450
INTELLEKTUAL YOSHLAR SALOHIYATNI YUKSALTIRISHGA QARATILGAN
DAVLAT SIYOSATI
Azizova Nodira Husniddin qizi
O‘zbek filologiyasi 2-kurs talabasi
Masrur Rahimjanov
Ilmiy rahbar, Filologiya fanlari bo‘yicha falsafa doktori, (PhD), dotsent.
ALFRAGANUS university
http://doi.org/10.5281/zenodo.10694585
Annotatsiya.
Ushbu maqolada O‘zbekistonning ijtimoiy -iqtisodiy taraqqiyotida ilm -
fanning rolini oshirish, innovatsion rivojlantirish, ilmiy kadrlarni qayta tayyorlash davlat
siyosatining ustivor yo‘nalishlari yoritib berilgan va mustaqillik yillarida yoshlar intellektual
salohiyatini yuksaltirish, yosh olimlar sonini yanada ko‘paytirish , yoshlar ilmiy-tadqiqot ishlari
olib borishlari uchun keng imkoniyatlar yaratish ko‘zda tutilgan.
Kalit so
‘
z
: Intellektual, rivojlangan, ilm–fan, ijtimoiy -iqtisodiy , salohiyat, fundamental ,
oliy talim.
STATE POLICY AIMED AT RAISING THE POTENTIAL OF INTELLECTUAL
YOUTH
Abstract.
This article provides information on the priority directions of state policy to
increase the role of science in the socio-economic development of Uzbekistan, innovative
development, retraining of scientific personnel, increasing the intellectual potential of youth
during the years of independence, increasing the number of young scientists. It is planned to create
ample opportunities for youth to carry out scientific and research work.
Key words:
Intellectual, developed, scientific, socio-economic, potential, fundamental,
higher education.
ГОСУДАРСТВЕННАЯ ПОЛИТИКА, НАПРАВЛЕННАЯ НА ПОВЫШЕНИЕ
ПОТЕНЦИАЛА ИНТЕЛЛЕКТУАЛЬНОЙ МОЛОДЕЖИ
Аннотация.
В данной статье представлена информация о приоритетных
направлениях государственной политики повышения роли науки в социально-
экономическом развитии Узбекистана, инновационного развития, переподготовки
научных кадров, повышения интеллектуального потенциала молодежи в годы
независимости, повышения количество молодых ученых., планируется создать широкие
возможности молодежи для осуществления научной и исследовательской работы.
451
Ключевые слова:
Интеллектуальное, развитое, научное, социально-экономическое,
потенциальное, фундаментальное, высшее образование.
Jahonning rivojlangan mamlakatlari tajribalaridan ma’lumki, mamlakat taraqqiyotini
taminlashda intellektual salohiyatning o‘rni alohida ahamiyatga ega. Shuning uchun ham
O‘zbekiston mustaqillikka erishgan kunlardanoq intellektual salohiyatni oshirishning muhim
qismi bo‘lgan kadrlar tayyorlash siyosatiga alohida e’tibor qaratdi. Ayniqsa, ilm-fan sohasini isloh
qilish taraqqiyotimiz uchun muhim ahamiyatga ega.
Bugungi kunda ilm-fan sohasida erishilayotgan ulkan kashfiyotlar va ularning ishlab
chiqarishga keng miqyosda joriy qilinishi olimlarning ijtimoiy va iqtisodiy hayotdagi ro‘lini
kuchaytirib yubordi. Xususan, jamiyat taraqqiyotiga ilmiy-texnika inqilobi o‘z ta’sirini ko‘rsata
boshlagan dastlabki yillardan jamiyatning intellektual salohiyati, uning asosi bo‘lgan kadrlar
tayyorlash muammolari yanada dolzarblashdi, shu bois u ko‘plab tadqiqotlar ob’ekti bo‘lib
kelmoqda.
O‘zbekistonning ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotida ilm-fanning ro‘lini oshirish, innovatsion
rivojlantirish, ilmiy kadrlarni qayta tayyorlash davlat siyosatining ustuvor yo‘nalishiga aylandi.
Mamlakat taraqqiyotini mustahkamlash, istiqbolini belgilashda ilmiy-tadqiqot ishlarini samarali
tashkil etish, fan, ta’lim va ishlab chiqarish hamkorligini ta’minlash bugunning dolzarb
masalalaridan biri hisoblanmoqda. Ilm-fan iqtisodiyotning barcha tarmoqlari taraqqiyotida katta
o‘rin tutadi. Har qanday davlat bu yolda, avvalo, olimlarga suyanadi. Bugungi kunda
mamlakatimiz aholisining katta qism‘ini yoshlar tashkil etayotganligi hech kimga sir emas. Shu
sabab olimlar orasida yoshlar ko’pchilikni tashkil etadi. Mustaqillik yillarida yoshlar intellektual
salohiyatini yuksaltirish, yosh olimlar sonini yanada ko‘paytirish, yoshlar ilmiy-tadqiqot ishlari
olib borishlari uchun keng imkoniyatlar yaratish maqsadida.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoyev 2016 yil 30 dekabrda bir guruh
ilmiy jamoatchilik vakillari, akademiklar, professor-olimlar bilan uchrashdi. Uchrashuvda
respublikamiz ilm-fani, ta’lim tizimining bugungi holati va ertangi kelajagi bilan bog‘liq bir qator
masalalar ko‘tarildi. Mamlakatda fundamental va akademik fanni rivojlantirish sohasiga yosh
istiqbolli kadrlarni yanada ko‘proq jalb etish borasida bir qator vazifalar belgilandi.
Shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 16 fevralda “Oliy ta’limdan
keyingi ta’lim tizimini yanada rivojlantirish to‘g‘risida”gi PF-4958 sonli Farmoniga ko‘ra,
mustaqillik yillarida uzluksiz ta’limning noyob tizimi yaratildi, ilmiy-tadqiqot faoliyati, oliy
malakali ilmiy va ilmiy-pedagog kadrlar tayyorlash va attestatsiyadan o‘tkazish samaradorligini
452
oshirishga, mamlakatning ijtimoiy va iqtisodiy taraqqiyotida ilm-fanning rolini kuchaytirishga
yo‘naltirilgan salmoqli ishlar amalga oshirildi. Oliy ta’lim va fan integratsiyasini kengaytirish,
yuqori malakali mutaxassislar tayyorlashda akademik ilmiy kadrlar salohiyatidan foydalanish
samaradorligini rivojlantirish, ularning OTM o‘quv jarayonidagi ishtirokini ta’minlash, iqtidorli
yoshlarni ilmiy tadqiqot va innovatsion faoliyatga keng jalb etish maqsadida O’zbekiston
Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi va O‘zbekiston Respublikasi Fanlar
akademiyasi bilan hamkorlikda o’quv-ilmiy kompleks va markazlar faoliyatini tashkil etish modeli
yaratildi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 17 fevraldagi “Fanlar akademiyasi
faoliyati, ilmiy tadqiqot ishlarini tashkil etish, boshqarish va moliyalashtirishni yanada
takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi 2789-sonli Qarori, 2017 yil 5 iyuldagi “Yoshlarga
oid davlat siyosati samaradorligini oshirish va O‘zbekiston yoshlar ittifoqi faoliyatini qo‘llab-
quvvatlash to‘g‘risida”gi PF-5106 sonli Farmoni va 2017 yil 27 iyuldagi “Oliy ma’lumotli
mutaxassislar tayyorlash sifatini oshirishda iqtisodiyot sohalari va tarmoqlarining ishtirokini
yanada kengaytirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-3151-sonli Qarori kabi normativ-huquqiy
hujjatlarning qabul qilinishi va ijtimoiy hayotga tatbiq etilishi bu borada muhim qadam bo‘ldi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 29 noyabrdagi “O‘zbekiston
Respublikasi Innovatsion rivojlanish vazirligini tashkil etish to‘g‘risida”gi PF-5264-sonli
Farmoniga muvofiq, Fan va texnologiyalar qo’mitasi tugatilib, O‘zbekiston Respublikasi
Innovatsion rivojlanish vazirligining tashkil topishi, O‘zekiston Respublikasi Vazirlar
Mahkamasining 2018 yil 19 iyuldagi “Yoshlarni ilm-fan sohasiga jalb qilish tizimini yanada
takomillashtirish chora-tadbirlari to’risida”gi 559-sonli Qarori mamlakatimiz ilm-fani sohasida
yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan inqirozli vaziyatning oldini olish maqsadida quyilgan dadil qadam
bo‘ldi. Unda ilm-fan nufuzini yanada oshirish, ilmiy texnologik salohiyatni yuksaltirishda
akademik ilm-fanning rolini kuchaytirish, mavjud ilmiy maktablar an’analarini davom ettirish va
yangi maktablar yaratilishini ta’minlash maqsadiga qaratildi. Qarorda yoshlarni ilm-fan sohasiga
ommaviy tarzda jalb qilishga yo‘naltirilgan yaxlit tizim – O‘zR FA tarkibida “Yosh akademiklar”
klubini tashkil etish vazifasi belgilab qo‘yilgan. “Yosh akademiklar” klubining asosiy vazifasi –
bo‘lajak a’zolarini maxsus sinovlar asosida saralab olish. Albatta, ilm-fanni yosh, iqtidorli,
malakali kadrlar bilan ta’minlash, xodimlarning bilimdonlik darajasini oshirish, ularning
qobiliyatlarini ro‘yobga chiqarish uchun barcha sharoitlarni yaratish, ilmiy jarayonni
jadallashtirish bilimga asoslangan iqtisodiyot modeli hisoblanib, bu jarayonning samaradorligini
ta’minlashda yangicha yondashuvlarni izlab topishni taqozo etadi.
453
Shu bilan birga, mamlakatni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishga oid ishlar oliy o‘quv
yurtidan keyingi ta’lim tizimi sharoitida orttirilgan tajribaning mohiyatini qator xorijiy
mamlakatlarning mazkur sohadagi ilg‘or amaliyotini hisobga olgan holda qayta anglash zarurligini
taqozo etmoqda.
Hozirgi sharoitda ilmiy kadrlar tayyorlash jarayonini tobora jadal rivojlantirish va sifatini
oshirish, iqtidorli yoshlarni ilm-fanga keng jalb qilish, oliy ta’lim va ilmiy muassasalarning ilmiy
salohiyatini mustahkamlash, undan respublikaning innovatsion rivojlanishida samarali
foydalanish masalalari alohida ahamiyat kasb etadi.
REFERENCES
1.
Mirziyoev Sh. Vatanimiz taqdiri va kelajagi yo‘lida yanada hamjihat bo‘lib, qat’iyat bilan
harakat qilaylik. (O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoevning “Ijtimoiy
barqarorlikni ta’minlash, muqaddas dinimizning sofligini asrash – davr talabi”
mavzusidagi anjumanda so‘zlagan nutqi) Toshkent, Xalq so‘zi. 2017 yil 16 iyunь №
119(6813).
2.
Ma’naviy-ma’rifiy ishlar samaradorligini oshirish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar
to‘g‘risida. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Qarori. 2019 yil 7 may PQ-4307-
son. // Toshkent, Xalq so‘zi. 2019 yil. 4 may. № 78 (6710).
3.
O‘zbekiston Yoshlar ittifoqining maqsad va vazifalari. Elektron resurs:
https://yoshlarittifoqi.uz/uz/menu/maqsad-va-vazifalar
Murojaat
qilingan
sana:
02.11.219.
4.
Mirziyoev Sh. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. –T.:
O‘zbekiston, 2017. –B. 25.
5.
Mirziyoev Sh. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. –T.:
O‘zbekiston, 2017. –B. 25.
6.
Nabiev F. Fuqarolik jamiyati sharoitida mafkuraviy immunitetni kuchaytirishda
ma’naviyatning o‘rni. Globallashuv. Ommaviy madaniyat, milliy g‘oya. /Ilmiy-amaliy
maqolalar to‘plami. T.: “Ma’naviyat”, 2009. – 69-b.
7.
Quronov M., Nazarov Q., To‘raev Sh. va boshq. Dunyoning mafkuraviy manzarasi –
2010. / Elektron o‘quv kursi dasturi. Respublika Ma’naviyat va ma’rifat kengashi Milliy
g‘oya va mafkura ilmiy-amaliy markazi. T.: 2010.
