UCHINCHI RENESSANS VA YANGI O‘ZBEKISTON TARAQQIYOTDA AXBOROT – KUTUBXONA XIZMATINI TASHKIL QILISH

Аннотация

Ushbu maqolada Renessans haqida tushuncha, Renessansning davrlari, shu davrlarda yashab o‘tgan mumtoz adabiyotimiz vakillari, Yangi O‘zbekiston taraqqiyotiga qoshgan hissalari, uchinchi renessans poydevorini yaratish g‘oyalari, davlatimiz rahbariyati olib boraytgan davlat siyosati va Yangi O‘zbekistonda Axborot – kutubxona xizmatini tashkil qilish yo‘llari ko‘rsatilgan.

Тип источника: Журналы
Годы охвата с 2022
inLibrary
Google Scholar
Выпуск:
f
232-239
35

Скачивания

Данные скачивания пока недоступны.
Поделиться
Mannonov, Y. (2025). UCHINCHI RENESSANS VA YANGI O‘ZBEKISTON TARAQQIYOTDA AXBOROT – KUTUBXONA XIZMATINI TASHKIL QILISH. Современная наука и исследования, 4(4), 232–239. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/78227
Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Аннотация

Ushbu maqolada Renessans haqida tushuncha, Renessansning davrlari, shu davrlarda yashab o‘tgan mumtoz adabiyotimiz vakillari, Yangi O‘zbekiston taraqqiyotiga qoshgan hissalari, uchinchi renessans poydevorini yaratish g‘oyalari, davlatimiz rahbariyati olib boraytgan davlat siyosati va Yangi O‘zbekistonda Axborot – kutubxona xizmatini tashkil qilish yo‘llari ko‘rsatilgan.


background image

ISSN:

2181-3906

2025

International scientific journal

«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»

VOLUME 4 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ

232

UCHINCHI RENESSANS VA YANGI O‘ZBEKISTON TARAQQIYOTDA

AXBOROT

KUTUBXONA XIZMATINI TASHKIL QILISH

Mannonov Yusup Otaxonovich

O‘zbekiston davlat san’at va madaniyat instituti

Kutubxona - axborot faoliyati fakulteti

Kutubxona-axborot faoliyati kafedrasi katta o‘qituvchisi.

Mannonovyusuf@gmail.com.

Mob. Tel: 93 562 26 28

https://doi.org/10.5281/zenodo.15165496

Annotatsiya.

Ushbu maqolada Renessans haqida tushuncha, Renessansning davrlari, shu

davrlarda yashab o‘tgan mumtoz adabiyotimiz vakillari, Yangi O‘zbekiston taraqqiyotiga

qoshgan hissalari, uchinchi renessans poydevorini yaratish g‘oyalari, davlatimiz rahbariyati

olib boraytgan davlat siyosati va Yangi O‘zbekistonda Axborot – kutubxona xizmatini tashkil

qilish yo‘llari ko‘rsatilgan.

Kalit so‘zlari:

Renessans, Uchinchi Renessans,Yangi O‘zbekiston, fenomen.

ОРГАНИЗАЦИЯ ИНФОРМАЦИОННО-БИБЛИОТЕЧНОГО ОБСЛУЖИВАНИЯ В

РАЗВИТИИ ТРЕТЬЕГО ВОЗРОЖДЕНИЯ И НОВОГО УЗБЕКИСТАНА

Аннотация.

В данной статье рассмотрено понимание Возрождения, периодов

Возрождения, представителей нашей классической литературы, живших в эти периоды,

Нового времени. Вклад в развитие Узбекистана, идеи создания фундамента третьего

возрождения, государственная политика, проводимая руководством нашей страны и

Нового Показаны пути организации информационно-библиотечного обслуживания в

Узбекистане.

Ключевые слова

: Возрождение, Третье Возрождение, Новый Узбекистан,

феномен.

THE THIRD RENAISSANCE AND THE ORGANIZATION OF INFORMATION AND

LIBRARY SERVICES IN THE DEVELOPMENT OF NEW UZBEKISTAN

Abstract.

This article presents the concept of the Renaissance, the periods of the

Renaissance, the representatives of our classical literature who lived during these periods, their

contributions to the development of New Uzbekistan, the ideas of creating the foundation of the

Third Renaissance, the state policy pursued by the leadership of our state, and the ways of

organizing Information and Library Services in New Uzbekistan.

Keywords:

Renaissance, Third Renaissance, New Uzbekistan, phenomenon.


background image

ISSN:

2181-3906

2025

International scientific journal

«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»

VOLUME 4 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ

233

Renessans so‘zi fransuz tilidan olingan bo‘lib, fransuzcha renaissayce - o‘zbek tiliga

tarjimasi uyg‘onish degan ma’noni beradi. Har bir davrning o‘ziga xos tub yangilashlari va

o‘zgarishlari bo‘lib, dunyo sivilizasiyasiga, taraqqiyotiga turtki bo‘ladi. Ana shu taraqqiyotning

o‘ziga xos rivojlanishi “Renеssans” deb ataladi.[1.B.5.] Bizning xalqimiz o‘z tarixida ikki bor

Renassansni yaratgan bo‘lib, birinchi davri ilk o‘rta asrlarga, ikkinchi davri esa sohibqiron Amir

Temur va Temuriylar davri hisoblanadi. Bu davrlar insoniyat tarixida va taraqqiyotida katta

ahamiyatga ega bo‘lgan. Bugungi kunda yurtimizda uchinchi renessans poydevori yaratilmoqda.

Yevropada renessans davri XIII asrdan boshlangan bo‘lib, uch asosiy bochqichni ya’ni,

ilk bochqiсh-XIV asrlarga to‘g‘i kelib, butun Yevropani emas, balki uning eng rivojlangan

mamlakatlarini qamrab olgan. Uygʻonish davri Renassansi Markaziy Osiyo, Eron, Xitoy,

G‘arbiy Yevropada yuz bergan alohida madaniy va tafakkuriy taraqqiyot davri hisoblanadi.

“Renessans” atamasi dastlab Italiyadagi madaniy-maʼnaviy yuksalishga nisbatan qoʻllanilgan,

uni oʻrta asrlar turgʻunligidan yangi davrga oʻtish bosqichi deb baholaganlar. Osiyo markazida

joylashgan Movarounnahr, Xuroson va Eronda Italiyaga qaraganda bir necha asr oldin ulkan

madaniy koʻtarilish yuz bergan, ilm-fan, falsafa, adabiyot kuchli rivojlanib, ilgʻor insonparvarlik

gʻoyalari jamiyat fikrini band etgan, aqliy va ijodiy faollik gurkiragan. Bu davr dunyo ilmida

“Musulmon Renessansi” yoki “Sharq uygʻonishi” nomi bilan atalib kelinmoqda. Ilk Renessans

davrida Yevropaning rivojlangan mamlakatlarida inqilobiy o‘zgarishlar ro‘y berdi, bu davrga

kelib birinchi kitob nashr etildi, Kolumb tomonidan Amerika kashf qilindi, er sharining

sharsimon ekanligi isbotlandi va boshqa bir qator yangiliklar amalga oshirildi. XI asrning

boshlarida Xorazmda mashhur “Ma’mun akademiyasi” tashkil qilindi. Bu yerda Beruniy atrofiga

o‘sha zamonning bir guruh olimlari, jumladan, Abu Ali Ibn Sino, Abu Nasr Ibn Iroq,

shuningdek, faylasuf Abu Saxl Masihiy, tabib Abul Xayr Hammar va boshqa olimlar ko‘plab

ilmiy izlanishlar olib bordilar. Shuningdek, Muhammad Xorazmiy, Abu Nasr Farobiy, Ahmad

Farg‘oniy, Abu Hamid Usturlobiy, Abu Rayhon Beruniy kabi mutafakkir bobolarimizning hayoti

va faoliyati, asarlarida o‘z talqinini topgan adolat va adolatparvarlik g‘oyalarida mujassam

bo‘ldi. Bu oliy havas Mahmud Zamahshariy va Najmiddin Kubroni uyg‘otdi, ushbu buyuk

allomalarning g‘oyalarida, asarlarida o‘z aksini topdi. Bu azaliy intilish Jaloliddin Manguberdini

tarbiyladi, uni haqiqiy vatanparvar yovqur bahodirga aylantirdi. [1.B.16.] Bu davrda tabiiyot

ilmi, panteistik falsafa bilan birga islom ilohiyoti ham keng rivojlandi.


background image

ISSN:

2181-3906

2025

International scientific journal

«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»

VOLUME 4 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ

234

Muhaddis sifatida butun musulmon olamida mashhur Imom Buxoriy, Imom Iso at-

Termiziy, kalom ta’limotining asoschilari Abu Mansur Moturidiy va Burhoniddin al-

Marg‘inoniy hamda Abu Homid Muhammad al-G‘azzoliylar islom dini rivojiga katta hissa

qo‘shdilar.

Renessansning ikkinchi bosqichi XV asrlar hisoblanadi. Bu davrda jamiyat taraqqiyotida

shaharning o‘rni va ahamiyati uzliksiz kuchaydi, yangi iqtisodiy munosabatlar qaror topa

boshladi, kishilarning turmush tarsi tubdan o‘zgara boshladi, o‘ziga xos yangi madaniyat

yaratildi. Ushbu madaniyat nafaqat dinga, balki ilm-fanning ilg‘or yutuqlariga tayana boshladi.

Ikkinchi Renessans – Sohibqiron Amir Temur va Temuriylar sulolasi hukmronlik qilgan

XV – XVI asrning birinchi yarmi davriga to‘g‘ri keladi. Temuriylar Renessansi – Ukkinchi

Uyg‘onish davri g‘oylari va xalqimizning bunyodkorlik faoliyatiga kuchli ta’sir ko‘rsatdi.

Markazlashgan qudratli davlat va qonun ustivor bo‘lgan adolatli jamiyat g‘oyasida

mujassam bo‘ldi. Aynan xalq armonini ro‘yobga chiqarishga bo‘lgan intilish Amir Temur ibn

Tarag‘ay Bahodir davrida nafaqat mamlakat mustaqilligini ta’minlash, balki qudratli dablat

barpo etish, iqtisodiyot, ilm-fan, madaniyat va san’at sohalarini rivojlantirishga xizmat qildi.

[1.B.17.]

Bu davrda yashab, ijod etgan olim va mutafakkirlar Sa’diddin Taftazoniy, Mir Sayyid

Sharif Jurjoniy, Muhammad Tarag‘ay Ulug‘bek, G‘iyosiddin Jamshid al-Koshiy, Alauddin ali-

Ibn Muhammad Qushchi, Abdurahmon Jomiy, Nizomiddin Mir Alisher Navoiy, Kamoliddin

Husayn Voiz Koshifiy, mashhur tarixchilar Mirxojd va Xondamir, rassomlar Kamoliddin

Behzod va Shoh Muzaffarlarning nomlari dunyoga mashhur bo‘lgan. Bu davrda davlatni

boshqarishda din va tasavvuf qoidalariga alohida e’tibor berildi. Ahmad Yassaviy va Bahouddin

Naqshband ta’limotlari ma’naviyat rivojida muhim ahamiyatga ega bo‘ldi. Ilm-fan rivojlantirildi,

me’morchilik san’ati yuksak darajaga ko‘tarildi. Amir Temur Ko‘ksaroy masjidi, Shohizinda,

Bibixonim madrasasini qurdirdi. Keshda ya’ni Shahrisabzda Oqsaroy barpo etildi. Mirzo

Ulug‘bek davrida Registonda, keyinchalik Buxoro va G‘ijduvonda madrasalar, Go‘ri Amir

maqbarasi, Ulug‘bekning Falakiyot rasadxonasi qurildi. XIV-XV asrdan boshlab islom

madrasalarida mantiq ilmini o‘qitish huquq va tilshunoslik fanlari bilan bog‘liq holda olib

borildi. Buyuk falakiyotchi olim va davlat arbobi Muhammad Tarag‘ay Ulug‘bek matematika,

astronomiya, geometriya, tarix, kimyo va boshqa sohalarda ilmiy tadqiqotlar olib bordi. Uning

eng mashhur asari “Ziji jadidi Ko‘ragoniy”da 1118 yulduzning o‘rni va holati aniqlab berilgan.

Ulug‘bek quyosh va oy harakatlarini, ularning tutilish vaqtlarini to‘g‘ri hisoblab chiqqan.


background image

ISSN:

2181-3906

2025

International scientific journal

«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»

VOLUME 4 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ

235

U atrofiga iqtidorli yoshlarni to‘plab, o‘zining ilmiy maktabini yaratdi. Sharq

Renessansining ikkinchi davrida yaratilgan falsafiy, badiiy tafakkur rivojining yorqin namunasi

Alisher Navoiy ijodida o‘z ifodasini topgan. Sharq renessansi haqida ko‘plab asarlar yozilgan.

Ularda o‘sha davrlarda sharqda islom ilmlari bilan bir qatorda ijtimoiy, tabiiy fanlar ham

rivojlangani qayd etilgan. Bunga Shveysariyalik mashhur Sharqshunos Adam Metsning

“Musulmon Renessansi” asarini misol qilib ko‘rsatishimiz mumkin. Asar IX-X asrlarda

musulmon sharqida yuz bergan madaniy rivojlanishning tarixiga bag‘ishlangan.[3.B.57.]

Renassansni uchinchi bosqichi XVI asrni bosib o‘tdi. Bu davrda kishilarning fiklash

madaniyatida gummanistik tamoyillar shakllanib, ijtimoiy mihitga, sodir bo‘laytgan

o‘zgarishlarga insonning aqliy imkoniyatlari niqtai nazaridan qarashlar shakllandi, ularning antik

madaniy merosga bo‘lgan qiziqishlari kichaydi.Yangi O‘zbekiston fenomeni mamlakatimizning

zamonaviy qiyofasini shakllantirish, yurtimizda demokratik davlat, erkin fuqorolik jamiyatni

barpo etish, Uciinchi Renessans poydevorini yaratish borasidagi islohatlarimizning tayanch

g‘oyasini ifoda etadi. Ana shu g‘oya asosida yurtimizda “Yangi O‘zbekiston - Uchinchi

Renessans sari” degan shior ilgari surilaytgani ham bejij emas. [1.B.25.]

“Yangi O‘zbekiston taraqqiyot strategiyasi” nomli asarida Yangi O‘zbekistonning

zamonaviy demokratik qiyofasi, qanday yaratilaytganligi, mamlakatning yangi rivojlanish

bosqichi, belgilab berilgan strategik yo‘l to‘g‘risidagi manbalar berilgan. Su bilan birga asarda

Yangi uyg‘onish davri bilan bog‘liq orzu intilishlar, ularni amalga oshirish borasidagi mihim

vazifalar tahlil qilingan. Yangi O‘zbekiston mamlakatimizdagi siyosiy, xuquqiy, ijtimoiy,

iqtisodiy, ma’naviy-ma’rifiy vaziyatni, xalqimizning orzu –intilishlarini, milliy manfatlarini

to‘liq himoya qiladi.Yangi demokratik jamiyat barpo etish uchun eng avvalo yangicha fikr

yuritish, yangicha ishlash, qattiyatli bo‘lishimizni talab qiladi. Shu o‘rinda qadimgi Yunon

faylasufi Suqrotning “O‘zgalarni o‘zgartirmoqchi bo‘lgan inson, eng avvalo o‘zini o‘zgartirishi

lozim.

Buning uchun aniq maqsad, tolmas iroda va doyimiy izlanish kerak” degan hikmatli

iborasi asosiy mezon bo‘lishi kerak.[1.B.8.]

Yangi O‘zbekiston strategiyasi xalqimizning yorug‘ kelajagini, yangilanishga umumiy

maqsadlar sari yahlit ma’naviy asos mezoniga aylanib bormoqda. Yangi O‘zbekiston-

barchamizning orzuyimiz, mehnatkash, tinchliksevar xalqimizning orzusidir. [1.B.15.] Uchinchi

Renessans poydevorini yaratish g‘oyasi-mamlakatimizda kechaytgan keng ko‘lamli jarayonlar

bilan uzviy bog‘liq, jonajon Vatanimiz O‘zbekistonni rivojlangan davlatlar qatoriga olib chiqish,


background image

ISSN:

2181-3906

2025

International scientific journal

«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»

VOLUME 4 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ

236

yangi demokratik jamiyat qurishdan iboratdir. Yangi O‘zbekistonda “Jamiyat islohatlar

tashabbuskori” degan yondashuv kundalik faoliyatimizga kirib bormoqda. Bugungi xalqimiz –

kechagi xalq emas, bugungi O‘zbekiston - kechagi O‘zbekiston emas. Yangi O‘zbekistonda xalq

manfatlari hamma narsadan ulug‘, xalq davlat organlariga emas, davlat organlari xalqqa xizmat

degan g‘oyaga amal qiladi. Jamiyat qurilishi va davlat siyosati ana shu g‘oyaga tayanishi hamda

“Davlat-inson uchun”, “inson-jamiyat-davlat” tamoyillari asosida tashkil etilishi darkor.[1.B.59.]

Shu g‘oyalar asosida mamlakatimizda qonun ustuvorligi ta’minlanmoqda, kishilarni

majburiy mehnatga jalb qilish bartaraf etildi.

O‘zbekiston respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev “Yangi O‘zbekiston”

gazetasiga bergan intervyusida “Uchinchi Renessans va Yangi O‘zbekiston” konsepsiyalari

haqida aytib, “darvoqe, „yangi“ degan so‘zning biz uchun alohida ahamiyati bor. Masalan, eng

ko‘hna bayramlarimizdan biri Navro‘z - yangi kun deb atalishini esga olaylik. Ushbu qadimiy

bayram bilan bog‘liq qadriyat va an’analar hayotimizga shu qadar singib ketganki, xalqimiz

asrlar davomida, buyuk shoir va mutafakkir Alisher Navoiy aytganlaridek, „Har tuning qadr

o‘lubon, har kuning bo‘lsin Navro‘z!“ degan ezgu tilaklar, pok niyatlar bilan yashab keladi”, -

degan qimmatli fikrlarnini ilgari surdi.

Shuningdek, «O‘tgan asrning boshlarida yurtparvar, millatparvar bobolarimiz -

„jadidchilik“, ya’ni, yangilanish va erkinlik, adolat va tenglik, ilm-ma’rifat va milliy o‘zlikni

anglash g‘oyalarini bayroq qilib, kurash maydoniga mardona chiqqanlarini barchamiz yaxshi

bilamiz». «Bu ulug‘ zotlarning maqsadi - jaholat va qoloqlik girdobida qolib kelayotgan

Turkiston xalqini dunyoviy ilm-fan, ilg‘or kasb-hunarlar bilan qurollantirib, umumbashariy

rivojlanish yo‘liga olib chiqishdan iborat edi. Jadidlar tomonidan tashkil etilgan yangi usuldagi

maktablar, teatr, kutubxona va muzeylar, gazeta va jurnallar, Turkiston farzandlarini chet ellarga

o‘qishga yuborish maqsadida tuzilgan xayriya jamiyatlari xalqimizni necha asrlik g‘aflat

uyqusidan uyg‘otdi, milliy ozodlik harakati uchun beqiyos kuch berdi», - deb izoh berdi.

«Afsuski, yurtimizda bolsheviklar diktaturasi o‘rnatilgani, chor mustamlakachilik siyosati

yangicha shaklda davom ettirilgani ma’rifatparvar bobolarimizga o‘z maqsad-muddaolarini

to‘liq amalga oshirish imkonini bermadi. Lekin ularning ezgu orzu-niyatlari xalqimizning qon-

qonida, tarixiy xotirasida saqlanib qoldi va hanuz yashamoqda, desak, ayni haqiqatni aytgan

bo‘lamiz». «Bugungi kunda butun xalqimizning qalbidan chuqur joy olgan, umummilliy

harakatga aylanib borayotgan „Yangi O‘zbekiston“ g‘oyasi zamirida ana shunday ulug‘

ajdodlarimiz, umuman olganda, milliy tariximizda birinchi va ikkinchi uyg‘onish davrlariga asos


background image

ISSN:

2181-3906

2025

International scientific journal

«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»

VOLUME 4 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ

237

solgan alloma bobolarimizning orzu-intilishlari va armonlari ham mujassam, desak, adashmagan

bo‘lamiz», - dedi davlatimiz rahbari. [«газета.uz» 50 545]

Yangi O‘zbekistonda barcha sohalar kabi Axborot – kutubxonachilik sohasini

rivojlanishi, taraqqiyoti, Respublika aholisini axborot bilan ta’minlashi, yangicha yo‘nalishda

xizmatlarni tashkil qilishi bugungi kunning muhim vazivasi hisoblanadi. Avvalo Uyg‘onish

davrining mohiyati, o‘sha davr mumtoz adabiyotimiz vakillarini, ularning olib borgan

harakatlarini, noyob asarlarini xalqimizga etkazishimiz, buning uchun Axborot – kutubxonalarda

targ‘ibot ishlarini to‘g‘ri shakllantirishimiz zarur. Ana’naviy va zamonaviy usullar orqali

foydalanuvchilarga xizmatni muqobil yo‘llarini izlab topish, ularga bugungi kun Yangi

O‘zbekiston strategiyasi mohiyatini ochib berish, Davlatimiz siyosatini anglab etishiga yaqindan

yordam berish lozim. Buning uchun Axborot – kutubxona muassasalari sohaga tegishli

Qonunlar, qarorlar va farmoyishlar asosida ish rejalarini shakllantirishlari, yillik va strategik ish

rejalarida muvoffaqiyatga erishish yo‘llarini oldindan ko‘ra bilishlari, soha mutaxassislarini bor

imkoniyatlarini ishga solishlari, ishga yangicha yondashuvni amalga oshirishlari zarur.

Yangi O‘zbekistonda bozor iqtisodiyoti sharoitida aholiga Axborot - kutubxona xizmatini

ko‘rsatish, kitobxonlar savodxonligini oshirish, istiqlol sharoitida erkin fikrlash ayniqsa, iqtidorli

yoshlarni tarbiyalashda kutubxonalar etakchi o‘rinda bo‘lishi kerak.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Respublika aholisini Axborot-kutubxona bilan

ta’minlashni tashkil etish to‘g‘risida”gi 2006 yil 20 – iyundaga PQ № 381-sonli Qaroriga

muvofiq Axborot-kutubxona markazlari, Axborot –resurs markazlari tashkil etildi.

Shuningdek,”2011-2015 yillarda axborot-kommunikatsiya texnologiyalari asosida axborot –

kutubxona va axborot-resurs xizmatlarini yanada rivojlantirish chora –tadbirlari to‘g‘risida”gi

2011 yil 23 fevralda PQ № 1487- sonli Qaror qabul qilinib, zamonaviy axborot kommunikatsiya

texnologiyalari asosida aholiga sifatli axborot – kutubxona xizmati ko‘rsatishning yangi

darajasiga o‘tish va axborot – kutubxona tizmlarini takomillashtirish, yuqori malakali kadrlarni

tayyorlash, axborot – kutubxona fondini elektron resurslarni shakllantirish maqsadida, 2011-

2015 yillarga mo‘ljallangan Dastur qabul qilindi. Dasturda 2015 yilgacha respublika bo‘yicha

bosqichma –bochqich 1815 ta elektron kutubxona va zallarni jihozlash, axborot-kutubxona

resurslari fondini 400 mingta elektron formatini yaratish, hamda axborot –kutubxona xodimlarini

malakasini va qayta tayyorlash ko‘zda tutilgan. Alisher Navoiy nomidagi Milliy kutubxona

qoshida Respublika yig‘ma elektron katolog, Respublika metodik markazlari tashkil

etildi.[2.B.6.]


background image

ISSN:

2181-3906

2025

International scientific journal

«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»

VOLUME 4 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ

238

Prezidentimizning 2019 yil 7 iyun PQ 4354-sonli ”O‘zbekiston respublikasi aholisiga

axborot-kutubxona xizmati ko‘rsatishni yanada takomillashtirish to‘g‘risida”gi qaroriga mivofiq,

2019-2024 yillarda O‘zbekiston Respublikasida axborot-kutubxona sohasini rivojlantirish

konsepsiyasi ishlab chiqildi. Konsepsiya barcha axborot-kutubxona muassasalarini samarali

muvofiqlashtirish va boshqarish, xalqaro hamkorlikni har tomonlama rivojlantirish, moddiy-

texnika bazasini mustahkamlash, axborot-kutubxona sohasini rivojlantirishning maqsadlari,

vazifalari, tamoyillari, ustuvor yo‘nalishlari amalga oshirish yo‘llarini ko‘rsatib berdi. Qarorga

muvofiq Alisher Navoiy nomidagi O‘zbekiston Milliy kutubxona bazasida 186 ta tuman (shahar)

Axborot-kutubxona markazlari tashkil etish va bir qator muhim masalalarni amalga oshirish

chora-tadbirlari ishlab chiqildi. Yangi tashkil etiladigan Axborot-kutubxona markazlarining

asosiy vazifalari, aholiga axborot-kutubxona xizmatlari ko‘rsatishda zamonaviy axborot-

kommunikatsiyon texnologiyalaridan foydalangan holda tashkil etish, raqamlashtirish tizimga

bosqichma-bosqich o‘tish belgilab berildi. [2.B.8.] 2024 yilga bu Axborot-kutubxona markazlari

to‘liq tashkil etilib o‘z faoliyatlarini boshlagan.

Shuningdek qarorda Axborot-kutubxona sohasini rivojlantirishning maqsadlari, vazifalari

va ustuvor yo‘nalishlari belgilab berildi. Sohani rivojlantirishning ustuvor maqsadlari -

fuqorolarning axborotdan erkin foydalanish bo‘yicha konstitutsiyaviy huquqlarini ta’minlovchi

aholiga Axborot-kutubxona xizmati ko‘rsatish tizimini rivojlantirish, kutubxonalarda mavjud

milliy-madaniy merosni saqlash, kutubxona sohasini isloh qilish, axborot-kommunikatsiya

texnologiyalarni joriy etish, korporativ tizmlarni rivojlantirish, kitobxonlik madaniyatini

yuksaltirish va boshqa bir qator vazifalar aniq ko‘rsatilgan. Axborot –kutubxona muassasalarini

jamlash mexanizmini yaratish, electron va boshqa tashuvchilarda nashrlar haqidagi ma’lumotlar

tizmini shakllantirish, milliy axborot – kutubxona tarmog‘ini yaratish, kadrlarni zamonaviy

texnologiyalar asosida o‘qitish, tayyorlash, malakasini oshirish, yangi xizmatlar - pulli turlarini

joriy etish, xalqaro hamkorliklarni rivojlantirish va jahon axborot –kutubxona hamjamiyatiga

kirish yollari ham qarorning mohiyatini tashkil qiladi. Kutubxona fondlarini konservatsiyalash,

masofadan turib foydalanish imkoniyatlarini beruvchi yagona axborot - kutubxona portalini

yaratish, virtual ma’lumot xizmatlari tizmini modernizatsiyalash, media savodxonlikni

yuksaltirish va shu kabilar bugungi kunning dolzarb vazivalari, Yangi O‘zbekiston

strategiyasinining muhim jihatlari hisoblanadi.


background image

ISSN:

2181-3906

2025

International scientific journal

«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»

VOLUME 4 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ

239

Bugungi taraqqiyot, xususan kommunikatsiya texnologiyalari rivoji imkoniyatlaridan

to‘g‘ri foydalanish, ular kelajak avlod ongini zaharlashiga yo‘l qo‘ymaslik dunyo jamoatchiligi

e’tiborida turgan eng dolzarb masalalardan biriga aylanmoqda.

Mamlakatimizda ham jismonan, ham ma’nan sog‘lom farzandlarni voyaga etkazish,

ularning baxtu-saodati, farovon kelajagi uchun hech kimdan kam bo‘lmaydigan shart-sharoit

yaratish davlatimiz siyosatining muhim yo‘nalishlaridandir.

Xulosa qilib aytadigan bo‘lsak, o‘z istiqlol va ravnaqi yo‘liga ega davlatning ulkan

vazifalarini hayotga joriy eta oladigan, yangicha fikrlay oladigan, yangi texnologiyalar bilan

ishlay biladigan, zamonaviy bilim sohalarini chuqur egallab, samarali faoliyat ko‘rsata oladigan,

jahon talabi darajasida malakali, yuksak ma’naviyatli, madaniyatli va ma’rifatli yoshlarni

tarbiyalash, bilim berish, ilmiy dunyoqarashini shakllantirish, ijod qilish asoslarini

rivojlantirishda Axborot-kutubxonalar bor imkoniyatlarini to‘liq foydalanishi, zamonaviy xizmat

usullari asosida samarali mehnat qilishlari yangi davr talabidir.

REFERENCES

1.

Мирзиёев, Ш. Янги Ўзбекистон тараққиёт стратегияси / Ш. Мирзаев.– Тошкент:

O‘zbekiston, 2022.– 440 б.

2.

Кутубхоначига ёрдам: дайжест / Алишер Навоий номидаги Ўзбекистон Миллий

кутубхонаси; тузувчи М. Камилова ; муҳаррир Д. Мансуров; масъул муҳаррир У.

Тешабаева. – Тошкент : Алишер Навоий номидаги Ўзбекистон Миллий

кутубхонанаси нашриёти, 2019. – 64 б.

3.

Уйғониш даври //

Ўзбекистон миллий энциклопедияси 9 - жилд. Тўйчи Ҳофиз –

Шаршара / тахрир хайъати: А. Азизхўжаев, Б. Алимов, М. Аминов ва бошқ.–

Тошкент: “Ўзбекистон миллий энциклопедияси” Давлат илмий нашриёти, 2005–

Б.57–60.

Internet saytlari:

4.

www.google.uz

5.

«газета.uz» 50 545

Библиографические ссылки

Мирзиёев, Ш. Янги Ўзбекистон тараққиёт стратегияси / Ш. Мирзаев.– Тошкент: O‘zbekiston, 2022.– 440 б.

Кутубхоначига ёрдам: дайжест / Алишер Навоий номидаги Ўзбекистон Миллий кутубхонаси; тузувчи М. Камилова ; муҳаррир Д. Мансуров; масъул муҳаррир У. Тешабаева. – Тошкент : Алишер Навоий номидаги Ўзбекистон Миллий кутубхонанаси нашриёти, 2019. – 64 б.

Уйғониш даври // Ўзбекистон миллий энциклопедияси 9 - жилд. Тўйчи Ҳофиз – Шаршара / тахрир хайъати: А. Азизхўжаев, Б. Алимов, М. Аминов ва бошқ.–Тошкент: “Ўзбекистон миллий энциклопедияси” Давлат илмий нашриёти, 2005– Б.57–60.

Internet saytlari:

www.google.uz

«газета.uz» 50 545