2025
OKTABR
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 2
|
ISSUE 10
320
INNOVATSION PEDAGOGIKA VA TA’LIMDA INNOVATSION
NAZARIYALARNING ASOSLARI
Turemuratova Aziza Begibaevna
Qoraqalpoq davlat universiteti “Pedagogika va psixologiya” kafedrasi assistenti.
azizaturemuratova85@gmail.com
Kalmuratova Aygul Polatovna
Qoraqalpoq davlat universiteti talabasi.
Bazarbayeva Gulendam Rejepdurdiyevna
Qoraqalpoq davlat universiteti talabasi.
https://doi.org/10.5281/zenodo.17497266
Annotatsiya.
Ushbu tadqiqotda ta’limda zamonaviy innovatsion metodlardan
foydalanishda asosan innovatsion pedagogik ta’lim nazariyalaridan foydalanish afzal deb
hisoblaymiz. Sababi samarali ta’lim dasturlariga asoslangan holda innovatsion ta’limga
asoslangan ta’limning kolloborativ shakli hozirda yaxshi natija bermoqda. Ta’lim tizimida yangi
pedagogik metodlardan foydalanish va yangi ta’limga oid nazariyalardan foydalanish orqali
ta’lim sifatini oshirish imkoniyati mavjud. Zamonaviy innovatsion ta’lim dasturlariga asoslangan
pedagogik metodlardan foydalanish bo’yicha nazariy ma’lumotlar keltirib o’tiladi.
Kalit so’zlar:
Innovatsion ta’lim, pedagogik metodlar, ta’lim dasturi, kolloborativ ta’lim,
innovatsion pedagogika, o’qitish texnikasi.
INNOVATIVE PEDAGOGY AND THE FOUNDATIONS OF INNOVATIVE THEORIES
IN EDUCATION
Abstract.
In this study, we believe that the use of innovative pedagogical theories of
education is desirable when using modern innovative methods in education. The reason is that the
form of collaborative education based on innovative education based on effective educational
programs is currently yielding good results. There is an opportunity to improve the quality of
education by applying new pedagogical methods and new educational theories in the education
system. Theoretical data on the use of pedagogical methods based on modern innovative
educational programs are presented.
Keywords:
Innovative education, pedagogical methods, curriculum, collaborative
learning, innovative pedagogy, teaching techniques.
ИННОВАЦИОННАЯ ПЕДАГОГИКА И ОСНОВЫ ИННОВАЦИОННЫХ ТЕОРИЙ В
ОБРАЗОВАНИИ
Аннотация.
В данном исследовании мы считаем, что при использовании
современных инновационных методов в образовании предпочтительнее использовать
инновационные педагогические теории образования. Это обусловлено тем, что в
настоящее время эффективная форма обучения, основанная на инновационном
образовании, основанная на эффективных образовательных программах, дает хорошие
результаты. Появляется возможность повышения качества образования за счет
использования новых педагогических методов и новых педагогических теорий в системе
образования. Представлены теоретические данные об использовании педагогических
методов, основанных на современных инновационных образовательных программах.
2025
OKTABR
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 2
|
ISSUE 10
321
Ключевые слова:
Инновационное образование, педагогические методы, учебная
программа, совместное обучение, инновационная педагогика, методики обучения.
Kirish
Bugungi globallashuv davrida jamiyatning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi, texnologik
yuksalishi va axborot oqimlarining kengayishi ta’lim tizimida yangicha yondashuvlarni talab
etmoqda. Ta’lim jarayonida innovatsion pedagogika tushunchasi markaziy o‘rinni egallab,
zamonaviy o‘qitish texnologiyalari, yangi nazariy konsepsiyalar va ijodkorlikka asoslangan ta’lim
metodlarini shakllantirishda muhim ahamiyat kasb etmoqda. Innovatsion pedagogika — bu
pedagogik faoliyatda yangilik kiritish, o‘qitish jarayonini samarali tashkil etish, shaxsning
intellektual, ijodiy va ma’naviy salohiyatini rivojlantirishga qaratilgan ilmiy-amaliy yo‘nalishdir.
Bu yondashuv, avvalo, o‘qituvchi va o‘quvchi o‘rtasidagi o‘zaro aloqani yangicha asosda
qurish, ta’limni shaxsga yo‘naltirish, mustaqil fikrlashni rag‘batlantirish va raqamli texnologiyalar
imkoniyatlaridan keng foydalanish bilan bog‘liq. Innovatsion pedagogika nafaqat o‘qitish
uslublarini, balki butun ta’lim tizimini tubdan yangilash, o‘qituvchining kasbiy kompetensiyasini
oshirish, o‘quv dasturlarini zamon talablari bilan uyg‘unlashtirishni ham o‘z ichiga oladi. Shunday
ekan, ushbu maqolada innovatsion pedagogikaning mohiyati, asosiy nazariyalari, ta’lim
jarayonida innovatsion yondashuvlarning ahamiyati va ularning amaliy qo‘llanilishiga alohida
e’tibor qaratiladi. O'quvchining o'z bilimlarini shakllantirishdagi individual ishining ta'lim natijasi
guruh va jamoaning faoliyati bilan qo'llab-quvvatlanadi.
O'quvchi guruh bilan resurslarni baham ko'radi, o'rganish uchun guruh ishlaridan
foydalanadi. Faoliyatning tuzilishi moslashuvchan va ochiq, qidiruv kabi kolloborativ holati
yanada shakllanadi. O'qituvchi o'rganishda yordamchi rolini o'ynaydi, guruh esa ma'lumot manbai,
motivatsiya, o'z-o'ziga yordam va o'zaro yordam vositasi va jamoaviy bilimlarni qurish uchun
o'zaro ta'sirning maxsus joyi sifatida ishlaydi. Hamkorlikdagi ta'limda oddiy qo'shma (kooperativ)
ishdagi kabi rollarning apriori taqsimlanishi mavjud emas. Shaxslar sekin-asta bir butunga
aylangan va salohiyati uning qismlari yig'indisidan kattaroq bo'lgan guruh bilan birlashadi, bu
ko'pincha yuqori sifatli ishlarni bajarishga imkon beradi. Shu bilan birga, umumiy ish uchun
individual javobgarlik ham, butun jamoaning mas'uliyati ham mavjud. Guruhning barcha a'zolari
yaqin va doimiy aloqada bo'lishadi, har biri guruhga o'z kolloborativ harakatlarini keltiradi, har
biri mahsuldorlikni oshirish uchun guruhning boshqa a'zolarining ishiga hissa qo'shishi va shu
bilan har birining ish faoliyatini doimiy ravishda takomillashtirish tamoyiliga qo'shilishi mumkin.
Kolloborativ rivojlanish vazifa va umuman loyiha ichida amalga oshiriladi.
Guruh a'zolarining o'zaro ta'siri uzoq muddatli bo'lib, yakuniy maqsadga erishishda
jamoani muvofiqlashtirish yordam beradi. Guruh a'zolari o'rtasida ko'proq muvofiqlashtirish
uchun uning ishtirokchilari soni besh kishidan oshmasligi kerak. Ko'pincha, katta yoshdagi
o'quvchilar, ba'zan o'qituvchilar hamkorlikda o'rganish atamasini eshitganda, bu avtomatik
ravishda guruhda ishlashning salbiy konteksti bilan bog'liq bo'lib, ular maktab muhitida
muammolarga duch kelishi ehtimoli mavjud. Kolloborativ ta’limga asoslangan metodlar va
mexanizmlar bu esa ularni hamkorlik tushunchasidan (eski metodlardan) voz kechishni istaydi,
ular buni haqiqiy emas yoki o'rganish yukini o'qituvchidan talabalarga o'tkazishga urinish deb
biladilar.
2025
OKTABR
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 2
|
ISSUE 10
322
Ochiq masofaviy ta'limda biz hamkorlikdagi ishning afzalliklarini va uning har bir
ishtirokchisini qo'llab-quvvatlash zarurligini takrorlab o’tishimiz, ayniqsa, muvaffaqiyatga
erishishda tashqi jihat zarur bo'lgan motivatsion dinamika nuqtai nazaridan yaxshi
tushuntirishimiz kerak. Ba'zi talabalarning bu birinchi tashvishi diqqatga sazovordir, chunki ko’p
vektorli ta’lim asosida bu raqamli tarmoqlarda o'qitish va o'qitishning eng katta hayotiyligiga
mutlaqo ajralmas yondashuvga aylangan narsani noto'g'ri tushunish misolidir.
Ta’limning kolloborativ mexanizmlarni tanlash va bosqichma-bosqich amalga oshirishda,
shuningdek hamkorlikdagi (kolloborativ) ta'lim quyidagi tamoyillarga asoslanishi mumkin:
*O’quvchi-yoshlarning birgalikda ishlash natijalari o'zaro tushunishga olib keladi, ehtimol
mustaqil ishlashdan ko'ra ko'proq samarali ta’lim jarayonini ta’minlashimiz mumkin bo’ladi;
*O’quvchi-yoshlarning og'zaki va yozma muloqotlar eng yaxshi tushunishga yordam
beradi;
*O’quvchi yoshlarning jamoaviy (kolloborativ) ta’lim dasturida ijtimoiy o'zaro ta'sir va
yaxshiroq o'zaro tushunish o'rtasidagi munosabatlarni yashash tajribasi orqali tan olish qobiliyati
yanada shakllantiradi;
* Yoshlarning dars davomidamavzuni chuqur tushunishning ba'zi elementlari o'ziga xos va
oldindan aytib bo'lmaydigan ma’lumotlarni tushinishdagi holatini bilib olish lozim bo’ladi;
* Kolloborativ ko’nikmalarini oshirishda yangi innovatsion g’oyalarga asoslangan holda
o’yinlarda ishtirok etish ixtiyoriydir va erkinlikni ta'minlashi kerak, lekin ayni paytda kuchli
qo'llab-quvvatlanishi kerak degan fikrlarni ilgari surmoqdamiz.
Ko'rinishidan, hamkorlikda o'rganish rejimi manfaatdor tomonlarning kengroq ishtirokini
talab qiladi. Guruh uchun bu inson kapitalini rivojlantirish qobiliyati ba'zilar tomonidan kollektiv
aqlning belgisi sifatida qabul qilinadi. Per Levi ga koʻra, kollektiv razvedka butun dunyo boʻylab
tarqalgan intellektdir, chunki hech kim hamma narsani bilmaydi, lekin hamma nimanidir biladi.
Bilim insonda mavjud bo'lib, uning jamiyatda yanada kengroq tarqalishini tashkil etuvchi
qandaydir transsendent mavjudotda emas; shuning uchun yaxshi tashkil etilgan jamoa - bu real
vaqtda shaxsan muvofiqlashtirilgan asosiy inson boyligi sifatida tan olinadi.
Pedagogika yo’nalishida ko’p vektorli ta’lim modellarini tashkil etish mexanizmi
hamkorlikda o'rganish va kolloborativ metodlar orqali o'rganish bo’yicha o'xshash usullar bo'lib,
ular kichik guruh a'zolari - talabalar o'rtasidagi o'zaro ta'sirning ahamiyatiga qaratilgan.
Ta'limning hamkorlik (jamoaviy o’qitish) shakllarining maqsadi - o'rganishning oddiy
o'quv harakatlaridan o'rganishni tashkil etishning guruh shakliga o'tishidir. "Kolloborativ
ko’nikmalarni oshirishda pedagogik metodlar bilan o'rganish" va "ko’p vektorli yondashuvlar
asosida hamkorlikda o'rganish" tushunchalarining ta'rifiga kelsak, ularning farqlarini
ta'kidlaydigan ta'riflar va "ko'p vektorli yo’nalishlarga asoslangan holda hamkorlikda o'rganish"
tushunchalariga
muvofiq
ta'riflar
mavjud.
Talabalarning
intellektual
sa'y-harakatlari
tushuntirishlar, yechimlarni izlash va o'quv metodologiyasini yaratish uchun 2 yoki undan ortiq
kishidan iborat guruhlarda birlashtirilgan bo’lishi maqsadga muvofiqdir. Ushbu maqolada
"hamkorlikda o'rganish" atamasi uni birlashtiruvchi ma'noda qo'llaniladi. Hamkorlik jarayoni
quyidagi xususiyatlarga ega bo'lishi kerak. Birinchidan, bu o'ylangan pedagogika yo’nalishida
metodlardan to’g’ri foydalanish orqali amalga oshirish mumkin bo’ladi. Metodlarda ko'rsatmalar
va tuzilmalarning yo'qligi o'quv maqsadlariga erishishda qiyinchiliklarga olib kelishi mumkin.
2025
OKTABR
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 2
|
ISSUE 10
323
Ta'limning yuqori sifati aniq o'quv vazifalarini belgilash orqali ta'minlanadi. Hamkorlik
bilan o'rganishning ikkinchi xususiyati hamkorlikning davomiyligidir. Hamkorlikdagi o'quv
faoliyatida barcha guruh a'zolari maqsadlarga erishish uchun birgalikda harakat qilishlari kerak.
Ya'ni, agar bitta guruh a'zosi barcha ishni bajarsa, u hamkorlikda o'rganmaydi. Guruhning
barcha a'zolariga bir xil topshiriq berilganmi yoki ishtirokchilar birgalikda bitta katta loyihani
tashkil etuvchi turli xil vazifalarni bajarishidan qat'iy nazar, barcha talabalar o’quv topshiriqlarini
bo'lishishlari kerak.
Xulosa
Xulosa qilib aytishimiz mumkinki, innovatsion pedagogikaning o’qitish texnikasi orqali
amalga oshirilgan natijalari hisobga olingan holda dars davomida talabalarning yangi bilimlarni
o'rganish mazmunli bo'lishi kerak, bu mavzuni chuqur tushunish, ob'ektlar va hodisalar o'rtasidagi
aloqalarni topish qobiliyati, shuningdek, yangi ma'lumotni mavjud bilimlar bilan bog'lash
qobiliyatini shakllantirishda yordam beradi. Shunday qilib, hamkorlikda o'rganish - bu birgalikda
ishlaydigan va mo'ljallangan o'quv natijalariga qarab ish yukini teng ravishda taqsimlaydigan ikki
yoki undan ortiq talabalar guruhining faolligini ta’minlash uchun eng qulay va samarali usullardan
biri hisoblanadi. Ijtimoiy va psixologik jihatlarga qo'shimcha ravishda, kognitiv soha bilan bog'liq
bo'lgan ikkita omil hamkorlikda o'rganish samaradorligiga hissa qo'shishi mumkin - puxta
o'ylangan vazifani tanlash va o'quv faoliyati uchun zarur bo'lgan aqliy harakat darajasini
oshirishga yordam beruvchi metodologiyalardan foydalanish mumkin.
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati
1.
Turemuratova A., Kurbanova R., Saidboyeva B. EDUCATIONAL TRADITIONS IN
SHAPING THE WORLDVIEW OF YOUNG PEOPLE IN FOLK PEDAGOGY //Modern
Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 10. – С. 318-322.
2.
Jarilkapovich M. A. Program Technology for Choosing an Effective Educational
Methodology Based on Modern Pedagogical Research in The Educational System
//CURRENT RESEARCH JOURNAL OF PEDAGOGICS. – 2025. – Т. 6. – №. 02. – С.
30-33.
3.
Jarilkapovich M. A. USE OF PEDAGOGICAL METHODS BASED ON THE MODERN
EDUCATIONAL
PROGRAM
TO
INCREASE
THE
EFFECTIVENESS
OF
EDUCATION //European International Journal of Pedagogics. – 2024. – Т. 4. – №. 06. –
С. 26-33.
4.
Jarilkapovich M. A. The Role of Modern Education and The Teacher's Pedagogical Skills
in The Application of Pedagogical Teaching Methods //International Journal of
Pedagogics. – 2025. – Т. 5. – №. 04. – С. 266-268.
5.
Turemuratova A. B. TA’LIMDA PEDAGOGIK YONDASHUVLAR ASOSIDA
O’QUVCHIYOSHLARNING
KOLLOBORATIV
KO’NIKMALARINI
RIVOJLANTIRISH MEXANIZMLARI //Inter education & global study. – 2025. – Т. 3. –
№. 4. – С. 242-250.
6.
Kurbanova, R. J., and B. E. Saidboeva. "MAKTAB VA OILADA ESTETIK TARBIYANI
SHAKLLANTIRISH
JARAYONIDA
O'QUVCHILARNING
AKSIOLOGIK
2025
OKTABR
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 2
|
ISSUE 10
324
DUNYOQARASHINI RIVOJLANTIRISH." Inter education & global study 9 (2024):
114-121.
7.
Begibaevna, Turemuratova Aziza, Kujamuratova Gulnaz Jumabayevna, and Iskendarova
Shayra
Sabirovna.
"PEDAGOGICAL
MECHANISMS
OF
DEVELOPING
COLLABORATIVE SKILLS OF STUDENTS BASED ON A MULTI-VECTOR
APPROACH." International Journal of Pedagogics 4.09 (2024): 55-62.
8.
Begibaevna, Turemuratova Aziza. "APPLYING METHODS THAT IMPROVE
STUDENTS'COLLABORATIVE
SKILLS
BASED
ON
MULTI-VECTOR
PEDAGOGICAL APPROACHES." European International Journal of Pedagogics 4.11
(2024): 178-182.
9.
Begibaevna, Turemuratova Aziza, and Asamatdinova Bazargul Bakhadirovna.
"PEDAGOGICAL
FOUNDATIONS
OF
DEVELOPING
STUDENTS'COLLABORATIVE
SKILLS
BASED
ON
A
MULTI-VECTOR
APPROACH." European International Journal of Pedagogics 4.11 (2024): 183-187.
10.
Begibaevna, Turemuratova Aziza. "THE ROLE OF PEDAGOGICAL METHODS
BASED ON MULTI-VECTOR APPROACHES IN MODERN EDUCATION IN
IMPROVING STUDENTS'COLLABORATIVE SKILLS." CURRENT RESEARCH
JOURNAL OF PEDAGOGICS 5.11 (2024): 98-102.
11.
Begibaevna, Turemuratova Aziza. "EFFECTIVE EDUCATIONAL INDICATORS OF
MULTI-VECTOR APPROACHES IN FORMING COLLABORATIVE SKILLS OF
STUDENTS
BASED
ON
PEDAGOGICAL
METHODS
OF
INNOVATIVE
EDUCATION." International Journal of Pedagogics 4.11 (2024): 153-157.
12.
Begibaevna,
Turemuratova
Aziza,
and
Ayimbaeva
Aynura
Rustamovna.
"PEDAGOGICAL ANALYSIS AND ESSENCE OF MULTI-VECTOR APPROACHES
IN IMPROVING STUDENTS'COLLABORATIVE SKILLS BASED ON THE
EDUCATIONAL PROGRAM." CURRENT RESEARCH JOURNAL OF PEDAGOGICS
5.11 (2024): 88-92.
13.
Turemuratova, Aziza. "TRADITIONS OF FORMING THE SPIRITUAL AND MORAL
WORLDVIEW OF YOUNG PEOPLE IN PEDAGOGY." Евразийский журнал
академических исследований 3.7 (2023): 225-229.
14.
Begibaevna, Turemuratova Aziza, Kushbaeva Indira Tursinbaevna, and Dawletmuratova
Raxila
Genjemuratovna.
"THE
MAIN
ESSENCE
OF
DEVELOPING
STUDENTS'COLLABORATIVE
SKILLS
BASED
ON
MULTI-VECTOR
PEDAGOGICAL
APPROACHES
IN
MODERN
EDUCATION."
CURRENT
RESEARCH JOURNAL OF PEDAGOGICS 5.09 (2024): 43-46.
15.
Turemuratova, Aziza, and Marhabo Kenjayeva. "KO’P VEKTORLI YONDASHUVLAR
ASOSIDA
TALABALARNING
KOLLOBORATIV
KO’NIKMALARINI
RIVOJLANTIRISHNING PSIXOLOGIK TRENING USLUBI." Modern Science and
Research 4.4 (2025): 252-261.
