2025
APRIL
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 2
|
ISSUE 4
245
OQITIWSHILAR TÁLIM PROCESSLERINDE PEDAGOGIKALIQ METODIKALIQ
USILLARDAN PAYDALANIWDIŃ ZAMANAGÓY USILLARI
Turemuratova Aziza Begibaevna
Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq mámleketlik universiteti assistenti.
Bazarbaev Dauletyar Tashkentbaevich
Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq mámleketlik universiteti studenti.
Jalgasov Oralbay Kalbay uli
Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq mámleketlik universiteti studenti.
https://doi.org/10.5281/zenodo.15232150
Annotatsiya.
Bul izertlew házirgi kungan kelip bilimlendiriw tarawında qollanılatuǵın
pedagogikalıq programmalarǵa tiykarlanǵan metodlardan paydalanıw hám oqıtıwshılardıń
pedagogikalıq sheberligin asırıw boyınsha maǵlıwmatlar keltirip ótiledi. Izertlewler dawamında
pedagogikalıq metodlardan paydalanıwdıń innovciyalıq texnologiyalarǵa tiykarlanǵanlıǵı hám
oqıtıwshılarǵa bul tálim usılınıń qolay tárepleri haqqında aytıp ótilgen. Sonıń menen birge,
oqıtıwshılardıń pedagogikalıq sheberligin asırıwshı zamanagóy pánge tiyisli metodlardı islep
shıǵıw boyınsha usınıslar berip barıladı.
Gilt sózler:
Pedagogikalıq metodlar, tálim, pedagogikalıq uqıp, tálimdiń programması,
tálim reformalari, pedagogikalıq izertlewler.
O'QITUVCHILAR TA'LIM JARAYONLARIDA PEDOGOGIK METODIK
USULLARDAN FOYDALANISHNING ZAMONAVIY USULLARI
Annotatsiya.
Ushbu tadqiqot hozirgi kungan kelib ta'lim sohasida qo'llaniladigan
pedagogik dasturlarga asoslangan metodlardan foydalanish va o'qituvchilarning pedagogik
mahoratini oshirish bo'yicha ma'lumotlar keltirib o'tiladi. Tadqiqotlar davomida pedagogik
metodlardan foydalanishning innovatsion texnologiyalarga asoslanganligi va o'qituvchilarga bu
ta'lim usulining qulay taraflari haqida aytib o'tilgan. Shuningdek, o'qituvchilarning pedagogik
mahoratini oshiruvchi zamonaviy fanga doir metodlarni ishlab chiqish bo'yicha tavsiyalar berib
boriladi.
Kalit so'zlar:
Pedagogik metodlar, ta'lim, pedagogik mahorat, ta'limning dasturi, ta'lim
reformalari, pedagogik tadqiqotlar.
MODERN METHODS OF USING PEDAGOGICAL METHODS IN THE
EDUCATIONAL PROCESS OF TEACHERS
2025
APRIL
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 2
|
ISSUE 4
246
Abstract.
This study provides information on the use of methods based on pedagogical
programs currently used in education and on improving the pedagogical skills of teachers. During
the research, the use of pedagogical methods based on innovative technologies and the advantages
of this educational method for teachers were discussed. Also, recommendations are made on the
development of modern scientific methods that improve the pedagogical skills of teachers.
Keywords:
Pedagogical methods, education, pedagogical skills, educational program,
educational reforms, pedagogical research.
KIRISIW
Bilimlendiriw procesinde interaktiv metodlar, innovaciyalıq texnologiyalar, pedagogikalıq
hám málimleme texnologiyaların oqıw procesinde qollanıwǵa bolǵan qızıǵıwshılıq, itibar kúnnen-
kúnge kúsheyip barmaqta, bunday bolıwınıń sebeplerinen biri, usı waqıtqa shekem dástúriy bilim
beriwde studentlerdi tek tayar bilimlerdi ielewge úyretilgen bolsa, zamanagóy texnologiyalarda
bolsa, olardı iyelep atırǵan bilimlerdi ózleri izlep tabıwlarına, óz betinshe úyrenip talqılawlarına,
hátteki juwmaqlardı ózleri keltirip shıǵarıwlarına úyretedi.
Pedagog bul processke shaxstıń rawajlanıwı, qáliplesiwi, bilim alıw hám tárbiyalanıwına
sharayat jaratadı hám sonıń menen bir qatarda basqarıwshılıq, baǵdarlawshılıq funkciyasın
atqaradı. Bilimlendiriw procesinde student tiykarǵı figuraǵa aylanadı. Ózbekstan Respublikası
Prezidenti Shavkat Miromonovich Mirziyoevtiń atap ótkenindey: "Hámmemiz jaqsı bilemiz,
búgingi dáwir joqarı texnologiyalar, innovaciyalar zamanı. Dúnyadaǵı rawajlanǵan mámleketler
óz aldına tek ǵana kóplep ónimler islep shıǵarıw hám olardı bazarǵa shıǵarıwdı emes, al tereń
bilim hám ilimiy jetiskenliklerge tiykarlanǵan innovaciyalıq ekonomikaǵa ótiw wazıypasın
qoymaqta. Yaǵnıy, óz ekonomikasın bar tábiyǵıy resurslardı jumsaw esabınan emes, innovaciyalıq
ónimler jaratıw, ózlestiriw hám aldınǵı texnologiyalardı islep shıǵarıwǵa engiziw arqalı
rawajlandırıw rawajlanıwdıń tiykarǵı faktorına aylanbaqta. Pedagogikalıq izertlewler nátiyjelerin
talqılaw oqıwshılardıń shaxsın sociallastırıw hám tárbiyalaw (toparda islew, birge islesiw,
jetekshilik qábiletin rawajlandırıw) sıyaqlı bir qatar pedagogikalıq mashqalalardı sheshiw ushın
jámáátlik iskerlik imkaniyatları haqqında aytıwǵa múmkinshilik beredi.
Kollaboraciyalıq kónlikpelerdi qáliplestiriw menen bir qatarda oqıwshılardıń kognitivlik
qızıǵıwshılıǵı, belsendiligi, erkinligi, shaxstıń jámáátlik, kommunikativlik pazıyletlerin, oqıwǵa
juwapkershilikli qatnasın rawajlandırıw tiykarǵı wazıypalarǵa aylanadı. Birgeliktegi
(kolloborativ) bilimlendiriwdiń joqarıdaǵı xarakteristikaları birgeliktegi kóp vektorlı
bilimlendiriw baǵdarlarında úlken tárbiyalıq potencialǵa iye degen juwmaqqa keliwge imkaniyat
2025
APRIL
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 2
|
ISSUE 4
247
beredi. Oqıw procesinde pedagogikalıq birge islesiw ortalıǵın jaratıw arqalı biz oqıwshılardı
jumıstıń ulıwma kommunikativ kontekstine kolloborativ qáliplestiremiz degen pikirdemiz.
Mámleketti innovaciyalıq rawajlandırıw strategiyası hám mexanizmleri, bárinen burın, usı
mámlekette jaratılǵan intellektuallıq hám ilimiy-texnikalıq potencialdan qanshelli nátiyjeli
paydalanıw menen tıǵız baylanıslı. Bilimlendiriwdi informaciyalastırıw - bilimlendiriw tarawın
metodikalıq hám ámeliy jaqtan zamanagóy informaciya-kommunikaciya texnologiyaları hám
texnikalıq qurallar menen támiyinlew hám onnan nátiyjeli paydalanıw tiykarında tálim-tárbiya
procesiniń ruwxıy-pedagogikalıq maqsetlerin ámelge asırıwǵa baǵdarlanǵan process bolıp,
tómendegilerdi óz ishine aladı:
ilimiy-pedagogikalıq informaciyalar, informaciyalıq-metodikalıq materiallar hám de
kommunikaciya tarmaqlarınıń avtomatlastırılǵan maǵlıwmatlar bankinen paydalanıw tiykarında
bilimlendiriw sistemasın basqarıw mexanizmin jetilistiriw;
zamanagóy málimleme jamiyeti sharayatında bilim alıwshı shaxstıń rawajlanıw
maqsetlerine sáykes keletuģın tálim-tárbiya sisteması metodologiyası, shólkemlestiriw formaları
hám de tálim mazmunı strategiyasın jetilistiriw;
bilim alıwshınıń óz betinshe bilim alıw hám informaciyalıq-oqıw, izertlew-izertlew
jumısların ámelge asırıw, óz iskerligindegi túrli tarawlarda informaciyalardı óz betinshe qayta
islew qábiletlerin qáliplestiriw tiykarında intellektual potencialın rawajlandırıwǵa qaratılǵan
metodikalıq sistemanı jaratıw;
bilim alıwshınıń bilimin qadaǵalaw hám bahalawdıń kompyuter-test sistemasın jaratıw
hám onnan paydalanıw.
Bilimlendiriwdi informaciyalastırıw bilim beriwshi hám alıwshı iskerligin
intellektuallastırıw procesi sıpatında tek ǵana zamanagóy informaciya-kommunikaciya
texnologiyaları tiykarında rawajlanadı. Innovaciyalıq texnologiyalar pedagogikalıq process hám
de oqıtıwshı hám student iskerligine jańalıq, ózgerisler kirgiziw bolıp, onı ámelge asırıwda
tiykarınan interaktiv metodlardan tolıq paydalanıladı. Interaktiv metodlar - bul jámáát bolip
pikirlewden ibarat dep júritiledi, yaǵnıy pedagogikalıq tásir etiw usılları bolıp, bilim beriw
mazmunınıń quramlıq bólegi esaplanadı. Bul metodlardıń ózine tánligi sonnan ibarat, olar tek
pedagog hám studentlerdiń birgeliktegi belsendiligi arqalı ámelge asırıladı. Bunday pedagogikalıq
birge islesiw procesi ózine tán ózgesheliklerge iye bolıp, olarga tómendegiler kiredi:
- studenttiń sabaq dawamında biypárwa bolmawǵa, erkin pikirlew, dóretiwshilik hám
izleniwge májbúr etiwi;
2025
APRIL
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 2
|
ISSUE 4
248
- oqıwshılardıń oqıw procesinde bilimge bolǵan qızıǵıwshılıqlarınıń turaqlı ráwishte bolıwın
támiyinlew;
- studenttiń bilimge bolǵan qızıǵıwshılıǵın óz betinshe túrde hár bir máselege dóretiwshilik
penen qatnas jasaǵan halda kúsheytiwi;
- pedagog hám studenttiń barlıq birge islesiwdegi iskerligin shólkemlestiriw.
Pedagogikalıq texnologiyalar - pedagogikalıq texnologiyalar máseleleriniń mashqalaların
úyrenip atırǵan oqıtıwshılar, ilimiy izertlewshiler, ámeliyachılardıń pikirinshe, pedagogikalıq
texnologiya - bul tek informaciya texnologiyası menen baylanıslı, hám de oqıtıw procesinde
qollanılıwı zárúr bolǵan TSA - OTQ (tálim nátiyjeliligin asırıw), (oqıtıwshınıń texnologiyalıq
quralları), kompyuter, aralıqtan oqıtıw, yamasa túrli texnikalardan paydalanıw dep belgilenedi.
Pedagogikalıq texnologiyanıń eń tiykarǵı tiykarı - bul oqıtıwshı hám oqıwshınıń
belgilengen maqsetten kepilliklengen nátiyjege birgelikte erisiwi ushın tańlanǵan
texnologiyalarına baylanıslı dep esaplaymız, yaǵnıy oqıtıw procesinde, maqset boyınsha
kepilliklengen nátiyjege erisiwde qollanılatuǵın hár bir bilimlendiriw texnologiyası oqıtıwshı hám
oqıwshı arasında birge islesiw iskerligin shólkemlestire alsa, hár ekewi unamlı nátiyjege erise alsa,
oqıw procesinde oqıwshılar erkin pikirley alsa, dóretiwshilik isley alsa, izlense, talqılay alsa, ózleri
juwmaq shıǵara alsa, ózlerine, toparǵa, toparǵa hám olarǵa baha bere alsa, oqıtıwshı bolsa olardıń
bunday iskerlikleri ushın imkaniyat hám sharayat jarata alsa, áne sol oqıtıw processiniń tiykarı
esaplanadı. Bunnan tısqarı, oqıtıw procesin aldınnan jobalastırıw zárúr, bul processte oqıtıwshı
oqıw pániniń ózine tán tárepin, orın hám sharayatın, studenttiń imkaniyatı hám mútájligin jáne
birgeliktegi iskerligin shólkemlestire alıwın esapqa alıw kerek, sonda ǵana, kerekli kepillengen
nátiyjege erisiw múmkin. Qısqasha aytqanda, studentti bilimlendiriwdiń orayına alıp shıǵıw kerek.
Bunnan tısqarı, oqıtıw procesin aldınnan jobalastırıw zárúr, bul processte oqıtıwshı oqıw
pániniń ózine tán tárepin, orın hám sharayatın, studenttiń imkaniyatı hám mútájligin jáne
birgeliktegi iskerligin shólkemlestire alıwın esapqa alıw kerek, sonda ǵana, kerekli kepillengen
nátiyjege erisiw múmkin. Qısqasha aytqanda, studentti bilimlendiriwdiń orayına alıp shıǵıw kerek.
Informaciya texnologiyaları studentlerge informaciyanıń dástúriy emes dereklerine kirip
barıw imkaniyatların ashıp beredi, óz betinshe islewdiń nátiyjeliligin asıradı, dóretiw, jaratıw hám
túrli kásiplik kónlikpelerdi bekkemlew ushın imkaniyatlar beredi, oqıtıwdıń jańa forma hám
usılların ámelge asırıw imkaniyatın beredi.
Málimleme texnologiyaları ámeliy hám laboratoriyalıq jumıslardıń nátiyjeliligin arttırıw,
studentlerdiń bilimin tekseriw, ózlestiriwdi kóteriw, sózlik zapasın arttırıw imkaniyatın beredi.
2025
APRIL
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 2
|
ISSUE 4
249
Studentlerdi tayarlaw sapasın turaqlı ráwishte arttırıp barıw; oqıtıwdıń jedel usılların
qollanıw; óz betinshe islewleri ushın metodika hám avtomatlastırılǵan qurallar jaratıw; sabaq
materialı mazmunı forması hám usıllarınıń turaqlı jańalanıp barılıwın támiyinlew; sabaq
basqıshlarında bul processtiń informaciya menen támiyinleniwiniń túrli formaların jaratıw hám
rawajlandırıw; studentlerdiń avtomatlastırılǵan test sınaqlarınan ótiwlerin shólkemlestiriw
jumısları ámelge asırıladı. Studentlerge informaciya jetkeriwdiń eń nátiyjeli usıl hám quralları
esaplanǵan virtual bayanat, tájiriybe stendlerin jaratıw hám de olardan sabaq sabaqlarında
paydalanıwdı támiyinlew zárúr.
Bul studentlerge bilimlerdi iyelew hám hár qıylı máselelerdi sheshiwge imkaniyat beredi,
olardıń juwabın qabıl etedi, analizleydi hám de bahalaydı. Pedagog sabaq temasın ózlestiriwge
baylanıslı kórsetpeler jaratadı hám zárúr jaǵdaylarda studentlerge jeke tártipte járdem kórsetip,
metodist-qánige menen birgelikte temanı kompyuter járdeminde ózlestiriw baǵdarlamasın dúzedi.
REFERENCES
1.
Turemuratova, Aziza, Rita Kurbanova, and Barno Saidboyeva. "EDUCATIONAL
TRADITIONS IN SHAPING THE WORLDVIEW OF YOUNG PEOPLE IN FOLK
PEDAGOGY." Modern Science and Research 2.10 (2023): 318-322.
2.
Jarilkapovich, Matjanov Aman. "Program Technology for Choosing an Effective
Educational Methodology Based on Modern Pedagogical Research in The Educational
System." CURRENT RESEARCH JOURNAL OF PEDAGOGICS 6.02 (2025): 30-33.
3.
Jarilkapovich, Matjanov Aman. "USE OF PEDAGOGICAL METHODS BASED ON
THE MODERN EDUCATIONAL PROGRAM TO INCREASE THE EFFECTIVENESS
OF EDUCATION." European International Journal of Pedagogics 4.06 (2024): 26-33.
4.
Kurbanova, R. J., and B. E. Saidboeva. "MAKTAB VA OILADA ESTETIK TARBIYANI
SHAKLLANTIRISH
JARAYONIDA
O'QUVCHILARNING
AKSIOLOGIK
DUNYOQARASHINI RIVOJLANTIRISH." Inter education & global study 9 (2024):
114-121.
5.
Jarasovna, Kurbanova Rita. "The Role of National Values in Shaping the Aesthetic
Worldview of Schoolchildren." International Journal of Pedagogics 5.03 (2025): 55-58.
6.
Begibaevna, Turemuratova Aziza. "EFFECTIVE EDUCATIONAL INDICATORS OF
MULTI-VECTOR APPROACHES IN FORMING COLLABORATIVE SKILLS OF
STUDENTS BASED ON PEDAGOGICAL METHODS OF INNOVATIVE
EDUCATION." International Journal of Pedagogics 4.11 (2024): 153-157.
2025
APRIL
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 2
|
ISSUE 4
250
7.
Begibaevna, Turemuratova Aziza, Kujamuratova Gulnaz Jumabayevna, and Iskendarova
Shayra
Sabirovna.
"PEDAGOGICAL
MECHANISMS
OF
DEVELOPING
COLLABORATIVE SKILLS OF STUDENTS BASED ON A MULTI-VECTOR
APPROACH." International Journal of Pedagogics 4.09 (2024): 55-62.
8.
Begibaevna, Turemuratova Aziza. "APPLYING METHODS THAT IMPROVE
STUDENTS'COLLABORATIVE
SKILLS
BASED
ON
MULTI-VECTOR
PEDAGOGICAL APPROACHES." European International Journal of Pedagogics 4.11
(2024): 178-182.
9.
Begibaevna, Turemuratova Aziza, and Asamatdinova Bazargul Bakhadirovna.
"PEDAGOGICAL
FOUNDATIONS
OF
DEVELOPING
STUDENTS'COLLABORATIVE
SKILLS
BASED
ON
A
MULTI-VECTOR
APPROACH." European International Journal of Pedagogics 4.11 (2024): 183-187.
10.
Begibaevna,
Turemuratova
Aziza,
and
Ayimbaeva
Aynura
Rustamovna.
"PEDAGOGICAL ANALYSIS AND ESSENCE OF MULTI-VECTOR APPROACHES
IN IMPROVING STUDENTS'COLLABORATIVE SKILLS BASED ON THE
EDUCATIONAL PROGRAM." CURRENT RESEARCH JOURNAL OF PEDAGOGICS
5.11 (2024): 88-92.
11.
Begibaevna, Turemuratova Aziza. "THE ROLE OF PEDAGOGICAL METHODS
BASED ON MULTI-VECTOR APPROACHES IN MODERN EDUCATION IN
IMPROVING STUDENTS'COLLABORATIVE SKILLS." CURRENT RESEARCH
JOURNAL OF PEDAGOGICS 5.11 (2024): 98-102.
12.
Turemuratova, Aziza, and Sirgagul Orinbaeva.
"MULTI-VECTOR RESEARCH ON
IMPROVING STUDENTS'COLLABORATIVE SKILLS IN HIGHER EDUCATION BASED
ON PEDAGOGICAL AND PSYCHOLOGICAL APPROACHES."
Современные подходы и
новые исследования в современной науке 3.15 (2024): 140-143.
