231
4.
Daniel Miller, Elisabetta Costa, Nell Haynes, Tom McDonald. How the World Changed
Social Media. UCL Press 2016.
5.
Fong, V. L. Only Hope: Coming of Age under China’s One- child Policy. Stanford,
CA: Stanford University Press 2004. Kipnis, A. B. 2011. Governing Educational Desire: Culture,
Politics, and Schooling in China. Chicago, IL: University of Chicago Press.
TALABALARDA BADIIY ASARLAR TAHLILI ORQALI IJTIMOIY-KOMMUNIKATIV
KOMPETETSIYASINI RIVOJLANTIRISH
Gulnar I. Kunnazarova, assistant
NSPI, Nukus
O’quvchilarning ijtimoiy-kommunikativ kompetensiyasini rivojlantirish, ularning
insonlar orasida muloqot, tushuncha ifodalash, va o’z fikrlarini to’g’ri ifodalash qobiliyatlarini
oshirishni maqsad qiladi. Badiiy asarlar tahlili bu maqsadga erishishda katta ahamiyatga ega bo’lib,
o’quvchilarga insoniyatning murakkabligini, ta’siri va ko’rsatishini o’rganishga imkon beradi. Bu
maqolada, talabalarni badiiy asarlar tahlili orqali ijtimoiy-kommunikativ kompetensiyasini
rivojlantirish bosqichlarini ko’rib chiqamiz.
Ijtimoiy-kommunikativ kompetensiya, o’quvchilarning g’alati his-tuyg’ular bilan muloqot
qilish, fikrlarini ifodalash, va muhokama qilish qobiliyatlarini oshirishni anglatadi. Bu qobiliyatlar
talabalar uchun katta ahamiyatga ega, chunki ularni insonlar orasida o’z o’ylarini ifodalash va qisqa
vaqt ichida faol muloqotlarni o’rganishda yordam beradi.
Badiiy asarlar tahlili bu kompetensiyani oshirishda katta o’rin egallaydi. Ular orqali
o’quvchilar insonlarning psixologiyasi, jamiyat tarixi, va madaniyati haqida ko’proq tushunish
imkoniyatiga ega bo’lishadi. Shuningdek, ularni insoniyatning murakkabligini tahlil qilish va uning
mohiyati haqida o’ylashga undaydi.
Badiiy asarlar tahlilini o’quv jarayonida integratsiyalash uchun bir nechta yo’llar mavjud.
O’qituvchilar badiiy asarlar ustida muntazam muloqotlar tashkil etish, talabalarni asarlarni o’qish,
tarjima qilish va muloqotlar orqali tahlil qilishga yo’naltirishlari mumkin. Badiiy asarlar ustida yozuv
mashg’ulotlari va gruppa ishlari ham o’quvchilarning ijtimoiy-kommunikativ kompetensiyasini
oshirishda muhim ahamiyatga ega.
Mavzuga oid misollar va namunalar talabalarga badiiy asarlar tahlilini o’rganishda ko’p
yordam beradi. Ular tahlil qilingan asarlar orqali insonlar orasidagi munosabatlarni tushunishga,
ularning tushunchalari va ko’rsatishlari haqida o’ylashga yordam beradi. Misollar va namunalar
orqali o’quvchilar o’z fikrlarini ifodalash, muhokama qilish va boshqa insonlar bilan muloqot qilishni
o’rganishadi.
Badiiy asarlar tahlili orqali ijtimoiy-kommunikativ kompetensiyasini oshirishda turli xil
qiyinchiliklar mavjud bo’lishi mumkin. Ba’zi o’quvchilar asarlarni tahlil qilishda qiyinchiliklar
ko’rayapti va bu jarayonlarda o’qituvchilar va o’quvchilar o’rtasidagi muloqotlarni o’rganish va
mustaqil ishlash kerak bo’lishi mumkin. Kelajakda badiiy asarlar tahlilini o’quv jarayonida
integratsiyalash va bu usulni rivojlantirish bo’yicha tadqiqotlar amalga oshirilishi kerak.
Badiiy asarlar tahlili orqali ijtimoiy-kommunikativ kompetensiyasini rivojlantirish
o’quvchilarga insonlar orasida muloqot qilish, fikrlarini ifodalash va muhokama qilishni o’rganishda
samarali usuldir. Ushbu maqolada, badiiy asarlar tahlili orqali talabalarni ijtimoiy-kommunikativ
kompetensiyasini rivojlantirishning ahamiyati, usullari va mustaqil ishlashning muhimligi ko’rib
chiqildi.
Bu so’nggi qismida, badiiy asarlar tahlilini ijtimoiy-kommunikativ kompetensiyani
rivojlantirishning ahamiyati, usullari va kelajakda yo’l yo’lga qo’yiladigan qatlamalarini ko’rib
chiqildi. Sizning maqolangizning qolgan qismini ham yozib berishim mumkin. Agar qo’shimcha
yordam kerak bo’lsa, menga xabaringizni yuboring!
Avvalgi tadqiqotlar ijtimoiy-kommunikativ kompetensiyani akademik muvaffaqiyat, ruhiiy
salomatlik va jamiyat bilan o’zaro munosabatlarni ta’sirli qilishda ahamiyatiga ega bo’lganligini
232
ko’rsatgan. Ijtimoiy rivojlanish teoriyalari, masalan, Vygotskiyning ijtimoiy-ma’naviy nazariyasi va
Banduraning ijtimoiy o’rganish nazariyasi, insonlarning ijtimoiy norma va munosabatlarini ko’rish,
o’rganish va o’zaro munosabatlarni tushunishning usullarini tushuntiradi. Badiiy asarlar talabalarga
empatiya, perspektiva oluvchi va ijtimoiy tushunishni oshirishda yordam beradi, shuning uchun
ta’lim usullarida katta ahamiyatga ega.
O’zgartirilgan shaklda inson rivojlanishini tasvirlaydigan turli shahslar badiiy asarlar tahlili
uchun tanlanadi. Tanlangan asarlar, ularning mustaqil ijtimoiy kontekstlarini va murakkab guruh
aloqalarini tasvirlovchi bo’lishi lozim. Tematik tahlil, asarlardagi ijtimoiy-kommunikativ
kompetensiyaga oid umumiy mavzular va patternlarni aniqlashda yordam beradi.
Topilgan natijalar tanlangan badiiy asarlar tahlili orqali ijtimoiy-kommunikativ
kompetensiyasini rivojlantirish bosqichlarini ta’kidlaydi. Har bir bosqich, personajlar tomonidan
yashirilgan ijtimoiy ishoratlar va ular tomonidan qo’llanilgan strategiyalarni ta’riflaydi. Bu
bosqichlar misollar bilan ta’minlanadi, shuningdek, yoshdan yoshgacha insonning ijtimoiy
tushunishning o’sishi ko’rsatiladi.
Topilgan natijalar, mavjud ijtimoiy rivojlanish va ta’lim amaliyotlari nazariyalariga mos
keladi. Badiiy asarlar orqali talabalarni ijtimoiy-kommunikativ kompetensiyasini rivojlantirishning
darslikda amalga oshirishining muhimligi ko’rsatiladi. Qo’shimcha, adabiyotning empatiya va
ijtimoiy tushunishni oshirishdagi ahamiyati muhokama qilinadi, shuningdek, hikoyalarni darsliklarga
qo’shishning o’ziga xos qismlari ko’zda tutiladi.
Bu tezis badiiy asarlar tahlili orqali talabalarni ijtimoiy-kommunikativ kompetensiyasini
rivojlantirishning bosqichlarini o’rganishga oid. Personajlar ijtimoiy kompetensiyalarini tushuntirish
orqali, biz insonlararo munosabatlar va ularni boshqarish strategiyalarini o’rganamiz. Badiiy asarlar
empatiya, perspektiva oluvchi va ijtimoiy tushunishni oshirishda juda muhim vositalar sifatida xizmat
qiladi, shuning uchun talabalar uchun hayotga boy bo’lgan ijtimoiy-kommunikativ ko’nikmalarni
rivojlantirishda muhim vazifalarga ega.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR:
1. Brown, H. Douglas. “Principles of Language Learning and Teaching.” Pearson Education, 2014.
2. Ellis, Rod. “The Study of Second Language Acquisition.” Oxford University Press, 2008.
3. Larsen-Freeman, Diane, and Marti Anderson. “Techniques and Principles in Language Teaching.”
Oxford University Press, 2011.
4. Richards, Jack C., and Theodore S. Rodgers. “Approaches and Methods in Language Teaching.”
Cambridge University Press, 2014.
5. Ur, Penny. “A Course in Language Teaching: Practice and Theory.” Cambridge University Press,
2012.
6. Tajieva, A., & Babaniyazova, N. (2015). Educational reforms in the republic of Uzbekistan in
operation. Theoretical & Applied Science, 7(27), 134-137.
THE IMPORTANCE OF GRAMMAR IN LANGUAGE LEARNING
GULCHEXRA MANGITOVA
English teacher, School N1,
Khujayli
In the current language learning process, there are differing opinions on the importance of
grammar. Some individuals believe that grammar is not crucial for effective learning, while others
consider it to be a fundamental and essential tool for mastering any language. This study aims to
investigate the role of grammar and its significance in language learning. Grammar acts as the
foundation of a language, equipping learners with the necessary skills to construct coherent and
meaningful sentences. A solid grasp of grammar is indispensable for effective communication,
enabling learners to convey subtle nuances in meaning and comprehend both spoken and written
language. Whether through online courses, textbooks, or real-world language exchange programs,
