ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
856
TIJORAT BANKLARI MOLIYAVIY BARQARORLIGINI TA’MINLASH
METODOLOGIYASI
Botirova Dilorom Narkuzievna
Bank-moliya akademiyasi magistratura talabasi.
https://doi.org/10.5281/zenodo.10684480
Annotatsiya. Tijorat banklari moliyaviy barqarorligi ko‘p hollarda banklar ishonchliligi
bilan hamohang ravishda o‘rganilishi va ko‘rib chiqilishi bir qancha tadqiqotlarda aniqlandi. Shu
bois, biz tijorat banklari yoki har qanday xo‘jalik yurituvchi sub’yektlar moliyaviy barqarorligi,
ishonchliligi yuzasidan tadqiqotlarni chuqur o‘rganishga harakat qilamiz. Ushbu
tushunchalardan farqli jihatlar, olimlarning tijorat banklari moliyaviy barqarorligi xususidagi
bildirgan nazariy qarashlari va metologik asoslarini tadqiq etishga harakat qilamiz.
Kalit so‘zlar: tijorat banki, moliyaviy barqarorlik, iqtisodiy tahlil, ishonchlilik, tijorat
banki aktiv va passivlari, likvidlik.
METHODOLOGY FOR ENSURING THE FINANCIAL STABILITY OF
COMMERCIAL BANKS
Abstract. Several studies have found that the financial stability of commercial banks is in
many cases studied and considered in harmony with the reliability of banks. Therefore, we try to
delve into the research of financial stability, reliability of commercial banks or any business
entities. We will try to study the theoretical views and methodological foundations expressed by
scientists regarding the financial stability of commercial banks, in contrast to these concepts.
Keywords: commercial bank, financial stability, economic analysis, reliability, assets and
liabilities of a commercial bank, liquidity.
МЕТОДИКА ОБЕСПЕЧЕНИЯ ФИНАНСОВОЙ УСТОЙЧИВОСТИ
КОММЕРЧЕСКИХ БАНКОВ
Аннотация. В нескольких исследованиях было обнаружено, что финансовая
устойчивость коммерческих банков во многих случаях изучается и рассматривается в
гармонии с надежностью банков. Поэтому мы стараемся углубляться в исследования
финансовой устойчивости, надежности коммерческих банков или любых хозяйствующих
субъектов. Мы постараемся изучить теоретические взгляды и методологические основы,
выраженные учеными в отношении финансовой устойчивости коммерческих банков, в
отличие от этих концепций.
Ключевые слова: коммерческий банк, финансовая устойчивость, экономический
анализ, надежность, активы и пассивы коммерческого банка, ликвидность.
Har qanday xo‘jalik yurituvchi sub’yektlar faoliyatini moliyaviy-iqtisodiy tahlili va uning
asosiy vazifalaridan biri – bu sub’yekt moliyaviy ishonchliligi va barqarorligini baholash ekanligi
aniqlanadi. Shu bois, ishonchlilik, barqarorlik tushunchalari va tijorat banklari faoliyatini baholash
va tahlil etish uslublari yuzasidan umumiy yondoshuvlar talab etiladi. Eng avvalo, aynan, ushbu
ikki tushunchalarni asoslash va farqli jihatlarini yoritishga harakat qilamiz.
Ba’zi manbalarda keltirilishicha, xo‘jalik yurituvchi sub’yektlar moliyaviy barqarorligi
ular moliyaviy mustaqilligi, sub’yektlar faoliyati doimiyligi va bardavomligini ta’minlashda o‘z
mablag‘larini mustaqil tasarruf etishi, shuningdek, moliyaviy barqarorlik bir qancha ko‘rsatkichlar
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
857
tizimi asosida baholanishi aniqlanadi. Shuningdek, xo‘jalik yurituvchi sub’yektlar moliyaviy
barqarorligini baholashda qo‘shimcha ravishda aktivlar sifati va strukturasi ham katta ahamiyat
kasb etishi aniqlandi. Yuqorida sanab o‘tilgan ko‘rsatkichlar, xo‘jalik yurituvchi sub’yektlar, shu
jumladan, tijorat banklari moliyaviy barqarorligini baholash yuzasidan bir-birini to‘ldirsada, lekin
ularni umumiy integral baholashini nazarda tutmaydi. Shu bilan birga, ishonchlilik va moliyaviy
barqarorlik o‘rtasida hech qanday aloqadorlik va bog‘liqlik keltirilmaydi.
V.G. Artemenko o‘z ilmiy ishlarida barqarorlikni to‘lov qobiliyati bilan bog‘laydi hamda
absolyut va bir qancha ko‘rsatkichlar asosida ular moliyaviy barqarorligini baholashni nazarda
tutadi. To‘lov qobiliyatini xo‘jalik yurituvchi sub’yektlar to‘lov majburiyatlarini o‘z vaqtida
bajarish, shuningdek, moliyaviy barqarorlikni pul oqimlari tahlili asosida baholanadi degan
xulosalarni ilgari suradi. Shu bilan birga ushbu ko‘rsatkichlar tizimida banklar barqarorligi bilan
ular ishonchliligi o‘rtasida aloqadorlik mavjud emasligi ko‘rinadi.
O.V. Efimova tadqiqotlarida moliyaviy barqarorlikni boshqa ko‘rsatkichlar tizimidan
foydalanish zarur ekanligini tavsiya etadi. Ushbu umumlashtirilgan ko‘rsatkichlar tizimiga
olimning fikricha, kompleks ravishda banklar kapitalini oshib borishini ko‘rsatuvchi kapital
rentabelligi ko‘rsatkichini, ikkinchi ko‘rsatkich sifatida kapitalning yalpi passivlar hajmidagi
ulushini, shuningdek, moliyaviy barqarorlikka baho berishda aktivlar strukturasi, kapital
aylanmasi, rentabellik, doimiy va o‘zgaruvchi xarajatlarni solishtirilish orqali aniqlash lozim
degan xulosalarni beradi.
Shuni alohida ta’kidlash lozimki, yuqorida sanab o‘tilgan ko‘rsatkichlar tizimidan
foydalangan holda, banklar moliyaviy barqarorligida kapital etaliligi va rentabellik darajasi,
kapitalning aktivlardagi ulushi orqali moliyaviy barqarorlikka baho berish mumkin deb
hisoblaymiz.
Yuqoridagi tadqiqotlardan o‘rganilgan olimlar tomonidan tadqiqotlarida ishonchlilikni
alohida ko‘rsatkichlar bilan ajratib ko‘rsatilmagan bo‘lsada, uni moliyaviy barqarorlik ko‘rsatkichi
bilan o‘zaro bog‘liq degan xulosa sifatida qarashmoqda.
Bizning fikrimizcha, tijorat banklari moliyaviy barqarorligini kapital etarliligi, uning
rentabelligi va aktivlarga nisbati, shuningdek, moliyaviy barqarorlikka ijobiy ta’sir etuvchi
likvidlilik, to‘lov qobiliyati, rentabellik va ishonchlilik ko‘rsatkichlar tizimi orqali baholash
maqsadga muvofiq hisoblanadi.
O.A. Tarasenko va E.G. Xomenkolarning fikricha tijorat banklari moliyaviy barqarorligini
tavsiflovchi ko‘rsatkichlar tizimiga: likvidlilik, aktivlar sifati, kapitalning holati va daromadlilikni
kiritishadi. Mazkur qarashlarga qo‘shilamiz, lekin mualliflar banklar risklilik darajasiga e’tiborni
chetda qoldirishgan.
Xalqaro moliyaviy tashkilotlarning tijorat banklari moliyaviy barqarorligini ta’minlash
metodologiyasini o‘rganish, mazkur metodologiyalardan tegishli xulosalarni shakllantirish
dolzarb masalalardan biri hisoblanadi. Shu bois, biz eng avvalo, Xalqaro valyuta fondi tomonidan
tavsiya etilgan indikatorlar va ularning ahamiyatli jihatlarini ko‘rib chiqamiz. Xalqaro valyuta
fondi asosiy va tavsiyaviy xarakterga ega bo‘lgan 39 ta Moliyaviy barqarorlik (Financial
Soundness Indicators - FSI) ko‘rsatkichlarini chop etib keladi. 39 ta moliyaviy barqarorlik
indikatorlaridan 12 tasi aosiy indikatorlar bo‘lsa, 27 tasi tavsiyaviy xarakterga ega bo‘lgan
indikatorlar hisoblanadi.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
858
Moliyaviy barqarorlik asosiy ko‘rsatkichlari qatoriga: kapital etarlilik ko‘rsatkichlari,
aktivlar sifati, foyda va rentabellilik, likvidlilik, bozor riskiga sezgirlik darajasi kabi
ko‘rsatkichlarni o‘z ichiga olsa, tavsiyaviy xarakteriga ega bo‘lgan ko‘rsatkichlar qatoriga banklar,
shuningdek, boshqa moliyaviy muassasalar, korporativ kompaniyalar, xonadon xo‘jaligi, bozor
likvidligi, ko‘chmas mulk bozoriga mo‘ljallangandir.
1-jadval
“Moody’s” xalqaro reyting agentligining tijorat banklari moliyaviy barqarorligini
aniqlash metodologiyasi
Moliyaviy ko‘rsatkichlar
Banklarning toifalari
A
B
C
D
E
Zaxiralashgacha
bo‘lgan
foyda
miqdorining
bank
riskka
tortilgan
o‘rtacha
aktivlari summasiga nisbatani
3,5% va
undan yuqori
2,4%-
3,5%
1,4%-
2,4%
0,5%-
1,4%
0,5% va
undan past
Sof foydaning riskka tortilgan
o‘rtacha aktivlar umumiy
summasiga nisbatani
2,0% va
undan yuqori
1,7%-
2,0%
1,0%-
1,7%
0,3%-
1,0%
0,3% va
undan past
(Bozor fondlari – likvidli
aktivlar) / Jami aktivlar x
100%
-10%
-10%-
0%
0%-10%
10%-20%
20 % va
undan yuqori
Birinchi
darajali
kapital
etarliligi, foizda
10% va
undan yuqori
8%-10%
6%-8%
4%-6%
4 % past
Foydalanilmagan
kapitalni
riskka
tortilgan
o‘rtacha
aktivlar umumiy summasiga
nisbatani, foizda
7% va undan
yuqori
5,5%-
7,0%
4,0%-
5,5%
2,5%-
4,0%
4 % past
(Xarajatlar/Daromadlar)x
100%
45 foizdan
past
45%-
55%
55%-
65%
65%-80%
80% va
undan yuqori
(Muammoli kreditlar/ Yalpi
kreditlar) x 100%
0,8 foizdan
past
0,8%-
2,0%
2,0%-
5,0%
5,0%-
12,0%
12% va
undan yuqori
Muammoli
kreditlar/(Aktsiyadorlik
kapitali + kreditlar bo‘yicha
yo‘qotishlarni
qoplash
zaxirasi), foizda
10 foizdan
past
10%-
20%
20%-
30%
30%-50%
50% va
undan yuqori
Manba: Рейтинг финансовой устойчивости банков: методологии присвоения
рейтингов по глобальной шкале. Пер. с англ. – Moody’sInvestorsService, 2007. – С. 30.
Moliyaviy barqarorlik ko‘rsatkichlari Xalqaro Valyuta Fondi tomonidan 2001 yildan e’lon
qilinayotgan bo‘lsa, bugungi kunda uning butun dunyo davlatlarida reytingi e’lon qilib kelinadi.
2-jadval
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
859
Tijorat banklari moliyaviy barqarorligini baholash metodikalarining solishtirma
jadvali
№ Ko‘rsatkichl
ar nomi
Rossiya (Markaziy
bank) banki
metodikasi
“Ekspert RA”
agentlik
metodikasi
“RBK” reyting
agentligi metodikasi
1.
Bank kapitali
Bank kapitali etarliligi
ko‘rsatkichi. Umumiy
kapital etarlilik
ko‘rsatkichi.
Kapital etarliligi.
Moliyaviy
koeffitsientlar.
Kapital sifati
koeffitsienti.
Kapital etarliligi, sof
bank kapitali hajmi.
2.
Bank aktivlari
Kredit portfeli sifati.
Aktivlar sifati. Muddati
o‘tgan kreditlar.
Shakllangan zaxiralar
hajmi. Yirik kredit
risklari
kontsentratsiyasi.
Muddati o‘tgan
qarzdorlik.
Olingan ta’minot
hajmi. Yaratilgan
zaxiralar hajmi.
Sof aktivlar hajmi.
Muddati o‘tgan
qarzdorlik hajmi.
Kreditlar bo‘yicha
yaratilgan ehtimoliy
yo‘qotishlar hajmi.
Muddatidan ilgari
qaytarilgan kreditlar
hajmi.
3.
Bank
likvidliligi
Likvidlilik
koeffitsientlari.
Majburiyatlarning
muddatiga ko‘ra
tasnifi. Banklararo
kredit resurslari
bozoriga qaramlik
darajasi. Vekselda
majburiyatlar va uning
riski.
Likvidlilik
koeffitsientlari va
banklararo kredit
resurslari bozoriga
bankningqaramlik
arajasi.
Likvidlilik
koeffitsientlari. Aktiv va
passivlar farqi va
boshqalar.
4.
Bank
majburiyatlari
-
-
Banklararo mablag‘lar
jalb etish holati. Qarz
majburiyatlarining
ulushi. Jismoniy
shaxslar majburiyatlari
ulushi.
5.
5
Bank
operatsiyalari
daromadligi
va rentabelligi
ROA, ROE.
Daromad va xarajatlar
strukturasi.
Sof foizli marja.
ROA, ROE, sof
foizli marja.
ROA, ROE.
Sof foizli marja va
boshqalar.
6.
6
Menejment
-
Daromad va
xarajatlarnisolishti
rish, sof foyda
-
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
860
tarkibi barqarorligi
va boshqalar.
7.
7
Qo‘shimcha
-
-
Bank valyuta
pozitsiyasi. Balansdan
tashqari majburiyatlari
hajmi.
Moliyaviy barqarorlik ko‘rsatkichlarining maqsadi davlatlar moliyaviy tizimini
makroprudentsial tahlil qilish orqali joriy moliyaviy holatni aks ettirish, XVF aa Jahon banki
tomonidan moliyaviy sektorni baholash Dasturini (Financial Sector Assessment Programm—
FSAP) amalga oshirish va mamlakatlar moliyaviy tizimi barqarorligini baholash bo‘yicha hisobot
nashrlari (Financial System Stability Assessment—FSSA) e’lon qilish, mamlakat moliyaviy
muassasalarininazorat qilish, kontragentlar, xonadon xo‘jaliklari barqarorligini baholashga
mo‘ljallanganligi bilan alohida ahamiyat kasb etadi.
Xalqaro moliyaviy tashkilotlar bilan birga xalqaro reyting kompaniyalarining tijorat
banklari moliyaviy barqarorligini ta’minlash metodologiyasi katta ahamiyat kasb etadi.
Navbatda biz “Moody’s” xalqaro reyting agentligi orqali banklar moliyaviy barqarorligini
ta’minlash metodologiyasini keltiramiz.
1-jadval ma’lumotlaridan, Moody’s xalqaro reyting agentligi tijorat banklari moliyaviy
barqarorligini baholashda asosiy beshta ko‘rsatkichlardan foydalanmoqda. Bular: foydalilik
darajasi, likvidlilik holati, kapitalning etarliligi darajasi, samaradorlik va aktivlarning sifati. Bu
esa, tijorat banklari moliyaviy barqarorligini baholash samarasini oshirishga xizmat qiladi.
Rossiya Markaziy banki normativ hujjatlariga nazar soladigan bo‘lsak, ularda tijorat
banklarini moliyaviy barqarorligini baholashni nazarda tutmaydi, aksincha tavsiyaviy xarakterga
ega iqtisodiy me’yorlari asosida banklar faoliyatini tartibga solib boradi.
Xorijiy davlatlar tajribasida reyting agentliklarining tijorat banklari moliyaviy
barqarorligini aniqlash va uni tahlil etib borishlarida katta ahamiyat kasb etadi va eng dolzarb
masalalardan biri hisoblanadi.
2-jadval ma’lumotlaridan Rossiya Federatsiyasi tijorat banklari moliyaviy barqarorligini
baholash metodikalari natijasida Markaziy bank (Rossiya banki), “Ekspert RA”, “RBK” reyting
agentliklari ma’lumotlari deyarli o‘xshash va bir-birini to‘ldiruvchi ko‘rsatkichlar asosida banklar
moliyaviy barqarorligini aniqlashi ko‘rinadi. Shu bilan birga, ushbu ko‘rsatkichlar asosida alohida
olingan tijorat banklari faoliyatini tahlil etish va ularga reyting berishga asos bo‘ladi.
O‘zbekiston Respublikasi Banklari Asotsiatsiyasi huzurida 1996 yilda “Ahbor-reyting”
reyting agentligi tashkil etilgan bo‘lib, u asosan unga a’zo tijorat banklari asosiy ko‘rsatkichlari va
balans ma’lumotlar tahlili asosida ularning reytinglari, renkingini o‘rganadi va natijalarini e’lon
qilib boradi.
Mazkur reyting agentligi tijorat banklari reytingini aniqlashda asosan quyidagi
metodologiyadan foydalanadi:
-
mavjud tijorat banklari kapitali hajmidan kelib chiqib, ularni “yirik”, “o‘rta” va “kichik”
banklarga ajratadi va ularning reytingini aniqlaydi. Reytingda asosan banklar yalpi aktivlarining
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
861
o‘zgarish dinamikasi, kredit portfeli, banklar kapitali, daromadlari va xarajatlari, sof foyda
miqdori, muammoli kreditlar salmog‘i va boshqa asosiy indikatorlarni tahlil etib boradi;
-
banklar asosiy ko‘rsatkichlaridan foydalangan holda ularning renkingini aniqlaydi va
natijalarini chop etib boradi.
Tijorat banklari moliyaviy barqarorligini baholashda reyting kompaniyasi yuqorida
ta’kidlaganimiz kabi banklarni “yirik”, “o‘rta” va “kichik” guruhlarga ajratadi. Tasniflangan
banklar aktivlari bo‘yicha umumiy aktivlari, aktivlar rentabelligi (ROA), kredit portfeli va uning
sifati, likvidlilik holati, bank daromadlari va xarajatlari dinamikasi, shuningdek, bank sof foydasi,
passivlari bo‘yicha, depozitlar tarkibi, aktsionerlik kapitali, kapital rentabellik darajasi(ROE) va
boshqa indikatorlar asosida o‘rganadi, tahlil etadi, banklarning iqtisodiy me’yorlarni bajarish
holati va banklar moliyaviy barqarorligi yuzasidan tegishli natijalarni e’lon qilib boradi.
Dunyo banklari tajribasi CAMELS reyting tizimi orqali tijorat banklari moliyaviy
barqarorligiga baho berish amaliyoti keng qo‘llaniladi. Ushbu reyting tizimi orqali banklar kapitali
va uning etarliligi, aktivlar sifati, boshqaruv, daromadlilik darajasi, likvidlilik hamda bozor
risklariga sezgirlik darajasiga baho berish amaliyoti mavjud. CAMELS reyting tizimi AQSh
Federal zaxira tizimi, Depozitlarni sug‘urtalash federal korporatsiyasi va Pul muomalasi
nazoratchisi tomonidan ishlab chiqilgan va amaliyotga joriy qilingan.
CAMELS reyting tizimi yuqoridagi olti komponentlar asosida baholanadi hamda eng
kuchli 1 ball, eng kuchsiz 5 ballgacha baho bilan baholanadi. CAMELS reyting tizimi orqali tijorat
banklari moliyaviy barqarorligiga quyidagi umulashgan jadval natijalari orqali baho beriladi.
3-jadval
CAMELS reyting tizimi orqali tijorat banklari
moliyaviy holatiga reyting berish natijasi
№
CAMELS reyting tizimi
bo‘yicha umumiy bali
Bank reytingi
1.
1 – 1,4 ball oralig‘ida
kuchli
2.
1,5 – 2,4 ball oralig‘ida
qoniqarli
3.
2,5 – 3,4 ball oralig‘ida
o‘rta
4.
3,5 – 4,4 ball oralig‘ida
kritik
5.
4,5 – 5,0 ball oralig‘ida
qoniqarsiz
3 - jadval ma’lumotlaridan CAMELS reyting tizimi orqali tijorat banklari moliyaviy
barqarorligiga “kuchli” reytingdan “qoniqarsiz” reytinggacha bo‘linishini ko‘rishimiz mumkin.
Tijorat banklari har bir komponentni chuqur tahlil etishi, uni o‘rganishi, asosiy ko‘rsatkichlarini
yaxshilash choralarini ko‘rib borishi maqsadga muvofiq hisoblanadi.
Bizga ma’lumki, ko‘p vaqtlar davomida tijorat banklari moliyaviy barqarorligini
aniqlashda ularning yalpi aktivlari va yalpi depozitlari umumiy summasiga e’tibor qaratib
kelingan. Lekin, bugungi kunda xorijiy davlatlar amaliyotida banklar moliyaviy barqarorligini
aniqlashda, kapitallashuv eng asosiy mezonlardan biri hisoblanadi. Kapitallashuv darajasi oddiy
aktsiyalar bozor bahosining muomaladagi aktsiyalar soniga ko‘paytirish orqali aniqlanadi. Shu
bilan birga, amerikalik iqtisodchi-olim J.Sinkining fikricha, tijorat banklari reytingida yalpi
aktivlari umumiy summasi va ular kapitallashuv darajasi reytingi mos kelmasligi ta’kidlaydi.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
862
Misol uchun, Bank of New York banki 37 mlrd. AQSh dollari kapitallashuvi bilan 6-o‘rinni
egallagan bo‘lsa, aktivlar umumiy summasi bo‘yicha 77 mlrd. AQSh dollari bilan 15-o‘rinni
egallagan.
Xulosa o‘rnida, tijorat banklari moliyaviy barqarorligini ta’minlash metodologiyasini
o‘rganish natijasida, xalqaro tashkilotlar, xalqaro va mahalliy reyting agentliklari, olimlarning
mazkur masala yuzasidan ilmiy tadqiqotlaridan aniqlanishicha, banklar kapitali va uning etarliligi,
aktivlar va kreditlar sifati, bank foydalilik va samaradorlik darajasi, likvidlilik holati, risklilik
darajasi eng ko‘p ishlatiladigan ko‘rsatkichlar sifatida aniqlandi. Demak, yuqorida nomlari
keltirilgan indikatorlar majmui orqali har qanday tijorat banklari moliyaviy barqarorlik holatini
aniqlash va unga baho berish mumkin degan xulosa shakllandi.
REFERENCES
1.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2023 yil 11-sentyabrdagi PF-158 son
“O‘zbekiston -2030 strategiyasi to‘g‘risida” Farmoni
2.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “2020 — 2025 yillarga mo‘ljallangan
O‘zbekiston Respublikasining bank tizimini isloh qilish strategiyasi to‘g‘risida” Farmoni
3.
Сюзан Чишти, Янош Барберис.
Финтех: Путеводител по новейшим финансовым
технологиям //Алпина Паблишер. 2017. 343 с.
4.
Binghui Wu, Tingting Duan.
The Application of Blockchain Technology in Financial
markets// Journal of Physics Conference Series 1176 (4):042094 March 2019.
5.
Миронова Д.Д. Шершова Е.В. Развитие современных банковских технологий в
условиях цифровой трансформации экономики Российской Федерации // Вестник
Алтайской академии экономики и права. – 2020. – № 4-3. – С. 378-384
6.
Moliya va bank ishi. Elektron ilmiy jurnal.// 2/2020.
7.
Abdulazizovich, Abduvakhidov Akmal, and Kamilova Sanobar Mirdjamolovna. "ISSUES
OF BANKING SYSTEM DIGITALIZATION IN UZBEKISTAN."
World Bulletin of
Management and Law
11 (2022): 14-19.
8.
Abdulazizovich, Abduvoxidov Akmal, and Obilov Mirkomil Rashidovich. "RAQAMLI
IQTISODIYOT VA UNING MOLIYAVIY BOZORGA TA’SIRI."
International Journal
of Contemporary Scientific and Technical Research
(2022): 71-75.
