Оценка орального статуса у детей с пороками сердца

ВАК
elibrary
inLibrary
Google Scholar
doi
 
Выпуск:
CC BY f
65-68
1
0
Поделиться
Мирсалихова , Ф., & Ҳамроева , Д. (2023). Оценка орального статуса у детей с пороками сердца. Стоматология, 1(4), 65–68. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/stomatologiya/article/view/21710
Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Аннотация

Дана оценка комплексного лечения и профилактики кариеса зубов, заболеваний мягких тканей пародонта у детей с пороками сердца. Обоснована целесообразность применения стоматологических лечебно-профилактических мероприятий, разработанных на фоне лечения основного заболевания у детей с пороками сердца.


background image

determined.

Research

results.

Severe

dysimmunoglobulinemia of the IgG and IgA
classes was revealed, which indicates a
massive effect of various antigens on the div,
including in the oral cavity in type 1 diabetes
in children. A high content of the pro-
inflammatory cytokine IL-6 in the oral fluid
was revealed.

Conclusions.

In the oral fluid, there is a

significant (p<0.05) increase in the levels of
immunoglobulins G and A, IL-6, the content
of sIgA decreases, while these immunological
disorders are most pronounced with a decrease
in compensation for the disease.

Keywords:

Diabetes, oral fluid,

immunoglobulins, lysozyme, interleukins

УДК 616.311-001-053.36

ЮРАК НУҚСОНИ БИЛАН КАСАЛЛАНГАН БОЛАЛАРДА ОҒИЗ

БЎШЛИҒИ ҲОЛАТИНИ БАҲОЛАШ

Мирсалихова Фируза Лукмоновна, Ҳамроева Дилафрўз Шукуровна

Тошкент давлат стоматология институти, Бухоро давлат тиббиёт институти

Aсосий

клиник-лаборатор

тадқиқот

усулларидан

ташқари

юрак

нуқсони

касаллиги бўлган 115 нафар болада кариес
тарқалиши, интенсивлиги ва жадаллашуви
ўрганилди. Бу болаларда, шунингдек оғиз
бўшлиғида гигиена ҳолати, шунингдек
бемор болалар ва уларнинг ота-оналари,
ўқитувчиларнинг

оғиз

бўшлиғида

гигиенага тўғри риоя қилиш усули бўйича
билимлари аниқланди. Бажарилган катта
тайёрлов ишлари ва мос келувчи ташкилий
тадбирлар

минимал

муддатларда

стоматологик кўрикларни аниқ ўтказиш
имконияти билан таъминлади. Болаларда
оғиз бўшлиғи аъзоларининг текшируви
умумий қабул қилинган клиник усуллар
бўйича ўтказилди. Болаларнинг оғиз
бўшлиғида мавжуд тишларнинг ҳолати
юқори жағдан бошлаб ўнгдан чапга, кейин
пастки жағда чапдан ўнгга ўрганилди.

Тишларнинг қуйидаги ҳолати эътиборга

олинди: кариес йўқлиги, интакт тишлар,
кариес ва унинг асоратлари.

Кариес ташхиси анамнез, клиник кўрув,

зондлаш, перкуссия асосида ўтказилди.
Кариеснинг

бошланғич

шаклининг

ташхиси

учун

қўшимча

усуллардан

доғларнинг Л.A.Aксамит усули бўйича 2%
метилен кўк сув аралашмаси билан бўяш
қўлланилди. Ранги бўйича, одатда, аниқ
ифодаланган оқ гомоген доғлар ва
бўрсимон қисмлар соғлом эмал билан
бирлашган

турли

шаклли

доғлар

ажратилди. Доғларнинг ўлчамлари нуқта

ўлчамидан тиш юзасининг 1/3 қисмини
эгалловчи

ўлчамларгача

бўлди.

Юза

таснифи бўйича силлиқ ёрқин юзали ва
нотекис бўрсимон, хира юзали доғлар
ажратилди. Қатор ҳолатларда ўчоқли
деминерализация

қисмида

эмал

зичлигининг камайиши аниқланди, эмал
экскаватор

билан

осон

қирилувчан

эканлиги белгиланди. Доғ бор йўқлиги 2%
метилен кўк ёрдамида аниқланди. Бўяш
учун тишларни карашдан тиш пастаси ва
чўтка билан тозалагандан сўнг метилен
кўкнинг

2%

сув

аралашмасидан

фойдаланилди. Кейин тишларни карашни
яхши тозалайдиган водород пероксиди
билан намланган пахта ёрдамида ювилди ва
тиш юзасини марли салфеткаси ёки иссиқ
ҳаво оқими билан қуритилди. Тишлар
сўлакдан пахта тампонлари ёрдамида
ҳимояланди. Тишларнинг ўрганиладиган
юзаларига пипетка билан 2-3 дақиқа бўёқ
аралашмаси сурилди. Кейин тампон билан
тозаланиб, оғиз сув билан чайилди. Кариес
тишлар ва пломбалар, олинган тишлар
сони, тиш формуласи аниқланди. Тишлар
кариесининг ташхиси анамнез, визуал
тадқиқот, зондлаш ва перкуссия асосида
ўтказилди.

Шунингдек

текширишнинг

қўшимча

усулларидан

фойдаланилди:

термометрик, КПУ/кп, ГИ ва РМA
индексларини аниқлаш.

Тишларнинг

кариес

билан

шикастланиши пломбаланган ва олинган
тишларнинг кариоз бўшлиғи мавжудлигида


background image

ташхис қилинди – КПУ/кп. Кариес
тишларнинг

қаттиқ

тўқималарини

шикастланиш чуқурлигини ҳисобга олиб
кариоз

бўшлиқ

ривожланишининг

аниқланган клиник аломатлари асосида
ташхис

қилинди.

Болаларнинг

стоматологик кўригида кариес билан
зарарланишнинг

қуйидаги

асосий

кўрсаткичлари кўзда тутилди: интенсивлик
ва интенсивликнинг ўсиши – ЖССТ
номенкла- турасига биноан. Интенсивлик
деганда бир кишида (индекс КПУ/кп)
зарарланган тишларнинг ўртача сони
кўринишида ифодаланган, тишларнинг
кариес билан шикастланиш даражаси
тушунилади (кариес – К.к; пломбаланган –
П.п; олинган (О) ёки олиниши лозим
бўлган – О.о;) Доимий тишловда КПУз
(тишлар)

индекси

ҳисобланди.

Текширилган

шахсларнинг

барча

гуруҳлари

учун

КПУ/кп

ўтказилган

кўриклар асосида КПУ/кп нинг ташкилий
элементлари

бўйича

унинг

кўрсаткичларини

баҳолаш

усулидан

фойдаланилди.

КПУ/кп

индексининг

ташкилий

элементларини

ўрганиш

тишларнинг

ҳақиқий

ҳолати

ва

стоматологик ёрдамни ташкиллаштириш
даражаси тўғрисида аниқ ва ахборотли
маълумотлар беради.

Оғиз бўшлиғи гигиенасини баҳолашнинг

энг оддий мезони тиш караши билан
қопланган тишлар юзасини рақамларда
ҳисоблаш ҳисобланади. Бунинг учун биз
Гринн-Вермиллон усулидан фойдаландик.
G.Green ва Wermillon I.R. (1964) оғиз
бўшлиғининг гигиенасини OHI-S (Oral
Hygiene

Indices-Simplified)

соддалаштирилган

индексини

таклиф

қилишди. OHI-S ни аниқлаш учун қуйидаги
тишларнинг юзалари ўрганилади: юз ва тил
юзалари 6|6 6|6 ва лаб юзаси 1|1. Барча
юзаларда олдин тиш караши аниқланади.
Тишларнинг юзасида караш миқдори
қуйидаги тарзда аниқланади: йодга эга
аралашма билан олтита доимий тиш юзаси
бўялади – юқори марказий кесувчи
тишларнинг лаб юзаси, юқоридан биринчи
доимий

катта

моляр

тишларнинг

вестибуляр юзаси, пастки биринчи доимий
катта моляр тишларнинг тил юзаси. Тиш
карашини

аниқлашнинг

қуйидаги

тизимидан фойдаланилади: 0 – тиш караши
йўқ (бўялмайди); 1 – тиш караши тиш
юзасининг 1/3 дан кам қисмини қоплайди;
2 – тиш караши тиш юзасининг 1/3 дан
ортиқ, лекин 2/3 дан кам қисмини

қоплайди; 3 – тиш караши тиш юзасининг
2/3 дан ортиқ қисмини қоплайди. Ҳар бир
тишда баллар миқдори умумий суммага
қўшилади ва олтига бўлинади (тишлар
сони). Тишларнинг юзаларида аниқланган
караш миқдори бўйича оғиз бўшлиғида
гигиена

ҳолатининг

уч

даражасини

ажратиш мумкин: яхши, қониқарли ва
ёмон. Бўялган караш алоҳида тишларнинг
бўйин қисмида аниқланадиган ҳолатни
яхши деб баҳолаш мумкин (0-1 балл).
Қониқарли ҳолат – караш тиш тожининг
1/3 қисмигача қоплайди ва алоҳида
тишларнинг 1/3 қисмидан бироз ортиқ
қисмини (1-2 балл). Ёмон – караш тожнинг
деярли бутун юзасини қоплайди, яъни
барча текширилаётган тишларда 2/3 дан
ортиқ қисми (2-3 балл). Бу индекс аралаш
тишлов

даврида

болаларнинг

оғиз

бўшлиғида гигиена ҳолати ҳақида хулосага
келиш имконини беради. Биринчи доимий
тишлар бўлмаганида, оғиз бўшлиғининг
гигиена ҳолатини баҳолаш учун биз
Федоров-Володкина

индексидан

фойдаландик. Федоров Ю.А. ва Володкина
В.В. (1971) томонидан таклиф қилинган
индекс олтита фронтал тишларнинг лаб
юзасини йодли аралашма (йод-калий
аралашмаси) билан бўяш йўли билан
аниқланади. Миқдорли баҳоси беш балли
тизимда аниқланади: Тиш тожининг бутун
юзасининг бўялиши – 5 балл Тиш
тожининг ¾ юзасининг бўялиши – 4 балл
Тиш тожининг ½ юзасининг бўялиши – 3
балл Тиш тожининг ¼ юзасининг бўялиши
– 2 балл Бўялмаслиги– 1 балл.

Кср =

Бу ерда Кср умумий гигиена индекси,

Кn – бир тиш учун тозалик гигиена
индекси, n – ўрганилаётган тишлар сони
(нормада ГИ 1 дан ортмаслиги лозим). PLI
(Sylnex, Loe H., 1964) караш индекси
тадқиқотчининг хоҳишига қараб барча
тишлар ёки уларнинг бир нечтасини
текшириш имконини беради. Бўямасдан,
визуал ёки зонд ёрдамида тишнинг тўрт
юзасида (вестибуляр, орал, дистал ва
медиал) тишнинг юмшоқ карашлари
ўрганилади. Тиш юзасида караш миқдори
қуйидаги шкала бўйича баҳоланади: 0 балл
– милк ости соҳасида караш йўқ; 1 балл –
милк усти соҳасида ингичка караш
қатлами, фақат зонд билан аниқланади; 2
балл – караш милк эгати ва бўйин олди
соҳада кўринади; 3 балл – караш тиш
юзасининг катта қисми ва тишлар орасида


background image

жуда кўп. Тишнинг PLI индекси қуйидаги
формула билан ҳисобланади:

PLI =

Оғиз

бўшлиғининг

PLI

индекси

текширилган

барча

тишларнинг

PLI

индексидан ўртача катталик сифатида
аниқланади.

Оғиз

бўшлиғи

гигиенасининг

соддалаштирилган индекси OHI-S (Green
J.C., Vermillion J.R., 1964) шу муаллифлар
томонидан 1960-йилда таклиф қилинган
Oral Hygiene Index индекси асосида
яратилган, у учинчи молярлардан ташқари,
барча доимий тишларнинг юз ва тил
юзаларида

сегментлар

(квадрантлар)

бўйича натижалар баҳоланган ҳолда милк
усти ва ости тиш карашларининг миқдорий
баҳосини кўзда тутган. OHI-S индекс
олтита индикатор тишларнинг ҳолати
бўйича оғиз бўшлиғи гигиенасини баҳолаш
учун таклиф қилинган: юқори ва пастки
жағнинг биринчи молярлари 16 ва 46, улар
бўлмаганида иккинчи қўшни молярлар) ва
икки марказий кесувчи тишлар (11 ва 31,
улар бўлмаганида – бошқа томондан
марказий кесувчи тишлар). Тишларнинг
фақат бир юзаси текширилади: юқори жағ
молярлари ва барча кесувчиларда –
вестибуляр, пастки жағ молярларида – тил.
Бунда келтирилган юзалар кариес ва
гипоплазия билан шикастланмаган бўлиши
лозим. Ҳар бир юза зонд ёрдамида юмшоқ
тиш караши ва тиш тоши мавжудлигига
текширилади. Текшириладиган юзада (тил,
юз)

зонд

тиш

ўқига

параллел

жойлаштирилади

ва

зигзагсимон

ҳаракатлар билан тишнинг окклюзия
юзасидан бўйнигача бориб, зондда тиш

карашлари тўпланадиган тош даражаси
белгиланади. OHIS тош индекси караш
индексининг

суммаси

сифатида

ҳисобланади.

Караш индекси шкаласи (Debris Index,

DI-S): 0 балл – караш ёки пигмент йўқ; 1
балл – юмшоқ караш тож баландлигининг
1/3 дан ортиқ бўлмаган қисмини эгаллайди
ёки

юзанинг

исталган

жойида

кўринмайдиган юмшоқ карашсиз тишдан
ташқари пигментланиш мавжуд (Пристли
караши); 2 балл – юмшоқ караш тож
баландлигининг 1/3 дан ортиқ, лекин 2/3
қисмидан кам юзасини қоплайди; 3 балл –
юмшоқ караш тиш юзасида 2/3 дан ортиқ
қисмни қоплайди.

Пародонт тўқималарининг ҳолатини

баҳолаш учун бизнинг ишимизда Парма
(1960) модификациясида умумий машҳур
пародонтал

индексдан

(РМA)

фойдаланилди. Милк ҳолати ҳар бир тишда
Шиллер -Писарев аралашмаси билан
бўялгандан сўнг баҳоланди. Олдиндан
пахта болишлари ёрдамида тишни сўлакдан
ажратиб,

қуритамиз.

Милкнинг

яллиғланган қисмлари гликоген билан
жигар рангга бўялади, у тўқималарда
анаэроб алмашинув жараёни устунлиги
туфайли

тўқималарда

ҳосил

бўлади.

Тадқиқот ўтказилганидан сўнг баҳолаш
мезонларидан

фойдаланиб

индексни

ҳисоблаймиз. 0 балл – яллиғланиш йўқ; 1
балл

тишлараро

сўрғичнинг

яллиғланиши; 2 балл – маргинал милк
яллиғланиши; 3 балл – алвеоляр милк
яллиғланиши. PМA индекс қуйидаги
формула бўйича ҳисобланди:

PМА(индекс)

Индексни

баҳолаш

мезонлари

қуйидагилар: 30% дан кам – гингивитнинг
енгил шакли; 31-60% - ўрта оғирлик
даражаси; 61% ва ундан юқори – оғир
даража.

Адабиётлар:

1.

Мирсалихова Ф.Л., Хамроева Д.Ш.

Современные исследования профилактики
кариеса

зубов

у

детей//

Журнал

стоматологии

и

краниофациальных

исследований. Самарканд. - 2022. -С. 211-
215.

2.

Мирсалихова Ф.Л., Хамроева Д.Ш.

Совершенствование методы диагностики и
лечения очаговая деминерализация зубов у
детей// Colloquium-journal . Warszawa,
Polska.-2022. -№17 (140). -Р. 46-50. ISSN
2520-6990 ISSN 2520-2480.

3.

Мирсалихова Ф.Л., Хамроева Д.Ш.

Болаларда доғ босқичидаги кариесни
кариес

инфилтрация

усули

билан

даволашнинг самарадорлиги// Биология ва
тиббиёт муаммолари. Самарканд. -2022. -№
4 (137). -Б. 121-124. ISSN 2181-5674.

4.

Нигматов Р. Н., Калменова Г. Т.

Состояние слизистой оболочки полости рта


background image

у больных с гипертонической болезнью
//Новое в стоматологии. – 2001. – №. 4. – С.
78-80.

5.

Нигматов Р. Н., Юлдашева Н.,

Нигматова Н. Р. Состояние костной ткани
пародонта у больных с заболеваниями
внутренних органов //Вісник стоматології.
– 2008. – №. 2. – С. 58-62.

6.

Hamroyeva

D.Sh.

Сomparative

effectiveness of treatment of initial dental
caries in children // New Day In Medicine.
Bukhara. -2022. -№: 3 (41). -P. 109-112. ISSN
2181-712X. EiSSN 2181-2187.

7.

Хамроева Д.Ш. Умумий юрак

нуқсонига

эга

болаларда

пародонт

тўқималарининг

ҳолатини

баҳолаш

принциплари// Fan, ta’lim va amaliyot
integratsiyasi. Samarqand. – 2022 June. –Vol.
3. –No. 7. ISSN: 2181-1776.

8.

Hamroyeva D.Sh. The method of

determining the viscosity of saliva in children
with a common heart defect and cytological
studies// Тиббиётда янги кун. Бухара. -2022
(сентябрь). -№9 (47). –P. 7-10. ISSN 2181-
712X. EISSN 2181-2187.

9.

Hamroyeva

D.Sh.

Comparative

evaluation of the therapeutic effect of
individual and complex dental examination in
children

with

common

heart

disease//

European journal of modern medicine and
practice. -2022(Oct ). -Vol. 2 No.10. -P. 103-
107. EJMMP ISSN: 2795-921X.

10.

Ҳамроева Д.Ш., Мирсалихова Ф.Л.

Умумий юрак нуқсони билан касалланган
болаларнинг

умумий

стоматологик

ҳолати// Педиатрия Научно-практический
журнал.Ташкент. -2022 (октябрь). -№3. -
С.158-162. ISSN 2091-5039.

11.

Хамраева Д.Ш., Казакова Н.Н.

Болаларда кариес профилактикасининг

замонавий

усуллари//

Доктор

ахборотномаси. Самарканд, - 2021. - №: 2
(99). - Б. 104-108. ISSN 2181-466X.

Аннотация

Юрак нуқсони билан касалланган

болаларда тишлар кариеси, пародонтнинг
юмшоқ тўқималаридаги касалликларни
комплекс

даволаш

ва

профилактика

қилишнинг

баҳоси

берилган.

Юрак

нуқсонига эга бўлган болаларда асосий
касалликни

даволаш

фонида

ишлаб

чиқилган стоматологик даво-профилактик
тадбирларни

қўллашнинг

мақсадга

мувофиқлиги асосланган.

Калит сўзлар:

юрак нуқсони, тиш

кариеси, пародонт, караш индекси шкаласи.

Аннотация

Дана оценка комплексного лечения и

профилактики кариеса зубов, заболеваний
мягких тканей пародонта у детей с
пороками

сердца.

Обоснована

целесообразность

применения

стоматологических

лечебно-

профилактических

мероприятий,

разработанных на фоне лечения основного
заболевания у детей с пороками сердца.

Ключевые слова:

порок сердца, кариес,

пародонт, шкала индекса зрения.

Аnnotation

An assessment of the complex treatment

and prevention of dental caries, periodontal
soft tissue diseases in children with heart
defects is given. The expediency of the use of
dental therapeutic and preventive measures
developed against the background of the
treatment of the underlying disease in children
with heart defects is substantiated.

Key

words:

heart

disease,

caries,

periodontium, vision index scale.

В ПОМОЩЬ ПРАКТИЧЕСКОМУ ВРАЧУ

УДК: 614.255.1

ЗНАНИЯ СТОМАТОЛОГОВ ОБЩЕЙ ПРАКТИКИ ГОРОДА АНДИЖАН О

ДИАГНОСТИКЕ, ЛЕЧЕНИИ И ОЦЕНКЕ РИСКОВ ЗАБОЛЕВАНИЙ ПАРОДОНТА

Саматов У.А.

Андижанский государственный медицинский институт

Библиографические ссылки

Мирсалихова Ф.Л., Хамроева Д.Ш. Современные исследования профилактики кариеса зубов у детей// Журнал стоматологии и краниофациальных исследований. Самарканд. - 2022. -С. 211-215.

Мирсалихова Ф.Л., Хамроева Д.Ш. Совершенствование методы диагностики и лечения очаговая деминерализация зубов у детей// Colloquium-journal . Warszawa, Polska.-2022. -№17 (140). -Р. 46-50. ISSN 2520-6990 ISSN 2520-2480.

Мирсалихова Ф.Л., Хамроева Д.Ш. Болаларда доғ босқичидаги кариесни кариес инфилтрация усули билан даволашнинг самарадорлиги// Биология ва тиббиёт муаммолари. Самарканд. -2022. -№ 4 (137). -Б. 121-124. ISSN 2181-5674.

Нигматов Р. Н., Калменова Г. Т. Состояние слизистой оболочки полости ртау больных с гипертонической болезнью Новое в стоматологии. – 2001. – №. 4. – С. 78-80.

Нигматов Р. Н., Юлдашева Н., Нигматова Н. Р. Состояние костной ткани пародонта у больных с заболеваниями внутренних органов //Вісник стоматології. – 2008. – №. 2. – С. 58-62.

Hamroyeva D.Sh. Сomparative effectiveness of treatment of initial dental caries in children // New Day In Medicine.Bukhara. -2022. -№: 3 (41). -P. 109-112. ISSN 2181-712X. EiSSN 2181-2187.

Хамроева Д.Ш. Умумий юрак нуқсонига эга болаларда пародонт тўқималарининг ҳолатини баҳолаш принциплари//Fan, ta’lim va amaliyot integratsiyasi. Samarqand. – 2022 June. –Vol. 3. –No. 7. ISSN: 2181-1776.

Hamroyeva D.Sh. The method of determining the viscosity of saliva in children with a common heart defect and cytological studies// Тиббиётда янги кун. Бухара. -2022 (сентябрь). -№9 (47). –P. 7-10. ISSN 2181-712X. EISSN 2181-2187.

Hamroyeva D.Sh. Comparative evaluation of the therapeutic effect of individual and complex dental examination in children with common heart disease// European journal of modern medicine and practice. -2022(Oct ). -Vol. 2 No.10. -P. 103-107. EJMMP ISSN: 2795-921X.

Ҳамроева Д.Ш., Мирсалихова Ф.Л. Умумий юрак нуқсони билан касалланган болаларнинг умумий стоматологик ҳолати// Педиатрия Научно-практический журнал.Ташкент. -2022 (октябрь). -№3. -С.158-162. ISSN 2091-5039.

Хамраева Д.Ш., Казакова Н.Н. Болаларда кариес профилактикасинингзамонавий усуллари// Доктор ахборотномаси. Самарканд, - 2021. - №: 2 (99). - Б. 104-108. ISSN 2181-466X.

inLibrary — это научная электронная библиотека inConference - научно-практические конференции inScience - Журнал Общество и инновации UACD - Антикоррупционный дайджест Узбекистана UZDA - Ассоциации стоматологов Узбекистана АСТ - Архитектура, строительство, транспорт Open Journal System - Престиж вашего журнала в международных базах данных inDesigner - Разработка сайта - создание сайтов под ключ в веб студии Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil - ilmiy elektron jurnali yuridik va jismoniy shaxslarning in-Academy - Innovative Academy RSC MENC LEGIS - Адвокатское бюро SPORT-SCIENCE - Актуальные проблемы спортивной науки GLOTEC - Внедрение цифровых технологий в организации MuviPoisk - Смотрите фильмы онлайн, большая коллекция, новинки кинопроката Megatorg - Доска объявлений Megatorg.net: сайт бесплатных частных объявлений Skinormil - Космецевтика активного действия Pils - Мультибрендовый онлайн шоп METAMED - Фармацевтическая компания с полным спектром услуг Dexaflu - от симптомов гриппа и простуды SMARTY - Увеличение продаж вашей компании ELECARS - Электромобили в Ташкенте, Узбекистане CHINA MOTORS - Купи автомобиль своей мечты! PROKAT24 - Прокат и аренда строительных инструментов