279
TAEKVONDO WT SPORT TURIDA FALSAFASI, ETIKASI VA ESTETIKASI
Zokirov Nurmuhammad Uchqun o‘g‘li
O‘zbekiston Milliy universiteti, Toshkent shahri
II-bosqich talabasi
https://doi.org/10.5281/zenodo.12601038
Annotatsiya.
Ushbu maqolada
taekvondo wt sport turida falsafasi, etikasi va estetikasi
haqida tushuncha olasiz. Izlanuvchilar hamda ushbu sport haqida kengroq ma’lumotka ega
bo‘lishni istaganlar uchun maxsus tayyorlangan desag xatoi bo‘lmaydi.
Kalit so‘zlar:
Taekvondo, Falsafa, Etikasi, Estetika, San'ati, Jismoniy tayyorgarlik, Tarix.
Taekvondo shunchaki jang san'ati emas, bu hayot tarzidir. Taekvondo o‘zining kelib
chiqishi qadimgi Koreya tarixidan kelib chiqqan holda, asrlar davomida rivojlanib, jismoniy
tayyorgarlik, aqliy mustahkamlik va axloqiy qadriyatlarni o‘z ichiga olgan intizomga aylandi.
Taekvondoning zamirida uchta asosiy tamoyil yotadi: intizom, hurmat va o‘z-o‘zini rivojlantirish.
Bu tamoyillar amaliyotchilar uchun asosiy falsafa bo‘lib xizmat qiladi va ularning taekvondo
yo‘lidagi sayohatini shakllantiradi.
Intizom taekvondoning asosi hisoblanadi. Bu amaliyotchilarga o‘zini nazorat qilish
muhimligini va qat'iy xulq-atvor qoidalariga rioya qilish qobiliyatini o‘rgatadi. Kichik yo‘lbarslar
uchun taekvondo mashg‘ulotlarida tartib-intizom turli jihatlarda yaqqol namoyon bo‘ladi.
Jismoniy tarbiya rejimi mukammallikka erishish uchun muntazam mashq qilishni, qattiq
mashqlarni va texnikani takrorlashni talab qiladi. Bu izchillik jismoniy kuch, chidamlilik va
moslashuvchanlikni, shuningdek, aqliy diqqat va qat'iyatni oshiradi.
Biroq, taekvondoda intizom jismoniy sohadan tashqariga chiqadi. Amaliyotchilarda
mas’uliyat va mas’uliyat hissini shakllantiradi. Ular maqsadlar qo‘yishni, majburiyatlarni olishni
va fidoyilik bilan bajarishni o‘rganadilar. Intizom orqali amaliyotchilar qiyinchiliklarga bardosh
berish, muvaffaqiyatsizliklarni yengish va kuchli ish axloqini saqlab qolish qobiliyatini
rivojlantiradilar. Bu bebaho xususiyat
dojang (mashq zali) chegarasidan oshib, ularning kundalik hayotining ajralmas qismiga
aylanadi.
Hurmat taekvondo falsafasining yana bir muhim elementidir. Taekvondo bilan
shug‘ullanuvchilar o‘z ustozlarini, kursdoshlarini va san'atni hurmat qilish va qadrlashga
o‘rgatiladi. Hurmat taekvondo madaniyatiga chuqur singib ketgan bo‘lib, mashg‘ulotlar davomida
kuzatilgan urf-odat va marosimlarda yaqqol namoyon bo‘ladi.
280
Taekvondoda hurmat har bir mashg‘ulotdan oldin va keyin o‘qituvchilar va boshqa
amaliyotchilarga ta'zim qilish orqali namoyon bo‘ladi. Bu imo-ishora kamtarlik, minnatdorchilik
va o‘qituvchilar tomonidan berilgan bilim va yo‘l-yo‘riqni tan olishni anglatadi. Bu o‘zaro hurmat
muhitini rivojlantiradi va taekvondo birodarligida qo‘llab-quvvatlovchi hamjamiyatni yaratadi.
Bundan tashqari, hurmat mashg‘ulot zalining chegarasidan tashqariga chiqadi va kundalik
o‘zaro munosabatlarni o‘z ichiga oladi. Taekvondo bilan shug‘ullanuvchilar boshqalarning fikri,
madaniyati va farqlarini hurmat qilishni o‘rganadilar. Ularda hamdardlik rivojlanadi, har kimning
o‘z sayohati va kurashi borligini tushunadi. Hurmat amaliyotchilarni boshqalarga mehribonlik va
qadr-qimmat bilan munosabatda bo‘lishga, shaxsiy va kasbiy munosabatlarida uyg‘unlik va
birlikka yordam beradigan axloqiy kompasga aylanadi.
O‘z-o‘zini rivojlantirish taekvondo falsafasining asosiy jihati hisoblanadi. Jismoniy
tayyorgarlikdan tashqari, taekvondo amaliyotchilarga o‘z xarakterini rivojlantirish, o‘z qadr-
qimmatini oshirish va shaxsiy o‘sishni rivojlantirish uchun platforma yaratadi. Taekvondo bilan
shug‘ullanish orqali insonlar o‘zlarining kuchli va zaif tomonlarini kashf etadilar va ichki
imkoniyatlarini ishga solishni o‘rganadilar.
Taekvondoda o‘z-o‘zini rivojlantirishning asosiy jihatlaridan biri bu aqliy mustahkamlikni
rivojlantirishdir. Qattiq mashg‘ulot rejimi amaliyotchilarni o‘zlarining qulaylik zonalaridan
tashqariga olib chiqadi, ularning aqliy chegaralariga qarshi chiqadi va chidamlilikni oshiradi. Ular
qiyinchiliklarni o‘sish imkoniyati sifatida qabul qilishni, qiyinchiliklarga qat'iyat bilan qarshi
turishni va qo‘rquvlarini yengishni o‘rganadilar. Jismoniy va aqliy qiyinchiliklarga bardosh berib,
amaliyotchilar hayotlarining barcha jabhalarini qamrab oluvchi kuchli o‘ziga ishonch va ishonch
hissini rivojlantiradilar
Taekvondo ham axloqiy qadriyatlar va axloqiy xulq-atvorni rivojlantirishga urg‘u beradi.
Amaliyotchilarga halollik, qat'iyatlilik, o‘zini tuta bilish va yengilmas ruh tamoyillarini o‘zida
mujassamlashtirish tavsiya etiladi. Ushbu qadriyatlar ularning xarakterini va qaror qabul qilish
jarayonlarini shakllantiradigan asosiy tamoyillar bo‘lib xizmat qiladi. Taekvondo orqali odamlar
axloqiy tanlov qilishni, o‘z harakatlari uchun mas'uliyatni o‘z zimmalariga olishni va o‘z
jamoalarida ijobiy ta'sir ko‘rsatishga intilishlarini o‘rganadilar.
Bundan tashqari, taekvondo o‘z-o‘zini tartibga solish va o‘zini o‘zi boshqarishga yordam
beradi, bu tezkor va tez-tez tartibsiz dunyoda juda muhimdir. Trening hissiyotlarni tartibga solish,
stressni boshqarish va qiyin vaziyatlarda xotirjamlikni saqlash qobiliyatini rivojlantiradi. Bu
fazilatlar nafaqat amaliyotchilarga taekvondo sayohatlarida foyda keltiradi, balki ularning shaxsiy
va professional hayotida ham kengayib, ularning umumiy farovonligi va muvaffaqiyatini oshiradi.
281
Taekvondo falsafasi intizom, hurmat va o‘z-o‘zini rivojlantirish atrofida aylanadi.
Taekvondo bilan shug‘ullanuvchilar jismoniy tayyorgarlikdan tashqari o‘zgaruvchan sayohatga
kirishadilar. Intizom orqali amaliyotchilar qat'iyatlilik, diqqatni jamlash va kuchli ish axloqini
saqlab qolish qobiliyatini rivojlantiradilar. Hurmat ularning o‘zaro munosabatlarining asosiga
aylanadi, uyg‘unlik va birlikka yordam beradi. O‘z-o‘zini rivojlantirish aqliy mustahkamlikni,
axloqiy qadriyatlarni va shaxsiy o‘sishni o‘z ichiga oladi. Taekvondo hayot tarzi sifatida odamlarni
nafaqat mohir jang san'atkorlari, balki har tomonlama barkamol shaxs bo‘lishlari uchun vositalar
bilan ta'minlaydi.
REFERENCES
1.
(TAEKVONDO SPORT TURI NAZARIYASI VA USLUBIYATI) kitobidan.
2.
A'zamxonov S.X Ta’lim jarayonida o‘qituvchi faoliyatining o‘ziga xos xususiyatlari
O'zbekistonda fanlararo innovatsiyalar va ilmiy tadqiqotlar jurnali.
https://bestpublication.org/index.php/ozf/article/view/1313
3.
