Oriental Renaissance: Innovative,
educational, natural and social sciences
(E)ISSN:2181-1784
www.oriens.uz
SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7
3(9), September, 2023
396
ÓZBEKSTANNÍŃ EKONOMIKALÍQ RAWAJLANÍWÍNDA TURIZMNIŃ
TUTQAN ORNÍ
Tursınbaev Alpamıs Kenesbaevich
alpamistursinbaev0404@gmail.com
Keńesbaeva Gozzal Saparbay qızı
Qosımbetov Jandulla Satulla ulı
Turdımuratova Aynura Perdebay qızı
Ájiniyaz atındaǵı Nókis mámleketlik pedagogikalıq institutı studentleri
ANNOTACIYA
Keyingi jıllarda Respublikamızda turizm tarawın rawajlandırıwģa ayrıqsha
itibar qaratılıp, turizmniń milliy ekonomikamızdaģı úlesi barģan sayın artıp
barmaqta. Bul maqalada Ózbekstannıń turizmdi rawajlandırıw barısında qabıl
etilgen nızamlar, elimizdiń ishki turizm potencialı haqqında maģlıwmatlar berilgen.
Tayansh sózler:
Turizm, biznes, sayaxat, Prosper Merime ,Kolomba, ishki
turizm.
THE ROLE OF TOURISM IN THE ECONOMIC DEVELOPMENT OF
UZBEKISTAN
ABSTRACT
In recent years, special attention has been paid to the development of tourism in
our Republic, and the contribution of tourism to our national economy is increasing
day by day. This article provides information about the laws adopted on the
development of tourism in Uzbekistan, the domestic tourism potential of our country.
Keywords:
Tourism, business, travel, Prosper Merime, Colombo, domestic
tourism.
РОЛЬ ТУРИЗМА В ЭКОНОМИЧЕСКОМ РАЗВИТИИ УЗБЕКИСТАНА
АННОТАЦИЯ
В последующие годы развитию туризма в нашей республике уделяется
особое внимание, и вклад туризма в нашу национальную экономику растет с
каждым днем. В данной статье представлена информация о принятых
законах по развитию туризма в Узбекистане, о потенциале внутреннего
туризма нашей страны.
Ключевые слова:
Туризм, бизнес, путешествие, Проспер Мериме
,Коломба, внутренний туризм.
Oriental Renaissance: Innovative,
educational, natural and social sciences
(E)ISSN:2181-1784
www.oriens.uz
SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7
3(9), September, 2023
397
KIRISIW
Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń «2018-2019-jıllarda turizm tarawın
rawajlandırıw boyınsha birinshi náwbettegi is-ilájlar haqqında»ǵı qararınıń qabıl
qılınıwı mámleketimiz tárepinen turizm tarawında ámelge asırılıp atırǵan siyasattıń
dawamı bolıp, turizm tarawın jedel rawajlandırıw ushın qolaylı ekonomikalıq,
administrativlik hám huqıqıy ortalıqtı jaratqan halda, eń nátiyjeli tártipti en jaydırıw,
aymaqlardıń ekonomikalıq imkániyatları hám dáramatları bazasın keńeytiw, jańa
jumıs orınların jaratıw, elimizge keletuǵın turistler aǵımın kóbeytiw, sonday-aq,
milliy turizm ónimlerin jáhán bazarında jedel hám kompleks alǵa súriwge qaratılǵan.
Prezidentimiz Sh.M. Mirziyayevtıń “Respublikanıń turizm potencialın jedel
rawajlandırıw hám de jergilikli hám shet el turistler sanın jáne de asırıwǵa tiyisli
qosımsha is-ilajlar haqqında”ǵı 26.04.2023 jıldaǵı PQ-135-sanlı pármanında
Respublikanıń turizm potencialınan tolıq hám nátiyjeli paydalanıw, birinshi náwbette
transport-logistika hám turizm infratstrukturasındaǵı mashqalalardı tezlik penen
sheshimin tabıw, sonıń menen birge, ámeldegi resurslar hám imkaniyatlardan hár
tárepleme paydalanıw esabına turizm salasında iskerlik júrgizeip atırǵan
isbilermenlik subektleri ushın qosımsha sharayatlar jaratıw maqsetinde kóp ǵana
nızam hám hújjetler tastıyıqlandı.
Házirgi
waqıtta dúnyanıń ekonomikalıq jaqtan rawajlanǵan barlıq
mámleketlerinde hár bir taraw, tarmaq hám jónelislerge ayrıqsha itibar qaratılıp
kelmekte. Turizm tarawı xizmet kórsetiw tarawınıń ayrıqsha áhmiyetke iye
bólimlerinen biri bolıp tabıladı. Turizm- bul sayaxat etiwdiń bir túri bolıp, bunda
adamlardıń dem alıw, biznes benen shuǵıllanıw, basqa xalıqlar mádeniyatın úyreniw
siyaqlı hám basqada maqsetler menen turaqlı jasap atrǵan aymaqtan basqa jerlerge
sayaxat etiwine túsiniledi. Sayaxatlardan turmıs iskerliginıń óz aldına usılı sıpatında
jańa forma – Turizm ajıralıp shıǵıp, ol ózine tán ózgeshelikleri menen xarakterlenedi.
Turizmniń sayaxatlardan ajıralıp turıwshı tiykarǵı tárepi bul onıń shólkemlestiriliw
jaqtan jolǵa qoyılǵanlıǵında, maqsetliligi hám keń kólemliliginde kórinedi.
Prosper Merime 1840-jılda “Kolomba” shıǵarmasında aytıp ótkenindey
“Sayaxatshılardıń turaqlı túrdegi quwanıshı ornına itibarsızlıq júzege kelip, házirgi
turistlerdiń kópshiligi ózine tán bolıp ajıralıp turiw ushın ózlerine Nil Admirare (hesh
nársege hayran bolmaw) uranın tańlap alǵan”. Aytıp ótiw kerek, bul “sayaxatshı”
hám ”turist” túsinikleri ortasındaǵı birinshi ayırmashılıq bolǵan.
1
1
Iskenderov A.B., Uzaqbaev Q.K., Sharibaev A.m., Djanabaev I.B. “Turizm hám rekreaciyalıq geografiya” páninen
oqıw-metodikalıq qollanba. Nókis- 2019, 128 bet.
Oriental Renaissance: Innovative,
educational, natural and social sciences
(E)ISSN:2181-1784
www.oriens.uz
SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7
3(9), September, 2023
398
TIYKARǴÍ BÓLIM
Házirgi waqıtta turizmniń mámleket ekonomikasındaǵı áhmiyeti barǵan
sayın artıp barmaqta. Sonǵı bes jıllıqta kiriwshi turim menen shuǵıllanıwshılar sanı
0,7 esege azaydi, 2021- jılda kiriwshi turistler sanı 1881,3 mıń adamdı quradı, shet
elge sayaxat etken Ózbekstan puqaraları sanı 2194,8 mıńdı qurap, bul kórsetkish
2017-jılǵa salıstırǵanda 0,4 esege kem.
1-Keste
2021-jılda kirwshi, shiǵıwshi hám ishki turizmniń tiykarǵı kórsetkishleri (miń
adam esabında)
“O‘zbekiston respublikasi davlat statistika qo‘mitasi” Maǵlıwmatları.
Respublikamızǵa kirip kiyatırǵan shet ellik turistlerdiń 76 procenti
Buxara,Samarqand, Xorezm hám Tashkent qalalarına sahaxat etiwge qızıqsa, qalǵan
24 procenti Jizzax, Qashqadárya, Surxandárya hám Ferǵana wálayatlarına sayaxat
etedi. Ózbekstanǵa 2020 -jılda pandemiya sharayatında shet el mámleketlerden
turistik maqsette kelgen shet el sayaxatshılar sanı 1,5 milliondı quraǵan. Bul
kórsetkish 2019 -jılǵa salıstırǵanda 77, 7 procentke azayǵan. Respublikamızǵa
kelgen shet el sayaxatshılarınıń tiykarǵı sapar maqsetleri jaqın aǵayınların joqlaw
bolıp, bul sayaxat maqsetleriniń 87,8 % in qurydı . Usınıń menen birge, dem alıw,
emleniw, xızmet maqsetinde, oqıw ushın kelgenler de salmaqlı bólegin quraydı.
Ózbekstanǵa kelge sayaxatshılardıń kópshilik bólimi qońsılas mámleketler úlesine
tuwrı keledi.
Oriental Renaissance: Innovative,
educational, natural and social sciences
(E)ISSN:2181-1784
www.oriens.uz
SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7
3(9), September, 2023
399
2-keste
2021-jılda ishki turizmniń tiykarǵı kórsetkishleri (miń adam esabında)
“O‘zbekiston respublikasi davlat statistika qo‘mitasi” Maǵlıwmatları.
Házirgi waqıtta mámleketimiz aymaqlarında zamanagóy turizm infrastrukturasın
jaratıw is-ilájlarına ayrıqsha itibar qaratılǵan. Usı maqsette Ándijan wálayatı
Xanabad qalasında dem alıw orınları, Jizzax wálayatı Farish hám Arnasay
rayonlarında Aydar-Arnasay kólleri jaǵalarında bes jańa zamanagóy dem orınların
shólkemlestiriw, Qashqadárya wálayatı Shahrisabz hám Qarshi qalalarında tórt
juldızlı miymanxanalar, Tashkent wálayatı Bostanlıq rayonı Chimyan taw massivinde
miymanxana kompleksin qurıw, sonday-aq, Aydarkól jaǵalarında shet elli turistler
ushın plyajlar shólkemlestiriw kózde tutılǵan.
2021-jılda turistlik firma hám shólkemler iskerliginiń tiykarǵı kórsetkishleri.
2021- jılda turistlik firma hám shólkemler sanı 288 di quraǵan bolıp, solardan
61,8 % Tashkent qalasında, 14,2 % Samarqand hám 7 % Buxara qalalarında xizmet
kórsetip kelmekte. 2021- jılda 577,8 mıń ziyaratshıǵa xizmet kórsetilip, 90,1 % qabıl
etildi, mıńlap sayaxatshılar 9,9 % shet mámleketler hám Ózbekstan boylap sayaxatqa
jónetigen
Oriental Renaissance: Innovative,
educational, natural and social sciences
(E)ISSN:2181-1784
www.oriens.uz
SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7
3(9), September, 2023
400
3-keste
Turistlik firma hám shólkemlerdiń aymaqlar boyınsha kórsetkishleri
“O‘zbekiston respublikasi davlat statistika qo‘mitasi” Maǵlıwmatları tiykarında
dúzildi.
JUWMAQ
Turizm- ekonomikanıń kóplegen tarmaqların óz ishine alǵan, qurılıstan baslap
transport xizmetine shekem bolǵan xizmettiń qánigelesken túri bolıp esaplanadı.
Bunnan tısqarı turizm ekonomikanıń kóplegen tarmaqları, awıl qajalıǵı kárxanaları,
transport quralları, islep shıǵarıwshı zavodlar, mebel islep shıǵarıwshı kárxana hám
basqalar menen óz-ara baylanısta rawajlanadı. Sol sebepten elimizdiń ekonomikalıq
jaqtan rawajlanıwında xizmet kórsetiwdiń basqa tarawlari siyaqlı turizm tarawın
rawajlandırıwǵada ayrıqsha itibar qaratılıwı zárúr.
PAYDALANILǴAN ÁDEBIYATLAR: (REFERENCES)
1.
Egamberdiev, F., & Eshiniyazov, B. A. (2022). TURIZMNIŃ
RAWAJLANIWINDAǴI
GEOGRAFIYALÍQ
KÓRSETKISHLER.
In
INTERNATIONAL CONFERENCES
(Vol. 1, No. 21, pp. 247-250).
2.
Egamberdiev, F. B., & ulı Eshiniyazov, B. A. (2022). TURIZM
TARAWLARINIŃ GEOGRAFIYALÍQ TIYKARLARÍ. In
INTERNATIONAL
CONFERENCES
(Vol. 1, No. 21, pp. 243-246).
3.
Iskenderov, A. B., & ulı Eshiniyazov, B. A. (2023). ÓZBEKSTAN
AYMAǴINDA TURIZMNIŃ JAŃA TÚRLERINIŃ RAWAJLANÍWÍ.
Educational
Research in Universal Sciences
,
2
(6), 217-220.
Oriental Renaissance: Innovative,
educational, natural and social sciences
(E)ISSN:2181-1784
www.oriens.uz
SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7
3(9), September, 2023
401
4.
Iskenderov A. B., ulı Eshiniyazov B. A. TURIZMDI RAWAJLANDÍRÍWDA
TURIZM-REKREACIYALÍQ
RESURSLARDÍŃ
ÁHMIYETI
//Educational
Research in Universal Sciences. – 2023. – Т. 2. – №. 6. – С. 212-216.
5.
Iskenderov
A.B.,
Saliev
E.P.,
Eshiniyazov.B.A.
GEOGRAFIYA
SABAQLARINDA TURIZM TARAWLARINIŃ ÚYRENILIWI//Aniq va tabiiy
fanlarni masofaviy oıqitishning dolzarb masalalari. – 2023. С.125-128.
6.
Iskenderov A.B., Uzaqbaev Q.K., Sharibaev A.m., Djanabaev I.B. “Turizm hám
rekreaciyalıq geografiya” páninen oqıw-metodikalıq qollanba. Nókis- 2019, 128 bet.
7.
uli Eshiniyazov, B. A., uli Saliyev, E. P., & Egamberdiev, F. B. (2023).
TURIZM
TARAWLARINIŃ
ILIMIY
TIYKARLARINIŃ
ÚYRENILIWI.
Educational Research in Universal Sciences
,
2
(4), 821-825.
8.
Eshiniyazov.B.A. ÓZBEKSTAN EKONOMIKALIQ HÁM SOCIALLIQ
GEOGRAFIYASIN
ÚYRENIWDE
TURIZMDI
RAWAJLANDIRIW
MÁSELELERI//Aniq va tabiiy fanlarni masofaviy oıqitishning dolzarb masalalari. –
2023. С.128- 131.
9.
Ешиниязов
Б.А.
КОРАКАЛПОГИСТОНДА
САНОАТНИНГ
РИВОЖЛАНИШИДА МИНЕРАЛ РЕСУРСЛАРИНИГНГ АХАМИЯАТИ//Aniq
va tabiiy fanlarni masofaviy oıqitishning dolzarb masalalari. – 2023. С.134-137.
10.
Баллиева Руза, Искендеров Алишер. История исследования природных
ресурсов и природопользования в Приаралье// Актуальные проблемы
современной науки. -2003/2. С.22-25.
11.
Вахобов Хурбой Вахобович, Искендеров Алишер Базарбаевич. Развитие
инженерного направления в физической географии// Вестник ККО АН РУз. –
2003. С. 40-41.
12.
Вахобов Хурбой Вахобович, Вахобов Улугбек Хурбоевич, Искендеров
Алишер
Базарбаевич.
Типизация
горнодобывающих
и
горно-
перерабатывающих сооружений по степени их влияния на окружающую среду//
Табиий географиянинг регионал муаммолари Илмий конференция материалари
тўплами. – 2002. С.103-105.
13.
Искендеров Алишер, Атананазаров Курал, Турдымамбетов Изимбет.
Загрязнение природной среды Республики Каракалпакстан в связи с ростом
антропотехнический
нагрузки//
Материалы
международной
научно-
практической конференции посвященной “Теоретические и прикладные
проблемы географии на рубеже столетий”. Часть-I Алма-Ата, КазНУ, 2004.-С.
91-93.
Oriental Renaissance: Innovative,
educational, natural and social sciences
(E)ISSN:2181-1784
www.oriens.uz
SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7
3(9), September, 2023
402
14.
Iskenderov Alisher Bazarbaevich, Uzakbaev Koblan Kewnimjay ulı.
Geographical location of oil-gas resources the Republic Karakalpakstan and their use
in industry// Science and education in Karakalpakstan. - 2019/8/23. С.48-49.
15.
Искендеров Алишер. Мугаллим хам узликсиз билимлендириу//
Географияны окытыу методикасы. - 2020/1. С.80-81.
16.
Искендеров, А. Б., & Абдираманов, Б. С. У. (2022). ЖАНУБИЙ
ОРОЛБЎЙИДАГИ
ТАБИИЙ
ГАЗ
КОНЛАРИДАН
ФОЙДАЛАНИШ
МАСАЛАЛАРИ.
Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social
sciences
,
2
(10), 335-339.
17.
Искендеров, А. Б., & Длимбетов, Қ. Ж. (2022). ЎЗБЕКИСТОН
РЕСПУБЛИКАСИ НЕФТЬ-ГАЗ ТАБИИЙ РЕСУРСЛАРИДАН КЕЛАЖАК
ФОЙДАЛАНИШ ИСТИҚБОЛЛАРИ. In
INTERNATIONAL CONFERENCES
(Vol.
1, No. 21, pp. 251-254).
18.
Баллиева Р., Искендеров А.Б. Значение топонимии для изучения
природопользования Приаралья в XIX и началеXXвв // Аспирант и Соискатель
М. 2002 №3. -С. 29-30.
19.
Iskenderov, A. B., uli Saliyev, E. P., & ulı Abdiramanov, B. S. (2023).
SANAATTI RAWAJLANDIRIWDA TÁBIYIY SHÁRAYAT HÁM TÁBIYIY
RESURSLARDIŃ POTENCIALLARI.
Educational
Research
in
Universal
Sciences
,
2
(4), 826-830.
20.
Eshiniyazov, B. (2023). TOURISM POTENTIAL OF THE REPUBLIC OF
KARAKALPAKSTAN
AND
PROSPECTS
FOR
ITS
DEVELOPMENT.
Экономика и социум
, (8 (111)), 76-78.
21.
Умаров Е.К., Искендеров А. Б., Раджапов М.Я., Айтуганова А.К.
Қорақалпоғистон Республикаси халқ хўжалигини ҳудудий такомиллаштириш
муаммолари// Ўзбекистон География жамияти ахбороти, №22.-Т., 2002.-Б. 57-
59.
22.
Раджапов М.Я., Умаров Е.К., Искендеров А.Б. Қорақалпоғистон
ҳудудининг географик ўрганилиш тарихи// Ўзбекистон география жамияти
ахбороти, №22.-Т., 2002.-Б. 74-76.
23.
Вахобов Х. Искендеров А.Б. Қорақалпоғистон минерал ресурслари ва
уларни инженер-географик жиҳатдан баҳолаш// Тоғ ва тоғ олди ҳудудларидан
фойдаланишнинг
географик
асослари.
Илмий-амалий
конференция
материалари.-Т.: ЎзМУ, 2002.-Б.38-39.
24.
Искендеров А.Б. Қорақалпоғистон Республикасида тоғ-руда хом
ашёларини қазиб олишни атроф муҳитга таъсири// Ўзбекистон Миллий
Oriental Renaissance: Innovative,
educational, natural and social sciences
(E)ISSN:2181-1784
www.oriens.uz
SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7
3(9), September, 2023
403
Университет-ининг 85 йиллигига бағишланган магистратура талабаларининг
илмий ишлари тўплами.-Т.:ЎзМУ, 2003.-Б. 82-85.
25.
Вахобов Х., Искендеров А.Б., Саидкаримова З.С. Научно-методические
основы изучения основных тенденций изменения литогенной основы
ландшафтов в горнопромышленных районах// Ўзбекистон География жамияти
ахбороти, № 23.-Т., 2003.-Б. 14-15.
26.
Искендеров А.Б. Қорақалпоғистон Республикасининг тоғ-кимё хом ашёси
ва улардан фойдаланиш жараёнида рый берадиган жараёнларни башорат
қилиш// Ўзбекистон География жамияти ахбороти, № 23.-Т., 2003.-Б. 96-97.
27.
Искендеров
А.Б.
Қорақалпоғистон
Республикаси
гидроминерал
ресурсларининг географик жойлашишининг ўзига хос хусусиятлари// Вестник
ККО АН РУз., № 3-4.-Нукус, 2004.-С. 49-50.
28.
Искендеров А.Б. Қорақалпоғистон Республикаси ёнилғи хом ашё
ресурслари ва уларни атроф-муҳитга таъсири// География ва барқарор
ривожланиш. Илмий конференция материаллари тўплами. II-қисм. Самарқанд,
2004.-Б. 122-123.
29.
Искендеров А.Б., Турдымамбетов И.Р. Некоторые вопросы использования
водных ресурсов в Республики Каракалпакстан// Вестник КазНУ. Серия
географическая. № 2 (19). Алматы, 2004.-С. 48-50.
30.
Искендеров А.Б., Раджапов М.Я., Жолдасов А. Қорақалпоғистон
Республикасини географик районлаштиришда табиий ресурсларнинг аҳамияти//
Табиий ва иктисодий географик районлаштиришнинг долзарб муаммолари.
Илмий-амалий конференция материаллари. –Т.:ЎзМУ, 2004. –Б. 85-87.
31.
Умаров Б., Жолдасов А., Искендеров А.Б. Қaрақалпақстан Республикасы
санаат комплексинин тараўлық структурасы ҳәм оны жетилистириўдиң
раўажланыўына тәсири// Экологиялық билимлендириў ҳәм турақлы
раўажланыў. Материалы международной конференций.-Нукус. 2004. С. 31-32.
32.
Искендеров А.Б. Қорақалпоғистон Республикасида қурилиш хом ашёси
конларининг жойлашиши ва уларни қазиб олишда табиатда содир бўладиган
ўзгаришларни башоратлаш// Ўзбекистон География жамияти ахбороти, № 25.-
Т., 2005.-Б. 114-116.
33.
Искендеров А.Б., Раджапов М.Я., Низекеев Д.К. Минерал ресурсларни
инженер-географик жиҳатдан баҳолаш муаммосининг ҳозирги ҳолати//
Ҳозирги замон географияси: Назария ва амалиёт. Фан фидоийси
Н.Долимовнинг 100 йиллигига бағишланган илмий-амалий конф.материаллари.
-Т.: ЎзМУ., 2006.-Б.132-133.
Oriental Renaissance: Innovative,
educational, natural and social sciences
(E)ISSN:2181-1784
www.oriens.uz
SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7
3(9), September, 2023
404
34.
Қурбаниязов А., Искендеров А.Б., Айтмуратов Б. Қорақалпоғистон
Республикасида рекреация ресурсларидан фойдаланиш масалалари// Жанубий
Ўзбекистонда география мактабининг шаклланиши ва ривожланиши. Илмий-
амалий конф.материаллари. –Термиз.ТерДУ., 2006.-Б.116-117.
35.
Искендеров А.Б., Раджапов М.Я., Ерназаров Ғ. Ландшафтшуносликда
инженер-географик йўналишнинг шаклланиши ва ривожланиши// Жанубий
Ўзбекистонда география мактабининг шаклланиши ва ривожланиши. Илмий-
амалий конф.материаллари.-Термиз. ТерДУ., 2006.-Б.52-53.
36.
Искендеров А.Б., Омирбаев Ж. Ландшафтшуносликда инженер-географик
баҳолаш тамойиллари// Географиянинг долзарб муаммолари. Проф.С.Нишонов
70 йиллигига бақишланған илмий-амалий конф.материаллари. –Самарқанд.
СамДУ., 2006. Б.-46-47.
37.
Искендеров А.Б., Раджапов М.Я., Айтмуратов Б. Қорақалпоғистон
Республикасида
нефть-газ
заҳираларидан
фойдаланиш
масалалари//
Географиянинг долзарб муаммолари. Проф.С.Нишонов 70 йиллигига
бағишланган илмий-амалий конф.материаллари. –Самарқанд. СамДУ., 2006.Б. -
87-88.
38.
Искендеров А.Б. Султон-Увайс тоғи минерал ресурсларининг географик
жойлашишини ўрганиш масалалари (металли фойдали бойликлар мисолида)//
Қўҳна ва навқирон география. Илмий-амалий конф.материаллари. –Т.,ЎзМУ,
2009. Б.-107-108.
39.
Искендеров А.Б. Тәбийий ресурслардан пайдаланыўдың географиялық
тийкарлары// 2009-жыл «Аўылды раўажландырыў ҳәм абаданластырыў»
жылына бағышланған 2008-жыл илим-изертлеў жумысларының нәтийжелери
бойынша профессор-оқытыўшылар ҳәм аспирантлардың илимий-теориялық
конференция материаллары. II-бөлим. НМПИ.2009. Б.124-125.
40.
Искендеров А.Б. Инженерлик географияда табиий ресурслардан
фойдаланиш масалалари// География ҳәм геоэкология пәниниң регионаллық
машқалалары атамасындағы Республикалық илмий-әмелий конференция
материаллары. Н.ҚМУ.2009. Б.-244-245.