ISSN:
2181-3906
2024
International scientifijournal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
124
COVID-19 NING TAYANCH HARAKAT TIZIMIGA VA ICHKI AZOLAR
FAOLIYATIGA TASIRI.
Jo’raqulov Jahongir Sirojiddin o’g’li
Samarqand davlat tibbiyot universiteti 1-son Davolash ishi 3-kurs 321-guruh,
Samarqand, O’zbekiston.
email:jurakulovjahongir02@gmail.com
tel: +998 (88) 396- 73-77
https://doi.org/10.5281/zenodo.11120624
Annotatsiya.
COVID-19 sabab bo'lgan global pandemiya kundalik hayotning barcha
jabhalariga ta'sir qilishda davom etmoqda. COVID-19 ning klinik koʻrinishlari odatda miyalgiya,
artralgiya va neyropatiya miyopatiya kabi tayanch-harakat tizimi va bir qator ichki organlar
simptomlarini oʻz ichiga oladi. Yallig'lanish reaktsiyasi va uning nafas olish tizimiga ta'siri
ko'pchilik tadqiqotlarning diqqat markazida bo'ldi. Bundan tashqari, COVID-19 ni davolashda
qo'llaniladigan hozirgi terapevtik vositalarning tayanch-harakat tizimiga ta'sirini tushunish
muhimdir. Ushbu tadqiqotda biz COVID-19 ning tayanch-harakat tizimiga va ichki organ
faoliyatiga ta'siri haqidagi tushunchani ko'rib chiqamiz, virus bilan kasallangan bemorlarning
mushak-skelet tizimining belgilari haqida umumiy ma'lumot beramiz va COVID-19 ni davolash
paytida hal qilishlari kerak bo'lgan asosiy muammolarni hal qilamiz. COVID-19 sabab bo'lgan
global pandemiya kundalik hayotning barcha jabhalariga ta'sir qilishda davom etmoqda. COVID-
19 ning klinik koʻrinishlari odatda miyalgiya, artralgiya va neyropatiya miyopatiya kabi tayanch-
harakat belgilarini oʻz ichiga oladi. Bir tadqiqot shuni ko'rsatdiki, 12 046 bemorning 15,5 foizida
miyalgiya yoki artralgiya mavjud. Binobarin, COVID-19 bilan kasallanganlarning tayanch-
harakat aʼzolarining simptomlari va namoyon boʻlishini chuqurroq tushunishlari va oʻrganishlari
juda muhimdir.
Kalit so’zlar:
COVID-19
,
miyalgiya, artralgiya, neyropatiya, miyopatiya, pnevmoniya,
pandemiya.
THE EFFECTS OF COVID-19 ON THE MUSCLE SYSTEM AND INTERNAL ORGAN
ACTIVITY.
Abstract.
The global pandemic caused by COVID-19 continues to affect all aspects of
daily life. Clinical manifestations of COVID-19 typically include musculoskeletal and multiple
visceral symptoms such as myalgia, arthralgia, and neuropathy myopathy. The inflammatory
response and its effects on the respiratory system have been the focus of much research. In
addition, it is important to understand the effects on the musculoskeletal system of current
therapeutic agents used in the treatment of COVID-19. In this study, we review the
understanding of the impact of COVID-19 on the musculoskeletal system and internal organ
function, provide an overview of the musculoskeletal symptoms in patients with the virus, and
what they should address during treatment for COVID-19 we will solve the main problems. The
global pandemic caused by COVID-19 continues to affect all aspects of daily life. Clinical
manifestations of COVID-19 typically include musculoskeletal symptoms such as myalgia,
arthralgia, and neuropathy myopathy. One study found that 15.5% of 12,046 patients had
myalgia or arthralgia. Therefore, it is important to better understand and study the
musculoskeletal symptoms and manifestations of those infected with COVID-19.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientifijournal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
125
Key words:
COVID-19, myalgia, arthralgia, neuropathy, myopathy, pneumonia,
pandemic.
ВЛИЯНИЕ COVID-19 НА МЫШЕЧНУЮ СИСТЕМУ И ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ
ВНУТРЕННИХ ОРГАНОВ.
Аннотация.
Глобальная пандемия, вызванная COVID-19, продолжает влиять на
все аспекты повседневной жизни. Клинические проявления COVID-19 обычно включают
скелетно-мышечные и множественные висцеральные симптомы, такие как миалгия,
артралгия и нейропатия-миопатия. Воспалительная реакция и ее влияние на
дыхательную систему были в центре внимания многих исследований. Кроме того, важно
понимать влияние на опорно-двигательный аппарат современных терапевтических
средств, используемых при лечении COVID-19. В этом исследовании мы рассмотрим
понимание влияния COVID-19 на опорно-двигательный аппарат и функцию внутренних
органов, предоставим обзор скелетно-мышечных симптомов у пациентов с вирусом и на
что им следует обращать внимание во время лечения COVID-19. решить основные
проблемы. Глобальная пандемия, вызванная COVID-19, продолжает влиять на все
аспекты повседневной жизни. Клинические проявления COVID-19 обычно включают
скелетно-мышечные симптомы, такие как миалгия, артралгия и нейропатия-миопатия.
Одно исследование показало, что 15,5% из 12 046 пациентов страдали миалгией или
артралгией. Поэтому важно лучше понимать и изучать скелетно-мышечные симптомы
и проявления у инфицированных COVID-19.
Ключевые слова:
COVID-19, миалгия, артралгия, нейропатия, миопатия,
пневмония, пандемия.
Kirish qismi:
Koronavirus (COVID-19) Xitoyda 2019-yil dekabr oyida paydo boʻlgan
boʻlib, tarqalish va oʻlim darajasi yuqori, ayniqsa surunkali kasalliklarga chalingan keksalarda.
Og'ir o'tkir respirator sindrom tufayli kasalxonaga yotqizish zarurati bilan rivojlanmoqda
COVID-19 bilan kasallangan bemorlarning asosiy klinik ko'rinishlari: istma (88,7%),
yo'tal (57,6%) va nafas qisilishi (45,6%). Laboratoriya tekshiruvlari albumin darajasining
pasayishini (75,8%), C-reaktiv oqsilni (58,3%) va laktat degidrogenazni (57%) ko'payishini
ko'rsatadi. Rasmiy tekshiruvlarda ikki tomonlama pnevmoniya (72,9%) tez-tez uchraydi o'tkir
miokardit (13%) va pnevmoniya (7,9%) tufayli intensiv terapiya bo'limida parvarish qilishni talab
qiladi.
Virus grippga oʻxshash tarzda yoʻtalganda hamda aksa urganda, chiqariladigan tomchilar
orqali shaxsdan-shaxsga yuqadi. Virus bemorda kasallik alomatlari yuzaga kelganda eng yuqumli
boʻlsa-da, kasallik belgilari paydo boʻlishidan oldin ham boshqalarga yuqishi mumkin. Kasallik
alomatlari odatda besh kunda paydo boʻladi, ammo bu davr 7 kundan 14 kungacha davom etishi
mumkin. Kasallikning asosiy alomatlari isitma, yoʻtal va nafas qisishidir. Kasallik bemorda
pnevmoniya hamda oʻtkir nafas olish distress-sindromi keltirib chiqarishi mumkin. Kasallikni
boshqarish simptomlarni davolash hamda yordam terapiyasidan iborat. Kasallik tarqalishi oldini
olish uchun qoʻllarni yuvish, yoʻtalganda ogʻizni toʻsish, boshqalardan (ayniqsa, oʻzini yaxshi his
qilmayotganlardan) uzoqroq masofada boʻlish tavsiya qilinadi. Virusni yuqtirganini taxmin
qilayotgan shaxslarga 14 kun davomida oʻzlarini izolyatsiya qilish tavsiya qilinadi.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientifijournal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
126
Infektsiyalangan bemorlarda ham COVID-19 dan keyin yurak o'zgarishlari paydo bo'ladi,
ammo shikastlanish mexanizmi hali ham noaniq. Ularda aritmiya, yurak etishmovchiligi,
eneksiyon fraktsiyasining pasayishi, troponin I ko'tarilishi va sistolik funktsiyaning pasayishi bilan
og'ir mioknardit bo'lishi mumkin. Tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki, polinevropatiya, virusli ensefalit
va ishemik insultga olib kelishi mumkin. Nafas olish sindromida bemorlarning beshdan birida
nevrologik alomatlar ong darajasining o'zgarishi, falaj, ishemik insult, yuqumli neyropatiyalar
kuzatiladi.
Shunday qilib, COVID-19 bilan kasallangan bemorlar mushak massasining yo'qolishi
bilan kuchaygan yallig'lanish jarayoni tufayli tayanch-harakat tizimi oqibatlarga olib kelishi
ko’zda tutilmoqda, bu esa nogironlikni keltirib chiqaradi. Ushbu bemorlarni yaxshiroq
reabilitatsiya qilish strategiyalariga ega bo'lish uchun COVID-19 keltirib chiqaradigan klinik
ta'sirlarni tushunish juda zarur. Ushbu tadqiqotning maqsadi COVID-19 ning immun, nerv-
mushak va tayanch-harakat tizimlariga ta'siri va ularning reabilitatsiya jarayoniga ta'sirini aks
ettiruvchi tahlil qilish edi.
Asosiy qism:
Koronavirus yengildan ogʻirgacha boʻlgan turli klinik simptomlarni,
jumladan isitma, yoʻtal, nafas olish qiyinlishuvi va pnevmoniyani keltirib chiqaradi faqat
mahalliy, balki global miqyosda ham mavjud. COVID-19 - o'tkir respirator kasallik. Infeksion
asemptomatik bo'lishi mumkin yoki yengil yuqori nafas yo'llarining alomatlaridan o'tkir nafas
etishmovchiligi va o'limgacha bo'lgan alomatlarga olib kelishi mumkin. COVID-19 bir nechta
organ tizimlariga (masalan, yurak, buyrak, nevrologik, qon ivish tizimiga) ta'sir qilishi mumkin.
Oldini olish emlash va infektsiyani oldini olish choralariga rioya qilishdan iborat
(masalan, yuz niqoblarini taqish, qo'llarni yuvish, ijtimoiy masofani saqlash, infektsiyalangan
shaxslarni izolyatsiya qilish). Yuqori va pastki nafas yo'llarining sekretsiyasi antigen yoki PCR
(polimeraza zanjiri reaktsiyasi) testlariga asoslangan. Davolash: qo'llab-quvvatlovchi yordam,
antiviral preparatlar yoki kortikosteroidlar, antibiotiklarni o'z ichiga oladi.
Bugungi kunga qadar ijtimoiy uzoqlashish ish muhiti, ta'lim tizimi va turmush tarzida
turli xil o'zgarishlarga olib keldi va turli javob choralari tayyorlandi, shuning uchun biz "post
korona" deb nomlangan yangi davrga kirdik deb aytish mumkin.
COVID-19 tufayli ijtimoiy masofalanish sharoitida jismoniy faollikning kamayishi va
onlayn faollikning oshishi tufayli tayanch-harakat tizimi kasalliklari ehtimolini yodda tutish
kerak. Shu munosabat bilan, misol sifatida, kompyuter va smartfon kabi qurilmalardan uzoq vaqt
davomida takroriy foydalanish natijasida yuzaga keladigan jismoniy va ruhiy salomatlik
muammolari uchun umumiy atama bo'lgan Visual Display Terminal sindromi misol bo'la oladi.
Profilaktika:
COVID-19 ga qarshi vaksina qo’llashdan tashqari, odamlar qoʻllarini tez-
tez yuvish, niqob taqish, odamlar oʻrtasida kamida 3 metr masofani saqlash, va gavjum joylardan
qochish orqali virusga duchor boʻlishdan qochishlari mumkin. Nazorat va kasalliklarning oldini
olish markazlari (CDC) tomonidan tavsiya etilgan boshqa choralarni ko'rish. Odamlar,
shuningdek, agar ular infektsiyalangan odam bilan uchrashgan bo'lsa yoki alomatlari bo'lsa,
COVID-19 uchun testdan o'tishlari kerak. Semptomatik yoki infektsiyalangan bemorlar
izolyatsiya qoidalariga rioya qilishlari kerak.
Xulosa:
COVID-19 keltirib chiqaradigan global pandemiya dunyoda o'z izini qoldirishda
davom etar ekan, uning tayanch-harakat tizimiga ta'siriga alohida e'tibor qaratish lozim. Virus
ISSN:
2181-3906
2024
International scientifijournal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
127
bilan infektsiya artralgiya, miyalgiya, neyropatiya, miopatiya va suyak va bo'g'imlarning potentsial
shikastlanishi kabi bir qator tayanch-harakat simptomlarini keltirib chiqarishi mumkin. Muhimi,
COVID-19 bemorlarini davolashda qo‘llaniladigan hozirgi terapevtlar bilishi kerak bo‘lgan
tayanch-harakat tizimi ta’siriga ham olib kelishi mumkin. Nihoyat, samarali reabilitatsiya
zarurligini tushunish bemorlarning infektsiyadan oldingi harakatchanligi va funktsiyasiga
qaytishiga yordam berishda juda muhimdir.
REFERENCES
1.
Аxmedova М.D. Yuqumli kasalliklar darslik -“Abu Ali ibn Sino” tibbiyot nashriyoti 2012.
2.
Bolalar yuqumli kasalliklari. Daminov T.A.
3.
Yuqumli kasalliklarni o'rganish uchun qo'llanma. Zakirxodjayev A.
4.
Ichki kasalliklar darslik A.G.Gadayev .
5.
Sharapov.F.G. Ichki kasalliklar 2006-yil darslik.
6.
Bobojonov.S.N Ichki kasalliklar 2003; 2008-yil.
7.
SHarapov U.B. Ichki kasalliklar 1994; 2003-yil darslik
8.
Mikrobiologiya, virusalogiya va immunalogiya . Muhamedov I.M
9.
Mikrobiologiyadan laboratoriya mashg’ulotlariga doir qo’llanma . Aliyev Sh.R