini o’zgartish uchun infratuzilma va
vositalarni o’rnatish uchun raqamli texnologiyalar bo’yicha tajribali mutaxassis bilan hamkorlik
qilish va ularni sonini ko’paytirishimiz eng yaxshi yondashuvlardan biridir.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 1 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1023
Zamon rivojlangani sayin innovatsion texnologiyalar ko’paymoqda. Bunday
texnologiyalardan esa ta’lim tizimida foydalanish o’quv jarayonlarini osonlashtirish va
o’quvchilarning aqliy salohiyati oshirish garovi bo’lib xizmat qiladi.
REFERENCES
1.
https://www.innovationunit.org
2.
