40
BO‘LAJAK O‘QITUVCHINING SHAXSINI SHAKLLANTIRISHDA STEAM
TA’LIMINING O‘RNI
Qudratova Shaxnoza Baxtiyor qizi
qudratovashahnoza768@gmail.com
TAFU o‘qituvchisi
To‘rabekova Durdona Sobir qizi
torabekovadurdona77@gmail.com
GulDU talabasi
https://doi.org/10.5281/zenodo.8352040
Annotatsiya.
Ushbu maqola ta`lim tizimini rivojlantirishda, mamlakatimizda olib
borilayotgan innovatsion jarayonlar va STEAM texnologiyasi, ularni uni, oshirishda
boshlang‘ich ta’lim tizimida olib borilayotgan ishlar. Jahonda ta’limga innovatsion
yondashuv asosida o‘quvchilarning raqobatbardoshligini oshirish, innovatsion faoliyatini
rivojlantirish orqali ijodiy ta’lim jarayonini loyihalashtirishning zamonaviy metodik ta’minotini
yaratish, ularda innovatsion faoliyat sohalariga yo‘naltirilgan qobiliyatlarini rivojlantirish,
shuningdek ta’lim sifatini ta’minlash jarayonidagi ijtimoiy rolini oshirish masalalari dolzarb
yo‘nalishlardan biri sifatida tadqiq etilmoqda.
Kalit so`zlar:
Innovatsiya, kompetensiya, tizim, STEAM, dizayn, ixtirochilik, xalqaro
tadqiqot, intellektual, kitobxonlik, boshlang‘ich sinf, hamkor, axborot resurslari, mustaqil
ta`lim, uzluksiz ta`lim, pedagogik texnologiya.
THE ROLE OF STEAM EDUCATION IN THE FORMATION OF THE FUTURE
TEACHER'S PERSONALITY
Abstract.
This article is about the development of the education system, the innovative
processes carried out in our country and the international study of STEAM, the work carried
out in the system of primary education in their implementation. Creating modern
methodological support for the design of the creative educational process through the
development of innovative activities, increasing the competitiveness of students in the world on
the basis of innovative approaches to education, developing their skills in the field of innovative
activities, as well as social The issues of enhancing the role are being studied as one of the
current directions.
Key words:
Innovation, competence, system, STEAM, design, innovation, international
research, intellectual, reading, primary class, partner, information resources, independent
education, continuous education, pedagogical technologies.
41
РОЛЬ STEAM-ОБРАЗОВАНИЯ В ФОРМИРОВАНИИ ЛИЧНОСТИ
БУДУЩЕГО УЧИТЕЛЯ
Аннотация.
В данной статье речь идет о развитии системы образования,
инновационных процессах, проводимых в нашей стране и международном исследовании
STEAM, работе, проводимой в системе начального образования по их внедрению.
Ключевые слова:
Инновации, компетентность, система, STEAM, дизайн,
изобретательность, международные исследования, интеллектуальный, чтение,
начальный класс, партнер, информационные ресурсы, независимое образование,
непрерывное образование, педагогические технологии.
Ta’lim rivojlanishining hozirgi bosqichida, boshlang‘ich ta’lim yoshdagi bolalarning
ta’limidan boshlab, asosiy e’tibor o‘quvchilarning shaxsiyatini uning barcha xilma-xilligi,
xususan uning fazilatlari: qiziquvchanlik, qat’iyatlilik, mustaqillik, mas’uliyat, ijodkorlik, yosh
avlodning muvaffaqiyatli sotsializatsiyasini ta’minlash, shaxsning raqobatbardoshligini
oshirish va natijada jamiyat va davlat. Bu STEAM ta’limi va uning vositalari bolaning
intellektual qobiliyatini rivojlantiradi, rivojlanishni boyitadi va kelajakda uning
imkoniyatlaridan foydalanishga imkon beradi, chunki STEAM ta’limi bu:
- o‘qitishga integral yondashuv;
- ob’ektlarning ulanish nuqtalari;
- tabiiy fanlar va matematikani chuqurroq tushunish, bu bilimlarni tadqiqot jarayonida
qo‘llash, biror narsani yaratish yoki takomillashtirish;
- tabiiy fanlar, matematika, texnologiya, muhandislik va san’at, ijodkorlik o‘rtasidagi
aloqalarni o‘rnatish orqali o‘rganish;
- o‘qituvchi xodim, hamkasb, kashfiyotchi sifatida;
- kelajakning bilimli odami.
Ta’limga STEAM yondashuvini joriy etish jarayonini tezlashtirishga yordam beradigan
muhim omil bu Steam o‘qituvchisini tayyorlashdir. STEAM fanlaridan birini o‘qitadigan
o‘qituvchi boshqa fanlar bo‘yicha ma’lum darajada bilimga ega bo‘lishi kerak. Ular mazmunli
bilimlarga, professional pedagogik bilimlarga, texnologik ko‘nikmalarga va loyihalashtirilgan
o‘quv muhitini yaratish qobiliyatiga ega bo‘lishi kerak. Buning uchun ular falsafa va asosiy
elementlarni yaxshi bilishlari kerak.
Loyiha faoliyati STEAM o‘qituvchisi dizayn, ixtirochilik, ijodiy fikrlash qobiliyatiga ega
bo‘lishi, hal qilinmagan vazifalarni hal qilishda ijodiy fikrlashi, ta’lim sohasidagi innovatsion
42
voqealarga rioya qilishga intilishi, raqamli texnologiyalarga ega bo‘lishi va STEAM darsini
tayyorlash va amalga oshirish uchun ulardan foydalanish ko‘nikmalariga ega bo‘lishi kerak.
Ijodkorlik miyaning o‘ng yarmi bilan bog‘liq fanlarni qo‘llash orqali rag‘batlantiriladi va
mustahkamlanadi Steam ta’lim elementlarini amalga oshirish bo‘yicha tadqiqotlar va amaliy
tajribalar shuni ko‘rsatadiki, elementni yoqish imkoniyatlari "Arts" juda xilma-xil bo‘lib, ular
o‘quvchilar asosiy ta’lim darajalari bo‘ylab o‘sib borishi bilan kengayib, yosh avlod vakillarida
juda zarur bo‘lgan meta-fan ko‘nikmalarini shakllantirishni ta’minlaydi. Va shuning uchun har
qanday o‘qituvchi o‘ziga savol beradi: "agar men ijodiy bo‘lmasam va umuman ijoddan juda
uzoq bo‘lsam, ushbu texnologiyalarni qanday qo‘llashim mumkin?»
Bu savolga javoblardan biri shundaki, o‘qituvchi o‘z shaxsiyatini shu tomondan ko‘rib
chiqmaydi. Agar o‘qituvchi kamdan-kam hollarda san’at galereyalari, ko‘rgazmalar, teatrlarga
tashrif buyursa yoki tashrif buyurish imkoniga ega bo‘lmasa ham, zamonaviy san’at
tendentsiyalariga rioya qilmasa ham - u har kuni u yoki bu tarzda estetik tanlov qiladi:
kanallarni o‘z xohishiga ko‘ra o‘zgartiradi
televizor, uyda yoki mashinada tinglaydigan musiqani tanlaydi. Estetik qarorlar uning
hayotining kundalik qismidir.
Bugungi kunda o‘qituvchini nafaqat professional, balki ma’lum bir madaniyat darajasiga,
xususan, ma’lumotga ega bo‘lgan shaxs sifatida shakllantirish kerak. Madaniyatni tushunish
nuqtai nazaridan, o‘qituvchining shaxs sifatida rivojlanishi uchun uni axborot texnologiyalari
vositalari bilan tanishtirish, unga va uning o‘quvchilariga ta’limning asosiy maqsadlaridan
biriga erishish yo‘lini ochadigan axborot madaniyatini o‘zlashtirish kerak: axborot jamiyati
talablariga muvofiqlashtirish. O‘qituvchining axborot madaniyatining mazmuni kasbiy jihatdan
muhim xususiyatlar bilan belgilanadi: ilmiy tadqiqotlar, axborot texnologiyalari natijalarini
birlashtirishga va ular asosida o‘quv jarayonini takomillashtirishga qiziqish; internetning tez
o‘zgaruvchan axborot muhiti sharoitida axborot va axborot ob’ektlariga alohida munosabat;
san’at sohasidagi bilimlarini doimiy ravishda yangilab turish istagi; talabalarning ta’lim
mazmunini
loyihalashga
ijodiy
yondashish,
shu
jumladan
fanlararo
aloqalarni
takomillashtirish. O‘qituvchining axborot madaniyatini rivojlantirish uning o‘z resurslari va
Steam imkoniyatlarini ta’lim amaliyotida qo‘llash imkoniyatlarini tushunishi uchun asosdir.
O‘qituvchi STEAM amaliyotlarini barchamizda qandaydir iste’dod borligini va bu
iste’dodlarning ba’zilari boshqalarga qaraganda ancha rivojlanganligini tushunish bilan
qo‘llashi kerak. Shubhasiz, agar siz o‘qituvchilar o‘rtasida so‘rov o‘tkazsangiz, ular bolaligida
biron bir to‘garakda qatnashganmi yoki yo‘qmi-natijalar juda hayratlanarli bo‘ladi. Albatta,
43
kimdir bolaligida raqsga borgan, kimdir san’at yoki musiqa maktabini tugatganligi to‘g‘risida
diplomga ega, kimdir kesish va tikish va dizayn to‘garagida qatnashgan.
STEAM ta’limining asosiy g‘oyasi-bu o‘quvchilarning tasavvurlari va ijodkorligi
faollashishi, ularni o‘ziga xos tarzda o‘ylashga undashi va shu bilan ularni individual ta'lim
traektoriyasiga va haqiqiy yangiliklarga olib kelishi uchun ta'limga san'at imkoniyatlarini joriy
etish. Ta'limdagi ilmiy-texnik va san'at yo'nalishlarining birligi fiziologik nuqtai nazardan ham
tushuntirilgan. Miyaning" chap " tomoni mantiq uchun javobgardir, deb ishoniladi: bu faktlarni
yodlashga va mantiqiy xulosalarni chiqarishga yordam beradi.
REFERENCES
1.
Sh.Qudratova
Oliy talim muassasalarida boshlang`ich ta`lim yo`nalishi talabalarining
o‘quv mashgulotlarini tashkil etishda xalqaro tajribalardan foydalanish tizimi. //
“Yangi
O‘zbekistonda maktabgacha ta’lim: kecha, bugun va ertaga” mavzusidagi respublika
miqyosidagi ilmiy-nazariy anjumani
155-162 betlar
2.
Konyushenko S. M. STEAM ta’lim: kelajakdagi matematika va informatika
o‘qituvchilarining kasbiy tayyorgarligi / S. M. Konyushenko, S. V. Kuzmin / / Baltiya
davlat baliq ovlash floti Akademiyasining yangiliklari: psixologik va pedagogik fanlar. –
2019. – № 4(50). 185-189 betlar.
3.
Konyushenko S. M. STEAM ta’lim: kelajakdagi matematika va informatika
o‘qituvchilarining kasbiy tayyorgarligi / S. M. Konyushenko, S. V. Kuzmin / / Baltiya
davlat baliq ovlash floti Akademiyasining yangiliklari: psixologik va pedagogik fanlar. –
2019. – № 4(50). 185-189 betlar.
4.
Konyushenko S. M. o‘qituvchining axborot madaniyatini shakllantirish / S. M.
Konyushenko // Ta’limdagi standartlar va monitoring. – 2004. – № 3. 41-47 betlar.
5.
Konyushenko S. M. o‘qituvchining axborot madaniyatini rivojlantirish omillari va
shartlari / S. M. Konyushenko // Informatika va ta’lim. – 2005. – № 2. 112 116-sahifalar
6.
Ganiyeva, M. (2021). Effective Methods of TRIZ.
7.
Ганиева, М. А., & Жумаева, Ш. Х. (2018). Формирование методов групповой
работы с учащимися общеобразовательных школ. Вопросы науки и образования,
(10 (22)), 149-151.
8.
Maftuna, G. (2021). Effective ways to Use Triz (The Theory of Inventive Problem
Solving) in Elementary School. Pindus Journal of Culture, Literature, and ELT, 9, 85-88.
44
9.
Ганиева, М. (2021). ВАЖНОСТЬ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ “ТРИЗ” ДЛЯ РАЗВИТИЯ
УЧЕНИКИ НАЧАЛЬНОГО КЛАССА. Academic research in educational sciences,
2(5), 129-133.
10.
G’aniyeva, M. (2021). BOSHLANG’ICH SINF DARSLARIDA TRIZ (IXTIROCHI
MASALALARINI HAL QILISH NAZARIYASI) DASTURINI QO’LLASHNING
SAMARALI USULLARI. Scientific progress, 2(5), 108-112.
11.
Ганиева, М. А., Муродинова, Н. Р., & Жумаева, Ш. Х. (2018). Трудности при
изучении многозначных глаголов русского языка учащимися-узбеками средних
общеобразовательных школ. Проблемы педагогики, (3 (35)), 108-109.
12.
Kizi, G. M. A., & Kizi, B. L. A. (2018). The diversities in terminology of relationship.
Достижения науки и образования, (9 (31)), 22-23.
13.
Murodinova, N., & Ganiyeva, M. The role of family to develop for perfect person.
14.
Ганиева, М. ЛИНГВИСТИЧЕСКИЕ ВЗГЛЯДЫ АБДУРАУФА ФИТРАТА. С¤З
САНЪАТИ ЖУРНАЛИ JOURNAL OF WORD ART ЖУРНАЛ ИСКУССТВО
СЛОВА, 12
15.
Ganiyeva, M. (2023). THE MAIN DIRECTIONS OF DEVELOPING THE LOGICAL
THINKING
OF
FUTURE
ELEMENTARY
SCHOOL
TEACHERS
(IN
MATHEMATICS LESSONS). Science and innovation, 2(B3), 30-33.
16.
Ganieva, M. (2023, June). EMPOWERING LOGICAL THINKING IN PRIMARY
SCHOOL STUDENTS THROUGH TIPS TECHNOLOGY. In Academic International
Conference on Multi-Disciplinary Studies and Education (Vol. 1, No. 12, pp. 62-63).
