ResearchBib IF-2023: 11.01, ISSN: 3030-3753, Valume 1 Issue 7
ISSN: 3030-3753. VOLUME 1, ISSUE 2
126
PEDAGOG HIKMAT RAJABOVTÍŃ ÓMIRI HÁM DÓRETÍWSHILIGI
(1976 JILDAN BÚGINGE SHEKEM)
Ongarbaeva Larisa Amanbay qizi
Ózbekstan mámleketlik konservatoriyası Nókis filialınıń
Saz atqarıwshılıǵı (xalıq sazları) jónelisinıń 4-kurs studenti.
https://doi.org/10.5281/zenodo.13819421
Annotaciya. Bul maqalada ustaz, kompozitor, belgili dirijyor, “Shuhrat” medalınıń iyesi.
Qaraqalpaqstan Respublikasına miynet sıńdirgen jaslar ustazı, proffessor Hikmat Rajabov
ómiri hám dóretiwshiligı.
Gilt sózler: Muzıka, orkestr, dirijyor, ustaz, shákirt, konservatoriya, koncert.
ЖИЗНЬ И ТВОРЧЕСТВО ПЕДАГОГА ХИКМАТА РАДЖАБОВА
(С 1976 Г. ПО НАСТОЯЩЕЕ ВРЕМЯ)
Аннотация. В этой статье мастер, композитор, обозначено дирижёр, обладатель
медали “Шухрат“. Учитель молодежи, профессор Хикмат Ражабов, заслуженный
деятель Республики Каракалпакстан.
Ключевые слова: Музыка, оркестр, дирижер, мастер, ученик, консерватория,
концерт.
LIFE AND CREATIVITY OF EDUCATOR HIKMAT RAJABOV
(1976 TO PRESENT)
Abstract. In this article, the master, composer, conductor, recipient "Shuxrat" of the Medal
of Honor. Teacher of youth for the Republic of Karakalpakstan , Professor Hikmat Rajabov.
Key words: music, orchestra, conductor, master, conductor, conservatory, concert.
Hikmat Rajabov 1976-jıl pedagogika miynet islerin Guliston mámleketlik kórkem óner
bilim jurtinda xalıq sazlari bólimı qashqar rubob klassinda sabaq beriw menen basladı.
Sirdaryo wálayati Guliston qalasinda 1976-jılda muzika bilim jurti ashildı. Bılım jurtinda
qaniyge kadrlar jetispegenligi sebepli konservatoriyada sawatli oqiytin alti student Guliston
qalasina oqtiwshiliqqa jiberiledı. Olardıń arasinda Hikmat Rajabov hám bar edı. Hikmat Rajabov
ózı ǵayratker edı. Ustazdıń muzikaliq qiziǵiwshılıǵi júdá keń hám ayrıqsha edı. Ustazdıń usi
dáwirden baslap ózinıń qashqar rubabi klassinan sabaq beriwden tisqari, duwtar klassinanda
sabaq bere basladı. Konservatoriya studentleri arasinda Hikmat Rajabov bólek ajralip turar edı. Ol
atqariwshiliq hám kompazitorliq qabiletin júdá tez ózlestirip alar edı.
ResearchBib IF-2023: 11.01, ISSN: 3030-3753, Valume 1 Issue 7
ISSN: 3030-3753. VOLUME 1, ISSUE 2
127
Keyinshelik 2003-jılda Guliston mámleketlik kórkem óner bilim jurtinda qashqar rubabi
klassinda oqtiwshilar jetispegenligi sebepli muqaddes dárgayǵa jumisqa shaqiriladı. Ustaz usı
bilim dárgayina qisqa waqit ishinde iskerlik juritken bolsada kópqana sawatli shagirtlerdi
tayarladı, solardan qashqar rubabi hám duwtar klassi boyinsha jigirmadan artiq qaniygelerdi
tarbiyalap elge tanitadı. Shagirtlerinen Isfandiyor Fozilov, Sardor Mirayev, Zarina Begmamatova
Ózbekstan mámleketlik konservatoriyasin tamamlap, Guliston kórkem óner kolledjinde jaslarǵa
bilim berip kelmekte. Guliston kórkem óner kolledjinıń derektori A.X.Samanov ustaz Hikmat
Rajabovqa hurmeti sheksiz ekenligin aytip óttı.
1978-jılda konservatoriyani joqari bahada jeńıslı diplom menen tamamladı, ana watanı
Buxaraǵa qayttı. Ózi oqiǵan bilim jurtinda oqtiwshi lawaziminda islep, jumis iskerligin birinshi
jıllardan aq studentler simfonik orkestrin basqariw tapsiriladı. Usı jıldıń jaz aylarında 1-iyul
kúninde muzika teoriyashisi oqtiwshisi Nodiraxon Rasulova menen neke toylari bolip ótedı.
Ayeli Nodiraxon Rajabova Toshkent mámleketlik Konservatoriyasin “muzika teoriyasi”
qánigeligi boyinsha tamamlap muzika teoriyasi boyinsha jumis júritedi. Nodira Rajabova jankuyer
hám mehriyban ana hár dayim jardemge tayyar, máslahatgóy ayel boliwi menen birge óz tarawinıń
bilimdanı. Nodira Rajabova Respublika hám xalıqara tanlawlar jeńimpazi V.Uspenskiy atindaǵı
RIMALdıń solfedjio pánı jánede rawajlandiriw jolinda jas áwllati tarbiyalaw ushin qollanbalar
jaratiwda qosqan úlesı ayriqsha itibarǵa ılayiq. Oni aytiw ushın arnalǵan bir hám eki dawisli
solfedjio qollanbalari jaslardıń bilim dárejesin rawajlandiriwi hám jetilisiwi ushin xizmet qilip
atirǵani júdá quwantiradı.
Qızı Shahnoza shańaraqli eki perzentlerdıń anası. Joqari maǵliwmatli. Ata-ana izinen barip
kórkem ónen tarawin tańladı. M.Ashrafiy atindaǵı Buxara kórkem ónen bilim jurtin fortepiano
qanigeligı boyinsha tamamladı. Keyinshelik Buxara mámleketlik universitetinıń filologiya
fakultetin pitkerdı.
Birinshi perzenti Xurshid shańaraqli eki perzenti bar. Joqari maǵliwmatli qanige. Buxara
aziq-awqat hám jeńıl sanaat institutin tamamladı.
Kenje balasi Jamshid hám shańaraqli eki perzenti bar. Joqari maǵluwmatlı. Ózbekstan
mámleketlik konservatoriyasi qashqar rubabı muǵallimı, orkestr dirijyori hám koncert
atqariwshisi boyinsha oqidı. Respublika tańlawlar jeńimpazı. Jamshid V.Uspenskiy atindaǵı
RIMAL aǵa oqtiwshisı. Shagirtlerı xalıqara hám respublika tańlawlar laureati. Ol “Tasanno”
siyliǵı hámde xalıqara tańlawlar minnetdarshiliq faxriy jarliǵına iye boldı.
1979-jılda Hikmat Rajabov wálayat administraciysı tapsirıǵı boyinsha tiykarǵı jumisınan
tisqarı S.Ayniy atindaǵı wálayat muzikali drama teatrina bas dirijyor lawaziminda isleydı. 1980-
ResearchBib IF-2023: 11.01, ISSN: 3030-3753, Valume 1 Issue 7
ISSN: 3030-3753. VOLUME 1, ISSUE 2
128
1982-jıllardaǵı wálayatlar boylap gastrollar Respublika televideniyesinde shiǵıwlar bunıń ayni
dáliylı boldı. 1980-1981-jıllardan baslap jas atqariwshiliqtıń birinshı shıǵarmaları payda boldı.
Bırınshı shiǵarması 1980-jıl qashqar rubabı ushin “Guli bodom” bolip, atqariwshı bul
shiǵarmanı báhar mawsiminde jazılǵani hámde ol shiǵarmadaǵı názik hám ózine tánligı seslerdı
báharde ashilatin birinshi bodom guline megzep usilay etip atadı. 1981-jıl ózbek xalıq sazları
orkestrı ushin “Tantana” shiǵarmasın jarattı. 1982-jıl shayir Samandar Vohidovtıń “Chorlov”
qosiǵı tiykarinda jigit hám qiz dueti hám ózbek xalıq sazları orkestrı ushın “Chorlov” duetı
avtorına aylandı.
Hikmat Rajabov 1981-jıldan 2001-jılǵa shekem Buxara kórkem óner bilim jurtında xalıq
sazları orkestrı basshisı bolip jumis ısledı. 1984-jıldan 1986-jılǵa shekem wálayat mámleketlik
filarmoniyasınıń derektori lawaziminda jumis isledı. 1985-jılda bastakordıń “Guli bodom”
muzikasın wálayat filarmoniyanıń “Buxarasha” xalıq sazları ansamblı atqardı, “Bahor” ansambli
kórkemlik basshısı Ózbekstan xalıq artisti Qunduz Mirkarimova sahnalastirdı. 1986-jılı 12-
noyabrden baslap Buxara mámleketlik kórkem óner bilim jurtinda derektor lawaziminda ısledı.
1986-1997-jıllarda Buxara mámleketlik kórkem óner bilim jurtinda basshi siparında iskerlik
juritedı.
1990-jılda Ózbekstanda birinshı bolip Hikmat Rajabov ǵayratı menen Buxara kórkem óner
bilim jurtinda milliy atqariwshiliq hám qosıqshılıq qánigeler tayarlaw bólımı ashilip Buxara
xalıqın quwanishqa toltirdı. Toshkentte Muxtar Ashrafiy úy-muzeyi sherikliginde Buxara kórkem
óner bilim jurtinda oqiw orayı tariyxina tiyisli Muxtar Ashrafiy muzeyi shólkemlestirdı. 1987-jıl
10-iyulda M.Ashrafiy tuwılıwınıń 75 jıllıǵı munásebeti menen bilim jurtinda muzeydıń ashiliw
keshesı bolip ótedı. 1992-jılı fevral ayinda Alma-ata qalasinıń Qurmanqazi atindaǵı Qazaǵıstan
mámleketlik konservatoriyasinda xalıqara “xalıq sazları orkestrlerı basshiları hámde muzika
teoriyashlar konferentsiyasi” bolip ótedı. 1992-jılda 18-mayda ustazdıń shagirtı Laziz Ahrorov
Kiyev qalasinda bolip ótken Lisenko atindaǵı xalıqara tańlawda jeńimpazliqqa erisedı.
Hikmat Rajabov shagirti Bobomurod Xudoyqulov 2016-jılda xalıqara tańlawlar iyesı
bolip, házirgı kúnde A.Navoiy atindaǵı Ózbekstan mámleketlik úlken akademik opera hám balet
teatri dirijyori bolip isleydı.
Buxara wálayatı hakiminıń mádeniyat islerı boyinsha basqarma basliǵı (1997-
2021)lawazımlarinda miynet etken. 1999-jıl oktyabr ayında Buxarada Germaniyanıń Shuber Bund
er adamlar xorı menen birgelikte koncertler shólkemlestırıledı. 2007-jıl Ózbekstan kompozitorlar
hám melodistler awqaminııń aǵzasi retinde 30 ǵa jaqin muzikaliq shiǵarmalar jarattı. Hámde
olardi respublikaliq teleradiosı “Altın fondı” na jazdiradı.
ResearchBib IF-2023: 11.01, ISSN: 3030-3753, Valume 1 Issue 7
ISSN: 3030-3753. VOLUME 1, ISSUE 2
129
2005-2007-jıllarda Samarqantta bolip ótilgen xalıqara “Sharq taronalari” muzika
festivalinda dirijyorliq qiladı. Buxara qalasında 2015-jıldan baslap hár jıl may ayinda ótkeriletin
milliy “Ipak va ziravorlar” xalıqara festivalinda xalıq sazları orkestri menen úlken koncert dásturin
dúzip dirijyorliq qiladı. 2016-jıl 28-noyabrde “Ustozlar izidan” atli sáwbet koncerti ustazlardan
F.Vasilyev hám Doni Zokirov eslew keshelerine baǵıshlanadı. 2017-jıl 28-noyabrde “Vokal”
kafedrası dotsenti, shuhrat medali iyesı Qaraqalpaqstanǵa xizmet kórsetken artist Rudakiy
Allanbayevtıń “Sen mening vatanimsan-Ózbekiston” atli koncerti bolip óttı. 2019-jıl 11-oktyabrde
Ózbekstan mámleketlik kórkem óner hám mádeniyat instituti oqiw orayinda Hikmat Rajabov
basshilǵında “Ustozga tázim” atli koncerti bolip ótedı.
1992-jıl “Ǵarezsizlik” estelik nıshnı, 2021-jıl Húrmetli Prezidentimiz tárepinen “Shuhrat”
medalı menen, “Qaraqalpaqstan Respublikasına miyneti sıńgen jaslar ustazı” ataǵı menen
siyliqlanadı. Ózbekstan Respublikası Prezidentı Sh.M.Mirziyoyevtıń Qaraqalpaqstan
Respublikasına ámeliy xızmet saparinda Ózbekstan mámleketlik Konservatoriysı Nókis filialın
shólkemlestiriw haqqında tapsirmaǵa muwapıq Ózbekstan mámleketlik konservatoriyası Nókis
filiflı, búgingi kúnde iskerlik kórsetip kelmekte. Hikmat Rajabovtı Ózbekstan Respublikası
Mádeniyat ministrliginiń arnawli xatı tiykarında 2022-jıl sentyabr ayinan baslap Ózbekstan
mámleketlik konservatoriyası Nókis filiflı “saz atqarıwsjılıǵı” kafedrası professor lawazımında
iskerliki júrgizip kelmekte. 2022-jıl noyabr ayinda Tashkent qalasında ótkerılgen “Conservatory
SMART-Fest” Xalıqaralıq muzıka hám tálım festivalı bolip óttı. Sol qatarı birqansha koncertler
bolip óttı. 2023-jıl oktyabr ayinda Ózbekstan xalıq artisti mámleketlık siyliq laureatı Najimatdın
Ańsatbaevtıń 80 jıllıq yubiley kehesine baǵishlanip koncert bolip óttı. Hámde 2024-jıl 14-mart
kúni filialda Ózbekstan hám Qaraqalpaqstanǵa miynet sıńgen kórkem óner ǵayratkeri Berdax
atindaǵı siyliqtıń laureati, kompozitor hám dirijyor Abdireyim Sultanovtıń eslew keshesine
baǵıshlanip koncert shólemlestirildi, hám bul koncert dastúrler Hikmat Rajabovtıń baslamasi
menen shólkemlestirildı.
Hesh qanday muzika sesler uyǵınlıǵı orkstr atqariwı ornin baspaydı. Juz adamnan
dúzilgen bolsada, hár bir atqariwshi ózine tándir. Biraq olar birden-bir dawis maydanına qosilsa
ǵana orkestr quramali jetilisken bolip shiǵadı. Dirijor ádebiyshe oqiw, ádebiyat, falsafa,
dramaturgiya, libretto, oyindı quramalı tusinseǵana, sázendeler atqariwın basqara aladı. Sazende
yamasa qosiqshı menen islegende notadan oqiw, qosiq aytiw arqlı shıǵarmanı úyrete aladı.
REFERENCES
1.
Ózbekstan Respublikası Ministrler Kabinetiniı 2021jıl 5-apreldegi “Ózbekstan Mámleketlik
Konservatoriyasınıń Nókis filialın shólkemlestiriw haqqında” gı 186-sanlı qararı.
ResearchBib IF-2023: 11.01, ISSN: 3030-3753, Valume 1 Issue 7
ISSN: 3030-3753. VOLUME 1, ISSUE 2
130
2.
Nargıza Barnayeva. Buxoroı Sharıfnıng Ardoqlı Farzandı./managrafiya 2020.
3.
Hikmat Rajabov “ORKIESTR SINIFI” “MUZIKA”, Tashkent 2011
4.
Hikmat Rajabov “RUBOB SABAQLIǴI” Nokis 2023.
Qosımsha ádebiyatlar dizimi
5.
Мамутов П. А. Обеспечение профессиональными кадрами каракалпаского
государственного театра //Проблемы современной науки и образования. – 2023. –
№. 3 (181). – С. 104-111.
6.
Pirnazarov S. M., Mamutov P. A. History And Development Of Karakalpak National
Ethnogenesis //Eurasian Scientific Herald. – 2022. – Т. 7. – С. 193-195.
7.
Pirnazarov S. M. Qaraqalpaq teatrinin' professionalliqqa o'tiwinde da'slepki adimlar
(1930-1939). Ilim hám jámiyet. 62-64-bet.
8.
Pirnazarov S. M. A PERIOD OF FORMATION OF THE KARAKALPAK THEATRE
(1922-1930). Science and Education in Karakalpakstan. 93-94-bet.
