387
STEAM TA’LIM YONDASHUVIDA MARIYA MONTESSORI METODIKASIDAN
FOYDALANISH USULLARI
Rajabova Lobar Choriyevna
Buxoro davlat pedagogika institute o‘qituvchisi
Shavkatova Nafisa
Buxoro davlat pedagogika instituti
1BT-22 guruh talabasi
https://doi.org/10.5281/zenodo.10409531
Annotatsiya. STEAM ta’limi bugungi zamonaviy ta’lim taraqqiyotida asosiy
yo‘nalishlardan biri bo‘lmoqda. Ushbu maqolada Mariya Montessori, uning metodikasi haqida
tushunchalar, ma’lumotlar keltirilgan va yana STEAM taʼlim texnologiyasida M.Montessori
metodikasining oʻrni haqida ham materiallar bayoni taqdim etilgan.
Kalit soʻzlar: Mariya Montessori, STEAM taʼlim texnologiyasi, bola, medodika, sensor
tarbiya.
METHODS OF USING MARIA MONTESSORI METHODOLOGY IN THE STEAM
EDUCATIONAL APPROACH
Abstract. STEAM education today is one of the main directions in the development of
modern education. This article provides information and information about Maria Montessori,
her methodology, and also provides a material presentation of the place of M. Montessori’s
methodology in STEAM educational technologies.
Keywords: Maria Montessori, STEAM educational technology, child, methodology,
sensory learning.
МЕТОДЫ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ МЕТОДОЛОГИИ МАРИИ МОНТЕССОРИ В
ОБРАЗОВАТЕЛЬНОМ ПОДХОДЕ STEAM
Аннотация. STEAM-образование сегодня является одним из основных направлений
развития современного образования. В данной статье представлены сведения и
информация о Марии Монтессори, ее методике, а также представлено материальное
изложение о месте методики М. Монтессори в образовательных технологиях STEAM.
Ключевые слова: Мария Монтессори, образовательная технология STEAM,
ребенок, методика, сенсорное обучение.
388
STEAM taʼlim texnologiyasi bugungi kunda dunyoning koʻpgina davlatlarida mashhur
boʻlib kelayotganini anglab yetishimiz darkor. Avvalo, STEAM tushunchasiga toʻxtaladigan
boʻlsak: STEAM bu:
S science-tabiiy fanlar,
T technology- texnologiya,
E engineering-muhandislik,
A art- sanʼat
M mathematics matematika kabi ma’noni anglatadi.
STEAM taʼlimi yuqorida sanalgan 5 ta sohani yagona taʼlim tizimi ostida birlashuviga
ya’ni integratsiyalashuviga asoslangan.
Bundan kelib chiqadiki, STEAM taʼlimi hozirda asosiy tendentsiyalardan biri sifatida
rivojlanmoqda. STEAM taʼlim texnologiyasining ravnaq topishida Mariya Montessori metodikasi
ham alohida eʼtirofga loyiq.
Shu oʻrinda Mariya Montessori kim degan savol paydo boʻladi. Mariya Montessori (1870-
1952) Italyan pedagogi, maktabgacha tarbiya doktori nazariyotchisi doktori darajasini,
antropologiya va gigiena professori unvonini olgan birinchi ayol edi.
M.Montessori xalqaro YUNESKO tashkiloti tomonidan tan olingan bir nechta
oʻqituvchilardan biri hisoblanadi.1889 – 1900 – yillarda Montessori psixiatriya klinikasida ishladi
va u yerda ishlab chiqqan metodikani keyinchalik maktabgacha tarbiya yoshidagi normal bolalarni
tarbiyalash metodikasini joriy qiladi.
389
STEAM taʼlim texnologiyasida M.Montessori metodikasini qoʻllash bolada tarbiya,
taʼlimni rivojlantirishga xizmat qiladi.Montessori bolani oʻqitishni iloji boricha barvaqt boshlash
kerakligini taʼkidlaydi.
Bolalarni yoshligidanoq tarbiyalash uchun masʼuliyatni ota - onaga yuklash lozimligi
haqida aytadi Montessori.STEAM taʼlim texnologiyasida nazariya va amaliyot birlashadi.
Xuddi shu haqida M.Montessori" Maktabni amalda yaxshilamoq uchun nazariya va
amaliyotni birlashtirish kerak "- deb yozadi.
Montessori metodikasining bosh g‘oyasi: “Buni mustaqil bajarishga yordam ber" ya’ni
bolani mustaqil rivojlanishiga turtki berishdan iborat. Montessori metodikasi har bir bolaga
cheksiz tanlov erkinligini beradi. Unga asosan, har bir bola bugun nima bilan shug‘ullanishini hal
qilishni mustaqil ravishda tanlay oladi.
Montessori sistemasida ta’lim olgan bolalarda o‘qishga nisbatan intilish, mas’uliyatlilik,
intizomlilik xislatlari oson rivojlanadi. Bu bolalar mehnatsevarligi, intiluvchanligi, xulq–atvori
ijobiyligi bilan ajralib turadilar. Mariya Montessorining bolalarga yondashuvi o‘ziga xos bo‘lib,
uning metodi bolani har tomonlama rivojlantirishga yordam beradi.
Montessori metodikasi boʻyicha bola maxsus yaratilgan muhit yordamida mustaqil ta’lim
oladi. Montessori materiallarida bolaning o‘z-o‘zini nazorat qilish, xatolarini o‘zi topib, mustaqil
tuzatishga sharoit yaratilgan.
Kattalar bolani faqat yo‘naltirib, zarur hollarda rag‘batlantirib turishadi. Ularning vazifasi
bolalarga ta’lim berish emas, balki ularning mustaqil faoliyatiga rahbarlik qilib turishdan iborat.
STEAM taʼlim texnologiyasidagi M.Montessori metodikasining oʻrni bolaning mustaqil
rivojlanishida, erkin fikrlashida va har bir ishga masʼuliyatliligida deb bilaman.
Xulosa qilib aytganda, M.Montessori bolaning mustaqil va erkin faoliyatini ta’minlashda,
bolada ta’lim jarayoniga tabiiy intilishini yuzaga keltiruvchi vosita sifatida muhim ahamiyat kasb
etadi.
REFERENCES
1.
Maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarni tarbiyalashda Mariya Montessori
metodikasidan foydalanish. Nazokat Boboqulov.
2.
Mariya Montessori metodikasi asosida bolalar mayda motorikasini rivojlantirish
qoidalari va tamoyillari. Boboqulova Nazokat Yusufovna
3.
Xorijiy mamlakatlar pedagogikasi tarixi. M.Mahmudova.E.S.Shamurodova.
4.
Documents of the decision of the Cabinet of Ministers of the Republic of
Uzbekistan No. 187 "On approval of state educational standards of general
390
secondary and secondary special vocational education". 2017 year
5.
O‘. Asqarova Pedagogika. T.: “Fan”, 2004-yil
6.
M.E.Jumayev, Z.G'.Tadjibayeva Boshlang‘ich sinflarda matematika o‘qitish
metodikasi. T.: “Fan va texnologiya” 2018-y.
7.
Rajabova, L. (2021). MAKTABGACHA TA’LIM TASHKILOTLARIDA
“STEAM” TEXNOLOGIYASINI TADBIQ ETISH. ЦЕНТР НАУЧНЫХ
ПУБЛИКАЦИЙ (buxdu. uz), 7(7).
8.
Rajabova, L. (2020). Steam ta’lim dasturi asosida matematika masalalarini
yechishning ilg’or usullari. центр научных публикаций (buxdu. Uz), 1(1).
9.
Ochilova
L.T.
(2022).
MATEMATIKADAN
IJODIY
TAFAKKURNI
O‘STIRISHDA TRIZ PEDAGOGIKSIDAN FOYDLANISH. Экономика и
социум, (6-2 (97)), 178-181.
10.
Temirovna, O. L. (2023). ADVANTAGES OF USING THE PROBLEM
LEARNING METHOD IN MATHEMATICS LESSONS IN THE PRIMARY
SCHOOL. Journal of Modern Educational Achievements, 7(7), 403-407.
11.
Ochilova, L., & Rajabova, L. (2023). STEAM USULI-TA’LIM JARAYONIDA
INNOVATSION
TEXNOLOGIYA
SIFATIDA. "
ПЕДАГОГИЧЕСКАЯ
АКМЕОЛОГИЯ" международный научно-методический журнал, 1(3).
12.
Temirovna, O. L., & Choriyevna, R. L. (2023). The Different Mathematical
Parametres and Different Modeling. Rivista Italiana di Filosofia Analitica
Junior, 14(1), 446-452.
13.
Очилова, Л. (2022). ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ИКТ ДЛЯ ОБУЧЕНИЯ РЕШЕНИЮ
УРАВНЕНИЙ
НА
УРОКАХ
МАТЕМАТИКИ
В
НАЧАЛЬНЫХ
КЛАССАХ. Involta Scientific Journal, 1(13), 100-105.
14.
Ochilova, L. T. (2022). MATEMATIKADAN IJODIY TAFAKKURNI
O‘STIRISHDA TRIZ PEDAGOGIKSIDAN FOYDLANISH. Экономика и
социум, (6-2 (97)), 178-181.
15.
Temirovna, O. L. (2023). DEVELOPMENT OF CREATIVE THINKING OF
CHILDREN IN SOLVING NON-STANDARD PROBLEMS. Journal of Modern
Educational Achievements, 10(1), 294-300.
16.
Rajabova, L. (2020). Boshlang'ich sinflarda o'quvchilarning matematikadan
mustaqil ishlarini tashkil qilish metodikasi. центр научных публикаций (buxdu.
Uz), 2(2).
391
17.
Chorievna, R. L. (2022). Lego Constructions in the Formation of Mathematical
Concepts. EUROPEAN JOURNAL OF INNOVATION IN NONFORMAL
EDUCATION, 2(2), 392-396.
18.
Temirovna, O. L., & Choriyevna, R. L. (2021). Mental Arithmetic is a Non-
Traditional way to Teach Preschoolers Verbal Arithmetic. International Journal of
Culture and Modernity, 11, 205-208.
