338
OMILLAR.
International Journal of Contemporary Scientific and Technical
Research
, 353-358.
11. Madina, A. (2023). BOLALARDA AHLOQIY FAZILATLARNI
PSIXOLOGIK SHAKLLANTIRISH USULLARI.
International Journal of
Contemporary Scientific and Technical Research
, 340-345.
12. Shamsidinovna, A. M. (2023, May). MAKTABGACHA YOSHDAGI
BOLALARDA AHLOQIY JIHATLARNI RIVOJLANTIRISHNING PSIXOLOGIK
JARAYONLARI. In
E Conference Zone
(pp. 6-12).
13. Shamsidinovna, A. M. (2023, April). MAKTAB O’QUVCHILARINING
INDIVIDUAL-PSIXOLOGIK
XUSUSIYATLARINI
O’RGANISHNING
AHAMIYATI. In
E Conference Zone
(pp. 1-5).
14. Adilova, M. (2023). MAKTABGACHA TARBIYA YOSH DAVRIDA
HISSIY SOHANING RIVOJLANISHI VA O’Z-O’ZIGA BAHONING NAMOYON
BO’LISHI.
Журнал Педагогики и психологии в современном образовании
,
3
(3),
192-198.
15. Yuldashev, S. (2021). THE PEDAGOGICAL ESSENCE OF THE
PROFESSIONAL ACTIVITY OF A TEACHER IN MILITARY EDUCATION.
International Journal of World Languages, 1(2).
16. Yo‘ldoshyev, S., & Sultonaliyeva, G. (2023). O ‘QUVCHI XULQ-
ATVORNING
PSIXOLOGIK
KORREKSIYASI.
Журнал Педагогики и
психологии в современном образовании, 3(2).
17. Аракулов, Г. Т. (2023). МЕДИКО-СОЦИАЛЬНАЯ РЕШЕНИЕ
ПРОБЛЕМ ДЕТЕЙ С РАННИМ ДЕТСКИМ АУТИЗМОМ. Academic research in
educational sciences, 4(TMA Conference), 872-877.
18. Аракулов, Г. (2022). Факторы, влияющие на формирование агрессии у
подростков. Современные тенденции инновационного развития науки и
образования в глобальном мире, 1(3), 106-109.
BOLALARDAGI PSIXOLOGIK MUAMMOLAR VA ULARNING YECHIMI
(PhD) Rashidova Gulnoza G‘ulomovna,
Sharafitdinov Abdulla XXX
O‘zbekiston Milliy universiteti Jizzax filiali
Annotatsiya:
Bu maqolada, bugungi davr bolalarining o‘z-o‘zini boshqarish,
stress, texnologik o‘zgarishlar, internet va ijtimoiy munosabatlar kabi psixologik
muammolar va ularni yechish usullari haqida ma’lumot beriladi. Munosabatlar,
stressni kamaytirish, internet va texnologiyalarni cheklash, o‘zaro yordam olish va
maslahat olish kabi amallar, bolalarni o‘z-o‘zini boshqarish va muammolarni hal
qilishda muhimdir. Ushbu maqola ota-onalar, o‘qituvchilar, psixologlar va
mutaxassislar uchun katta ahamiyatga ega.
Kalit so‘zlar:
Psixologik muammolar, o‘z-o‘zini boshqarish, stressni
kamaytirish, o‘zaro munosabatlar, internet va texnologiyalar, o‘zlashtirish usullari,
339
ota-onalar va o‘qituvchilar, bolalarni yordam bera olish, sog‘liqni saqlash
muammolari, o‘quv tizimi va ijtimoiy tarbiya.
Bugungi davr bolalariga qo‘yilgan psixologik muammolar va vaziyatlar ko‘plab
o‘zgaruvchilar va tajribalar asosida o‘zgaradi. Bu muammolar o‘quv tizimi, ijtimoiy
tarbiya, texnologiyalar, o‘zaro aloqalar, va boshqa ko‘rsatmalarni o‘z ichiga oladi.
Ammo, ba’zi umumiy muammolar va vaziyatlar quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
Stress va o‘z-o‘zini boshqarish muammolari:
Bolalar ham, katta insonlar kabi,
hayotning qiyinchiliklari bilan yuzlashadilar. Imtixonlar, o‘quv yoki do‘stlar bilan
o‘zaro aloqalar, shaxsiy muammolar o‘z-o‘zini boshqarishning muammolari bo‘lishi
mumkin. Bu vaziyatlarda bolalarni o‘zlarini boshqarish, stressni kamaytirish va
muammolarni hal qilishda yordam bera olish juda muhimdir.
Texnologik zavq olish:
Bugungi davrda bolalar tez-tez elektron qurilmalar,
internet va ijtimoiy tarmoqlar bilan bog‘liq bo‘lib qoldi. Bu, o‘qish va ijtimoiy
aloqalarni takomillashtirishda o‘zaro raqobat yaratishi mumkin, shuningdek, o‘qish va
o‘zaro munosabatlarni ta’sir qilishi mumkin.
Sog‘liqni saqlash muammolari:
Bolalar sog‘liqni saqlash masalalari bilan ham
qiziqtirishadi. Ular oziq-ovqat, hayvonot texnologiyalari, kasalliklar, maslahatlar va
boshqa muammolar bilan tanishiladi.
Internet va dunyoni tushunish:
Internetning o‘zaro aloqalarni o‘zlashtirish va
dunyoni tushunishdagi roli juda katta. Bu, bolalar uchun iste'mol qilishiga muvofiq
boshqa tashkilotlar, o‘quvchilar va ota-onalar uchun muhim masala bo‘lib qoladi.
Sotsial munosabatlar:
Bolalar o‘quvchilar, do‘stlar va oila a'zolari bilan o‘zaro
munosabatlarni o‘zlashtirishda va o‘zlarini o‘rganishda muammolar tug‘ilishi
mumkin. Ishonch, do‘stlar bilan munosabatlarni tushuntirish, yaqinliklar va uzoq
maslahatlar, o‘qituvchilar va ota-onalar bilan o‘zaro munosabatlarda muammoni o‘z
ichiga oladi.
Bu muammolar bilan boshqarish uchun, ota-onalar, o‘qituvchilar, psixologlar va
psixiatrlar katta yordam ko‘rsatishlari kerak bo‘lib qoladi. Bolalar bilan ochiq va
samimiy munosabatda bo‘lish, ularning o‘zaro munosabatlarini takomillashtirish,
stressni boshqarish va qiziqishlarni qo‘llab-quvvatlash uchun mahalliy resurslar va
yordamlar mavjud bo‘lishi muhimdir.
Bolalar bilan bog‘liq psixologik muammolarni yechish uchun quyidagi
maslahatlar foydali bo‘lishi mumkin:
Bolalar munosabatlarini takomillashtirish:
Bolangiz bilan ochiq va yaxshi
munosabatlarni o‘rganing. Ular bilan suhbat qiling, ularning fikrlarini eshitib chiqing
va ularni o‘zlarini ifodalashga yordam bering.
Vaqt o‘tkazish:
Bolangizning o‘zining vaqtini o‘zlashtirishiga va ularga e’tibor
berishiga vaqt sarflang. Ularning tushunchalari va fikrlari uchun vaqt ajratish juda
muhimdir.
Ko‘p qo‘llanmalar va ma’lumotlar izlash:
Psixologik maslahat olish uchun, siz
o‘z ma'lumotingizni oshirish uchun kitoblar, veb-saytlar, o‘quv dasturlar va kurslarni
izlashda va o‘rganishda yordam olishingiz mumkin.
340
O‘zaro yordam va maslahat olish:
Agar siz boshqa ota-onalar, o‘qituvchilar yoki
mutaxassis psixologdan yordam olishingiz kerakligini his etsangiz, bu imkoniyatni
qo‘llang. Ulardan maslahat oling va ularning tavsiyalariga amal qiling.
Stressni kamaytirish usullari:
Bolalaringizga stresni boshqarish va uning
ta’sirini kamaytirish usullarini o‘rganing. Bu mashq qilish, yoga, autotrening, oddiy
dam olish, fikrni o‘zgarish va boshqa amallardan iborat bo‘lishi mumkin.
Yaxshi kommunikatsiya va yetaklash:
Bolalaringizni o‘zaro munosabatlarini
yaxshilash va ularni yetaklashga ko‘mak ko‘rsating. Ularga sabr va sevgi bilan
murojaat qiling va ularni qo‘llab-quvvatlang.
Psixologik yordam olish:
Agar masala o‘sib bormasa yoki siz o‘zingiz yoki
bolangiz o‘zini kamaytirishni qo‘zg‘atish uchun yordam kerak deb his etsangiz,
mutaxassis psixologdan yordam olishni ko‘rsating. Ular maslahat berish, o‘zlashtirish
usullarini o‘rgatish va yordam bera olishlari mumkin.
Psixologik muammolarni yechishda do‘stlar, oila, o‘qituvchilar va mutaxassislar
yordam bera olishadi. Bu muammolarni o‘rganish va ular bilan samarali ravishda
boshqarish imkoniyatlarini yaratish uchun hamfikrlikka ega bo‘lishingiz yaxshi
bo‘ladi.
Psixologik tomonlar, insonning ruhiy va jismoniy holatiga, o‘z-o‘zini
boshqarish, o‘z fikrlarini va hissiyotlarini o‘rganish va boshqarishga oid bo‘lgan
ko‘rsatkichlar va xususiyatlaridir. Bu tomonlar insonning hayoti va harakati ustida
katta ta'sir ko‘rsatadi.
Insonning o‘zini tushunish, o‘z fikrlarini boshqarish, stressni boshqarish,
muammolarni hal qilish, o‘z-o‘zini rivojlantirish va o‘z-o‘zini motivatsiyalashga oid.
O‘z-o‘zini boshqarish ko‘nikmalarini o‘rganish va ularni rivojlantirish psixologik
tomonlarining eng asosiyidir.
Stress, hayotimizning tabiiy qismi bo‘lgani sababli uni tushuntirish va
boshqarish juda muhimdir. Stressni tushuntirish va unga qanday qarshi kurashishimiz,
tajribalarimiz va o‘z fikrlarimizga qarab o‘rganiladi. O‘zaro munosabatlar, insonning
ijtimoiy hayotining muhim qismidir. Ularni tushunish, o‘zaro munosabatlarni
rivojlantirish, kommunikatsiya qilish va o‘zaro aloqa qurish psixologik tomonlariga
kiradi. O‘zlashtirish, o‘zimizning tushunchalari, fikrlari, o‘z-o‘zini qadrlash va o‘zini
rivojlantirish uchun juda muhimdir.
Foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati:
1.
Шарафитдинов, А. (2020). Формирование у учеников чувства
общности.
Образование и воспитание
, (2), 66-67.
2.
Шарафитдинов, А., Кудратов, Б. А., & Синдаров, Ш. Ш. (2020).
Проблема застенчивости у ребенка и ее устранение.
Образование и воспитание
,
(2), 64-66.
3.
Nikolaevich, Ustin Pavel, and Sharafitdinov Abdulla XXX. "Emotional
Intelligence and its Adolescents Being an Exemplary."
Eurasian Journal of Learning
and Academic Teaching
15 (2022): 139-145.
4.
Abdulla, S. (2022, March). The role of family in the formation of learning
motivation for adolescents. In
Conference Zone
(pp. 286-288).
341
5.
Abdulla, S., & Zulxaydar o‘g‘li, Q. M. (2022). Psychological Characteristics
of DecisionMaking in Management Global Scientific Review A Peer Reviewed, Open
Access.
International Journal www. scienticreview. com
,
1
.
6.
Sharofitdinov, A. (2022). Boshqaruv jarayonida qaror qabul qilishning
psixologik xususiyatlari.
Журнал Педагогики и психологии в современном
образовании
,
2
(2).
7.
XXX, Sharafitdinov Abdulla. "PSYCHOLOGICAL DESCRIPTION OF
THE CONCEPT OF EMOTIONAL INTELLIGENCE."
Spectrum Journal of
Innovation, Reforms and Development
7 (2022): 71-75.
8.
Sharofitdinov, A. (2022). O ‘SMIRLARDA O ‘QUV MOTIVATSIYASINI
SHAKLLANTIRISHDA OILANING O ‘RNI.
Журнал Педагогики и психологии в
современном образовании
,
2
(2), 82-87.
9.
Sharofitdinov,
A.
(2022).
OILADA
SIBLING
MAQOMI
MUNOSABATLARINING
PSIXOLOGIK
XUSUSIYATLARI.
Журнал
Педагогики и психологии в современном образовании
,
2
(3).
10.
XXX,
S.
A.
(2022).
CHARACTERISTICS
OF
EMOTIONAL
INTELLIGENCE IN MANAGERS.
European Journal of Interdisciplinary Research
and Development
,
8
, 22-25.
11.
XXX, S. A. (2022). Scientific-Theoretical Psychological Analysis of
Personal Activity Motivation.
Zien Journal of Social Sciences and Humanities
,
14
, 72-
75.
12.
Шарафитдинов, А., & Эшкулова, Н. (2022). Xulqi ogishgan osmir
oquvchilarda
agressiv
xatti-harakatlarning
namoyon
bolishi.
Современные
инновационные исследования актуальные проблемы и развитие тенденции:
решения и перспективы
,
1
(1), 483-485.
13.
Sharofitdinov, A. (2022). Destruktiv xulq-atvor paydo bo ‘lishi va
shakllanishining ijtimoiy psixologik omillari.
Журнал Педагогики и психологии в
современном образовании
,
2
(3).
14.
XXX, S. A. (2022). Scientific-Theoretical Psychological Analysis of
Personal Activity Motivation.
Zien Journal of Social Sciences and Humanities
,
14
, 72-
75.
15.
Sharofitdinov,
A.
(2022).
SHAXS
RIVOJLANISHIDA
HISSIY
INTELLEKTNING O’ZIGA XOS O’RNI.
Журнал Педагогики и психологии в
современном образовании
,
2
(5).
16.
Sharofitdinov, A. (2022). SPORT BILAN SHUG‘ULLANUVCHI
BOLALARNING HISSIY-IRODAVIY SIFATLARINI RIVOJLANTIRISH.
Журнал
Педагогики и психологии в современном образовании
,
2
(5).
17.
Sharofitdinov, A., & Soyimnazarov, N. Z. (2023). RAHBARLARDA
EMOTSIONAL NAZORAT VA O‘Z-O‘ZINI ANGLASH.
Журнал Педагогики и
психологии в современном образовании
,
3
(1).
18.
Sharofitdinov, A., & Soyimnazarov, N. Z. (2023). HISSIY BEQARORLIK
VA UNI OLDINI OLISHNING PSIXOLOGIK USULLARI.
Журнал Педагогики и
психологии в современном образовании
,
3
(1).
342
19.
Rashidova G. G. INTERPRETATION AND INTERDEPENDENCE OF
THE CONCEPTS OF «COMPETENT» AND «COMPETENCE» //Theoretical &
Applied Science. – 2021. – №. 8. – С. 83-89.
20.
Rashidova, Gulnoza. "“COMPENTLIK” AND “COMPACTNESS” OF
TINCALARING OF TALHS AND JEWELRY."
Mental Enlightenment Scientific-
Methodological Journal
2021.4 (2021): 99-112.
21.
Rashidova G. G. Socio Cultural Approach as a Modern Direction of Teacher
Training //International Journal of Multicultural and Multireligious Understanding. –
2021. – Т. 8. – №. 8. – С. 169-172.
22.
Gulomovna R. G. Modern requirements for the socio-cultural competence of
a teacher of history //ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research
Journal. – 2021. – Т. 11. – №. 3. – С. 1834-1838.
23.
Rahmatullayeva M., Rashidova G., Karakulova U. XXI ASRDA
PEDAGOGIK TEXNOLOGIYALAR VA PEDAGOGIK MAHORAT //Журнал
Педагогики и психологии в современном образовании. – 2023. – Т. 3. – №. 1.
24.
Karakulova U., Rashidova G., Raxmatullayeva M. DEVIANT XULQ-
ATVOR RIVOJLANISHIDA OILAVIY MUNOSABATLARNING TA’SIRI
//Журнал Педагогики и психологии в современном образовании. – 2023. – Т. 3. –
№. 1.
KICHIK MAKTAB YOSHIDAGI BOLALARNING HISSIY-EMOTSIONAL
IRODAVIY SOHASINING SHAKLLANISHI
Sharafitdinov Abdulla XXX,
Boyqulova Mohinur Ravshan qizi
O‘zbekiston Milliy universiteti Jizzax filiali
mohinurravshanovna96@gmail.com
Annotatsiya:
Kichik maktab yoshidagi hissiy-emotsional irodaviy soha,
o‘quvchilarning hissiyotlarini, ularning o‘zlarini tushunish va ifodalash usullarini
o‘rganish, o‘zaro munosabatlar qurish va o‘zlarini boshqarish ko‘nikmalarini
rivojlantirishga bag‘ishlangan. Bu soha, o‘quvchilarning ruhiy, hissiy va ijtimoiy
tarbiyasini ta'minlash uchun muhimdir.
Kalit so‘zlar:
Hissiyotlar, o‘zini tushunish, o‘z fikrlarini ifodalash, o‘zaro
munosabatlar, stress, texnologiyalar, internet, hissiyotlarni boshqarish.
Kichik maktab yoshidagi hissiy-emotsional irodaviy soha, o‘quvchilarning
hissiyotlarini, ularning o‘zlarini tushunish va ifodalash usullarini o‘rganish, o‘zaro
munosabatlar qurish va o‘zlarini boshqarish ko‘nikmalarini rivojlantirishga
bag‘ishlangan. Bu soha, o‘quvchilarning ruhiy, hissiy va ijtimoiy tarbiyasini ta'minlash
uchun muhimdir. Bu sohadagi faoliyatlar quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
O‘quvchilarning hissiyotlarni tushunish va bayon qilish:
O‘qituvchilar
o‘quvchilarni o‘zlarining hissiyotlarini aniqlash va ularni o‘z fikrlarini ifodalashga
