I Конгресс детских врачей Республики Узбекистан
с международным участием
«Актуальные вопросы практической педиатрии»
137
БОЛАЛАРДА СЕВОФЛУРАН БИЛАН АНЕСТЕЗИЯ
ИНДУКЦИЯСИГА КИРИТИШНИНГ ЯНГИЧА ҚЎЛЛАНМАЛАРИ
Маматқулов И.Б., Сатвалдиева
Э.А., Бекназаров А.Б., Ҳайдаров М.Б.
Тошкент педиатрия тиббиёт институти. Тошкент, Ўзбекистон
ДОЛЗАРБЛИГИ
Севофлуран ҳозирги вақтда фойдали хусусиятларга эга бўлган ягона
ингаляцион анестетикдир, яъни нафас йўлларида қўзғатувчанлик таъсири
йўқлиги ва қон/газ тақсимлаш коэффициентининг пастлигига боғлиқ. Ўткир
ҳиднинг йўқлиги ва анестезияга тез кириши, қўшимча инъекция
қилинмаслиги, болаларда анестезия индукциясига севофлуран билан ниқоб
орқали идеал тайёрлаш мумкин. Ҳозирги вақтда севофлуран ёрдамида
анестезия индукциясининг иккита усули қўлланилади. Биринчи усул –
нафас
контурида севофлуран концентрациясини аста
-
секин оширишдан иборат
бўлган босқичма
-
босқич индукция. Бу усул анестезия индукцияси пайтида
боланинг жисмоний чекланишини талаб қиладиган анестезияга кириш
вақтини оширади. Иккинчи усул
-
анестезияга болюс индукцияси.
ТАДҚИҚОТНИНГ МАҚСАДИ
Анъанавий ингаляцион усули ва VIMA (Volatile Induction and
Maintenance Anesthesia) анестезиясини қўллаш усули ва янги VIMA
техникасини севофлуранли икки болюсли индукцияда қўллаш билан
болаларда қўзғалиш, брадикардия ва ажитация ривожланишининг
частотасига таъсирини солиштириш.
МАТЕРИАЛЛАР ВА УСУЛЛАР
Турли урологик, хирургик ва офтальмохирургик патологияли
неврологик симптоматикаси бўлган болаларда севофлуран (анъанавий
VIMA техникаси) билан 105 анестезиологик амалиётнинг клиник таҳлили
ўтказилди. Гуруҳлардаги болаларнинг соматик ҳолати АSА (Америка
анестезиологлар жамияти) таснифига кўра фарқ қилмади ва II –
III синфга
тўғри келди. Гуруҳлар ўртасида гендер таркиби
бўйича фарқлар бўлмади.
Охирги суюқликни истеъмол қилишга анестезиядан 2 соат олдин рухсат
берилди. Улар ёшлари 3,5 ойликдан 18 ёшгача бўлган болалар
ҳисобланишади. Операциялар асосан 2020 ва 2021 йиллар мобайнида
амалга оширилди. Шулардан 34 та болада гидронефроз касаллиги бор
беморлар эди. Бу болаларнинг ҳаммаси биз томондан шартли равишда икки
ёш гуруҳига бўлинди: 6ойдан 6 ёшгача (18 бола) ва 7 ёшдан 17 ёшгача
(16 бола). Иккала гуруҳда ҳам умумий ингаляцион анестезия севофлуран юз
ниқоби (ларингеал ниқоб
-
ЛН) ўрнатиш билан амалга оширилди. Анестезия
ва нафас олишнинг адекватлигини назорати клиник белгиларга кўра ҳам,
I Конгресс детских врачей Республики Узбекистан
с международным участием
«Актуальные вопросы практической педиатрии»
138
доимий мониторинг маълумотлари асосида ҳам амалга оширилди.
Иккинчиси ўз параметрлари рўйхатга пулсьоксиметрия (плетизмограмма,
SpO2, юрак уриш тезлиги), қон босимини ноинвазив ўлчаш (САД, СрАД,
ДАД), нафас сони, нафас олиш ритми, капнография киритилган. Когнитив
дисфункциялар частотаси, талваса реакциялари ва гипертония
синдромининг намоён бўлиши қиёсий тарзда ўрганилди.
НАТИЖАЛАР
1-
гуруҳ болаларида анестезияга индукция вақтида қўзғалиш босқичи
2-
гуруҳ болаларига нисбатан (95% ИИ (ишончлилик интервали) 0,18 дан
0,41 гача) 3,5 марта кўп бўлди. 163 (77.6%) та 1
-
гуруҳ ва 19 (21.1%)та 2
-
гуруҳ
болаларида ўзгарувчанликнинг турли хил
даражасидаги тоник
-
клоник
ҳаракатлар рўйхатга олинган; p<0.001 . Анестезиянинг индукция босқичида
2-
гуруҳ болаларида ўртача юрак уриш тезлиги 106±12 зарба/дақиқани
ташкил этди, бу 1
-
гуруҳ болаларига нисбатан 21.8% га кўп бўлиб, уларда бу
кўрсаткич 87±8 зарба/дақиқани ташкил этди; р<0,05.
Брадикардия (ЮҚС 75зарба / дақиқадан кам) 1
-
гуруҳ беморларида
анестезияга индукция босқичида 2
-
гуруҳ беморларига нисбатан 8 марта
кўп бўлган (95% ИИ 0.05
-
0.32), 1 гуруҳ беморларнинг 76 (36.1%)тасида,
2-
гуруҳ беморларининг
4тасида (4.4%) қайд қилинган (p<0.001).
Атропинни вена ичига юборишни талаб қилувчи кучли брадикардия (ЮҚС
60зарба/дақиқа) 1
-
гуруҳдаги болаларининг 19 (9.04%)тасида қайд этилди.
2 гуруҳидаги беморларда бу даража брадикардия кузатилмади. Наркоздан
кейинги ажитация частотаси 1 гуруҳдаги болаларда 2
-
гуруҳдагиларга
нисбатан (95% ИИ 0,06—0,52) 5 маротаба кўп учради. Бу кўринишдаги
ингаляцион анестезия асорати 1 –
гуруҳда 52 (24,7%) та, 2
-
гуруҳда 4 (4,4%)
та қайд қилинди: р<0,006 . Биз томонидан ишлаб чиқилган анестезияга
индукцияни икки марта болюс қилиш техникаси иқтисодий жиҳатдан
фойдалироқ, чунки ларингеал ниқобни ўрнатиш ва ЎСВга ўтказишдан
олдин севофлуранни юқори оқимларда етказиб бериш 1,5
-
2 дақиқа давом
этади (биринчи болюс 30 сония, иккинчиси 1
-
1, 5 дақиқа). Анъанавий усули
билан севофлуранни юқори оқимларда етказиб бериш 4
-
6 дақиқагача
давом этади.
ХУЛОСА
VIMA усули севофлураннинг анестезияга индукцияни икки марта
болюс қилиш техникаси прекондицирланган натижани таъминлайди ва
брадикардия
ривожланиш
частотасини,
шунингдек
болалардаги
қўзғалувчанликни
ва
ажитацияни
минималлаштиради.
Бизнинг
фикримизча, ингаляцион анестезиянинг ушбу усулини қўллаш
истиқболлидир, унинг тадқиқотларини давом эттириш зарур.
I Конгресс детских врачей Республики Узбекистан
с международным участием
«Актуальные вопросы практической педиатрии»
139
ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РЎЙХАТИ:
1.
Юсупов, Анвар Сабирович, et al. "АНЕСТЕЗИЯ С СОХРАНЕНИЕМ
САМОСТОЯТЕЛЬНОГО
ДЫХАНИЯ
ПРИ
ПРОВЕДЕНИИ
МАЛЫХ
ХИРУРГИЧЕСКИХ ОПЕРАЦИЙ У ДЕТЕЙ." Word science: problems and
innovation. 2019.
2.
Agzamkhodjaev, Talat, et al. "Hemodynamic Shifts in Children During the
Induction into Narcosis P." Indian Journal of Forensic Medicine & Toxicology 14.4
(2020): 7595-7599.
3.
Маматкулов, И., Сатвалдиева, Э., Бекназаров, А., & Хайдаров, М. Б.
(2022). Синдром профессионального стресса у детских анестезиологов
-
реаниматологов. in Library, 22(2), 51
-62.
4.
Агзамходжаев, Т., Юсупов, А., Исмаилова, М., Талипов, М., &
Маматкулов, И. (2020). Гемодинамические сдвиги у детей в период
введения в наркоз, in Library, 20(4), 1226
-
1230. извлечено от
https://inlibrary.uz/index.php/аrchive/article/view/19055
5.
Бекназаров, А., Сатвалдиева, Э., Хайдаров, М., & Маматкулов, И.
(2022). Новые рекомендации по индукции анестезии севофлураном у детей,
in
Library,
22(2),
51-
56.
извлечено
от
https://inlibrary.uz/index.php/archive/article/viewZ19066