47
isolated from patients with purulent-inflammatory diseases of the MFA in the hospital
are inhibitor-protected penicillins and third-generation cephalosporins (amoxiclav,
cefotaxime), carbapenems, vancomycin. In outpatient practice, staphylococci,
streptococci and enterobacteria showed maximum sensitivity to inhibitor-protected
penicillins (amoxiclav), third-generation cephalosporins. In addition, enterobacteria
have shown high sensitivity to carbapenems and fluoroquinolones.
YOSH BOLALARDA SURUNKALI QAYTALANUVCHI AFTOZ
STOMATIT KECHISHINING O’ZIGA XOS XUSUSIYATLARI
Ishanova M.K., Eshqulova Sh.B.
Toshkent davlat stomatologiya instituti
Mavzuning dolzarbligi.
Surunkali qaytalanuvchi aftoz stomatit eng keng
tarqalgan og'iz bo'shlig'i shilliq qavatining yarali kasalligi. Odatda bolalik davrida
boshlanadi va dunyo aholisining 25% ga yaqinini qamrab oladi. Tipik aftalar aniq
chegaralangan, yumaloq yaralar bo'lib, periferik eritema bilan o'ralgan, oq-sarg'ish
rangli fibroz membrana markaziga ega. U uchta asosiy: kichik, katta va gerpetik turlarga
ega. Aftaning kichik turida odatda 4-7 kun ichida chandiq qoldirmasdan tuzalib ketadi.
Katta hajmli aftalar uzoqroq muddatli tiklanishga muhtoj va chandiq qoldirishi
mumkin. Surunkali qaytalanuvchi aftoz stomatitning etiopatogenezi hali ham noma'lum
va multifaktorial. Bir nechta omillar qo'zg'atuvchi sifatida aniqlangan, jumladan
mahalliy omillar, masalan, mahalliy travma, sezuvchanlik ushbu stomatitning etiologik
agenti hisoblanadi. Sistematik omillar nuqtai nazaridan, H.pylori infeksiyasi kasallik
rivojlanishida mavjud etiologik omil sifatida qayd etilgan. Bundan tashqari, yarali kolit
va Kron sindromi kasalligi bilan ham bog'liq.
Ba'zi mualliflarning ta'kidlashicha, surunkali qaytalanuvchi aftoz stomatitga
o'xshash og'iz yaralarining paydo bo'lishi, gluten kasalligi bor bemorlarda ko'proq
tarqalgan va bu ularning birinchi shikoyati bo'lishi mumkin.
Etiologiyada irsiy omillarning roli ham katta. Chunki SQAS bilan kasallangan
bemorlarning kamida 40% da bu holat oilasida mavjud. Bunday bemorlar og'ir belgilar
va tez-tez uchraydigan remissiyalarga moyil.Allergiyaning ayrim turlari SQAS ni
keltirib chiqarishi mumkin. Ba'zi oziq-ovqat mahsulotlari tarkibiy qismlari va og'iz
orqali yuboriladigan mikrobial vositalarga yuqori sezuvchanlik potensial etiologik
omillar hisoblanadi. SQAS va surunkali aftoz stomatit kasalligiga chalingan
bemorlarning 5-10% da oziq moddalar va qonda mikroelementlardan temir, vitamin
B12, foliy kislotasi va gemoglobin yetishmovchiligi uchraydi.
Subyektiv ravishda SQAS bilan bog’liq stressni keltirib chiqaradigan hodisalar
ham aniqlanadi, ammo ular davomiy emas. Bundan tashqari, ushbu yaralarning paydo
bo’lishida bolalar rejimida bo’lishi mumkin bo’lgan o’zgarishlar qayd qilinadi.
SQAS ni davolash asosan simptomlarni yo’qotishga asoslangan va ko’pchilik
bemorlarda mahalliy davo samarali, ammo SQAS ning kichik hajmli turi va surunkali
aftoz stomatitning katta hajmli turida sistemali davolah usullari ko’rib chiqilishi
48
V Международный конгресс стоматологов
kerak.
Tadqiqotning maqsadi.
Ushbu ish yosh bolalardagi surunkali qaytalanuvchi
aftoz stomatitning etiopatogenetik o’ziga xosligi, chastotasi, simptomologiyasi va
davolash vaqti bo'yicha tavsiflashga qaratilgan
.
Tadqiqot material va usullari.
Ma'lumotlar TDSI Bolalar terapevtik
stomatologiyasi poliklinikasida 3 yoshdan 11 yoshgacha bo'lgan 43 ta bemor bolalar,
ota-onalar va vasiylar orasida so’rovnoma va ko’rik o’tkazish asosida olindi. Ushbu
tadqiqot surunkali qaytalanuvchi aftoz stomatit bilan kasallangan 43 ta bemor bolalar
tog’risida hisoblanadi. Tadqiqotni o’tkazish uchun bolalarga tadqiqotchi rahbarligida
anketalar tarqatildi. Bolalarning javoblarini baholash qiyin bo'lishi mumkinligini
hisobga olib, savollarni tushunishni osonlashtirish va talqin qilish qulay bo’lishi uchun
anketa dizayniga ba'zi vositalar ya’ni rasm kartalaridan (jumladan, og'iz bo'shlig'i
aftalari, yashil sabzavotlar kabi oziq-ovqatlar va boshqalar dukkaklilar) foydalanildi.
Anketalar har bir bolaning ota-onalari yoki vasiylariga tarqatildi va ularni uyda
to'ldirishni va keyin yetkazib berishni so'raldi. Statistik tahlil IBM SPSS 23.0 dasturi
yordamida va Microsoft Office Excel 2013 dasturlarida amalga oshirildi. Testda
qo’llangan 7 ta savol ishonchliligi tekshirildi va afta va etiologik omillar ya’ni
oshqozon-ichak kasalliklari, allergiya, kundalik tish tozalash chastotasi, ortodontik
asboblardan foydalanish, og'izda qalam yoki ruchka chaynash va ba’zi zararli
mahsulotlar iste'mol qilish omillari o’rtasidagi bog’liqlik aniqlandi.
Tadqiqot natija va muhokamasi.
Tadqiqotda 43 bola (21 o'g'il va 22 qiz)
ishtirok etdi. Testda 7 ta savol uchun ota-onalarning javoblari bilan bolalar javoblari
80% dan yuqori natijalarni berdi. Ishtirokchilarning 53% da aftaning tarqalishi
aniqlandi va bu 1,33 koeffitsientni ko'rsatdi. Qizlarda aftalar o'g'il bolalarga qaraganda
tez-tez uchradi va ularning ko'pchiligida aftalar soni 1tadan 5 tagacha (95.8%) va lablar
va tanglayda joylashishi, 4 kundan 7 kungacha davrda tuzalishi qayd etildi. 33.7%
bolalarda o’rtacha og’riq bo’lishi aniqlandi. Tadqiqot qilingan bolalarning 46.4% da
SQAS genetik omilga bog’liqligi va asosan ona tomonda ko’p uchrashi qayd etildi.
Tekshirilganlarning 29.6% da aftalar og’iz bo’shlig’i shilliq qavati travmalari bilan
bog’liq bo’ldi. Boshqa tomondan, ota-onalarning 9.8%i aftalarning sababini stress bilan
bog’ladi va bola asabiy va tajang bo’lgan paytda aftalar paydo bo’lishini ta’kidlashdi.
6% da aftaning paydo bo’lishi gastrointestinal kasallik bilan yaqqol bog’liqligi
aniqlandi. Aftalar paydo bo’lishining boshqa sabablari, jumladan allergiya, kundalik
ravishda tish tozalamaslik, ortodontik apparatlardan foydalanish, qalam va ruchkani
og’izga solish yoki zararli ovqat mahsulotlarini iste’mol qilish ko’rinadigan darajada
bo’lmadi.
Xulosa.
Ushbu tadqiqot natijalari bo'yicha aftaning klinik belgilari adabiyotlar
bilan mos keladi. Adabiyotlarda afta va oshqozon-ichak kasalliklari o'rtasida bog’liqlik
bo’lgan va ushbu tadqiqotda ham bu aloqa aniqlandi.
Aftalar paydo bo’lishi og'iz bo'shlig'i shilliq qavatidagi travmatik hodisalar yoki
stress hodisalari bilan bog’liqligi ham aniqlandi, ammo boshqa omillarga qaraganda
kam nisbatda topildi. Genetik tomondan sezilarli ko’rsatkich asosan ona tomonida
ekanligi aniqlandi. Shuningdek ushbu tadqiqot kasallikning yashash sifatiga salbiy
ta’sir etish to’g’risidagi adabiyotdagi ma'lumotlarni mustahkamlash va mahalliy
terapiyaga e’tibor qaratish kerakligi haqida xulosa qilindi.
49
Литература.
1.Камилов, Хайдар Пазилович, and Мехринисо Киличевна Камалова.
"Современные
подходы
в
лечении
хронического
рецидивирующего
герпетического стоматита у детей." Достижения науки и образования 3 (25)
(2018): 46-48.
2.Ибрагимова, М. X., and С. Р. Камилова. "Состояние микробиоценоза и
местного иммунного статуса больных ХРАС при хроническом калькулезном
холецистите." Актуальные проблемы стоматологии Материалы. 86-92.
3.Худанов, Б., Каххарова, Д., Хамидов, II., Абдурахимова, Ф., Усманова,
Ш., Хаджиахмедова, X., & Юлдашев, Д. (2016). Роль технологии QLF в
улучшении пинены полости рта и поведения для сохранения здоровья полости
рта у детей. Stomatologiya, 7(4 (65)), 59-66.
4.Камилов, X., М. Камалова, and К. Тахирова. "Применение МПЛ- терашш
при лечении острого герпетического стоматита у детей." Stomatologiya 1.3 (68)
(2017): 67-68.
5.Баштовой, A. A., et al. "Совершенствование методов лечения
хронического рецидивирующего афтозного стоматита у маломобильных
пациентов." Институт стоматологии 2 (2019): 70-73.
6.Ибрагимова, Малика, and Нигера Убайдуллаева.’’БИОХИМИЧЕСКИЕ
ИЗМЕНЕНИЯ ПРИ ХРОНИЧЕСКОМ РЕЦИДИВИРУЮЩЕМ АФТОЗНОМ
СТОМАТИТЕ ОРОФАР1ШП1АЛБНОП ОБЛАСТИ У ПАЦИЕНТОВ С
ХРОНИЧЕСКИМ ХОЛЕЦИСТИТОМ.” Медицина и инновации 1.4 (2021): 547-
551.
V Международный конгресс стоматологов
PROBLEMS OF MEDICAL ERRORS IN DENTISTRY IN THE
TREATMENT OF HYPERTROPHIC PROCESSES IN THE ORAL CAVITY
Islamova N.B.
Samarkand State Medical University
The purpose of the research.
According to the survey, examination and
conclusion of general specialists, to evaluate medical errors in the treatment of
hypertrophic processes of the oral mucosa.
Materials and methods of the research.
25 people took part in the survey. Of
these, 12 men aged 22 to 50 years and 13 women aged 20 to 55 years. According to the
collection of anamnestic indicators and examination, it was found that the hypertrophic
process on the oral mucosa was present on average from three months to a year.
Regarding these complaints, patients turned to dentists, but the process of hypertrophy
was not suspended, since the patients were not oriented to visiting related specialists
(endocrinologist, gynecologist, neuropathologist, etc.). A detailed examination of the
