84
RAQAMLI EGIZAK (DIGITAL TWIN) TEXNOLOGIYALARINING SANOAT VA
ENERGETIKA SOHASIDA QO‘LLANILISH
Qodirov Farrux Ergash o
ְ
‘g‘li
Matematika va ta’limda axborot texnologiyasi kafedrasi mudiri, Ilmiy rahbar
Turayeva Sabrina Kamoliddin qizi
Shahrisabz davlat pedagogika instituti
Pedagogika fakulteti Biologiya yoʻnalishi 2-kurs talabasi
https://doi.org/10.5281/zenodo.15180273
Annotatsiya:
Raqamli egizak (Digital Twin) texnologiyalari sanoat va energetika
sohalarida keng qo‘llanilmoqda. Bu texnologiya haqiqiy ob'ektlar yoki tizimlarning raqamli
nusxalarini yaratish orqali, ularning ishlashini simulyatsiya qilish, monitoring qilish, tahlil
qilish va optimallashtirish imkonini beradi.Bu maqola sanoat va energetika sohalarida
raqamli egizak texnologiyalarining imkoniyatlarini kengaytiradi va ularning kelajakdagi
rivojlanish tendensiyalarini ko‘rsatadi.
Kalit soʻzlar:
Protsesslarni optimallashtirish, Simulyatsiya, Digital Twins, Talabni
prognoz qilish, Elektr stansiyalari, gaz operatsiyalari, infratuzilma, Dekarbonizatsiya
harakatlari, Emissiya monitoringi
Абстрактный:
Технологии Digital Twin (Цифровой двойник) широко
используются в промышленности и энергетике. Данная технология позволяет
моделировать, контролировать, анализировать и оптимизировать их работу путем
создания цифровых копий реальных объектов или систем. Статья расширяет
возможности технологий цифровых двойников в промышленном и энергетическом
секторах и показывает перспективы их развития.
Ключевые слова:
оптимизация процессов, моделирование, цифровые двойники,
прогнозирование спроса, электростанции, газовые операции, инфраструктура, усилия
по декарбонизации, мониторинг выбросов.
Abstract:
Digital twin technologies are widely used in the industrial and energy sectors.
This technology allows to simulate, monitor, analyze and optimize their operation by creating
digital copies of real objects or systems. This article expands the capabilities of digital twin
technologies
Keywords:
Process Optimization, Simulation, Digital Twins, Demand Forecasting, Power
Plants, Gas Operations, Infrastructure, Decarbonization Efforts, Emission Monitoring in the
industrial and energy sectors and shows their future development trends.
Kirish.
Raqamli egizak (Digital Twin) texnologiyasi sanoat va energetika sohalarida
inqilobiy o‘zgarishlarga olib kelmoqda. Ushbu texnologiya haqiqiy fizik ob'ekt yoki tizimning
raqamli nusxasini yaratish orqali uning ishlashini, holatini va ishlash jarayonlarini
simulyatsiya qilish imkonini beradi. Raqamli egizaklar real vaqtda tahlil olib borish,
optimallashtirish va takomillashtirish imkoniyatlarini yaratadi, bu esa samaradorlikni
oshiradi va tizimlarning barqarorligini yaxshilaydi.
Quyida uning sanoat va energetika sohasidagi qo‘llanishlari keltirilgan. Sanoat sohasida:
Protsesslarni optimallashtirish: Raqamli egizaklar ishlab chiqarish jarayonlarini real vaqt
rejimida kuzatish va tahlil qilish imkonini beradi. Bu orqali ishlab chiqarish tizimlarining
samaradorligi oshiriladi, nosozliklar aniqlanadi va tezda tuzatiladi.Mashinani diagnostika
85
qilish: Mashinalar yoki ishlab chiqarish uskunalarining raqamli nusxalarini yaratish orqali,
ularning ishlash holatini doimiy ravishda nazorat qilish mumkin. Bu texnologiya
mashinalarning holatini va ishlash muddatini aniqlashga yordam beradi, shuningdek,
oldindan profilaktika qilishga imkon yaratadi.Simulyatsiya va testlar: Yangi texnologiyalarni
ishlab chiqish jarayonida, raqamli egizaklar yordamida sinov va simulyatsiyalar o‘tkaziladi. Bu
real dunyoda sinovlar o‘tkazishdan oldin tizimni test qilish imkonini beradi, bu esa vaqt va
mablag‘larni tejashga olib keladi. Energetika sohasida:Energiya taqsimoti va monitoringi:
Raqamli egizaklar energiya tarmoqlarining raqamli nusxalarini yaratish orqali, energiya
taqsimoti va iste'molini real vaqt rejimida kuzatish imkonini beradi. Bu tizimlarni
optimallashtirish va energiya resurslarini samarali boshqarish uchun zarurdir.Elektr
stansiyalarining boshqaruvi: Elektr stansiyalari va boshqa energetika inshootlarining ishlash
holatini tahlil qilishda raqamli egizaklardan foydalaniladi. Ular yordamida stansiyalarni
oldindan nazorat qilish va nosozliklarni aniqlash imkoniyati yaratilib, texnik xizmat ko‘rsatish
samaradorligi oshadi.Yelkanli va quyosh energiyasi tizimlari: Quyosh va shamol
energiyasidan foydalanish tizimlarining samaradorligini oshirishda raqamli egizaklar orqali
simulyatsiyalar o‘tkazish mumkin. Bu energiya manbalarining ishlashini optimallashtirish va
energiya ishlab chiqarish jarayonini yaxshilashga yordam beradi.Qayta tiklanadigan energiya
manbalarini boshqarish: Raqamli egizaklar, qayta tiklanadigan energiya manbalaridan
(masalan, quyosh, shamol) foydalanishning barqarorligini yaxshilashda qo‘llaniladi. Ular
energiya ishlab chiqarish jarayonini kuzatib borish, vaqti-vaqti bilan tizimni optimallashtirish
imkoniyatlarini yaratadi.
Raqamli Egizak Texnologiyasining Asosiy Konseptsiyasi
Raqamli egizak – bu haqiqiy ob'ekt yoki tizimning raqamli ekvivalentidir. Ular fizik
ob'ektlarning holatini, ishlash jarayonlarini va ularning o‘zgarishini raqamli formatda aks
ettiradi. Raqamli egizaklar o‘zaro bog‘langan sensorlar, IoT qurilmalari va ma'lumotlar tahlili
orqali real vaqtda yangilanadi.
Sanoatdagi Raqamli Egizak Texnologiyalarining Qo‘llanilishi
Sanoat sohasida raqamli egizaklar ishlab chiqarish jarayonlarini optimallashtirishda,
nosozliklarni aniqlashda va texnik xizmat ko‘rsatishning samaradorligini oshirishda muhim
rol o‘ynaydi. Masalan, ishlab chiqarish liniyalarida raqamli egizaklar yordamida jarayonlarni
monitoring qilish, ularni optimallashtirish va ma'lumotlarga asoslangan qarorlar qabul qilish
imkoniyatlari mavjud. Shuningdek, mashina o‘rnatmalarining raqamli nusxalari yordamida
ularning ishlash holati tahlil qilinadi va potentsial nosozliklar oldindan aniqlanadi.
Energetika Sanoatida Raqamli Egizak Texnologiyasining Qo‘llanilishi
Energetika
sohasida
raqamli
egizaklar
elektr
energiyasi
tarmoqlarini
optimallashtirishda, energiya taqsimotini nazorat qilishda va qayta tiklanadigan energiya
manbalarining samaradorligini oshirishda qo‘llaniladi. Elektr stansiyalarining ishlashini tahlil
qilish va oldindan nosozliklarni aniqlash uchun raqamli egizaklar foydalidir. Shuningdek,
quyosh va shamol energetik tizimlarining ishlashini real vaqtda kuzatish va optimallashtirish
imkoniyatini yaratadi.
Raqamli Egizak Texnologiyasining Afzalliklari
Protsesslarni optimallashtirish: Tizimlar va ishlab chiqarish jarayonlarini tahlil qilish
orqali samaradorlikni oshirish.Xatoliklarni oldindan aniqlash: Nosozliklarni oldindan aniqlash
va ta'mirlash xarajatlarini kamaytirish.Real vaqt rejimida monitoring: Fizik tizimlarning
86
holatini real vaqtda kuzatish va shunga mos ravishda boshqarish.Resurslarni tejash: Energiya
va materiallarni samarali boshqarish orqali resurslarni tejash.
Raqamli Egizak Texnologiyasining Asosiy Konseptsiyasi
Raqamli egizak texnologiyasi haqiqiy tizimlarning raqamli nusxalarini yaratishdan
iborat. Ularning asosiy vazifasi, haqiqiy ob'ektlarning xatti-harakatlarini simulyatsiya qilish va
ulardan olingan ma'lumotlar asosida tahlil qilishdir. Bu tizimlar ob'ektning holatini, ishlash
jarayonlarini va potentsial xatoliklarni oldindan prognoz qilish imkonini beradi.
Sanoatdagi Raqamli Egizak Texnologiyalarining Qo‘llanilishi
Sanoat sohasida raqamli egizaklar ko‘plab imkoniyatlar yaratadi: Protsesslarni
optimallashtirish: Raqamli egizaklar ishlab chiqarish jarayonlarini simulyatsiya qilish, ularni
real vaqtda tahlil qilish va ishlab chiqarish tizimlarining samaradorligini oshirishga yordam
beradi. Masalan, avtomobil sanoatida ishlab chiqarish liniyalarida raqamli egizaklar orqali
tizimning samaradorligini kuzatish va optimallashtirish mumkin. Bu esa ishlab chiqarishning
tezligini oshiradi va narxni kamaytiradi. Uskunalar va mashinalarning holatini kuzatish:
Mashina va uskunalarning ishlash holatini tahlil qilish orqali, ishlab chiqarish jarayonlarida
yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan xatoliklarni oldindan aniqlash mumkin. Bu esa texnik xizmat
ko‘rsatish va profilaktika ishlari samaradorligini oshiradi. Simulyatsiya va test qilish: Yangi
mahsulotlar yoki ishlab chiqarish tizimlarini yaratishda, raqamli egizaklar yordamida sinov va
testlarni o‘tkazish mumkin. Bu tizimlarning haqiqiy ishlashini tekshirish va xatoliklarni
oldindan aniqlash imkonini yaratadi. Bu jarayon vaqt va resurslarni tejashga yordam beradi.
Energetika Sanoatida Raqamli Egizak Texnologiyasining Qo‘llanilishi
Energetika sohasida raqamli egizaklar ko‘plab vazifalarni amalga oshiradi.Energiya
taqsimoti va nazorati: Raqamli egizaklar energiya taqsimoti tizimlarining holatini real vaqt
rejimida kuzatish va tahlil qilish imkonini beradi. Bu esa energiya resurslarini samarali
boshqarish va iste'molni optimallashtirish imkoniyatini yaratadi. Masalan, raqamli egizaklar
yordamida energiya tizimlarining ishlashini yaxshilash va energiya taqsimotidagi
muammolarni oldindan aniqlash mumkin.Elektr stansiyalarining boshqaruvi: Elektr
energiyasini ishlab chiqarish va taqsimlash jarayonlarini raqamli egizaklar orqali nazorat
qilish va optimallashtirish mumkin. Elektr stansiyalarining ishlash holatini tahlil qilish va
nosozliklarni aniqlash raqamli egizaklarning asosiy afzalliklaridan biridir.Qayta tiklanadigan
energiya manbalari: Raqamli egizaklar quyosh, shamol, gidroenergetika kabi qayta
tiklanadigan energiya manbalarini samarali boshqarishda yordam beradi. Quyosh va shamol
energiyasi ishlab chiqarish tizimlarining samaradorligini tahlil qilish va optimallashtirish
imkoniyatini yaratadi.Energiya samaradorligi: Raqamli egizaklar yordamida energiya
samaradorligini oshirish uchun ma'lumotlarga asoslangan qarorlar qabul qilinadi. Bu
energetika tizimlarining ishlashini yaxshilash va energiya ishlab chiqarish jarayonlarida
isrofgarchilikni kamaytirishga yordam beradi.
Raqamli Egizak Texnologiyasining Afzalliklari
Raqamli egizak texnologiyalarining asosiy afzalliklari quyidagilardan iborat. Yuqori
samaradorlik: Raqamli egizaklar yordamida tizimlarning ishlashini yaxshilash va energiya
iste'molini optimallashtirish mumkin. Nosozliklarni oldindan aniqlash: Tizimlarning ishlash
holatini real vaqt rejimida kuzatish va oldindan aniqlash, nosozliklarni bartaraf etish imkonini
beradi. Ma'lumotlarga asoslangan qarorlar: Raqamli egizaklar tizimlarning ishlashini tahlil
qilish va simulyatsiya qilish orqali ma'lumotlar asosida qarorlar qabul qilish imkonini
87
yaratadi.Resurslarni samarali boshqarish: Energiya va materiallarni samarali boshqarish
orqali resurslarni tejashga erishiladi.
Kelajakdagi Tendentsiyalar
Raqamli egizak texnologiyalarining rivojlanishi, ularning yanada ko‘plab sohalarda
qo‘llanilishiga olib keladi. Masalan, avtomobillarni boshqarish, sog‘liqni saqlash va transport
tizimlarini optimallashtirishda raqamli egizaklardan foydalanish kutilmoqda. Kelajakda sun'iy
intellekt va mashinaviy o‘rganish texnologiyalari bilan integratsiya qilinishi raqamli
egizaklarning imkoniyatlarini yanada kengaytiradi.Ishlab chiqarish sanoat: Ishlab chiqarish
sohasida Digital Twin texnologiyalari ishlab chiqarish liniyalari, uskunalarga texnik xizmat
ko'rsatish, mahsulot dizayni va ta'minot zanjiri boshqaruvini inqilob qilmoqda. Mahsulotni
loyihalash va ishlab chiqish: Simulyatsiya va prototiplash: Raqamli egizaklar muhandislarga
jismoniy ishlab chiqarishdan oldin mahsulotlarning virtual modellarini yaratishga imkon
beradi. Bu dizaynlarni sinab ko'rish, mumkin bo'lgan kamchiliklarni aniqlash va ishlashni
optimallashtirishda yordam beradi. Virtual prototiplar qimmat jismoniy sinovlar va
iteratsiyalarga bo'lgan ehtiyojni kamaytiradi. Moslashtirish: Ishlab chiqaruvchilar
mahsulotning Raqamli Twin-ni muayyan talablarga javob berish uchun moslashtirib, yanada
moslashtirilgan va samarali ishlab chiqarish jarayonini ta'minlash orqali individual mijozlar
uchun maxsus mahsulotlarni loyihalashlari mumkin. Bashoratli texnik xizmat ko'rsatish:
Haqiqiy vaqtda monitoring: Raqamli egizaklar IoT sensorlari ma'lumotlaridan foydalangan
holda asbob-uskunalar va mashinalarni uzluksiz kuzatish imkonini beradi. Bu nosozliklarni
yuzaga kelishidan oldin bashorat qilishga yordam beradi, bu esa profilaktik xizmat ko'rsatish
va ish vaqtini qisqartirish imkonini beradi. Hayotiy tsiklni boshqarish: Digital Twin
yordamida ishlab chiqaruvchilar texnik xizmat ko'rsatish ehtiyojlari va almashtirishlarni
oldindan bilib, uskunaning ishlash muddatini kuzatishi mumkin, bu esa xarajatlarni tejash va
ish samaradorligini oshirishga olib keladi.
Ta'minot zanjirini optimallashtirish
Talabni prognoz qilish: Real vaqt rejimida butun ta'minot zanjirlarini modellashtirish
orqali Digital Twins inventar darajalari, transport yo'nalishlari va talabning o'zgarishi haqida
ma'lumot beradi, bu esa resurslarni yaxshiroq taqsimlash va logistikani boshqarish imkonini
beradi. Ta'minot zanjirining mustahkamligi: Raqamli egizaklar ta'minot zanjiridagi zaifliklarni
aniqlashga yordam beradi va tizimni uzilishlarga (masalan, tabiiy ofatlar yoki geosiyosiy
omillar tufayli) moslashtirish uchun yaxshilanishlarni taklif qiladi.
Ishlab chiqarish liniyasini optimallashtirish
Ishlab chiqarish jarayonlarini simulyatsiya qilish: Digital Twins butun ishlab chiqarish
liniyalarini modellashtirib, sxemalarni, materiallar oqimini va o'tkazish qobiliyatini
optimallashtirishi mumkin. Simulyatsiyalarni ishga tushirish orqali ishlab chiqaruvchilar turli
xil konfiguratsiyalarni sinab ko'rishlari va eng samarali sozlashni aniqlashlari
mumkin.Energiya iste'molini optimallashtirish: Digital Twins ishlab chiqarish operatsiyalari
bo'ylab energiya iste'molini kuzatib boradi, bu kompaniyalarga samarasizlikni aniqlashga va
energiya sarfini kamaytirish, operatsion xarajatlarni kamaytirish va barqarorlikni yaxshilash
strategiyalarini amalga oshirishga yordam beradi. Energetika sektori: Energetika sohasida
Digital Twin texnologiyalari tarmoq boshqaruvini takomillashtirish, energiya ishlab
chiqarishni optimallashtirish, aktivlarni boshqarishni yaxshilash va qayta tiklanadigan
energiya manbalariga o'tishni osonlashtiradi. Smart tarmoq boshqaruvi: Real vaqt rejimida
88
tarmoq monitoringi: Raqamli egizaklar elektr tarmoqlarining virtual modellarini yaratish
uchun ishlatiladi. Ushbu modellar energiya oqimini kuzatish, uzilishlarni aniqlash va yuzaga
kelishi mumkin bo'lgan nosozliklarni bashorat qilish uchun tarmoq bo'ylab sensorlardan real
vaqtda ma'lumotlarni simulyatsiya qiladi. Yukni bashorat qilish va talabga javob berish:
Raqamli egizaklar energiya talabini tarixiy ma'lumotlar va tashqi omillar (masalan, ob-havo
sharoiti) asosida bashorat qilishlari mumkin. Bu energiya taqsimotini samarali boshqarishga
yordam beradi va energiya iste'moli ta'minot mavjudligiga qarab sozlanadigan talabga javob
beradigan dasturlarni ishga tushirishga yordam beradi.Tarmoq barqarorligi: Raqamli
tarmoqdagi turli stsenariylarni taqlid qilish orqali (masalan, elektr uzilishlari, uskunaning
nosozliklari) kommunal xizmatlar tarmoq turli xil buzilishlarga qanday javob berishini va
tizim barqarorligini yaxshilashini sinab ko'rishlari mumkin.
Qayta tiklanadigan energiya integratsiyasi
Shamol va quyosh fermalari: Shamol turbinalari va quyosh panellarining raqamli
egizaklari shamol tezligi, quyosh radiatsiyasi va uskunalarning ishlashi kabi omillarni tahlil
qilish orqali energiya ishlab chiqarishni optimallashtirishga yordam beradi. Ushbu modellar
yangi energiya fermalari uchun eng yaxshi joylarni aniqlashga yordam beradi va mavjud
qurilmalarda optimal ishlashni ta'minlaydi.Energiyani saqlashni optimallashtirish: Batareyani
saqlash tizimlarining raqamli egizaklari energiyani saqlash darajasini kuzatishi, saqlash
komponentlarining degradatsiyasini bashorat qilishi va umumiy energiya saqlash tizimini
yaxshilash uchun samarali zaryadlash/zaryadlash davrlarini ta'minlashi mumkin.
Aktivlar va infratuzilmani boshqarish
Elektr stantsiyasining monitoringi: An'anaviy elektr stantsiyalarida Digital Twins
uskunalarning sog'lig'ini kuzatish, nosozliklarni bashorat qilish va optimal ishlashni
ta'minlash uchun operatsiyalarni simulyatsiya qiladi. Texnologiya prognozli texnik xizmat
ko'rsatish imkonini beradi va aktivning ishlash muddatini uzaytirish orqali samaradorlikni
oshiradi. Neft va gaz operatsiyalari: Neft va gazni qidirish, qazib olish va tashishda Digital
Twins quduqlarni, quvurlarni va neftni qayta ishlash zavodlarini taqlid qilishi mumkin.
Uskunalar holatini real vaqt rejimida kuzatib borish orqali operatorlar nosozliklarni bashorat
qilishlari, ishlab chiqarishni optimallashtirishlari, ishlamay qolishlar va operatsion xavflarni
kamaytirishlari mumkin.
Energiya samaradorligi va chiqindilarni kamaytirish
Energiya iste'molini tahlil qilish: Digital Twins binolar, sanoat jarayonlari va
inshootlarning energiya iste'moli naqshlarini kuzatib boradi. Ushbu ma'lumotlar energiyani
tejash choralarini taqlid qilish, isrofgarchilikni kamaytirish va energiyadan foydalanishni
optimallashtirish uchun ishlatilishi mumkin. Emissiya monitoringi: Raqamli egizaklar
energiya ishlab chiqarish yoki sanoat jarayonlaridan uglerod chiqindilari va boshqa atrof-
muhit ta'sirini kuzatish uchun ishlatilishi mumkin. Ushbu simulyatsiyalarni tahlil qilish orqali
kompaniyalar uglerod izini kamaytirish va barqarorlik qoidalariga rioya qilish strategiyalarini
ishlab chiqishlari mumkin.
Energiya almashinuvi va dekarbonizatsiya
Energiya tizimiga o'tishni simulyatsiya qilish: Sanoat yanada barqaror energiya
manbalariga o'tayotganda, Digital Twins qazib olinadigan yoqilg'idan qayta tiklanadigan
energiya manbalariga (shamol, quyosh va boshqalar) o'tishni modellashtirish va tahlil qilish
usulini taqdim etadi. Ushbu simulyatsiyalar siyosatchilar, korxonalar va kommunal
89
xizmatlarga energiya infratuzilmasiga investitsiyalar bo'yicha ko'proq asosli qarorlar qabul
qilishda yordam beradi. Dekarbonizatsiya harakatlari: Raqamli egizaklar uglerodni ushlash,
foydalanish va saqlash (CCUS) tizimlarining integratsiyasini simulyatsiya qilish, ularning
samaradorligi va iqtisodiy samaradorligini oshirish uchun ishlatiladi. Bu CO2 chiqindilarini
kamaytiradigan
texnologiyalarni
optimallashtirish
orqali
energetika
sektorini
karbonsizlantirish bo'yicha sa'y-harakatlarni qo'llab-quvvatlaydi.
Sanoat va energetika sohalarida raqamli egizak texnologiyalarning afzalliklari.
Xarajatlarni tejash va samaradorlik
Qisqartirilgan ishlamay qolish vaqti: bashoratli texnik xizmat ko'rsatish va real vaqtda
monitoring uskunalarning kamroq nosozliklarini keltirib chiqaradi, kutilmagan ishlamay
qolish vaqtini va qimmat ta'mirlarni minimallashtiradi.Optimallashtirilgan operatsiyalar:
Ikkala sanoat ham jarayonlarni optimallashtirishi, chiqindilarni kamaytirishi va ishlab
chiqarish samaradorligini oshirishi mumkin, bu esa umumiy xarajatlarni tejashga olib
keladi.Energiya samaradorligi: Raqamli egizaklar energiya sarfini kamaytirish va energiya
sarfini optimallashtirish va chiqindilarni kamaytirish orqali samaradorlikni oshirishga
yordam beradi.
Kengaytirilgan qaror qabul qilish
Ma'lumotlarga asoslangan tushunchalar: Raqamli egizaklar real vaqt rejimi va tarixiy
ma'lumotlardan qimmatli tushunchalar beradi, bu esa operatsiyalar, texnik xizmat ko'rsatish
va energiyani boshqarishda yaxshiroq qaror qabul qilish imkonini beradi. Stsenariy
simulyatsiyasi: Virtual simulyatsiya kompaniyalarga turli stsenariylarni (masalan, energiya
talabining o'zgarishi, ishlab chiqarish siljishlari) jismoniy sinovlarsiz sinab ko'rish, xavflarni
kamaytirish va natijalarni yaxshilash imkonini beradi.
Barqarorlik va atrof-muhitga ta'siri
Emissiyalarni kamaytirish: Energiyadan foydalanishni optimallashtirish, chiqindilarni
kamaytirish va operatsiyalar samaradorligini oshirish orqali Digital Twins kompaniyalarga
atrof-muhitga izlarini kamaytirishga yordam beradi.Qayta tiklanadigan energiya manbalariga
o'tishni qo'llab-quvvatlash: Energetika sohasida Digital Twins qayta tiklanadigan energiya
manbalarini integratsiyalashuvida hal qiluvchi rol o'ynaydi va dekarbonizatsiyaga global
sur'atni qo'llab-quvvatlaydi.
Kelajakdagi istiqbol
Sanoat va energetika sohasida Digital Twin texnologiyalarining kelajagi AI,
mashinalarni o'rganish va IoT sohasida davom etayotgan yutuqlar bilan istiqbolli ko'rinadi.
Ushbu texnologiyalar rivojlanib borar ekan, Digital Twins yanada murakkablashadi,
chuqurroq tushunchalar beradi, bashorat qilish imkoniyatlarini yaxshilaydi va resurslarni
yanada barqaror va samarali boshqarish imkonini beradi. Raqamli egizaklar sanoatga
raqamli transformatsiya va barqaror energiya tizimlariga global o'tish muammolarini hal
qilishda yordam berishda muhim rol o'ynaydi.
Xulosa
Digital Twin texnologiyalari sanoat va energetika sohalarida operatsiyalarni
optimallashtirish, samaradorlikni oshirish va barqarorlikni yaxshilashda ulkan salohiyatni
taklif etadi. Jismoniy aktivlar va tizimlarning virtual modellarini yaratish orqali tashkilotlar
real vaqt rejimida tushunchaga ega bo'lishlari, kelajakdagi sharoitlarni bashorat qilishlari va
qarorlar qabul qilishni yaxshilashlari mumkin, bu esa tejamkor, energiya tejamkor va ekologik
90
xavfsiz operatsiyalarga olib keladi. Texnologiya rivojlanishda davom etar ekan, u sanoat va
energiya boshqaruvining kelajagi uchun ajralmas bo'ladi.Raqamli egizaklar sanoat va
energetika sohalarida muhim ahamiyatga ega bo‘lib, bu texnologiyalar ishlab chiqarish
samaradorligini oshirish, resurslarni tejash, nosozliklarni oldini olish va tizimlarni
yaxshilashda katta rol o‘ynaydi. Shuningdek, ularni kelajakda yanada rivojlantirish va yangi
sohalarda qo‘llash imkoniyatlari mavjud.Raqamli egizak texnologiyalari sanoat va energetika
sohalarida inqilobiy o‘zgarishlarni amalga oshirishga yordam bermoqda. Bu texnologiyalar
ishlab chiqarish tizimlarini optimallashtirish, resurslarni samarali boshqarish, texnik
nosozliklarni oldindan aniqlash va barqaror energiya ishlab chiqarishni ta'minlashda katta
ahamiyatga ega. Kelajakda raqamli egizaklarning rivojlanishi, shuningdek, yangi sohalarda
qo‘llanilishi kutilmoqda.
Foydalanilgan adabiyotlar/Используемая литература/References:
1.
Abdievna, Axmedova Barno. "USE OF PROGRAMMING LANGUAGES IN SOLVING
TECHNICAL PROBLEMS." International scientific-online conference International scientific-
online conference.
2.
Barno Abdiyevna Axmedova. “TA’LIM XIZMATLARINI SINERGIK SAMARADORLIGINI
OSHIRISH MODELLARI”. ЛУЧШИЕ ИНТЕЛЛЕКТУАЛЬНҚЕ ИССЛЕДОВАНИЯ. 2025/2.
Страницы 170-175
3.
Barno Abdiyevna Axmedova. “RAQAMLI IQTISODIYOT SHAROITDA TAʼLIM XIZMATI
SIFATINI OSHIRISHNI EKONOMETRIK MODELLASHTIRISH USULLARI”. ЛУЧШИЕ
ИНТЕЛЛЕКТУАЛЬНҚЕ ИССЛЕДОВАНИЯ. 2025/2. Страницы 176-180.
4.
Axmedova, Barno. "Ta’lim xizmatlari sifatini oshirishning nazariy-ilmiy asoslari."
YASHIL IQTISODIYOT VA TARAQQIYOT 3.2 (2025).
5.
Mukhitdinov Khudayar Suyunovich, Axmedova Barno Abdiyevna. “TRANSFORMATION
OF EDUCATIONAL BUSINESS LEARNING PROCESSES IN IMPROVING THE QUALITY OF
REGIONAL EDUCATIONAL SERVICES”. Journal of Survey in Fisheries Sciences. 2023/3/9.
Страницы 3200-3216.
6.
Mukhitdinov Khudoyar Suyunovich, Axmedova Barno Abdiyevna. “Econometric
modeling and forecasting of educational services to the population of the region”. To Secure
Your Paper As Per UGC Guidelines We Are Providing A Electronic Bar Code. 2021/1.
Страницы 241-251.
7.
Барно Абдиевна Ахмедова. “Рақамли иқтисодиёт шароитида таълим хизмати
сифатини оширишнинг моҳияти ва вазифалари”. ЎзМУ ХАБАРЛАРИ. 2022. Страницы
28-31.
8.
Барно Абдиевна Ахмедова. “Ways to Improve the Quality of Educational Services Using
ICT”. Eurasian Journal of History, Geography and Economics. 2022. Страницы 34-38.
9.
Барно Абдиевна Ахмедова. “Econometric Methods Aimed at Improving the Quality and
Digitalization Of Educational Services”. Eurasian Research Bulletin. 2022. Страницы 66-70.
10.
Барно Абдиевна Ахмедова. “Raqamli iqtisodiyot sharoitida ta’lim xizmati sifatini
oshirishda ekonometrikadan foydalanish metodikasi“. ЎзМУ ХАБАРЛАРИ. 2022. Страницы
42-45.
11.
Барно Абдиевна Ахмедова. “Ta'limda raqamli iqtisodiyot muammolari tahlili”.
O‘ZBEKISTONNING YANGI TARAQQIYOT DAVRIDA TA’LIM-TARBIYA VA ILM-FAN
91
SOHALARINI TAKOMILLASHTIRISH MUAMMOLARI. 2022/5. Страницы 639-642.
12.
Барно Абдиевна Ахмедова. ”Raqamli iqtisodiyotda ekonometrik usullardan foydalanib
t’alim xizmati sifatini oshirish”. O‘ZBEKISTONNING YANGI TARAQQIYOT DAVRIDA TA’LIM-
TARBIYA VA ILM-FAN SOHALARINI TAKOMILLASHTIRISH MUAMMOLARI. 2022/5.
Страницы 642-644.
13.
Барно
Абдиевна
Ахмедова.
“Raqamli
iqtisodiyotda
ta’lim
xizmatlarini
takomillashtirish”. O‘ZBEKISTONNING YANGI TARAQQIYOT DAVRIDA TA’LIM-TARBIYA VA
ILM-FAN SOHALARINI TAKOMILLASHTIRISH MUAMMOLARI. 2022/5. Страницы 644-646.
14.
Akhmedova Barno Abdiyevna. “PRINCIPLES OF IMPROVING THE QUALITY OF
EDUCATION BASED ON THE USE OF ICT”. Journal of Management Value & Ethics (A quarterly
Publication of GMA). 2023. Страницы 48-59.
15.
Барно Ахмедова. “РОЛЬ И ЗНАЧЕНИЕ ДИСТАНЦИОННОГО ОБРАЗОВАНИЯ В
ЦИФРОВОЙ ЭКОНОМИКЕ”. Международная конференция академических наук.
2023/3/4. Страницы 8-24.
16.
Барно Ахмедова. “ДИСТАНЦИОННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ КАК КЛЮЧЕВОЙ ФАКТОР
ЦИФРОВОЙ ЭКОНОМИКИ”. Development of pedagogical technologies in modern sciences.
2023/3/4. Страницы 11-26.
17.
Barno Axmedova. “MASOFAVIY TA’LIM IQTISODIYOTNI RAQAMLASHTIRISH
SHAROITDAGI O’RNI VA AHAMIYATI”. Наука и технология в современном мире.
2023/3/5. Страницы 63-73.
18.
Barno Axmedova. “MASOFAVIY TA’LIM IQTISODIYOTNI RAQAMLASHTIRISH
SHAROITDA ASOSIY OMIL SIFATIDA”. Наука и технология в современном мире.
2023/3/5. Страницы 74-84..
