ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
123
BACHADON BO'YNI SARATONI XASTALIGI, KELIB CHIQISH SABABLARI VA
DAVO CHORALARI.
Xayitova Gulchexra Avliyaqulovna
RIO VA RIATM SF vrach onkoginekolog
Xayitov Azizxon Axmetovich
TTA TF Farmakologiya va klinik farmakologiya kafedrasi assistenti
https://doi.org/10.5281/zenodo.10288830
Annotatsiya.
Bachadon bo‘yni saratonini keltirib chiqaradigan sabablar qatoriga
quyidagilar kiradi: tana a’zolari jarohati, jinsiy tizimdagi yallig‘lanishlar, abort, erta boshlangan
jinsiy hayot va xavfli infeksiyalar. Ammo, taxminan, 99 foiz hollarda asosiy sabab — odam
papilloma virusidir (OPV).OPV bu — asosan jinsiy yo‘l bilan yuqadigan eng keng tarqalgan
infeksiya. Ushbu virusning 200 dan ortiq turi mavjud bo‘lib, ularning o‘n to‘rttasi saratonga olib
kelishi mumkin.
Kalit so'zlar:
Eroziya, Papilloma viruslar, infeksiya, immunitet tanqisligi, diagnostika
CERVICAL CANCER, CAUSES AND TREATMENT.
Abstract.
Causes of cervical cancer include: trauma to div parts, inflammation of the
reproductive system, abortion, early sexual life and dangerous infections. However, in about 99
percent of cases, the main cause is the human papillomavirus (OPV). OPV is the most common
sexually transmitted infection. There are more than 200 types of this virus, fourteen of which can
cause cancer.
Key words:
Erosion, Papilloma viruses, infection, immunodeficiency, diagnostics.
РАК ШЕЙКИ МАТКИ, ПРИЧИНЫ И ЛЕЧЕНИЕ.
Аннотация.
К причинам рака шейки матки относятся: травмы частей тела,
воспаление репродуктивной системы, аборт, ранняя половая жизнь и опасные инфекции.
Однако примерно в 99 процентах случаев основной причиной является вирус папилломы
человека (ОПВ), наиболее распространенная инфекция, передающаяся половым путем.
Существует более 200 типов этого вируса, четырнадцать из которых могут вызывать
рак.
Ключевые слова:
Эрозия, вирусы папилломы, инфекция, иммунодефицит,
диагностика.
Bachadon bo‘yni saratonini keltirib chiqaruvchi omillar:
Bachadon bo‘yni saratoni va uni keltirib chiqaruvchi virus juda xavflidir. Ammo oddiy
qoidalarga rioya qilish orqali ushbu kasallikdan o‘zingizni himoya qilishingiz mumkin.
Kasallik kelib chiqishining asosiy sabablari:
Bachadon bo‘yni saratonini keltirib chiqaradigan sabablar qatoriga quyidagilar kiradi: tana
a’zolari jarohati, jinsiy tizimdagi yallig‘lanishlar, abort, erta boshlangan jinsiy hayot va xavfli
infeksiyalar. Ammo, taxminan, 99 foiz hollarda asosiy sabab — odam papilloma virusidir
(OPV).OPV bu — asosan jinsiy yo‘l bilan yuqadigan eng keng tarqalgan infeksiya. Ushbu
virusning 200 dan ortiq turi mavjud bo‘lib, ularning o‘n to‘rttasi saratonga olib kelishi
mumkin.OPV — bedavo kasallik
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
124
Bachadon bo'yni, bachadon va tuxumdonlar saratoni belgilari, diagnostikasi va
davolash.Bachadon bo'yni, bachadon va tuxumdonlar saratoni belgilari, diagnostikasi va
davolash.Bachadon bo'yni saratoni rivojlanishi uchun xavf omillari:
- jinsiy faoliyatning erta boshlanishi
- Jinsiy sheriklarning ko'pligi
- chekish
- Immunitet tanqisligiJinsiy tarixdan qat'i nazar, klinisyenlar ayollar HPV bilan kasallangan
odamga duchor bo'lgan deb taxmin qilishlari kerak, chunki kasallik hamma joyda uchraydi.
Diagnostika
- Smear
- Biopsiya
Klinik
bosqich,
odatda
biopsiya,
tos
a'zolarini
tekshirish,
ko'krak
qafasi
rentgenogrammasi.Muntazam ginekologik tekshiruv vaqtida bachadon bo'yni saratoniga shubha
qilish mumkin.
Quyidagi ko'rinishlari bo'lgan ayollarga tavsiya etiladi:
- bachadon bo'yni ustida ko'rinadigan patologik jarohatlar
- Oddiy Pap testining patologik natijalari
- Anormal vaginal qon ketish
Bachadon bo'yni smearining sitologik tekshiruvi natijalari standartlashtirilgan shaklda
taqdim etiladi. Keyingi tashxis atipik yoki malign hujayralar aniqlanganda, ayniqsa xavf ostida
bo'lgan ayollarda amalga oshiriladi. Agar sitologik tekshiruv natijalari saraton kasalligini aniq
tasdiqlamasa, biopsiya olish joylarini aniqlash uchun kolposkopiya o'tkaziladi. Endoserviksning
kuretaji bilan kolposkopiya bo'yicha biopsiya odatda informatsiondir.
Afsuski, bugungi kunga kelib OPV infeksiyasini to‘liq davolay oladigan, samaradorligi
tasdiqlangan dorilar mavjud emas. Ammo aksariyat hollarda virus o‘z-o‘zidan yo‘q bo‘lib ketishi
ham mumkin.Infeksiya va kasallik simptomlarsiz kechishi mumkin
OPVning asosiy ko‘rinishlaridan biri bu — papilloma va so‘gallarning paydo bo‘lishi bilan
xarakterlanadi. Ammo ba’zi hollarda virus uzoq vaqt davomida yashirin holda rivojlanishi va
simptomsiz tashuvchi bo‘lishi mumkinQanday qilib saraton xavfini kamaytirish mumkin?
Bachadon bo‘yni saratonining oldini olish mumkin. 2020-yilda Butunrossiya sog‘liqni
saqlash tashkiloti butun dunyo bo‘ylab bachadon bo‘yni saratonini yo‘q qilish strategiyasini
amalga oshirishni boshladi, bu mamlakatlarga skrining, OPVga qarshi emlash va yuqori
texnologiyali davolanish imkoniyatini beradi. Strategiya, xususan, OPVga qarshi emlashlar
qamrovini 90 foizga, skrining dasturlarini esa 70 foizga oshirishni nazarda tutadi. JSST
mutaxassislarining fikriga ko‘ra, bu bachadon bo‘yni saratoni bilan kasallanishning yangi
holatlarini sezilarli darajada kamaytirishga va 2050-yilga kelib 5 milliondan ortiq o‘limning oldini
olishga yordam beradi.
Kasallikdan qanday himoyalanish mumkin?
Chekishni tashlang
Bir qator tadqiqotlar shuni tasdiqlaydiki, bachadon bo‘yni saratoni xavfi erta yoshdan
chekishni boshlaganlar va ayniqsa, onkogen OPV bilan kasallanganlarda yuqori bo‘ladi.Barcha
ayollar doimiy ravishda profilaktika ko‘rigidan o‘tishi kerak — olti oyda bir marta, juda bo‘lmasa
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
125
yiliga kamida bir marta. Shifokorga o‘z vaqtida murojaat qilish tufayli onkologik kasallikni
dastlabki bosqichda aniqlash mumkin, bu esa davolanish samaradorligini sezilarli darajada
oshiradi. Agar papilloma aniqlansa, OPVni aniqlash uchun test o‘tkazish tavsiya qilinadi yoki
neoplazmalarning kriodestruksiyasi buyuriladi.Virusning asosiy xavfi shundaki, u teri va shilliq
pardalarning eng chuqur qatlamlariga kirib boradi va u uzoq vaqt davomida o‘zini sezdirmasligi
mumkin. Shuning uchun saraton rivojlanishining oldini olish uchun kasallikni o‘z vaqtida aniqlash
juda muhimdir.
Parametriyaga yoki undan chuqurroq kengaytma bo'lmasa, eksizyon yoki radikal radiatsiya
terapiyasi
- Parametriyaga yoki undan chuqurroqqa tarqalgan bo'lsa, radiatsiya terapiyasi va
kimyoterapiya
- Metastatik va takroriy saraton uchun kimyoterapiya
Bachadon bo'yni saratonini davolash jarrohlik, radiatsiya terapiyasi va kimyoterapiyani o'z
ichiga olishi mumkin. Agar histerektomiya ko'rsatilsa, lekin bemor bunga toqat qilolmasa,
radiatsiya terapiyasi kimyoterapiya bilan birgalikda qo'llaniladi.
Virusga qarshi emlaning
Emlash eng samarali profilaktika chorasi hisoblanadi. Bugungi kunda bachadon bo‘yni
saratoniga qarshi ikkita vaksina mavjud. Vaksinatsiya qilish kasallikning oldini olishda eng
samarali usuldir.O‘zbekistonda har yili bachadon bo‘yni saratoniga chalingan ikki mingga yaqin
ayollarning 42 foizdan ortig‘i vafot etadi
O‘zbekistonda har yili 1700—1800 ayol bachadon bo‘yni saratoniga chalinadi, ularning 42
foizdan ortig‘i vafot etadi. Bu haqda 9-fevral, seshanba kuni AOKAda tashkil etilgan matbuot
anjumanida Sanitariya-epidemiologik osoyishtalik va jamoat salomatligi xizmati rahbar
o‘rinbosari Botir Qurbonov ma’lum qildi.Uning aytishicha, O‘zbekistonda bachadon bo‘yni
saratoni barcha yoshdagi ayollar o‘rtasida ko‘krak bezi saratonidan keyingi o‘rinda turadigan va
eng keng tarqalgan saraton xastaligi hisoblanadi.
Kasalliklardan o‘lim ko‘rsatkichi bo‘yicha esa bachadon bo‘yni saratoni barcha yoshdagi
ayollar o‘rtasida ko‘krak bezi va oshqozon saratoni tufayli o‘limdan keyin uchinchi o‘rinda va
tug‘ish yoshidagi ayollar (15—44 yosh) orasida bachadon sartonidan o‘lim ko‘rsatkichi bo‘yicha
ikkinchi o‘rinda turadi.
“Ushbu o‘limlarning aksariyati — tashxisni kech qo‘yish natijasida ro‘y beradi. Bachadon
bo‘yni saratoni kasalligini keltirib chiqaruvchi sabablarning asosiysi (98—99 foizi) odam
papilloma virusi (OPV) hisoblanadi”, — degan Botir Qurbonov.
REFERENCES
1.
Богачев В.Ю., Болдин Б.В., Дженина О.В. Эскузан: фармакология,
фармакокинетика и терапевтические характеристики. Амбулаторная хирургия.
2019 (№1, стр.20-25)
2.
Naoum J.J., Hunter G.C. Pathogenesis of Varicose Veins and Implications for Clinical
Management. Vascular. 2007;15(5):242–249.
3.
Sirtori C.R. Aescin: pharmacology, pharmacokinetics and therapeutic profi le. Pharmacol
Res. 2001;44:183–193.
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
126
4.
Dudek-Makuch M., Studzinska-Sroka E. Horse chestnut- effi cacy and safety in chronic
venous insuffi ciency: an overview. Revista Brasileira de Farmacognosia. 2015;25:533-
541.
5.
Perrin M., Ramelet A.A. Pharmacological Treatment of Primary Chronic Venous
Disease: Rationale, Results and Unanswered Questions. Eur. J. Vasc. Endovasc. Surg.
2011;41:117–25
