ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
179
TAEKVONDO SPORTI HAQIDA TUSHUNCHALAR
Turgʻanbaev Jen'isbay
Ajiniyoz nomidagi Nukus davlat pedagogika instituti
"Jismoniy madaniyat" fakultetining 1-"Y" guruh talabasi.
https://doi.org/10.5281/zenodo.10636703
Annotatsiya.
Ushbu maqolada taekvondo haqida tushuncha, yosh
Taekvondochilarni
jismoniy holatini tiklash haqida ma'lumot berib o’tilgan.
Mashg’ulotlarning takrorlanish
tezligi(chastotasi) mashqlarning hafta ichidagi soni orqali aniqlanadi.
Kalit so'zlar:
Texnik harakatlar, hujum usullari, harakat, malaka, mashg’ulot, aniqlik,
sport musobaqalari, imtihon, samaradorlik, mashqlar, saralash.
CONCEPTS ABOUT THE SPORT OF TAEKWONDO
Abstract.
This article provides an understanding of Taekwondo, information on the
rehabilitation of young Taekwondo players. The repetition rate (frequency) of exercises is
determined by the number of exercises per week.
Key words:
Technical movements, methods of attack, movement, skill, training, accuracy,
sports competitions, examination, efficiency, exercises, selection.
ПОНЯТИЯ О СПОРТЕ ТХЭКВОНДО
Аннотация.
В данной статье даны представления о таэквондо, информация по
восстановлению физического состояния юных тхэквондоистов. Частота повторения
(частота) упражнений определяется количеством упражнений в неделю.
Ключевые слова:
Технические движения, приемы атаки, движение, мастерство,
тренировка, точность, спортивные соревнования, проверка, эффективность,
упражнения, отбор.
Taekvondo texnikasi haqida tushuncha.
Spоrt yo’nаlishidаgi tаekvоndо tехnik hаrаkаtlаrni muvaffaqiyatli tаrzdа bаjаrish,
hаrаkаt ko’nikmаlаri vа аniq yakuniy nаtijаlаrgа nisbаtаn yеtаrlichа dаrаjаdа vаriаtiv
shаrоitlаr vа nаmоyon bo’lishlаr bilаn bоg’liq bo’lgаn spоrt turlаri guruhigа mаnsub
hisоblаnаdi.
Spоrt yo’nаlishidаgi tаekvоndоdа аniqlikni оbyеktiv tаrzdаgi miqdоriy ko’rsаtkichlаr
bilаn bаhоlаsh mumkin bo’lgаn hаrаkаtlаr sоni unchаlik ko’p hisоblаnmаydi. Bundа bаrchа
hоlаtlаrdа hаrаkаtlаrgа оid vаzifаlаrning yakuniy hоlаtdа muvaffaqiyatli аmаlgа оshirilishi
(nаtijаsi) bilаn bеvоsitа bоg’liq bo’lgаn, bir butunlikdаgi аniqlik hаqidа gаp bоrаdi.
Tаekvоndоdа hаrаkаtlаrgа оid vаzifаlаrning muvaffaqiyatli ko’rinishdа hаl qilinishi
rаqibgа yaqinlаshish vа tехnik usulni nisbаtаn kаmrоq sаrf-yo’qоtishlаr аsоsidа bаjаrish bilаn
bеlgilаnаdi. Bundа ko’pginа vаziyatlаrdа nаfаqаt tехnik hаrаkаtlаrni (hujumqilishning аsоsiy
usullаri) аmаlgа оshirishning аniqligi muhim o’rin tutаdi, bаlki u bilаn chаmbаrchаs
bоg’liqlikdаgi
sаmаrаdоrlik
hаm
hisоbgа оlinаdi.
Tаekvоndоdа
hаrаkаtlаrgа
оid
vаzifаlаrning hаl qilinishi (usulning аniqligi vа sаmаrаdоrligi) jаng shаrоitlаrining dоimiy
rаvishdа o’zgаrishlаri аsоsidа murаkkаblаshishi qаyd qilinаdi.
Mustqil O`zbekistoning jismoniy madaniyat va sportning yanada rivojlantirishga asos
bo’luvchi eng muxim tadbirlar ko'rilmoqda.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
180
O`zbekiston Respublikasining “Jismoniy tarbiya va sport to`g`risida”gi qonuni
barcha axolining sog'ligini mustahkamlash uning jismoniy tarbiya va sport bilan shug'ullanishiga
shart-sharoitlar yaratib berishni kafillikka oladi. SHu bilan birga maktabgacha bolalar tarbiya
muassasalari va o’quv yurtlari xar yili kamida bir marta maktabgacha yoshdagi bolalarning ham
O`quvchi yoshlarning jismoniy tayorgarlik darajasini ko'rishdan o’tkazadilar. Umumta’lim
maktablarida boshqa o’quv yurtlarida jismoniy tarbiya bo’yicha imtixonlar o'tkaziladi
-
deb ko'rsatilgan. Bu esa O`quvchi yoshlarning salomatligini mustahkamlash, jismoniy
kamolotini oshirish ularni mexnat va mudofaa ishlariga layoqatli kishilar kilib yetishtirishga
qaratilgandir. CHunki bu tadbirlar Respublika axolisini madaniy turmush darajasini oshirish,
O`quvchi yoshlarni tarbiyalash ularning mexnat va mudofaaga tayyorlashda (jismoniy
tarbiyaning moxiyati) yuksak baxolangan edi.
Shu bilan birga mamlakatimizda ko’plab sport turlariga katta e’tibor berilmoqda
shulardan biri Taekwondo WT sport turi.
Jamiyatimizda sog'lom turmush tarzini shakllantirish, aholining, ayniqsa yosh
avlodning jismoniy tarbiya va ommaviy sport bilan muntazam shug'ullanishi uchun zamon
talablariga mos shart-sharoitlar yaratish, sport musobaqalari orqali yoshlarda o'z irodasi,
kuchi va imkoniyatlariga bo'lgan ishonchni mustahkamlash, mardlik va vatanparvarlik, ona
Vatanga sadoqat tuyg'ularini kamol toptirish, shuningdek, yoshlar orasidan iqtidorli sportchilarni
saralab olish ishlarini tizimli tashkillashtirish hamda jismoniy tarbiya va ommaviy
sportni yanada rivojlantirishga yo'naltirilgan keng ko'lamli ishlar amalga oshirib kelinmoqda.
Taekvondochilar uchun jismoniy yuklamalarni taqsimlash. Taekvondoda jismoniy
mashqlar-elementar harakatlar, ulardan tuzilgan harakat holatlari va ularning majmualari,
jismoniy rivojlanish maqsadlarida tizimlashtirilgan unsurlardir. Taekvondo amaliyotida
jismoniy mashqlar, insonning kunlik mehnat, maishiy, harbiy faoliyat turlaridan (yugurish, yurish,
sakrash, irg’itish, og’irliklar ko’tarish, suzish va boshqalar) o’zlashtirib olingan va tashkiliy
uslubiy ravishda gimnastika, yengil va og’ir atletika, harakatli va sport o’yinlari, sport turizmi va
boshqalar sifatida rasmiylashtirilgan, harakatlar va holatlar asosiga qurilgan bo’ladi.
1. Chigilni yozish. Taekvondo mashqlarning asosiy qismini boshlashdan oldin
(mashqlarga o’tishdan avval, uzluksiz ritmik harakatlar tartibida bajariladigan harakatlar
mashqlari) 5-10 daqiqa davomida chigilini yozish zarur, ya’ni avval ancha yengil taekvondo
mashqlarni bajarish lozim bo’ladi. Chigilni yozish paytida bajariladigan mashqlar o’zining turiga
ko’ra, asosiy qism bajariladigan paytdagidek bo’lishi ham mumkin: ular faqat jadalligi bilan
farqlanib turadi. Masalan, sekinlashgan yurishga –yugurish oldidan, chiginni yozish sifatida
bajariladigan mashq turi sifatida qaraladi. U yurak mushaklari va boshqa mushaklarga,
shuningdek o’pka va bo’g’inlarga taekvondo jismoniy yuklamalarning oshishiga ko’nikma
hosil qilish imkonini beradi. Bundan tashqari, chigilni yozish yoki mushaklar va bo’g’inlarni
qizdirish, ehtimolli shikastlanishlarning oldini olishini yordam beradi. Chigilni yozishdan so’ng,
mushaklarni yengil bo’shashtirish amalini o’tkazish lozim.
2. Asosiy qism. Asosiy qism uzluksiz ritmik harakatlar tartibida bajariladigan
mashqlardan tashkil topgan. Ularning foydasi shundaki, ular yurak qon-tomir va nafas olish
tizimiga xayrli ta’sir ko’rsatadi. Bu mashqlarni bajarish jarayonida mushaklarning yirik
guruhlari ishga tushiraladi, bu esa kislorod oqimining oshib borishi hisobiga, ularni ma’lum zaruriy
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
181
vaqt ichida bajarish uchun kerakli bo’ladigan energetik salohiyatni ta’minlab beradi. Natijada,
anaerobli (havo mavjud bo’lmagan holat) mashqlarda bo’lib turadigan, sut kislotasining
yig’ib qolishi sodir bo’lmaydi. Maqshlarning mazkur fazasidan ko’zlangan maqsal, yurak – qon
tomir va nafas olish tizimni mustahkamlash hisoblanadi. Taekvondo mashqlari dasturining
mundarijasi (mashqlarni tanlab olish), odamning ayni daqiqaqadagi jismoniy holatiga, turmush
tarzining hususiyatlari va shaxsiy afzalliklariga bog’liq bo’ladi.
Quyidagi keltiriladigan mezonlar shaxsiy mashqlar dasturini ishlab chiqishini o’ziga hos
qo’llanma vazifasini o’taydi. Mashg’ulotlarning takrorlanish tezligi(chastotasi) mashqlarning
hafta ichidagi soni orqali aniqlanadi. O’zingizni umum jismoniy holatingizni yaxshilash va
tana vaznini maqbul darajada ushlab turish uchun, jismoniy tarbiya bilan haftasiga kamida uch
marta shug’ullanib turish lozim; bu o’rinda har qanday ikkita mashqlar orasidagi tanaffus ikki
kundan oshib ketmasligi zarur. O’zingizning mashqlar dasturingiz boshlanishida yaxshisi
haftasiga 3 marta (kun oralab) 4-6 hafta davomida shug’ullangan ma’qul.
Shug’ullanuvchilarni chidamlilik sifatlarini oshirishda bunday tajribalar qayta-qayta
o`tkazilsa yanada yuksak natijalarga erishish mumkin.
Chidamlilikni oshirish uchun mashg’ulotlardada to`la mashq qilishning foydasi
ko`prok ularni ham maxsus mashiqlaridagi kabi shu paytda turg’unlashgan chegaraga yaqin
tezlikda va engillashtirilgan sharoitda esa undan ham tezrok takrorlash kerak. Mashqlarni
o`tkazishning asosiy metodlari mashg’ulotlar
ishining
vazifalari
xajmi
va
jadalligi
natijalarini aniqlashda chidamlilik rivojlantiruvchi mashqlar qo`llaniladi.
REFERENCES
1.
O’zbekiston Respublikasining “Jismoniy tarbiya va sport to’g’risida”gi 394-sonli
Qonuni (yangi tahriri). 2015 yil 5 sentyabr. “Xalq so’zi” gazetasi 174-son.
2.
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining “Jismoniy tarbiya va ommaviy sportni
yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to’g’risida”gi PQ-3031-son Qarori. 2017 yil,
3 iyun. 111-son “Xalq so’zi” gazetasi, 2017 yil 6 iyun.
3.
Mirziyoev SH.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga
quramiz. Toshkent.: “O’zbekiston”, 2017
4.
Salomov R.S. Sport mashg’ulotning nazariy asoslari - Toshkent., O’zbekiston
Davlat jismoniy tarbiya muassasasi.
