58
https://eyib.uz
2-sho‘ba.
Biznesni qo’llab-quvvatlash jarayonlarida boshqaruv va marketing
usullaridan samarali foydalanish
Biznesni boshqarish kuchli yetakchilik, tashkiliy va muammolarni hal qila olish
qobiliyatini, shuningdek, moliyaviy, iqtisodiy va bozor tendensiyalarini chuqur
tushunishni talab qiladi. Soha doimiy ravishda rivojlanib boradi va biznesni
boshqarishda muvaffaqiyat koʻpincha tajriba, taʼlim, doimiy oʻrganish va
oʻzgaruvchan sharoitlarga moslashishga tayyorlik, shuningdek, zamonaviy
tehnologiyalardan unumli foydalanishlikni ham talab qiladi.
So'nggi yillarda raqamlashtirish biznesni boshqarishda samarali ta'sir qiluvchi
muhim omilga aylanmoqda [1]. Jumladan:
•
Raqamlashtirish anʼanaviy biznes usullarini oʻzgartiruvchi koʻplab
texnologiyalar va jarayonlarni qamrab olmoqda.
•
Globallashuv va kuchayib borayotgan raqobat sharoitida, kompaniyalar
samaradorlik va raqobatbardoshlikni oshirish uchun raqamli yechimlarni joriy etish
orqali yangi sharoitlarga moslashishga majbur bo‘lmoqdalar.
Raqamlashtirish - bu axborot va jarayonlarni raqamli shaklga aylantirish
jarayoni. U biznes-jarayonlarni avtomatlashtirish va optimallashtirish, mijozlarning
Biznesni boshqarishda raqamlashtirishdan
samarali foydalanish
Yusupov Ne’matillo
Saidto’rayevich
Andijon iqtisodiyot va qurilish instituti
“Tarmoqlar iqtisodiyoti” kafedrasi
Rasulova Gulbahor
Ilhomjon qizi
AIQI “Iqtisodiyot” fakulteti 3-kurs talabasi
Sheripboyeva
Xurshida
Ravshanbek qizi
AIQI “Iqtisodiyot” fakulteti 3-kurs talabasi
A
nno
ta
ts
iy
a
Ushbu maqolada raqamlashtirishning asosiy jihatlari, uning biznes jarayonlari
va strategiyalarini boshqarishga ta'siri, shuningdek, kompaniyalarda raqamli
texnologiyalarni muvaffaqiyatli joriy etish misollari ko'rib chiqiladi.
Kalit so‘zlar:
Raqamli iqtisodiyot, Bines, sun'iy intellekt, Kiberxavfsizlik
boshqaruv, ma’lumotlarni boshqarish.
59
https://eyib.uz
2-sho‘ba.
Biznesni qo’llab-quvvatlash jarayonlarida boshqaruv va marketing
usullaridan samarali foydalanish
o‘zaro aloqalarini yaxshilash va qabul qilinadigan qarorlar sifatini oshirish uchun
axborot texnologiyalaridan foydalanishni o‘z ichiga oladi [2].
Raqamlashtirish biznesni boshqarishning turli jihatlariga sezilarli ta'sir
ko'rsatadi. Masalan:
- Ma'lumotlarni boshqarish-raqamli texnologiyalar katta hajmdagi ma'lumotlarni
to'plash, saqlash va tahlil qilish imkonini beradi, bu esa yanada oqilona qarorlar qabul
qilishga olib keladi. [3].
- Jarayonlarni avtomatlashtirish-muntazam vazifalarni avtomatlashtirish uchun
dasturiy ta'minotni amalga oshirish vaqt va resurslar xarajatlarini kamaytirish imkonini
beradi.
- Mijozlarni jalb qilish yaxshilandi-ijtimoiy media va mobil ilovalar kabi
raqamli platformalar mijozlar bilan yanada samarali muloqot qilish imkonini beradi,
bu esa sodiqlikning oshishiga olib keladi [4].
-
Moslashuvchanlik-raqamlashtirish
kompaniyalariga
bozor
muhitidagi
o'zgarishlarga tezroq javob berishga va o'z strategiyalarini moslashtirishga imkon
beradi.
Ko'pgina kompaniyalar samaradorligini oshirish uchun raqamli yechimlarni
allaqachon joriy qilgan [5]:
-
Amazon:
Logistikani
optimallashtirish
va
mijozlarga
takliflarni
shaxsiylashtirish uchun mashinani o'rganish algoritmlaridan foydalanish [6].
- Netflix: Tavsiyalar yaratish va original kontentni ishlab chiqish uchun
ma'lumotlar tahlilidan foydalanish.
- Siemens: ishlab chiqarish jarayonlarini kuzatish va nazorat qilish uchun
narsalar interneti (IoT) ni joriy etish [7].
Aniq afzalliklarga qaramay, raqamlashtirish bir qator muammolarga ham duch
keladi [8]:
-
Kiberxavfsizlik:
ma'lumotlar
hajmining
oshishi
kompaniyalarni
kiberhujumlarga qarshi himoyasiz qiladi.
- Malakali kadrlarga ehtiyoj: Raqamli texnologiyalarni muvaffaqiyatli tatbiq
etish uchun tegishli malakaga ega mutaxassislarning mavjudligi talab etiladi [9].
- O'zgarishlarga qarshilik: xodimlar o'zgarish qo'rquvi tufayli yangi
texnologiyalarni qabul qilishga chidamli bo'lishi mumkin.
Raqamlashtirish zamonaviy biznesning ajralmas qismi bo‘lib, boshqaruv
samaradorligini oshirish va mijozlar bilan o‘zaro munosabatlarni yaxshilashga yordam
beradi [10-15]. Biroq, raqamli texnologiyalarni muvaffaqiyatli joriy etish kompleks
yondashuvni va qator qiyinchiliklarni yengishni talab qiladi.
Foydalanilgan adabiyotlar royhati.
1.Brynjolfsson, E., & McAfee, A. (2014). *The Second Machine Age: Work,
Progress, and Prosperity in a Time of Brilliant Technologies*. W.W. Norton &
Company.
2.Porter, M. E., & Heppelmann, J. E. (2014). "How Smart, Connected Products
Are Transforming Competition." *Harvard Business Review*, 92(11), 64-88.
60
https://eyib.uz
2-sho‘ba.
Biznesni qo’llab-quvvatlash jarayonlarida boshqaruv va marketing
usullaridan samarali foydalanish
3.Kane, G. C., Palmer, D., Phillips, A. N., & Kiron, D. (2015). "Strategy, Not
Technology, Drives Digital Transformation." *MIT Sloan Management Review*,
14(1), 1-25.
4.Westerman, G., Bonnet, D., & McAfee, A. (2014). *Leading Digital: Turning
Technology into Business Transformation*. Harvard Business Review Press.
5.Venkatraman, N. (1994). "IT-Induced Business Reconfiguration." *Journal of
Information Technology*, 9(1), 1-10.
6.Saidturaevich, Y. N. M. (2024). Priorities and Requirements of the Transition
to the “Green Economy” in the Conditions of Uzbekistan. Best Journal of Innovation
in Science, Research and Development, 3(1), 582-585.
7.Saidturaevich, Y. N. M. (2024). The Development of Tourism Activity and its
Role in the World Economy. EUROPEAN JOURNAL OF BUSINESS STARTUPS
AND OPEN SOCIETY, 4(4), 241-243.
8.Yusupov, N. S., Qosimjon o‘g‘li, S. A., & Akramjon o‘g’li, A. A. (2024).
INVESTITSION LOYIHALARNI MUVAFFAQIYATLI AMALGA OSHIRISHDA
ZAMONAVIY BOSHQARUVDAN SAMARALI FOYDALANISH YO ‘LLARI.
Journal of new century innovations, 54(2), 106-109.
9.Saidturaevich, Y. N. M. (2024). The Effect of Organizing Tourism Activities
in Villages on the Expansion of Tourism Networks in Our Country. TA'LIM VA
RIVOJLANISH TAHLILI ONLAYN ILMIY JURNALI, 4(5), 204-207.
10.Saidturaevich, Y. N. M. (2024). PROSPECTS OF AGRICULTURAL
DEVELOPMENT
THROUGH
AGRO-TOURISM.
Ta'lim
innovatsiyasi
va
integratsiyasi, 21(4), 179-182.
11.Saidturaevich, Y. N. M. (2024). Analysis of Development and Shortcomings
in Local Tourism in the Republic of Uzbekistan. EUROPEAN JOURNAL OF
INNOVATION IN NONFORMAL EDUCATION, 4(5), 127-129.
12.Yusupov, N.S., 2024. TADBIRKORLIK FAOLIYATIDA LOYIXAVIY
BOSHQARUVNI RIVOJLANTIRISH TENDENSIYALARI VA ISTIQBOLLARI.
PEDAGOGS, 59(1), pp.202-207.
13.Yusupov, N. (2023). QISHLOQ XOʻJALIGINI RIVOJLANTIRISHDA
INVESTITSION FAOLIYATNI OʻRNI VA AHAMIYATI. Евразийский журнал
технологий и инноваций, 1(4), 146-150.
14. Алматаев Т. О., Давидова Д. Т., Султанов А. А. ПУТИ
ЭФФЕКТИВНОЙ ОРГАНИЗАЦИИ ИНТЕГРАЦИИ СОТРУДНИЧЕСТВА
ВЫСШЕГО
ОБРАЗОВАНИЯ
И
ПРОМЫШЛЕННОСТИ
//Universum:
технические науки. – 2023. – №. 9-2 (114). – С. 38-41.
15. Давидова Д. Т. CУҒУРТАДА АХБОРОТ КОММУНИКАЦИЯ
ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ ВА УЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ МЕЗОНЛАРИ
//MODELS AND METHODS FOR INCREASING THE EFFICIENCY OF
INNOVATIVE RESEARCH. – 2023. – Т. 2. – №. 23. – С. 56-62.
