Рақамли тeхнологиялар соҳасидаги ҳуқуқбузарликларга қарши курашиш ҳамда
ахборот хавфсизлигини таъминлашнинг ташкилий
-
ҳуқуқий масалалари
236
Саидов
Ахрор
Аъзамович
Ўзбекистон
Республикаси
Президенти
Администрацияси
ҳузуридаги
Ахборот
ва
оммавий
коммуникациялар
агентлиги
,
бошқарма
бошлиғи
РАҚАМЛИ
ТЕХНОЛОГИЯЛАР
РИВОЖЛАНИШИ
ДАВРИДА
АХБОРОТ
ХАВФСИЗЛИГИНИ
ТАЪМИНЛАШНИНГ
АСОСИЙ
ЙЎНАЛИШЛАРИ
Саидов
Ахрор
Аъзамович
Начальник
управления,
Агентства
по
информации
и
массовым
коммуникациям
при
Администрации
Президента
Республики
Узбекистан
ОСНОВНЫЕ
НАПРАВЛЕНИЯ
ОБЕСПЕЧЕНИЯ
ИНФОРМАЦИОННОЙ
БЕЗОПАСНОСТИ
В
ЭПОХУ
РАЗВИТИЯ
ЦИФРОВЫХ
ТЕХНОЛОГИЙ
Saidov Axror
Head of the Department of the Agency for Information and Mass Communications
under the Administration of the President of the Republic of Uzbekistan
THE MAIN DIRECTIONS OF INFORMATION SECURITY IN THE ERA
OF DIGITAL TECHNOLOGY DEVELOPMENT
Ҳозирда
Ер
юзидаги
глобаллашув
ва
ахборот
технологияларининг
тезкорлик
билан
ривожланиши
жараёнида
ахборот
маконида
вужудга
келаётган
таҳдид
ва
хатарлар
ушбу
соҳада
хавфсизликни
таъминлаш
бўйича
бутун
дунё
ҳамжамиятининг
асосий
вазифаларидан
бўлиб
қолмоқда.
Ўтган
5
йил
давомида
Ўзбекистон
Республикаси
Президенти
Шавкат
Мирзиёев
раҳбарлигида
ахборот
соҳасида
давлат
сиёсатини
тубдан
ислоҳ
қилиш
амалга
оширилди.
Маълумки,
Ахборот
ва
оммавий
коммуникациялар
агентлиги
Ўзбекистон
Республикаси
Президентининг
2019
йил
2
февралдаги
ПҚ–
4151-
сонли
қарорига
асосан
Ўзбекистон
Республикасининг
ахборот
соҳасидаги
ягона
давлат
сиёсатини
ишлаб
чиқувчи
ва
амалга
оширувчи
ваколатли
орган
ҳисобланади.
Ушбу
йўналишда
Агентликнинг
асосий
вазифалари
қаторида
республиканинг
ахборот
хавфсизлигини
таъминлашда
иштирок
этиш
ҳамда
ахборот
соҳасидаги
таҳдид
ва
хатарларга
ўз
вақтида
ҳамда
етарли
даражада
қарши
курашиш
бўйича
чора
-
тадбирларни
амалга
ошириш
белгиланган.
Рақамли тeхнологиялар соҳасидаги ҳуқуқбузарликларга қарши курашиш ҳамда
ахборот хавфсизлигини таъминлашнинг ташкилий
-
ҳуқуқий масалалари
237
Мазкур
йўналиш
доирасида
Агентлик
болаларни
уларнинг
соғлиғига
зарар
етказувчи
ахборотдан
ҳимоя
қилиш,
телеканаллар,
радиоканаллар,
теледастурлар
ва
радиоэшиттиришлар
дастурлари,
шунингдек,
ахборот
ва
телекоммуникация
тармоқлари,
жумладан,
интернет
орқали
ахборотни
тарқатиш
соҳасидаги
миллий
қонунчилик
нормаларига
риоя
этилиши
устидан
назоратни
амалга
оширади.
АОКАнинг
Ўзбекистон
Республикаси
ахборот
хавфсизлигини
таъминлаш
соҳасидаги
асосий
йўналишлари
қуйидагилардан
иборат:
1)
Миллий
медиамаконда
муҳокама
қилинаётган
энг
долзарб
ва
шов
-
шувли
муаммоларни
ўз
вақтида
аниқлаш,
ваколатли
вазирлик
ва
идоралар
томонидан
хатар
ва
таҳдидларни
тезкорлик
билан
бартараф
этиш
ва
танқидларга
муносабат
билдириш
бўйича
чора
-
тадбирларни
ташкил
этиш.
Президентимизнинг
2019
йил
27
июндаги
ПҚ–
4366
сонли
қарори
билан
Агентликка
давлат
органлари
ва
ташкилотларининг
ахборот
фаолиятини
мувофиқлаштириб
бориш
ваколати
ҳам
берилган.
Ушбу
ҳужжатлар
асосида
ўтган
даврда
қуйидаги
ишлар
амалга
оширилди.
Ўтган
3
йил
давомида
ушбу
қарор
асосида
республика
аҳамиятига
молик
жами
280
дан
ортиқ
идора,
муассаса,
давлат
ва
хўжалик
бошқаруви
органлари,
вилоят,
туман
шаҳар
ҳокимликларида
биринчи
марта
ахборот
хизматлари
фаолияти
йўлга
қўйилди,
98
та
давлат
органлари
ва
ташкилотларида
эса
қайта
ташкил
қилинди.
Қарор
қабул
қилингунга
қадар
ахборот
хизматлари
соҳасида
жами
433
нафар
мутахассис
фаолият
юритган
бўлса,
бугунги
кунда
уларнинг
умумий
сони
қарийб
1 200
нафардан
ортиқни
ташкил
этмоқда.
Юқоридаги
ишлар
натижасида
республика
ахборот
маконидан
ахборот
хизматларининг
роли
ортди,
танқидий
материалларга
узоғи
билан
2-3
соатда
расмий
муносабат
билдирилишига
эришилмоқда,
раҳбарларнинг
оммавий
ахборот
воситаларида
чиқишлари
кўпайди.
Жумладан,
танқидларга
муносабат
билдириш
даражаси
республика
миқёсида
2019
йилнинг
декабрь
ойида
12
фоизгача
кўтарилганди.
2021
йил
давомида
бу
республика
миқёсида
93
фоизни
ташкил
этди.
Яъни
6163
та
танқиднинг
5781
тасига
расмий
муносабат
билдирилди.
Рақамли тeхнологиялар соҳасидаги ҳуқуқбузарликларга қарши курашиш ҳамда
ахборот хавфсизлигини таъминлашнинг ташкилий
-
ҳуқуқий масалалари
238
2)
Интернет
тармоғидаги
мафкуравий
даъватлар,
хатар
ва
таҳдидларни
ўз
вақтида
зарарсизлантириш,
шунингдек,
оммавий
ахборот
воситаларида
тарқатилаётган
материаллар
мазмунининг
қонун
ҳужжатлари
талабларига
мувофиқлигини
таҳлил
қилиш
мақсадида
Ўзбекистон
Республикаси
Вазирлар
Маҳкамасининг
2018
йилдаги “Интернет
глобал
ахборот
тармоғида
ахборот
хавфсизлигини
таъминлаш
чора
-
тадбирлари
тўғрисида”ги
09-05-/707-
сонли
қарори
билан
миллий
медиамаконининг
тизимли
мониторинги
амалга
оширилади.
Оммавий
ахборот
воситалари
орқали
нотўғри
ва
қонун
ҳужжатларида
тақиқланган
маълумотларнинг
тарқалишини
ўз
вақтида
аниқлаш
ва
уларга
чек
қўйишга
алоҳида
эътибор
қаратилмоқда.
Ўзбекистон
Республикасининг
“Ахборотлаштириш
тўғрисида”ги
Қонуни
121-
моддасига
мувофиқ,
веб
-
сайтларга
ва
(ёки)
интернет
-
сайтлар
саҳифаларига
кириш
махсус
ваколатли
орган
томонидан:
конституциявий
тузумни,
Ўзбекистоннинг
ҳудудий
яхлитлигини
зўравонлик
билан
ўзгартиришга
чақиришда;
уруш,
зўравонлик
ва
терроризмни,
шунингдек,
диний
экстремизм,
сепаратизм
ва
фундаментализм
ғояларини
тарғиб
қилишда;
давлат
сирларини
ёки
қонун
билан
қўриқланадиган
бошқа
сирни
ташкил
этувчи
маълумотларни
ошкор
қилишда;
миллий,
ирқий,
этник
ёки
диний
адоватни
қўзғатувчи,
шунингдек,
фуқароларнинг
шаъни
ва
қадр
-
қиммати
ёки
ишчанлик
обрўсини
камситувчи,
уларнинг
шахсий
ҳаётига
аралашишга
йўл
қўядиган
маълумотларни
тарқатишда;
гиёҳвандлик
воситалари,
психотроп
моддалар
ва
прекурсорларнинг
аналогларини
тарғиб
қилишда;
порнографияни
тарғиб
қилиш;
қонун
ҳужжатларига
мувофиқ
жиноий
ва
жавобгарликка
сабаб
бўладиган
бошқа
ҳаракатларни
содир
этилган
ҳолатларда
чекланиши
мумкин.
Рақамли тeхнологиялар соҳасидаги ҳуқуқбузарликларга қарши курашиш ҳамда
ахборот хавфсизлигини таъминлашнинг ташкилий
-
ҳуқуқий масалалари
239
3)
Мониторинг
натижаларига
биноан
«.UZ»
домени
ҳудудида
рўйхатдан
ўтган
веб
-
сайтларда
сўнгги
икки
йилда
порнографияни
тарғиб
қилувчи
4 581
та,
беҳаёлик
ва
маънавий
бузуқликни
тарғиб
қилувчи
844
та,
зўравонликни
ва
шафқатсизликни
тарғиб
қилувчи
334
та,
қимор
ва
таваккалчиликка
асосланган
бошқа
ўйинларни
таклиф
этувчи
3 446
та,
алкоголь
ва
тамаки
маҳсулотларини
реклама
қилувчи
360
та
қонун
бузилиш
ҳолатлари
аниқланди
ва
мамлакат
ҳудудида
уларга
кириш
чекланди.
4)
И
жтимоий
тармоқлар
ва
мессенжерлар
орқали
ишончсиз
ва
қонун
ҳужжатларида
тақиқланган
маълумотларнинг
тарқалишини
тезкор
аниқлаш
ва
уларга
чек
қўйиш.
Қайд
этиш
жоизки,
кейинги
йилларда
Ўзбекистонда
ижтимоий
тармоқлардан
фойдаланувчиларнинг
фаоллиги
сезиларли
даражада
ошди.
Бугунги
кунда
оммабоп
мессенжерлардан
аҳоли
нафақат
алоқа
воситаси
сифатида
фойдаланмоқда,
балки
у
мамлакатимизда
кечаётган
ижтимоий
-
иқтисодий
ва
сиёсий
жараёнларни
муҳокама
қилиш
майдонига
ҳам
айланмоқда.
Статистик
маълумотларга
кўра,
мамлакатимизда
Telegramда
20
миллион,
да
4,7
миллион,
Instagramда
3,7
миллион,
Одноклассникида
2,1
миллион,
В
контактеда
450
минг,
LinkedInда
288
минг
ва
Twitterда
51,6
минг
фойдаланувчи
бор.
Уларнинг
аксарияти
ёшлардир.
YouTube,
ТикТокдан
фойдаланувчилар
сони
аниқ
эмас.
Бундан
ташқари,
республикада
“
янги
медиа
”нинг
ривожланиши
турли
хилдаги
ахборот
ва
мафкуравий
даъват
ва
таҳдидларнинг
кучайишига
олиб
келди.
Хусусан,
аҳолини
ёллаш
ҳамда
жалб
қилиш,
экстремизм
ва
терроризм
мафкурасини
тарғиб
қилиш,
конституцияга
зид
ва
сепаратистик
кайфиятни
қўзғатиш,
динлараро
ва
миллатлараро
адоватни
қўзғатишда
ижтимоий
тармоқларнинг
роли
ортиб
бораётганини
алоҳида
таъкидлаш
лозим.
Турли
кучлар
ва
таъсир
гуруҳлари
томонидан
манипуляция
усулларидан
фойдаланган
ҳолда
дезинформация
ва
сохта
хабарларни
тарқатиш,
шунингдек,
жамоатчилик
позицияларини
якдиллаштириш
ва
кейинги
ҳаракатларни
мувофиқлаштиришга
уринишлар
аҳамияти
кам
эмас.
Бу
борада
Агентлик
томонидан
ахборот
соҳасида
давлат
ва
жамият
манфаатларини
ҳимоя
қилишнинг
самарали
механизмларини
жорий
этиш
бўйича
тизимли
ишлар
амалга
оширилмоқда.
Ижтимоий
тармоқлар
ва
мессенжерлар
орқали
нотўғри
ва
қонун
ҳужжатларида
тақиқланган
маълумотларни
тезкор
аниқлаш
ва
тарқатилишининг
олдини
олишга
устувор
аҳамият
қаратилмоқда.
Мунтазам
равишда
Интернет
тармоғида
ноқонуний
контентнинг
тарқалишига
қарши
чоралар
кўриш,
уларни
олдини
олиш
ҳамда
ҳуқуқбузарликларни
бартараф
этиш
бўйича
хулосаларни
ҳуқуқни
муҳофаза
қилувчи
ва
суд
органларига
топшириш
мақсадида
Ўзбекистондаги
Рақамли тeхнологиялар соҳасидаги ҳуқуқбузарликларга қарши курашиш ҳамда
ахборот хавфсизлигини таъминлашнинг ташкилий
-
ҳуқуқий масалалари
240
фойдаланувчилар
орасида
оммалашган
ижтимоий
тармоқлар
ва
мессенжерлар
маъмурияти
билан
ўзаро
ҳамкорликни
кенгайтириш
юзасидан
ишлар
олиб
борилмоқда.
Ахборот
ва
оммавий
коммуникациялар
агентлиги
томонидан
ёшлар
ва
вояга
етмаганларнинг
ижтимоий
тармоқлардан
фойдаланиш
маданияти
ва
зарарли
ахборотдан
ҳимоя
қилиш
мақсадида
ижтимоий
тармоқлар
ҳамда
мессенжерлардаги
салбий
мазмундаги
материалларни
чеклаш/олиб
ташлаш
юзасидан
хорижий
ижтимоий
тармоқлари
маъмуриятларига
мурожаатлар
тизимли
равишда
юборилмоқда.
Жумладан,
2020
йил
август
–
2022
йил
январь
ойларида
“Facebook”
(Instagram),
“YouTube”,
“Telegram”,
“TikTok”,
“Odnoklassniki”,
“VKontakte”,
“Twitter”
ва
Maps”
Интернет
-
платформалари
маъмуриятларига
5518
та
ноқонуний
материалларни
ўчириш
ёки
блоклаш
бўйича
330
га
яқин
расмий
мурожаатлар
ва
онлайн
шикоятлар
юборилган.
Жорий
йилнинг
1
февраль
ҳолатига
кўра,
юқорида
кўрсатилган
Интернет
-
платформалар
маъмурияти
томонидан
2953
та
материал
олиб
ташланди
ёки
тарқатилиши
чекланди
(контент
умумий
ҳажмининг
53,5%
).
Мурожаатларда
қуйидаги
йўналиш/қонунбузарликлар
баён
этилган:
диний
-
экстремистик
ғоялар
тарғиботи
ва
мутаассиблик
руҳидаги
маълумот;
динлараро
низоларга
сабаб
бўлувчи
маълумот;
Ўзбекистон
Республикасининг
мавжуд
конституциявий
тузумини,
ҳудудий
яхлитлигини
зўрлик
билан
ўзгартиришга
қаратилган
маълумот;
гиёҳванд
ва
психотропик
моддаларнинг
ноқонуний
онлайн
савдоси
ва
рекламаси;
ўқотар
ва
совуқ
қуролларнинг
ноқонуний
онлайн
савдоси
ва
рекламаси;
ноанъанавий
жинсий
алоқаларни
тарғиб
қилувчи
материаллар;
порнографик
мазмундаги
материаллар;
муаллифлик
ҳуқуқининг
бузилиши;
шубҳали
ва
фирибгарлик
ҳаракатлари
билан
боғлиқ
материаллар;
ёлғон
ва
туҳматомуз
ахборот;
Давлат
раҳбари
ва
давлат
органларининг
ишчанлик
обрўсига
путур
етказувчи,
ҳақоратомуз
ахборот;
Давлат
раҳбарига
оид
сохта
аккаунтлар;
Президент
сайлови
билан
боғлиқ
бузғунчи
ҳаракатлардир.
5)
Алоҳида
таъкидлаш
жоизки,
аҳолидан
гиёҳванд
моддалар
рекламасининг
жойлашуви
тўғрисидаги
хабарларни
тезкор
равишда
қабул
қилиш,
шунингдек,
гиёҳванд
моддалар
савдоси
билан
шуғулланувчи
интернет
-
ресурсларни
блоклаш
мақсадида
Агентлик
ИИВ
матбуот
хизмати
билан
биргаликда
“Телеграм”
мессенжерида
“@stopnarko_bot”
махсус
Телеграм
-
ботини
(2021
йил
апрель)
ишга
туширган.
Ушбу
бот
орқали
келиб
тушган
гиёҳванд
моддаларни
сотувчи
ва
реклама
қилувчи
Телеграм
-
ресурслар
ва
бошқа
хорижий
ижтимоий
тармоқлардаги
материалларни
ўчириш
юзасидан
тизимли
равишда
ишлар
олиб
борилмоқда.
Хусусан,
2022
йилнинг
январь
-
март
ойлари
давомида
Агентлик
томонидан
“@stopnarko_bot”
orqali
келиб
тушган
“Телеграм”
мессенжери
маъмуриятига
647
та
Телеграм
-
ресурсларни
олиб
ташлаш
юзасидан
7
та
мурожаат
юборилди.
Натижада
мессенжер
маъмурияти
томонидан
627
та
Рақамли тeхнологиялар соҳасидаги ҳуқуқбузарликларга қарши курашиш ҳамда
ахборот хавфсизлигини таъминлашнинг ташкилий
-
ҳуқуқий масалалари
241
Телеграм
-
ресурс
ўчирилди
(
97%
).
“@stopnarko_bot”
ишга
туширилгандан
бери
(2021
йил
апрелдан
бошлаб)
886
та
гиёҳванд
моддаларни
сотишга
ва
реклама
қилишга
йўналтирилган
Телеграм
-
ресурсдан
844
тасига
нисбатан
тегишли
чоралар
кўрилди
(
95%
).
Бундан
ташқари
ҳуқуқбузарликларнинг
олдини
олиш
ва
ахборот
маконида
қонунга
зид
контентга
қарши
курашиш
мақсадида
Ахборот
ва
оммавий
коммуникациялар
агентлиги
томонидан
Ички
ишлар
вазирлиги
билан
биргаликда
“
Telegram
”
мессенджерида
“@stop_kriminal_bot”
и
яратилди.
Фуқароларнинг
Интернет
тармоғидаги
ҳуқуқбузарликлар
ва
жиноятлар
ҳақидаги
хабарларни
тўғридан
-
тўғри
электрон
тарзда
юбориш
имконини
берувчи
“@stop_kriminal_bot”
и
фаолияти
бўйича
махсус
видеороликлар
тайёрланиб,
Агентлик
расмий
каналлари
ҳамда
Ички
ишлар
органлари
ахборот
хизмати
ва
ресурслари
орқали
кенг
жамотчликка
етказиш
ва
ҳудудларда
тарқатиш
бўйича
тарғибот
ишлари
амалга
оширилмоқда.
Мазкур
бот
ишга
туширилгандан
буён
3
мингдан
ортиқ
кузатувчи
ташриф
буюриб,
уларнинг
мингдан
кўпроғи
бот
ҳаволасидан
фойдаланиб,
хабар
ва
мурожаат
юборилганлиги
кузатилди.
Шунингдек,
“@stop_kriminal_bot”
орқали
қонунчилик
билан
тарқатилиши
тақиқланган
ахборотлар,
жумладан,
порнография,
шафқатсизлик
ва
қонли
саҳналар,
терроризм
ва
экстремизм,
гендер
зўравонлик
ва
камситишлар,
“фейк”
хабарлар
ва
бошқа
ноқонуний
ҳаракатлар
ҳақида
жамоатчиликдан
тушаётган
мурожаатлар
бўйича
тегишли
ҳуқуқий
ва
тезкор
чоралар
кўриш
мақсадида
Агентлик
ва
Ички
ишлар
вазирлиги
масъул
ходимларидан
иборат
ишчи
гуруҳ
тузилди
ва
ҳамкорликда
иш
ташкил
этилди.
6)
Оммабоп
ижтимоий
тармоқларнинг
маъмуриятлари
билан
амалдаги
келишувлар
асосида
сохта
саҳифалар
пайдо
бўлиши
ва
ёлғон
(“фейк“)
маълумотлар
миллий
медиамаконда
тарқалишининг
олдини
олиш
мақсадида
давлат
органларининг
ижтимоий
тармоқлардаги
веб
-
саҳифаларини
верификация
жараёнидан
ўтказишда
амалий
ёрдам
кўрсатиб
борилмоқда.
2020
йилдан
ҳозирги
вақтга
қадар
Ўзбекистондаги
43
та
ташкилотнинг
84
та
саҳифаси
“Telegram”
мессенжери,
“Facebook”
ва
“Instagram”
ижтимоий
тармоқлари
верификация
жараёнидан
ўтказилди.
“Odnoklassniki”
ижтимоий
тармоғида
M
СК
ва
“Ўзархив”
агентлигининг
саҳифалари
“верификация”
қилинди,
шунингдек,
Ички
ишлар
вазирлиги
ва
Имом
Бухорий
халқаро
илмий
-
тадқиқот
маркази
саҳифаларини
ҳам
“Odnoklassniki”
ижтимоий
тармоғида
тасдиқлаш
ишлари
амалга
оширилган.
Шунингдек,
Олий
Мажлис
Қонунчилик
палатаси
Спикери
ўринбосарларининг
5
ta
“Facebook”
ва
“Instagram”
ижтимоий
тармоқларидаги
расмий
саҳифалари
тасдиқ
белгисини
олди.
Рақамли тeхнологиялар соҳасидаги ҳуқуқбузарликларга қарши курашиш ҳамда
ахборот хавфсизлигини таъминлашнинг ташкилий
-
ҳуқуқий масалалари
242
7)
болаларнинг
соғлиғи
ва
ҳаётига
хавф
туғдирувчи
маълумотлар,
руҳиятига
таъсир
кўрсатадиган
бузғунчи,
жароҳатловчи
хатти
-
ҳаракатларга
ундайдиган
ахборотнинг
тарқалиши,
амалга
оширилаётган
чора
-
тадбирларга
қарамай,
хорижий
ижтимоий
тармоқларда
салбий
контент
кўпайиши
кузатилмоқда.
Маълумот
учун.
2021
йил
январь
ойидан
2022
йил
январь
ойигача
ўтказилган
миллий
медиамакон
таҳлили
натижалари
ёш
видеоблогерлар
“Instagram”,
“YouTube”,
“TikTok”
ва
бошқа
оммабоп
ижтимоий
платформаларда
“машҳурлик”
даражасини
ошириш
мақсадида
миллий
қадриятларимизга
зид
келадиган,
жамият
томонидан
кескин
норозиликларга
сабаб
бўладиган
видеоконтент
яратиши
холатларининг
кўпайиб
боришини
кўрсатмоқда.
Мазкур
давр
мобайнида,
жамиятда
кескин
норозилик
келтириб
чиқарган
3 833
материал
аниқланди,
уларга
нисбатан
79 738
изоҳ
ва
шарҳлар
қолдирилди.
Таъкидлаш
жоизки,
ёш
видеоблогер/тиктокерларинг
ҳаракатлари
хавфли
ва
ахлоқсиз
кўринишдаги
ҳарактлар
бўлиб,
баъзан
“қаҳрамонларнинг”
тан
жароҳати
олишидан
то
ўлим
ҳолатигача
сабаб
бўлган.
Агентлик
томонидан
болаларни
уларнинг
соғлиғига
зарар
етказувчи
ахборотдан
ҳимоя
қилиш,
жоҳиллик
тилини
(буллинг)
чеклаш
бўйича
қонунчилик
кафолатларини
кучайтириш
борасида
амалий
ишлар
олиб
борилмокда.
Хусусан,
Маъмурий
жавобгарлик
тўғрисидаги
кодексга
ўзгартиришлар
киритиш
орқали
интернет
тармоғида,
шу
жумладан,
вояга
етмаганлар
ўртасида
зарарли
контент
тарқалишига
қарши
курашиш
соҳасидаги
ҳуқуқий
базани
такомиллаштириш
ишлари
олиб
борилмоқда.
8)
сСҳага
оид
меъёрий
-
ҳуқуқий
ҳужжатларни
такомиллаштириш,
Интернет
тармоғида,
шу
жумладан,
ижтимоий
тармоқларда
содир
этилаётган
ҳуқуқбузарлик
ва
жиноятларнинг
олдини
олиш
чораларини
такомиллаштириш
юзасидан
амалий
чораларни
кучайтириш
бўйича
амалга
оширилган
ишлар:
–
25.12.2020
йилда
Ўзбекистон
Республикасининг
Маъмурий
ва
Жиноий
жавобгарлик
тўғрисидаги
кодексларига
“Ёлғон
ахборот
тарқатиш”
учун
жавобгарлик
белгиланди.
Жиноят
кодексида
“Порнографик
маҳсулот”
деган
атаманинг
ҳуқуқий
маъноси
кенгайтирилди
(244-
модда)
–
30.03.2020
йилда
“Ахборотлаштириш
тўғрисида”ги
Қонуннинг
121-
моддасида
блогерларга
нисбатан
ахборот
тарқатиш
талаблари
кучайтирилди.
Ўзбекистон
Республикасининг
Маъмурий
жавобгарлик
тўғрисидаги
кодексига
Ўзбекистон
Республикасининг
қонунчилик
ҳужжатлари
талабларини
жамоат
тартибига
ва
жамоат
хавфсизлигига
таҳдид
соладиган
тарзда
бажармасликка
ёки
бузишга,
шу
жумладан,
оммавий
ахборот
воситаларидан,
телекоммуникация
тармоқларидан,
Интернет
жаҳон
ахборот
тармоғидан,
шунингдек,
матнни
кўпайтиришнинг
босма
ёки
бошқа
усулларидан
фойдаланган
ҳолда
омма
олдида
даъват
қилганлик
учун
“Қонунчилик
ҳужжатларини
бажармасликка
ёки
бузишга
омма
олдида
даъват
қилиш”
номли
янги
2011-
модда
киритилди.
Рақамли тeхнологиялар соҳасидаги ҳуқуқбузарликларга қарши курашиш ҳамда
ахборот хавфсизлигини таъминлашнинг ташкилий
-
ҳуқуқий масалалари
243
–
23.12.2020
йилda
Ўзбекистон
Республикаси
Вазирлар
Маҳкамасининг
2018
йил
5
сентябрдаги
“Вазирлар
Маҳкамасининг
“Бутунжаҳон
Интернет
тармоғида
ахборот
хавфсизлигини
янада
такомиллаштириш
чора
-
тадбирлари
тўғрисида”
707-
сонли
қарорига
қўшимчалар
киритиш
тўғрисида”ги
807-
сонли
қарори
қабул
қилинди.
Қарорда
веб
-
сайт,
веб
-
сайт
ва
(ёки)
мессенжер
саҳифаси
эгаси,
шунингдек,
блогерга
Ўзбекистон
Республикаси
қонунчилиги
билан
тарқатилиши
тақиқланган
ахборотни
олиб
ташлаш
тўғрисида
хабарнома
юбориш
Тартиби
белгиланди.
Қарор
асосида
юзлаб
Интернет
тармоғидаги
каналлар,
гуруҳлар
ва
саҳифаларда
–
2021
йилда:
15 116
та
қонун
бузилган
пост/изоҳлар
аниқланди;
10 340
та
қонун
бузилган
пост/изоҳлар
ўчирилди;
уларнинг
маъмурларига
2 160
та
хабарнома
юборилди;
–
2022
йил
15
март
ҳолатида:
4 940
та
қонун
бузилган
пост/изоҳлар
аниқланди;
2 750
та
қонун
бузилган
пост/изоҳлар
ўчирилди;
580
та
хабарномалар
юборилди.
–
Барча
соҳаларда
давлат
сиёсатини
ахборот
билан
таъминлашнинг
самарали
тизимини
яратиш,
давлат
ҳокимияти
ва
бошқаруви
органлари
фаолиятининг
очиқлигини
таъминлаш,
республика
аҳолиси
ва
халқаро
ҳамжамиятга
мамлакатимизнинг
ички
ва
ташқи
сиёсати
тўғрисида
ишончли
ва
холис
ахборот
етказиш;
–
Ўзбекистон
Республикасининг
ижобий
имиджини
шакллантириш
ва
халқаро
майдондаги
нуфузини
мустаҳкамлаш
хорижий
ҳамкор
давлатларнинг
давлат
ораганлари
билан
ҳам,
оммабоп
онлайн
платформалар
маъмурияти
билан
ҳам
ўзаро
ҳамкорликни
фаоллаштириш
орқали
интернет
тармоғида,
шу
жумладан,
ижтимоий
тармоқлар
ва
мессенжерларда
деструктив
контентнинг
тарқалишига
қарши
курашиш
мақсадида
халқаро
ҳамкорликни
йўлга
қўйиш;
–
аҳоли,
айниқса,
ёшларда
ахборотни
идрок
этиш
ва
истеъмол
қилиш
маданиятини
шакллантириш,
ахборотни
излаш,
танлаш,
танқидий
таҳлил
қилиш,
қайта
ишлаш
кўникмаларини
ошириш;
–
миллий
оммавий
ахборот
воситаларини
янада
ривожлантириш,
улар
учун
медиа
бозорида
тенг
шароитлар
яратиш,
журналистлар
ҳуқуқларини
ҳимоя
қилиш,
миллий
ахборот
ресурслари
сонини
кўпайтириш
ва
улардан
самарали
фойдаланиш;
–
ахборот
соҳасида
кадрларни
тайёрлаш,
қайта
тайёрлаш
ва
уларнинг
малакасини
ошириш
тизимини
такомиллаштириш,
аҳолининг
медиа
саводхонлигини
ошириш
ва
фаол
фуқаролик
позициясини
мустаҳкамлаш.
Юқоридагиларни
инобатга
олган
ҳолда
миллий
сегментдаги
веб
-
сайтларда
ахборот
маҳсулотлари
тарқатилишида
Ўзбекистон
Республикаси
қонун
ҳужжатлари
талабларига
риоя
этилишини
янада
такомиллаштириш
юзасидан
қуйидагилар
таклиф
этилади:
➢
соҳага
оид
меъёрий
-
ҳуқуқий
ҳужжатларни
такомиллаштириш,
веб
-
сайтларда
миллий
қонунчилик
талаблари
бузилиши
ҳолатларига
нисбатан
қатъий
меъёрлар
белгилаш;
Рақамли тeхнологиялар соҳасидаги ҳуқуқбузарликларга қарши курашиш ҳамда
ахборот хавфсизлигини таъминлашнинг ташкилий
-
ҳуқуқий масалалари
244
➢
таълимнинг
интернет
-
журналистика
(онлайн
-
журналистика)
йўналишида
талабаларда
ахборот
соҳасидаги
амалдаги
қонун
ҳужжатлари
билан
ишлаш
кўникмасини
янада
ошириш,
бу
борада
хориж
тажрибасини
ўрганиш,
шунингдек,
назарий
ва
амалий
билим
ҳамда
тажрибага
эга
мутахассисларни
жалб
этиш
масаласини
кўриб
чиқиш;
➢
миллий
қонунчиликда
соҳага
оид
меъёр
ва
талабларга
риоя
этилиши
юзасидан
интернет
нашрлар
ходимлари
учун
туркум
семинар
-
тренинг,
ўқув
курслари
ташкил
этиш.
