ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 1 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
542
BARMOQ IZI NAQSHLARINI ANIQLASHDA ISHLATILADIGAN
ALGORITMLAR.
Ergasheva Durdona
Namangan davlat universitetining 1-bosqich magistranti
Moʻydinova Madina Maʼmurjon qizi
Namangan davlat universitetining 1-bosqich magistranti
https://doi.org/10.5281/zenodo.10535702
Annotatsiya. Barmoq izini aniqlash algoritmlari shaxsiy identifikatsiya qilish maqsadida
barmoq izlarining noyob xususiyatlarini avtomatik aniqlash va moslashtirish uchun ishlatiladi.
Ushbu algoritmlar barmoq izlari tasvirlarini qayta ishlash, barmoq izi xususiyatlarini ajratib
olish, barmoq izlari shablonlarini yaratish va shablonlarni ma'lumotlar bazasi bilan taqqoslashni
o'z ichiga olishi mumkin. Barmoq izlari asosida shaxslarni avtomatik ravishda aniqlash uchun
ishlatilishi mumkin bo'lgan ko'plab barmoq izini aniqlash algoritmlari mavjud. Ushbu maqolada
eng keng tarqalgan algoritmlardan daqiqa detallarini moslashtirish algoritmi, yuzaki
korrelyatsiya algoritmlari haqida ma'lumotlar berilgan.
Kalit so'zlar: algoritm, daqiqali tafsilotlarni moslashtirish algoritmi, yuzaki korrelyatsiya
algoritmlari, barmoq izlari, raqamlashtirish, raqamli texnologiyalar.
ALGORITHMS USED IN FINGERPRINT PATTERN RECOGNITION.
Abstract. Fingerprint recognition algorithms are used to automatically identify and match
the unique characteristics of fingerprints for personal identification purposes. These algorithms
may include processing fingerprint images, extracting fingerprint features, generating fingerprint
templates, and comparing the templates to a database. There are many fingerprint recognition
algorithms that can be used to automatically identify individuals based on fingerprints. This article
provides information about the most common algorithms, the minute detail matching algorithm,
surface correlation algorithms.
Key words: algorithm, fine detail matching algorithm, surface correlation algorithms,
fingerprints, digitization, digital technologies.
АЛГОРИТМЫ, ИСПОЛЬЗУЕМЫЕ ПРИ РАСПОЗНАВАНИИ ОБРАЗОВ
ОТПЕЧАТКОВ ПАЛЬЦЕВ.
Аннотация. Алгоритмы распознавания отпечатков пальцев используются для
автоматической идентификации и сопоставления уникальных характеристик
отпечатков пальцев в целях идентификации личности. Эти алгоритмы могут включать
обработку изображений отпечатков пальцев, извлечение особенностей отпечатков
пальцев, создание шаблонов отпечатков пальцев и сравнение шаблонов с базой данных.
Существует множество алгоритмов распознавания отпечатков пальцев, которые можно
использовать для автоматической идентификации людей по отпечаткам пальцев. В этой
статье представлена информация о наиболее распространенных алгоритмах, алгоритме
сопоставления мельчайших деталей, алгоритмах корреляции поверхностей.
Ключевые слова: алгоритм, алгоритм сопоставления мелких деталей, алгоритмы
поверхностной корреляции, отпечатки пальцев, оцифровка, цифровые технологии.
Hozirgi vaqtda barmoq izini aniqlash nafaqat sud-tibbiyot sohasida keng qo'llaniladi.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 1 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
543
Barmoq izlarini o'qish qurilmalarida kirishni boshqarish va boshqarish tizimlarida
foydalanuvchilarni aniqlash juda xam muhim ahamiyat kasb etadi. Bunda o'quvchining asosiy
komponentlari ya'ni, barmoq izi tasvirini kiritish va uni raqamlashtirish uchun mas'ul bo'lgan
skaner bloki muhim ahamiyatga ega. Raqamlashtirilgan tasvirdan barmoq izi shablonini ajratib
olish va tekshirish uchun ikkita shablonni solishtirish kerak. Oxirgi 5-10 yil davomida barmoq
izini aniqlash xususiyatlari deyarli o‘zgarmagan. VeriFinger algoritmi bir necha yil davomida
Xalqaro barmoq izini tekshirish tanlovida g‘olib chiqdi. VeriFinger - bu biometrik tizimlarni ishlab
chiquvchilar va integratorlar uchun mo'ljallangan barmoq izini identifikatsiya qilish texnologiyasi.
Ushbu algoritmning kamchiliklari barmoq izi papiller naqshining kichik tirnalgan va
kesilgan shikastlanishga moyilligini o'z ichiga oladi. Taxminan bir necha yuz kishilik ishchi kuchi
bo'lgan korxonalarda skanerdan foydalanganda quruq yoki qari terini skanerlashda yuqori
darajadagi skanerlashda xatolik yuzaga keladi. Barmoq izlari yoki barmoq izlari yordamida
shaxsni aniqlash usuli biometrik identifikatsiyaning tasdiqlangan usuli hisoblanadi. Hozirgi vaqtda
ushbu texnologiya sud-tibbiyot fanida yetakchi o'rinni egallaydi. Ko'plab olimlarning barmoq
izlari sohasidagi ko'plab tadqiqotlariga qaramay, barmoq izini identifikatsiyalashning aniqligi
aniqlay olmadilar. Bu ishlarni amalga oshirishda quyidagi algoritmlardan foydalaniladi.
Daqiqa detallarini moslashtirish algoritmi:
Bu algoritm barmoq izini suratga oladi va barmoq izida topilishi mumkin bo‘lgan daqiqalar
to‘plamini (masalan, chiziq uchlari, kesishmalar va vilkalar) solishtiradi. Daqiqa detallarini
moslashtirish algoritmi barmoq izini aniqlashning eng keng tarqalgan algoritmlaridan biridir. U
barmoq tasviridan foydalanadi va barmoq izida topilishi mumkin bo‘lgan daqiqali xususiyatlar
to‘plamini solishtiradi. Daqiqa funksiyalari – chiziq uchlari, kesishmalar va vilkalar kabi barmoq
izlarining kichik xususiyatlarini aniqlaydi. Bu funksiyalar har bir barmoq uchun o‘ziga xos bo‘lib,
noyob barmoq izi naqshini yaratadi. Barmoq izini aniqlash uchun daqiqa detallarini moslashtirish
algoritmi barmoq tasvirini har birida kichik tafsilotlardan iborat bo‘lgan kichik qismlarga ajratadi.
Keyin barmoq tasviridagi har bir daqiqali tafsilot uchun uning koordinatalari va burchagi
aniqlanadi. Barcha daqiqali tafsilotlar chiqarilgandan so'ng, ular ma'lumotlar bazasida barmoq izi
shablonlari sifatida saqlanadi. Keyin, foydalanuvchi identifikatsiya qilish uchun barmoqni taqdim
etganda, algoritm yangi barmoq tasviridan kichik tafsilotlarni ajratib oladi va ularni ma'lumotlar
bazasida saqlangan barmoq izi shabloniga solishtiradi. Agar yetarlicha daqiqali tafsilotlar mos
kelsa, tizim barmoq izlarini mos deb hisoblaydi va shaxsni identifikatsiya qiladi. Umuman
olganda, daqiqali tafsilotlarni moslashtirish algoritmi yuqori aniqlik va tezkor ishlashni
ta'minlaydigan ishonchli barmoq izini aniqlash usulidir.
Yuzaki korrelyatsiya algoritmlari
Yuzaki korrelyatsiya algoritmi: Bu algoritm noyob yaratish uchun barmoq izini topografik
ma'lumotlardan, jumladan balandlik va teksturadan foydalanadi.
Yuzaki korrelyatsiya algoritmi barmoq izini aniqlash algoritmi bo'lib, u barmoq yuzasining
tekstura xususiyatlarini solishtirishga asoslangan.
Algoritmning ishlash prinsipi quyidagicha:
1
Kayode Akinlekan A., Mohd Shafry Mohd R., Abdul Hanan A. challenges of finger vein verification system: a
theoretical perspective // Advanced Science Letters. 2018. Vol. 24, no. 5. P. 3602-3608. DOI: 10.1166/asl.2018.11445.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 1 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
544
1. Shovqinni olib tashlash va kontrastni oshirish uchun barmoq tasviri olinadi va qayta
ishlanadi.
2. Keyinchalik, tasvir namunalar deb ataladigan bloklarga bo'linadi.
3. Har bir namuna ma'lumotlar bazasida ilgari saqlangan mos yozuvlar namunalari to'plami
bilan taqqoslanadi.
4. Har bir juft namuna uchun korrelyatsiya koeffitsienti hisoblab chiqiladi, bu ikki
namunaning sirt teksturasi o'rtasidagi o'xshashlik darajasini ko'rsatadi.
5. Agar korrelyatsiya koeffitsienti belgilangan chegaradan oshsa, u holda ikkita namuna
bir-biriga mos keladi va barmoq aniqlanadi.
yuzaki korrelyatsiya algoritmlarining afzalliklaridan biri uning yuqori tanib olish
aniqligidir, chunki u barmoqning sirt tuzilishining tafsilotlarini hisobga oladi. Bundan tashqari,
ushbu algoritm yuqori ish tezligiga ega, chunki namunalarni mos yozuvlar namunalari to'plami
bilan tezda solishtirish mumkin. Yuza korrelyatsiyasi algoritmining kamchiliklari uning firibgarlik
hujumlariga nisbatan zaifligidir.Masalan, jinoyatchi qonuniy barmoqnikiga o'xshash tuzilishga
ega bo'lgan soxta barmoqdan foydalanishi mumkin, bu esa noto'g'ri identifikatsiyaga olib kelishi
mumkin.
Xulosa:
Daqiqa tafsilotlarini moslashtirish algoritmi barmoq izini aniqlashning eng keng tarqalgan
algoritmlaridan biridir. U barmoq tasviridan foydalanadi va barmoq izida topilishi mumkin bo'lgan
daqiqali tafsilotlar to'plamini taqqoslaydi. Shuningdek, shuni ta'kidlash kerakki, yuzaki
korrelyatsiya algoritmlari har doim ham yuqori aniqlikni ta'minlamasligi mumkin. Barmoq yuzasi
kichik teksturali tafsilotlarga ega yoki jiddiy shikastlangan holatlarda shunday holat kuzatiladi.
Umuman olganda, yuzaki korrelyatsiya algoritmlari barmoq izini aniqlashning eng
mashhur usullaridan biri bo'lib, u turli xil xavfsizlik tizimlarida, jumladan kirishni boshqarish
tizimlarida, to'lov tizimlarida va boshqalarda qo'llanilishi mumkin.
REFERENCES
1.
Kayode Akinlekan A., Mohd Shafry Mohd R., Abdul Hanan A. challenges of finger vein
verification system: a theoretical perspective // Advanced Science Letters. 2018. Vol. 24,
no. 5. P. 3602-3608. DOI: 10.1166/asl.2018.11445.
2.
Kulkarni S., Raut R. D., Dakhole P. K. A novel authentication system based on hidden
biometric trait // Procedia Computer Science.
3.
2016. Vol. 85. P. 255-262. URL:https://doi.org/10.1016/j.procs.2016.05.229.
4.
Liu Z., Song S. An embedded real-time finger-vein recognition system for mobile devices
// IEEE Transactions on Consumer Electronics. 2012. Vol. 58. P. 522-527.
D0I:10.1109/TCE.2012.6227456.
5.
Xie S., Fang L., Wang Z., Ma Z., Li J. Review of personal identification based on near
infrared vein imaging of finger // In Proceedings of the 2017 2nd International Conference
on Image, Vision and Computing (ICIVC). Chengdu, China, 2017. P. 206-213.
2
Kulkarni S., Raut R. D., Dakhole P. K. A novel authentication system based on hidden biometric trait // Procedia
Computer Science.
2016. Vol. 85. P. 255-262. URL:https://doi.org/10.1016/j.procs.2016.05.229.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 1 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
545
6.
Yang L., Yang G., Yin Y., Zhou L. A survey of finger vein recognition // In Proceedings
of the Chinese Conference on Biometric Recognition. Shenzhen, China, 2014; Springer:
Cham, Switzerland, 2014. P. 234-243.
7.
Lu Y., Yang G., Zhou L., Yin Y. Superpixel based finger vein roi extraction with sensor
interoperability // In Proceedings of the 2015 International Conference on Biometrics
(ICB). Phuket, Thailand, 2015. P. 444-451.
8.
Wang M., Tang D. Region of interest extraction for finger vein images with less
information losses // Multimedia Tools and Applications.
