330
BOSHLANGʻICH SINF OʻQUVCHILARIGA ODAM ORGANIZMI QANDAY
ISHLASHINI STEAM TAʼLIM TIZIMI ORQALI TUSHUNTIRISH
Rajabova Lobar Choriyevna
Buxoro davlat pedagogika instituti
Boshlang’ich ta’lim kafedrasi o’qituvchisi
Mehrigul Kamolova Husniddin qizi
Boshlang’ich ta’lim yo’nalishi 1BT-22 guruh talabasi.
https://doi.org/10.5281/zenodo.11060116
Annotatsiya
. Texnika va axborot almashinuvi o’sib, rivojlanib borayotgan bugungi kunda
bolalar juda aqlli va zehnli bo’lib bormoqda. Ular ham yangi davr texnologiyalari bilan birga
hamnafas ulg’aymoqda. Hozirda ularga ta’lim berishda ham noan’anaviy uslublardan
foydalanish davr talabi bo’lib qoldi, desak yanglishmaymiz. Bunday zamonaviy va noan’anaviy
usullardan biri STEAM ta’limi tizimida fanlarni o’qitishdir. Ushbu maqolada STEAM taʼlimidan
foydalanib tabiiy fanlarda berilgan "Odam organizmi qanday ishlaydi"mavzusini oʻtishning
usullari berilgan.
Kalit soʻzlar:
STEAM taʼlimi, bilim, koʻnikma, malaka, kompetensiya, model, tabiiy fanlar,
organism.
EXPLAINING TO ELEMENTARY SCHOOL STUDENTS HOW THE HUMAN
BODY WORKS THROUGH THE STEAM EDUCATIONAL SYSTEM
Abstract.
Today, when technology and information exchange are growing and developing,
children are becoming very smart and intelligent. They are also growing up along with new era
technologies. It is not wrong to say that the use of non-traditional methods in their education has
become the demand of the times. One of these modern and non-traditional methods is teaching
subjects in the STEAM education system. In this article, methods of passing the topic "How the
human div works" given in natural sciences using STEAM education are presented.
Keywords:
STEAM education, knowledge, skills, skills, competence, model, natural
sciences, organism.
ОБЪЯСНЕНИЕ УЧАЩИМСЯ НАЧАЛЬНОЙ ШКОЛЫ ТОГО, КАК
РАБОТАЕТ ЧЕЛОВЕЧЕСКОЕ ТЕЛО, С ПОМОЩЬЮ ОБРАЗОВАТЕЛЬНОЙ
СИСТЕМЫ STEAM.
Аннотация.
Сегодня, когда технологии и обмен информацией растут и
развиваются, дети становятся очень умными и умными. Они также растут вместе с
технологиями новой эры. Не будет ошибкой сказать, что использование нетрадиционных
331
методов в их образовании стало требованием времени. Одним из таких современных и
нетрадиционных методов является преподавание предметов в системе образования
STEAM. В данной статье представлены методы прохождения темы «Как устроено
человеческое тело» по естественным наукам с использованием STEAM-образования.
Ключевые слова:
STEAM-образование, знания, умения, навыки, компетентность,
модель, естественные науки, организм.
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 29-apreldagi “O’zbekiston Respublikasi
xalq ta’limi tizimini 2030-yilgacha rivojlantirish konsepsiyasini tasdiqlash to’g’risida”gi qarori
qabul qilindi. Bu qarorga muvofiq barcha oliy talim muassasalari kredit modul tizimiga oʻtkazildi.
Maktablarda yangi, zamonaviy talablarga javob bera oladigan darsliklar yaratildi.
Xalqaro baholash dasturlariga javob bera oladigan, yangi avlod darsliklarining ishlab
chiqilishi Oʻzbekistonning jahon hamjamiyatidan ortda qolmasligini taminlaydi. Bugungi kunda
STEAM taʼlim tizimini qoʻllash orqali zamonaviy kasblar: dasturlash, SMM, biznes, grafik
dizayni, sotuv menejeri, animator, marketing kabi sohalarga talab oʻsib bormoqda.
Yuqorida sanab oʻtgan kasblarimizni “
kelajak kasblari
” deb atashimiz mumkin. Taʼlimda
STEAM texnologiyalarini qoʼllash bolalarning zamonaviy kasblarni egallashlariga asos boʻlib
xizmat qilmoqda.
Tabiiy fanlarni o’qitishda STEAM yondashuvdan foydalanish asosida o’quvchilarda
tibbiyot, nanofizika kabi zamonaviy fanlarga qiziqish uyg‘onadi. 3-sinf Tabiiy fanlardan odam
organizmining ishlashini o’rgatish jarayonida o’quvchilarga integratsiya usulidan foydalanilsa
ta’lim sfati samaradorligi ortishi kuzatiladi. Ushbu mavzuni o’rgatishda quyidagi usullardan
foydalanish namunalari bersak maqsadga muvofiq.
"Odam organizmi qanday harakatlanadi?", "Qoʻl qanday vazifalarni bajaradi?"degan
savollarga javob izlaymiz. Odam organizmi murakkab tuzilmaligi, undagi har bir hujayraning
vazifasi aniqligi kabi malumotlarni dars boshida oʻquvchilarga aytishimiz mumkin. Yana
insonning 70% qismi suvdan iboratligini aytishimiz mumkin.
Shundan soʻng oʻquvchilardan qoʻl qanday vazifalar bajarishini soʻrash orqali 2-
savolimizga javob topamiz. Bu qismda "Aqliy hujum" metodidan foydalansak, maqsadga muvofiq
boʻladi. Sinfdagi barcha javoblarni toʻplab umumlashtiramiz:
Qoʻl bizga ovqat yeyishimiz uchun kerak.
Qoʻl orqali biz turli buyumlarni ushlashimiz, ulardan foydalanishimiz mumkin.
Qoʻlimiz orqali turli uy ishlarini qilamiz.
332
Qoʻlimiz orqali turli misollarni yozib yechishimiz, diktantlar matnlar, barcha yozuv
ishlarini bajarishimiz mumkin.
Qoʻlimiz bilan ota onamizni quchishimiz, uy hayvonlarimizni erkalashimiz mumkin.
Qoʻlimiz yordamida mashina boshqarishimiz,
Qoʻllarimiz yordamida yuk yashiymiz, odamlarga yordam beramiz.
Keyin qoʻlning organizmda tutgan oʻrni haqida oʻquvchilarga maʼlumotlardan beramiz.
Qoʻlimiz tayanch harakatlanish organ hisoblanadi. Barcha harakatlarning 25%i qoʻl
yordamida bajariladi. Ish faoliyatida qoʻllarning vazifasi juda katta hisoblanadi.
Shundan soʻng STEAM texnologiyasining bir nechtayoʻnalishlarini umumlashtirib,
tayanch harakatlanish sistemasini madelini yashashimiz mumkin boʻladi. Bu uchun bizga karton
qogʻoz, naychalar, qalin ip, yopishtirgich, qalam, qaychi kerak boʻladi. Birinchi karton qogʻozga
qoʻlimizni qoʻyib, uni bostirib olamiz. Boʻgʻimlarimizni ham belgilab olamiz. Andozani qirqib,
boʻgʻimlar belgilangan njoydan buchamiz. Naychalarni boʻgʻimlarga moslab qirqib olamiz. Soʻng
kartondan qirqib olgan qoʻl modelimizga naychalarni boʻgʻimlarga moslab skotch yordamida
yopishtirib chiqamiz. Bunda bosh barmoqqa 2 ta, qolgan barmoqlarga esa 3 tadan naychalarni
yopishtirishimiz kerak. Naychadan kaftlarimizga moslab 5 ta uzun qismini kesib olamiz. Shundan
soʻng kaftga 5 ta uzun naychani sikotchlaymiz. Soʻng modeldagi barmoq uchlariga iplarni
mahkamlab yopishtiramiz. Bu iplarni barmoqdagi har bir naychadan oʻtkazib olamiz iplarni tortib
modeldagi barmoqlarni harakatga keltiramiz. Bunda har bir naychaning uzunliklarini bir xil qilib,
oʻlchab kesishda matematik bilimlardan foydalanamiz.
333
Uyga vazifa qilib odamning harakatlanishida skelet va mushaklar qanday ahamiyatga ega
degan savolhmga javob berishlarini soʻraymiz.
Xulosa qilib aytganda oʻquvchilarga odam organizmi qanday ishlashini tushuntirishda
STEAM texnologiyasidan foydalanish muhim ahamiyatga ega va samarali usuldir.
REFERENCES
1.
Tabiiy fanlar 3-sinf darslik Z.Sangirova [va boshq] Toshkent: Respublika taʼlim markazi
2022 y
2.
Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 29-apreldagi Oʻzbekiston Respublikasi
xalq taʼlimi tizimini 2030-yilgacha rivojlantirish konsepsiyasini tasdiqlash toʻgʻrisidagi
PF-5712-sonli Farmoni
3.
Choriyevna, K. R. B. R. L. (2023). STEAM TA’LIMIDAN AMALIY ISHLARNI
TASHKIL QILISH METODIKASI.
Confrencea
,
12
(12), 251-257.
4.
Rajabova, L., & Shavkatova, N. (2023). METHODS OF USING MARIA MONTESSORI
METHODOLOGY IN THE STEAM EDUCATIONAL APPROACH.
Modern Science
and Research
,
2
(12), 387-391.
5.
Ochilova, L., & Rajabova, L. (2023). STEAM USULI-TA’LIM JARAYONIDA
INNOVATSION
TEXNOLOGIYA
SIFATIDA.
"
ПЕДАГОГИЧЕСКАЯ
АКМЕОЛОГИЯ" международный научно-методический журнал
,
1
(3).
6.
Rajabova, L. (2021). MAKTABGACHA TA’LIM TASHKILOTLARIDA “STEAM”
TEXNOLOGIYASINI TADBIQ ETISH.
ЦЕНТР НАУЧНЫХ ПУБЛИКАЦИЙ (buxdu.
uz)
,
7
(7).
7.
RAJABOVA, L. MAKTABGACHA TA’LIM TASHKILOTLARIDA “STEAM”
TEXNOLOGIYASINI TADBIQ ETISH.
ЭКОНОМИКА
, 527-530.
8.
Rajabova, L. (2020). Steam ta’lim dasturi asosida matematika masalalarini yechishning
ilg’or usullari.
центр научных публикаций (buxdu. Uz)
,
1
(1).
9.
Temirovna, O. L. (2023). DEVELOPMENT OF CREATIVE THINKING OF CHILDREN
IN SOLVING NON-STANDARD PROBLEMS.
Journal of Modern Educational
Achievements
,
10
(1), 294-300.
10.
Temirovna,
O.
L.,
&
Laylo,
X.
(2023).
BOSHLANG'ICH
SINFLAR
O’QUVCHILARINING QIZIQARLI MASALALARNI YECHISH FAOLIYATINI
SHAKLLANTIRISH USULLARI.
PEDAGOGS jurnali
,
1
(1), 748-748.
334
11.
Temirovna, O. L. (2023). KASRLAR MAVZUSINI O’RGATISHDA INNOVATSION
TEXNOLOGIYALARDAN FOYDALANISH.
PEDAGOGS jurnali
,
1
(1), 743-743.
12.
Ochilova, L. T. (2022). MATEMATIKADAN IJODIY TAFAKKURNI O ‘STIRISHDA
TRIZ PEDAGOGIKSIDAN FOYDLANISH.
Экономика и социум
, (6-2 (97)), 178-181.
13.
Temirovna, O. L. (2023). ADVANTAGES OF USING THE PROBLEM LEARNING
METHOD IN MATHEMATICS LESSONS IN THE PRIMARY SCHOOL.
Journal of
Modern Educational Achievements
,
7
(7), 403-407.
14.
15.
