2025
APRIL
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 2
|
ISSUE 4
239
PEDAGOGIKALIQ METODLAR ARQALI OQIWSHILARDIŃ KOLLOBORATIV
KÓNLIKPELERIN ASIRIW
Turemuratova Aziza Begibaevna
Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq mámleketlik universiteti assistenti.
Otebekov Bauirjan Torebek ulli
Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq mámleketlik universiteti studenti.
https://doi.org/10.5281/zenodo.15232142
Annotatsiya.
Bul izertlew zamanagóy bilimlendiriwde pedagogikalıq qatnasıqlar
tiykarında kóp vektorlı jedel bilimlendiriw hám oqıwshılardıń pedagogikalıq metodlarda
kollaboraciyalıq kónlikpelerin arttırıw boyınsha izertlewlerdiń qısqasha teoriyalıq sholıwın
usınadı. Bul kóp vektorlı pedagogikalıq jaqınlasıwlar bilim beriwdiń kóp vektorlı mexanizmlerinen
pedagogikalıq modeller menen qáliplesiwi haqqında táriypleri berilgen. Kóp vektorlı
pedagogikalıq jaqınlasıwlarǵa tiykarlanǵan tálim metodları hám kolloborativ tálim formalarınıń
tiykarǵı ózgeshelikleri sanap ótilgen. Birge islesiw (kollaborativ tálim) baǵdarlaması menen
oqıtıw metodlarında qollanılatuǵın oqıw iskerligi túrleri haqqında tolıq maǵlıwmatlar berilgen:
Oqıwshılardıń kollaboraciyalıq kónlikpelerin qáliplestiriwde tiykarınan sabaq procesinde jańa
pedagogikalıq metodlardan paydalanıw arqalı pikirlesiw, erkin pikir bildiriw, qatarları menen
birgelikte úyreniw usılları, bilimlendiriwde mashqalalardı sheshiw, birgelikte maǵlıwmatlardı
toplaw hám pánge baylanıslı qızıqlı oyınlar arqalı shólkemlestiriw sabaq nátiyjeliligin jáne de
arttırıwǵa járdem beredi.
Tayanısh sózler
: Zamanagóy bilim beriw, tárbiya usılı, kollaboraciyalıq úyreniw usılı,
kishi toparlarda oqitiw usılı, pedagogikalıq bilim beriw modelleri, bilim beriw mexanizmleri,
kollaboraciyalıq kónlikpeler.
PEDAGOGIK METODLAR ORQALI O'QUVCHILARNING KOLLOBORATIV
KO'NIKMALARINI OSHIRISH
Annotatsiya.
Ushbu tadqiqot zamonaviy taʼlimda pedagogik hamkorlikning koʼp vektorli
tezkor taʼlimini va oʼquvchilarning pedagogik usullarda kollaboratsion qobiliyatlarini oshirish
boʼyicha tadqiqotlarning qisqacha nazariy sharhini oʼz ichiga oladi. Ushbu koʼp vektorli
pedagogik yondashuvlar pedagogik modellar va taʼlimning koʼp vektorli mexanizmlari bilan
uygʼunlashtiriladi. Koʼp vektorli pedagogik yondashuvlarga asoslangan taʼlim usullari va
kollaborativ taʼlim shakllarining farqlari sanab oʼtildi. Birgalikda ta'lim (kollaborativ ta'lim)
dasturi va o'qitish usullarida qo'llanilishi mumkin bo'lgan o'quv imkoniyatlari to'g'risida to'liq
2025
APRIL
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 2
|
ISSUE 4
240
ma'lumot berilgan: O'quvchilarning kollaborativ imkoniyatlarini qo'llash orqali o'quv jarayonida
yangi pedagogik usullarni qo'llash orqali muloqot qilish, erkin fikr bildirish, tengdoshlari bilan
birgalikda o'rganish usullari, bilim olishda mavzularni hal qilish, birgalikda ma'lumot to'plash va
fikr bilan bog'liq qiziqarli o'yinlar orqali o'quv imkoniyatlarini oshirishga yordam beradi.
Kalit so’zlar:
Zamonaviy ta'lim, tarbiya usuli, kollaborativ o'qitish usuli, guruhlarda
o'qitish usuli, pedagogik ta'lim modellari, ta'lim mexanizmlari, kollaborativ mashg'ulotlar
IMPROVING STUDENTS' COLLABORATIVE SKILLS THROUGH PEDAGOGICAL
METHODS
Abstract.
This study includes a brief theoretical review of research on the multi-vector
rapid learning of pedagogical cooperation in modern education and on improving students'
collaborative abilities in pedagogical methods. These multi-vector pedagogical approaches are
combined with pedagogical models and multi-vector mechanisms of education. The differences
between teaching methods and forms of collaborative learning based on multi-vector pedagogical
approaches are listed. Full information is provided about the learning opportunities that can be
used in the collaborative learning (collaborative learning) program and teaching methods: Using
the collaborative capabilities of students in the learning process, using new pedagogical methods,
communication, free expression, methods of learning together with peers, solving topics in
acquiring knowledge, collecting information together, and interesting games related to thinking
help to increase learning opportunities.
Keywords:
Modern education, educational method, collaborative teaching method, group
teaching method, pedagogical educational models, educational mechanisms, collaborative
training.
Házirgi kúnge kelip Ózbekstan Respublikası mektepke shekemgi hám mektep
bilimlendiriwi ministrliginiń zamanagóy bilimlendiriw baǵdarlamaları mexanizmlerinde
oqıwshılardıń sabaq proceslerinde kóp vektorlı pedagogikalıq qatnasıqlarǵa tiykarlanǵan
modelleriniń rawajlanıwı kognitivlik jumıstıń kollaboraciyalıq kónlikpelerin arttırıwda óz
betinshe sheshimlerdi izlew, izertlew jumısı hám hár qıylı kónlikpelerdi jetilistiriwge járdem
beretuǵın pedagogikalıq modellerden paydalanıwdı talap etedi. Oqıwshılardıń kollaboraciyalıq
kónlikpelerin arttırıwda kóp vektorlı pedagogikalıq metodlardı úyreniw usı bilimlendiriw
maqsetlerine erisiwde eń nátiyjeli bilimlendiriw metodologiyası esaplanadı. Oqıwshılardıń
kollaboraciyalıq kónlikpelerin qáliplestiriw bilim beriwde vektorlıq qatnaslar arqalı hár qıylı
túrdegi oqıw ilajları, talqılawlar, konceptual joybarlar usılı, topar bolıp úyreniw arqalı
2025
APRIL
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 2
|
ISSUE 4
241
oqıwshılarda joqarı tártipli pikirlew kónlikpelerin sintez, bahalaw, talqılaw, pikir bildiriw,
tastıyıqlaw, pikir júrgiziw sıyaqlı rawajlandıratuǵın process esaplanadı. Basqasha aytqanda, kóp
vektorlıq jaqınlasıwlarǵa tiykarlanǵan pedagogikalıq metodlardı úyreniw - bul bilim beriw
modellerin dúziw procesi menen baylanıslı bolǵan, ápiwayı kóriw, tıńlaw hám yesletpe alıwdan
basqa hár qanday háreketlerden kelip shıǵıwı múmkin. Oqıwshılardıń kollaboraciyalıq
kónlikpelerin arttırıw ushın kóp vektorlı pedagogikalıq qatnaslar tiykarında modellerdi úyreniw
baǵdarlaması dawamında oqıwshılardıń oqıw procesinde belsendi yamasa eksperimentallıq
qatnasıwın támiyinlew imkaniyatın beredi. Keńirek mániste bilim beriwde kóp vektorlı
pedagogikalıq qatnaslardı úyreniw - bul oqıwshılar maqsetli túrde onıń mazmunın túsiniwdi
jaqsılawǵa, sonday-aq, dúnyaqarasın arttırıw hám ózin-ózi tártipke salıw kónlikpelerin keńeytiwge
umtılatuǵın jol bolıp tabıladı. Innovaciyalıq metodologiyaga tiykarlanǵan tálim hám tálim
strategiyasın "oqıtıwshı hám oqıwshılar"dıń ózi tańlagan pándi úyreniw barısında oniń intellektual
hám jeke rawajlanıwınıń tikkeley perspektivaların belgileytuģın boljawģa tiykarlanǵan uliwma
háreketleriniń uliwma rejesi sıpatında kórip shiģiw múmkin. Bul pedagogikalıq metodlardı hár
qanday pán tarawı, sonıń ishinde, bilimlendiriw procesiniń barlıq baǵdarlarında qollanıwımız
múmkin. Bilimlendiriw hám tárbiya strategiyası maqset islep shigiw, oqitiw mazmunın ózlestiriw
procesi, oqıwshılardı qollap-quwatlaw wazıypaların óz ishine aladı. Sabaq procesinde oqıwshılar
social-psixologiyalıq faktorlar hám kognitiv qatnasıwdıń joqarı dárejesin támiyinlew qábileti jáne
de arttı. Sońǵı waqıtları kóp vektorlı pedagogikalıq izertlewlerde zamanagóy universitet
oqıwshıların oqıtıw hám tárbiyalawdıń jańa qatnasların izlewde ilimpazlar oqıwshılardıń
kolloborativlik kónlikpelerin arttırıw sıyaqlı túsiniklerdi kórip shıǵıwǵa barǵan sayın kóbirek
múrájat etpekte. Kóplegen aktiv úyreniw strategiyaları úsh kategoriyaga bólinedi: birgelikte
úyreniw, kolloborativ kónlikpeler tiykarında úyreniw hám mashqalalı úyreniw. Izertlew
pedagogika pániniń qaǵıydaların teoriyalıq tallaw hám uliwmalastırıw usılları tiykarında alıp
barıladı. Usı maqsette oqıtıw strategiyasın islep shıǵıw hám birgelikte oqıtıw strategiyası sıpatında
birgelikte oqıtıwdı shólkemlestiriw boyınsha teoriyalıq qaǵıydalar jańalanadı. Yaǵnıy, eger bir
topar aǵzası barlıq jumıstı orınlasa, ol birgelikte úyrenbeydi. Topardıń barlıq agzalarına birdey
tapsırma berilgen be yaki qatnasıwshılar birgelikte bir úlken joybardı payda etiwshi hár qıylı
tapsırmalardı orınlawına qaramastan, barlıq oqiwshılar oqiw tapsırmaların bólisiwi kerek.
Úshinshiden, sabaq dawamında oqıwshılardıń jańa bilimlerdi úyreniwi mazmunlı bolıwı
kerek, bul temanı tereń túsiniw, obyektler hám hádiyseler arasındaǵı baylanıslardı tabıw qábileti,
sonday-aq, jańa maǵlıwmattı bar bilimler menen baylanıstırıw qábiletin qáliplestiriwge járdem
beredi.
2025
APRIL
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 2
|
ISSUE 4
242
Solay etip, birgelikte oqıw - bul birgelikte isleytuǵın hám názerde tutılǵan oqıw
nátiyjelerine qaray jumıs júgin teńdey bólistiretuǵın eki yamasa onnan artıq oqıwshılar toparınıń
belsendiligin támiyinlew ushın eń qolaylı hám nátiyjeli usıllardan biri bolıp esaplanadı. Sociallıq
hám psixologiyalıq táreplerge qosımsha túrde, kognitivlik taraw menen baylanıslı bolǵan eki
faktor birgelikte oqıw nátiyjeliligine úles qosıwı múmkin - puqta oylanǵan wazıypanı tańlaw hám
oqıw iskerligi ushın zárúr bolǵan aqılıy háreket dárejesin arttırıwǵa járdem beriwshi
metodikalardan paydalanıw múmkin. Oqiw wazıypası - bul oqıtıwshı maqsetli túrde
rejelestiretuģın, oqıwshılardıń bilim nátiyjelerine erisiw ushin ne islewi kerekligi haqqında anıq
kórsetpelerge iye bolǵan akademiyalıq iskerlik. Birgelikte oqıw boyınsha puqta oylanǵan
wazıypalar oqıwshılardı oqıw procesine belsene tartıwǵa iytermeleydi.
Birgelikte oqıtıwdı shólkemlestiriw hár qıylı túrdegi oqıw ilajların rejelestiriwdi óz ishine
alıwı múmkin. Oylanǵan tapsırmanı tańlawdan tısqarı, tapsırmanı kerekli dárejede orınlaw ushın
zárúr bolǵan aqılıy háreket dárejesi de birgelikte oqıwda bilimlerdi ózlestiriwdi kúsheytiwi
múmkin. "Jedellik dárejesi" oqıwshılardıń aqılıy investiciyaları dárejesin hám olardıń
úyreniwlerin baqlaw ushın paydalanatuǵın strategiyalardı esapqa aladı. Sońǵı waqıtları
zamanagóy pedagogikada oqıwshıların oqıtıw hám tárbiyalawda jańa kóp vektorlı qatnaslardı
izlewde, pedagogikalıq izertlewlerde ilimpazlar strategiya sıyaqlı túsinikti kórip shıǵıwǵa barǵan
sayın kóbirek múrájat etpekte. Bul pedagogikalıq izertlew mákanın keńeytedi hám usı tárizde, bir
tárepten, belgili strategiya konteksinde oqıtıw túrleri hám texnologiyaların kórip shıǵıw, ekinshi
tárepten, oqıtıw hám tárbiyalawdıń jańa strategiyaların islep shıǵıw imkaniyatın beredi.
Birgeliktegi bilimlendiriw (kollaboraciyalıq bilimlendiriw) - bul oqıwshılardıń sociallıq
jaǵdayı, kollaboraciyalıq kónlikpeleri hám emotsionalliq rawajlanıwına járdem beriwshi
pedagogikanıń zamanagóy bilimlendiriw baǵdarlaması esaplanadı. Birgelikte oqıtıwdıń tárbiyalıq
áhmieti birge islesiw pedagogikası ideyaları menen támiyinlenedi, bul bizge oqıw procesinde
barlıq subyektler ulıwma iskerlikte doslıq, óz-ara húrmet, óz-ara járdem hám kollaboraciyalıq
qatnasıqları menen birlestirilgenligin túsiniwge múmkinshilik beredi. Birge islesiw hár bir
insannıń mápleri hám tileklerin esapqa alıw, qollap-quwatlaw, kelispewshiliklerdi basqıshpa-
basqısh saplastırıw hám erkin pikir beriwdi óz ishine aladı. Bul konfliktli jaǵdayda is-háreketlerdiń
eń nátiyjeli forması bolıp esaplanadı. Kollaboraciyalıq bilim beriw tárbiyalıq potencialǵa iye bolıp,
birge islesiw, kelispewshiliklerdi sheshiw, jámáát, sherikler menen óz-ara múnásibette bolıw
qábileti hám tayarlıǵın qáliplestiriwge járdem beredi. Oqıwshılar birge islesiw principleri
tiykarında birgeliktegi jumıstı shólkemlestiriwdi hám olarda qatnasıwdı úyrenedi, jámáát bolıp
úyreniw sıpatındaǵı rolin túsinedi.
2025
APRIL
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 2
|
ISSUE 4
243
Juwmaqlap sonı aytıw múmkin, bilim beriwde kóp vektorli pedagogikalıq jantasıwlarga
tiykarlanǵan metodlardan paydalanıw bagdarlamasın keń dárejede joqarı bilimlendiriw
mákemeleriniń oqiw iskerliginde qollanıw arqalı bolip, oqiwshılardıń oqiw procesinde qatnasıw
dárejesin asıradı. Birgelikte oqıw oqıwshılarǵa oqıw baǵdarlamasınıń mazmunın ózlestiriw hám
hár qıylı pikirlew, kolloborativlik kónlikpelerin rawajlandırıw kózqarasınan oqıw procesin
jedellestiriwge járdem beretuǵın tastıyıqlanǵan metodikalıq usıl bolıp esaplanadı. Bul
pedagogikalıq strategiyalar oqıwshılar arasındaǵı óz-ara qatnasıqlardıń salıstırmalı joqarı
dárejesin úgit-násiyatlawda ulıwma bolıp tabıladı. Birgeliktegi bilimlendiriwdiń nátiyjeliligi
sociallıq-psixologiyalıq faktorlardıń (shaxslararalıq qatnasıqlar sapası, psixologiyalıq beyimlesiw,
úyreniwge unamlı qatnas) hám úyreniw túrleriniń úylesimliligi menen baylanıslı qatnasıwdı
támiyinlew arqalı shólkemlestiriw maqsetke muwapıq.
REFERENCES
1.
Turemuratova, Aziza, Rita Kurbanova, and Barno Saidboyeva. "EDUCATIONAL
TRADITIONS IN SHAPING THE WORLDVIEW OF YOUNG PEOPLE IN FOLK
PEDAGOGY." Modern Science and Research 2.10 (2023): 318-322.
2.
Begibaevna, Turemuratova Aziza. "EFFECTIVE EDUCATIONAL INDICATORS OF
MULTI-VECTOR APPROACHES IN FORMING COLLABORATIVE SKILLS OF
STUDENTS BASED ON PEDAGOGICAL METHODS OF INNOVATIVE
EDUCATION." International Journal of Pedagogics 4.11 (2024): 153-157.
3.
Begibaevna, Turemuratova Aziza, Kujamuratova Gulnaz Jumabayevna, and Iskendarova
Shayra
Sabirovna.
"PEDAGOGICAL
MECHANISMS
OF
DEVELOPING
COLLABORATIVE SKILLS OF STUDENTS BASED ON A MULTI-VECTOR
APPROACH." International Journal of Pedagogics 4.09 (2024): 55-62.
4.
Begibaevna, Turemuratova Aziza. "APPLYING METHODS THAT IMPROVE
STUDENTS'COLLABORATIVE
SKILLS
BASED
ON
MULTI-VECTOR
PEDAGOGICAL APPROACHES." European International Journal of Pedagogics 4.11
(2024): 178-182.
5.
Begibaevna, Turemuratova Aziza, and Asamatdinova Bazargul Bakhadirovna.
"PEDAGOGICAL
FOUNDATIONS
OF
DEVELOPING
STUDENTS'COLLABORATIVE
SKILLS
BASED
ON
A
MULTI-VECTOR
APPROACH." European International Journal of Pedagogics 4.11 (2024): 183-187.
2025
APRIL
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 2
|
ISSUE 4
244
6.
Begibaevna,
Turemuratova
Aziza,
and
Ayimbaeva
Aynura
Rustamovna.
"PEDAGOGICAL ANALYSIS AND ESSENCE OF MULTI-VECTOR APPROACHES
IN IMPROVING STUDENTS'COLLABORATIVE SKILLS BASED ON THE
EDUCATIONAL PROGRAM." CURRENT RESEARCH JOURNAL OF PEDAGOGICS
5.11 (2024): 88-92.
7.
Begibaevna, Turemuratova Aziza. "THE ROLE OF PEDAGOGICAL METHODS
BASED ON MULTI-VECTOR APPROACHES IN MODERN EDUCATION IN
IMPROVING STUDENTS'COLLABORATIVE SKILLS." CURRENT RESEARCH
JOURNAL OF PEDAGOGICS 5.11 (2024): 98-102.
8.
Begibaevna, Turemuratova Aziza, Kushbaeva Indira Tursinbaevna, and Dawletmuratova
Raxila
Genjemuratovna.
"THE
MAIN
ESSENCE
OF
DEVELOPING
STUDENTS'COLLABORATIVE
SKILLS
BASED
ON
MULTI-VECTOR
PEDAGOGICAL
APPROACHES
IN
MODERN
EDUCATION."
CURRENT
RESEARCH JOURNAL OF PEDAGOGICS 5.09 (2024): 43-46.
9.
Jarilkapovich, Matjanov Aman. "Program Technology for Choosing an Effective
Educational Methodology Based on Modern Pedagogical Research in The Educational
System." CURRENT RESEARCH JOURNAL OF PEDAGOGICS 6.02 (2025): 30-33.
10.
Jarilkapovich, Matjanov Aman. "USE OF PEDAGOGICAL METHODS BASED ON
THE MODERN EDUCATIONAL PROGRAM TO INCREASE THE EFFECTIVENESS
OF EDUCATION." European International Journal of Pedagogics 4.06 (2024): 26-33.
11.
Kurbanova, R. J., and B. E. Saidboeva. "MAKTAB VA OILADA ESTETIK TARBIYANI
SHAKLLANTIRISH
JARAYONIDA
O'QUVCHILARNING
AKSIOLOGIK
DUNYOQARASHINI RIVOJLANTIRISH." Inter education & global study 9 (2024):
114-121.
