217
KOMPOZITOR ÓSERBAY ALLANAZAROVTÍŃ ÓMIRI HÁM
DÓRETIWSHILIGI
Allambergenova Gúlnara Yusupbaevna
ÓzMKÓMI NF “Folklor hám etnografiya”
kafedrası professorı, Qaraqalpaqstan xalıq baqsısı.
https://doi.org/10.5281/zenodo.10205758
Annotaciya.
Bul teziste kompozitor Óserbay Allanazarovtıń ómiri hám
dóretiwshiligi haqqında qısqasha aytılıp ótilgen.
Gilt sózi:
Kompozitor, oqıtıwshı, sazende, melodist, muzıka, qosıq, tekst,
ilim.
THE LIFE AND CAREER OF COMPOSER OSERBAI
ALLANAZAROV
Abstract.
This dissertation briefly describes the life and creative path of
composer Oserbai Allanazarov.
Key word:
composer, teacher, decorator, melodist, music, spoon, text,
science.
ЖИЗНЬ И ТВОРЧЕСКИЙ ПУТЬ КОМПОЗИТОРА ОСЕРБАЯ
АЛЛАНАЗАРОВА
Аннотация.
В этой диссертации кратко рассказывается о жизни и
творческом пути композитора Осербая Алланазарова.
Ключевое слово:
Композитор, учитель, декоратор, мелодист, музыка,
ложка, текст, наука.
Respublikaǵa tanılǵan melodist, kompozitor, oqıtıwshı hám sazende
qatarına kiredi. Ol 1954-jılı Kegeyli rayonınıń Xalqabad sovxozınıń baqsı hám
girjekshi shańaraǵında tuwıldı. Muzıkaǵa qızıǵıwshılıǵı jaslayınan baslanıp onıń
qáliplesiwine ákesi Allanazar baqsı járdem etken. 1971-1974-jılları Q.Ayımbetov
atındaǵı mádeniy agartıw texnikumınıń xalıq sazları bóliminiń girjek saz
218
áspabında Q.Palwaniyazovtıń basshılıǵında texnikumdı pitkerdi. Onnan keyin sol
kásip boyınsha Tashkent mámleketlik mádeniyat institutında oqıp onı ustazı
J.Xodjaevtıń basshılıǵında 1980-jılı tamamladı. Sol jılları Tashkent oqıw
orınlarınıń studentleri arasında shólkemlestirilgen “Aydınlar” atlı háweskerler
ansambline basshılıq etken. Tashkent mádeiyat institutın pitkerip Ó.Allanazarov
Q.Ayımbetov atındaǵı nókis mádeniyat texnikumında girjek saz áspabı boyınsha
oqıtıwshı bolıp isledi. Oqıtıwshılıǵınan tısqarı texnıkumda studentler vokal
ansamblin, xalıq sazları ansamblin, muzıkalıq dógeregin basqarıw sıyaqlı
muzıkalıq, jámiyetlik islerin alıp bardı. Muzıka dóretiw isi menen 1974-jıldan
baslap shuǵıllanǵan. Ol 50 ge jaqın kópshilikke arnalgan qosıqlar, solardan 15 ten
aslamı balalar qosıqları. Saz áspablarınan girjekke, chanǵa hám rubabqa arnalgan
pesalar dóretken, sonıń menen birge oyın muzakaların da jazgan. Óserbay
Allanazarovtıń dóretpeleri kórkemlik jaǵınan tásirsheńligi, lirikalıq sezimleri
namasınıń jańalıǵı, psixologiyalıq sıpatlılıǵı arqalı kóplshilikke tanılǵan. Sonday-
aq, onıń shıǵarmalarınıń tiykarǵı kelbeti adamlar hám olardıń muhabbbat lirikası,
analıq, balalıq, házilli-satıralıq temaları bolıp sanaladı. Ó.Allanazrovtıń kóplegen
namaları respublika balalar baqshaları, ulıwma bilim beretuǵın mekteplerdiń
qosıq-muzıka sabaqlıǵı bagdarlamasına, mádeniy agartıw hám kórkem-óner bilim
jurtlarınıń qosıq bólimi baǵdarlamalarına kirgizilgen. Onıń qosıqları
Qaraqalpaqstan tele-radio koncertlerinde hám basqa jerlerde de jiyi-jiyi esitilip
turadi.
“Ótip baratır” - İ.Yusupov qosıq tekstine jazılǵan bul lirikalıq hám házil
qosıq sıpatında tıńlawshılar tárepinen jaqsı qabıl etildi. Bunıń tiykarǵı sebebi,
nama milliy ırǵaqlar menen júdá tásirli etip jazılǵan. keń diapozonda, tenor dawısı
ushın jazılıp, qosıq qatarınıń sońǵı sózi qaytalanıwı arqalı tıńlawshılardı ózine
tartadı.
Zamanagóy muzıka iliminde muzıkalıq qubılıslar, dóretiwshilik,
atqarıwshılıq óneri, nama tıńlaw, qabıllaw, muzıkanı talıqlaw, shıǵarmaǵa baha
219
beriw usaǵan tarawlar bar. Bir ǵana muzıkalıq shıǵarmanı úyreniw arqalı biz stil
hám janr, analız, atqarıwshılıq sheberligi hám qabıllaw, muzıka tili nama
dóretiwshiler, ádebiyat hám tarıyxtı úyreniwge tuwra keledi. Demek muzıka
insannıń turmıstı estetikalıq kóz qarastan ańlawına, tanıwına járdemlesip, onıń
ruwxıy dúnyasın bayıtadı. Solay eken muzıkanı túsiniw adam ushın unamlı
sezimlerdi júzege keltirip, arzıw-ármanların iske asırıwǵa, ullı baslamalardı
ashıwǵa járdemlesedi. Muzıka járdeminde insan ózine ruwxıy kúsh jiger,
keleshekke umtılıwshılıq payda etedi.
Demek jaslarımızdı jańa ideyalarǵa umtıldırıp salamat áwlad etip
tárbiyalawda muzıka ónerine onıń estetikalıq mazmunına ayırıqsha áhmiyet beriw
zaman talabı. Solay eken ulıwma bilim beretuǵın mekteplerde muzıka sabaǵınıń
ótiliwi ulken áhmiyetke ie. Ásirese baslawısh klass oqıwshılarınıń hár tárepleme
jetik insan bolıp kamalǵa keliwinde muzıkanıń tutqan ornı óz aldına.
REFERENCES
1.
Esemuratov B. DEVELOPMENT OF CHILDREN'S CREATIVITY ON
THE BASIS OF PEDAGOGICAL TECHNOLOGY AS AN EXAMPLE OF
KARAKALPAK FOLK SONGS //Modern Science and Research. – 2023. –
Т. 2. – №. 10. – С. 835-840.
2.
Esemuratov B. EDUCATION OF YOUNG PEOPLE TO PATRIOTISM,
COURAGE, AND FREEDOM THROUGH SPOONS PERFORMED BY
OTHERS //Modern Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 10. – С.
197-202.
3.
Ospanova R. THE SITUATION OF USING THE CREATIONS OF
COMPOSER MUKHTOR ASHRAFIY AND DONI ZOKIROV IN MUSIC
LESSONS //Modern Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 10. – С.
190-196.
220
4.
Ospanova R. WAYS OF DEVELOPMENT AND IMPROVEMENT OF
MUSIC EDUCATION PEDAGOGY //Modern Science and Research. –
2023. – Т. 2. – №. 10. – С. 822-828.
5.
Jiyenbaevich M. I. The evolution of music pedagogy of the karakalpak
people: Historical and theoretical aspects //Asian Journal of Research in
Social Sciences and Humanities. – 2021. – Т. 11. – №. 10. – С. 27-32.
6.
Jiyenbaevich M. I. Competence-based approach in higher musical and
professional education //ACADEMICIA: An International Multidisciplinary
Research Journal. – 2022. – Т. 12. – №. 4. – С. 42-47.
7.
Moyanov I. TRAINING AND DEVELOPMENT OF ART PERSONNEL
//Modern Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 9. – С. 65-69.
8.
Jiyenbaevich M. I. COMPETENCE-BASED APPROACH IN HIGHER
MUSICAL AND PROFESSIONAL EDUCATION //PROMINENCE OF
INFORMATION BASES& MEDIA ASSESSMENTS IN THE POST
CONFLICT MARKETING ENVIORNMENT.
9.
Moyanov I. TRAINING AND DEVELOPMENT OF ART PERSONNEL
//Modern Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 9. – С. 65-69.
10.
Моянов Ы. Д. ҚОРАҚАЛПОҚ ХАЛҚИ МУСИҚИЙ
ПЕДАГОГИКАСИНИНГ ТАРИХИЙ-НАЗАРИЙ ЖИҲАТЛАРИ
//Образование и инновационные исследования международный научно-
методический журнал. – 2021. – №. 5.
11.
Моянов Ы. Д. ҚОРАҚАЛПОҚ ХАЛҚИ МУСИҚИЙ
ПЕДАГОГИКАСИНИНГ ТАРИХИЙ-НАЗАРИЙ ЖИҲАТЛАРИ
//Образование и инновационные исследования международный научно-
методический журнал. – 2021. – №. 5.
12.
Ануаровна O. Р. ҚОРАҚАЛПОҚ ХАЛҚ КУЙЛАРИ ВОСИТАСИДА
БОЛАЛАР ИЖОДКОРЛИГИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ. – 2023.
221
13.
Anuarovna U. E. IMPROVING THE MECHANISMS OF EDUCATING
STUDENTS IN THE SPIRIT OF INTER-ETHNIC HARMONY BASED ON
NATIONAL MUSIC IN THE CONDITIONS OF ETHNO-CULTURAL
RELATIONS //International Journal of Advance Scientific Research. – 2023.
– Т. 3. – №. 09. – С. 329-333.
14.
БОЛАЛАР Қ. Х. К. В., РИВОЖЛАНТИРИШ И. MODERN SCIENCE
АND RESEARCH //MODERN SCIENCE. – 2023. – Т. 2181. – С. 3906.
15.
Ospanova R. DEVELOPMENT OF CHILDREN'S CREATIVITY
THROUGH BLACK FOLK SONGS //Modern Science and Research. – 2023.
– Т. 2. – №. 9. – С. 70-73.
16.
Nawrizbaeva A. A. THE PERFORMANCE SKILLS OF KARAKALPAK
BAKSHIS //Modern Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 10. – С. 906-
910.
17.
Nawrızbaeva
A.
A.
BAQSÍ,
SÁZENDE
GENJEBAY
TILEWMURATOVTÍN ACTQARÍWSHÍLÍQ METHODS //Modern
Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 10. – С. 218-223.
18.
Muxammetdinova L. THE DEVELOPMENT OF THE ART OF GIVING IN
NORTHERN PAKISTAN AS AN EXAMPLE OF THE YEARS OF
INDEPENDENCE //Modern Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 9. –
С. 74-78.
19.
Maxamatdinovna M. L. FOLKLORE AS A SPECIAL FORM OF
CREATIVITY //International Journal of Advance Scientific Research. –
2023. – Т. 3. – №. 09. – С. 282-284.
20.
Makhammatdinovna M. L. As a Means of Providing Aesthetic Education to
the Students of the Art of Embroidery //Vital Annex: International Journal of
Novel Research in Advanced Sciences. – 2023. – Т. 2. – №. 3. – С. 149-152.
21.
Askarova Z., Maxamatdinova L. Ceremonies Solemnly Held in Connection
with Public Holidays //Miasto Przyszłości. – 2022. – Т. 27. – С. 181-183.
222
22.
Махамматдинова
Л.
ЎЗБЕК
ВА
ҚОРАҚАПОҚ
МУСИҚА
МАДАНИЯТИНИНГ РИВОЖЛАНИШИДА БАСТАКОРЛАРНИНГ
ҚЎШГАН ҲИССАСИ //Oriental Art and Culture. – 2022. – Т. 3. – №. 2. –
С. 782-786.
23.
Есанов М. ФОРМИРОВАНИЕ
НРАВСТВЕННЫХ КАЧЕСТВ
ЛИЧНОСТИ СРЕДСТВАМИ МУЗЫКИ //Oriental Art and Culture. – 2023.
– Т. 4. – №. 1. – С. 719-725.
24.
Ayapova K., Yesanov M. Organization of Music Lessons by the Teacher in
Various Ways //Miasto Przyszłości. – 2022. – Т. 27. – С. 189-191.
25.
Esanov M., Ametov A. DOIRA SAN’ATINING RIVOJLANISHI VA
TARIXI //Oriental Art and Culture. – 2022. – Т. 3. – №. 2. – С. 729-733.
26.
Eсанов М. Знание особенностей воздействия музыкального искусства на
человека //Science and Education. – 2022. – Т. 3. – №. 12. – С. 767-771.
27.
Есанов М. О. ЎЗБЕК ХАЛҚ ЧОЛҒУЛАРИДА ИЖРОЧИЛИК ТАРИХИ
//Oriental Art and Culture. – 2022. – Т. 3. – №. 1. – С. 578-584.
28.
АЛЛАМБЕРГЕНОВА Г. ҚАРАҚАЛПАҚ БАҚСЫСЫ СƏЛМЕНБАЙ
САДЫҚОВТЫӉ
29.
ДӨРЕТИЎШИЛИК ЖОЛЫ //Евразийский журнал социальных наук,
философии и культуры. – 2023. – Т. 3. – №. 10. – С. 112-117.
30.
Tajimuratova
S.
FORMATION
OF
STUDENTS'SKILLS
OF
INDEPENDENT PERFORMANCE THROUGH THE TEACHING OF ART
HISTORY //Modern Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 10. – С. 841-
849.
31.
Saginbaevna T. S. FORMATION OF STUDENTS'SKILLS OF
INDEPENDENT PERFORMANCE THROUGH THE TEACHING OF ART
HISTORY //Spectrum Journal of Innovation, Reforms and Development. –
2022. – Т. 9. – С. 386-392.
223
32.
Sag’inbaevna T. S. Cultural Life in Uzbekistan during the Years of
Independence //Spanish Journal of Innovation and Integrity. – 2023. – Т. 18.
– С. 39-41.
33.
Tajimuratova
S.
FORMATION
OF
STUDENTS'SKILLS
OF
INDEPENDENT PERFORMANCE THROUGH THE TEACHING OF ART
HISTORY //Modern Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 10. – С. 841-
849.
34.
Saginbaevna T. S. Management and study of culture and art. – 2022.
35.
Тажимуратова Ш. С. САНЪАТШУНОСЛИК ФАНЛАРИНИ ЎҚИТИШ
ОРҚАЛИ
ТАЛАБАЛАРНИНГ
МУСТАҚИЛ
ИШЛАШ
КЎНИКМАЛАРИНИ ШАКЛЛАНТИРИШ. – 2023.
36.
Tajimuraova S. S. INFORMATION AND COMMUNICATIONS IN
MANAGEMENT //Journal of Integrated Education and Research. – 2022. –
Т. 1. – №. 5. – С. 509-511.
37.
Qudenov
R.
QORAQALPOQ
XALQ
QO'SHIQLARI
ASOSIDA
YOSHLARNI TARBIYALASH //«ОБРАЗОВАНИЕ И НАУКА В XXI
ВЕКЕ». – 2023.
38.
Шыныбеков А. САМАРАЛИ НАТИЖАГА ЭРИШИШДА ЎҚУВЧИЛАР
УЧУН ПЕДАГОГИК ВОСИТАЛАР //Евразийский журнал социальных
наук, философии и культуры. – 2023. – Т. 3. – №. 11. – С. 76-79.
39.
Shinibekov A. QORAQALPOQ MUSIQA MADANIYATIDA MILLIY
OGZAKI IJODINING GAVDALANISHI //Miasto Przyszłości. – 2023. – Т.
39. – С. 204-206.
40.
Shinibekov A. Historical and Social Events in Folklore Works from the Point
of View of People's Relationships //Miasto Przyszłości. – 2022. – Т. 27. – С.
199-201.
224
41.
Шыныбеков А. Қорақалпоқлар санъатининг сарчашмалари Шарқий
Европа ва Осиё қадимий маданияти билан чамбарчас боғликлиги
//Science and Education. – 2022. – Т. 3. – №. 12. – С. 910-915.
