335
“BINO VA INSHOOTLARNI QURISH VAISHLASH XAVFSIZLIGI” FANINING
ASOSIY MAZMUNI VA TARKIBIY QISMLARI.
Muradov Sirojiddin Husan o‘g‘li
Tog‘ayev Jamshid Xujamberdiyevich
Xujaqulov Abdulaziz Xakim o‘g‘li
Karimov Bohodir O‘ktam o‘g‘li
Siddiqova Madinabonu Asatilla qizi
Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti
“Mehnat muhofazasi va texnika xavfsizligi” kafedrasi o‘qituvchilari.
Qarshi, O‘zbekistan.
https://doi.org/10.5281/zenodo.11060160
Annotatsiya.
Ushbu maqolada, bino va inshootlar xavfsizligi, mamuriy binolarning
tuzilishi va ularga qo‘yilgan xavfsizlik talablari haqida mualliflarning nazariy,
ummumlashtiruvchi fikrlari keltirilgan. Maqola mehnat muhofazasi va texnika xavfsizligi
yunalishlari talablari, mehnat muhofazasi va xavfsizlik mutaxassislari hamda keng izlanuvchilar
uchun muljallangan.
Kalit so’zlar.
Kapital qurilish, material-texnik baza, qurilish konstruksiyalari, bino va
sun'iy inshootlar, samarali foydalanish, turarjoy binolari, jamoat, sanoat va qishloq xo'jalik
binolari, ko'priklar, katta hajmliimoratlar, quvurlar.
MAIN CONTENT AND COMPONENT PARTS OF THE SCIENCE "SAFETY OF
CONSTRUCTION OF BUILDINGS AND CONSTRUCTIONS".
Abstract.
In this article, the authors' theoretical and general opinions about the security of
buildings and structures, the structure of administrative buildings and the security requirements
imposed on them are presented. The article is intended for the requirements of labor protection
and technical safety directions, labor protection and safety specialists, and general readers.
Key words:
Capital construction, material and technical base, construction structures,
buildings and artificial structures, efficient use, residential buildings, public, industrial and
agricultural buildings, bridges, large-scale buildings, pipelines.
ОСНОВНОЕ СОДЕРЖАНИЕ И СОСТАВЛЯЮЩИЕ ЧАСТИ НАУКИ
«БЕЗОПАСНОСТЬ СТРОИТЕЛЬСТВА ЗДАНИЙ И СООРУЖЕНИЙ».
Аннотация.
В статье представлены теоретические и обобщающие мнения
авторов о безопасности зданий и сооружений, устройстве административных зданий и
336
требованиях безопасности, предъявляемых к ним. Статья предназначена для требований
направлений охраны труда и технической безопасности, специалистов по охране труда и
технике безопасности, а также широкого круга читателей.
Ключевые слова:
Капитальное строительство, материально-техническая база,
строительные конструкции, здания и искусственные сооружения, эффективное
использование, жилые дома, общественные, промышленные и сельскохозяйственные
здания, мосты, крупногабаритные сооружения, трубопроводы.
Kirish.
Kapital qurilish Respublikamiz xalq xo’jaligida muhim ahamiyatga ega. Har
qanday davlatning material-texnik bazasini yaratish kapital qurilishsiz tassavur qilib bo’lmaydi.
Qurilish konstruksiyalari - har qanday bino va sun'iy inshootlarni qurish, turarjoy binolari,
jamoat, sanoat va qishloq xo'jalik binolari, ko'priklar, katta hajmli imoratlar, quvurlar va
inshootlarning asosi hisoblanadi. Bino va inshootni qurish uchun sarflangan xarajatlarning asosiy
qismi konstruksiyalarga to'g'ri keladi.
Hozirgi kunda amalga oshirilayotgan katta hajmdagi kapital qurilislar, qurilish
konstruksiyalaridan samarali foydalanish rivojining juda tez jadallashuviga turtki bo'ldi -
konstruksiyalarning turlari va ulardan tayyorlanadigan xomashyolar to'xtovsiz takomillashib
bormoqda. Shu boisdan ularni hisoblash, loyihalash va tiklash usullari ham takomillashtirilmoqda.
Qurilish konstruksiyalarini hisoblashdan maqsad qurilishning samaradorligini oshirish,
uning konstruktiv sxemalarini ixchamlashtirish va konstruksiyalarni tiplashtirish asosida, iloji
boricha ko'proq tayyorligini oshirish bo'lsa, ikkinchisi - bu imoratlami raqobatbardosh, yuqori
sifatli, shinam va vazifaviy qulay bo'lishini ta'minlashdir. Shu tufayli mexanizatsiyalashtirilgan va
avtomatlashtirilgan texnologik arayonlarni qo'llash bilan bir qatorda qurilish maydonchalarida
bajariladigan ishlarga keng imkoniyatlar ochib berildi. Qurilish konstruksiyalari ularda
qo’llanadigan materiallariga ko’ra metalli (odatda po’latdan), g’isht-toshli, betonli va temirbetonli,
yog’och yoki plastmassali konstruksiyalarga bo’linadi.
XVI-XVII asrlarda bino va inshootlarni qurishda dastlab bog’lovchi unsur sifatida
foydalanildi, keyinchalik XVIII asrdan boshlab metallni qurilish konstruksiyasi sifatida
qo’llaniladi. Birinchi cho’yan ko’prik XVIII asrda (Angliyada 1779 yili va 1784 yili Rossiyada)
quriladi.
XIX asrda muayyan shakldagi metall buyumlarning ishlab chiqarilishi qurilishda
ishlatiladigan unsurlarini oqilona kesimlarini hosil qilinishiga sabab bo’ldi. Po’lat
konstruksiyalarining unsurlarini yig’ishda payvandlashni qo’llanilishi konstruksiyalarni ishlab
337
chiqarishda mehnat sarfini ancha kamayishiga va qurilishda keng miqyosda qo’llanilishiga olib
keldi.
XIX asrning o’rtalarida yangi material - temirbeton paydo bo’ldi, unda beton va metallning
maqbul mutanosiblikda ishlatiladi. O’sha davrda konstruksiyalarni hisobi paydo bo’ldi va
rivojlantirildi. Konstruksiyalarni hisoblashning ilmiy usullari doimo rivojlantirilib kelinmoqda.
Vazirlar Mahkamasining 2018-yil 31-iyul, 603-son qarori bilan tasdiqlangan “O’zbekiston
Respublikasi Qurilish vazirligi to’g’risida”gi NIZOM da quriulish vazirligi o’z vakolati doirasida
quyidagilarni amalga oshiradi:
-binolar, inshootlar va ularning alohida yelementlariga bo’lgan xavfsizlik talablarini,
shuningdek, bino va inshootlarning yenergiya samaradorligini oshirish bo’yicha chora-tadbirlarni
ishlab chiqadi;
-shaharsozlik faoliyatida mahsulotlar, ishlar va xizmatlar xavfsizligiga qo’yiladigan
majburiy talablarga taalluqli texnik jihatdan tartibga solish sohasida ishlar bajarilishini
ta’minlaydi;
-arxitektura, loyihalash va qurilish sohasida malakali kadrlarni tayyorlashga tizimli asosda
ko’maklashishni ta’minlaydi.
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining “Oʻzbekiston Respublikasi qurilish sohasini
modernizasiyalash, jadal va innovasion rivojlantirishning 2020—2025-yillarga moʻljallangan
strategiyasi toʻgʻrisida”gi farmoyish loyihasida ko’rsatilganidek, Oʻzbekistonda qurilish sohasini
modernizasiyalash, jadal va innovasion rivojlantirishning asosiy yoʻnalishlari sifatida quyidagilar
belgilangan:
-oʻqitishning zamonaviy va innovasion usullari qoʻllanishini hisobga olgan holda qurilish
yoʻnalishidagi kadrlarni tayyorlash, qayta tayyorlash va malakasini oshirishni tashkil qilish
tizimini takomillashtirish;
- qurilish obektlarida qurilish-montaj ishlarini bajarishda mehnat muhofazasi va xavfsizlik
texnikasiga boʻlgan talablarni kuchaytirish kabi dolzarb masalalar qo’yilgan.
“Loyiha-qidiruv hamda qurilish-pudrat tashkilotlarining faoliyati samaradorligini oshirish,
ular o’rtasida sog’lom raqobat muhitini shakllantirish maqsadida reyting tizimi yo’lga
qo’yilayapti. Bu bilan loyihalovchi va quruvchining ishi bino foydalanishga topshirilib, barcha
yutuq hamda kamchiliklarlar yuzaga chiqqach yemas, balki qurilish-montaj jarayonida baholab
boriladi. Bu to’g’risida 2020 yil 9 noyabrda Vazirlar Mahkamasining
699-sonli
“Loyiha-qidiruv
va qurilish-pudrat tashkilotlari reytingini hisoblash va yuritish tartibini joriy yetish chora tadbirlari
to’g’risida” gi qarori qabul qilindi. Ushbu me’yoriy hujjat asosida Loyiha-qidiruv va qurilish-
338
pudrat tashkilotlari reytingini hisoblash va yuritish tartibi to’g’risida nizom ham tasdiqlandi.”
Yendi qurilishlarning yelectron bazasi tuzilib tashkilotlarning reytingi ochiq va oshkoro tarzda
baholanib boriladi.
Ushbu ma’ruza matnlari Respublikamizda qurilish sohasidagi islohotlarni amalga oshirish
uchun
“
Bino, inshootlarni qurish va ishlash xavfsizligi
”
fanidan 5860100-“Hayotiy faoliyat
xavfsizligi” ta’lim yo’nalishi bo’yicha malakali bakalavrlar tayyorlash uchun mo’ljallangan
muhim manba bo’lib xizmat qiladi.
Qurilish-montaj ishlarini xavfsiz olib borish uchun montaj ishlari mutaxassislari bino va
inshootlarni asosiy hajmiy-rejaviy va konstruksiyaviy yechimlarini, ularda qo’llaniladigan metall
va temirbeton materiallarining fizik va mexanik xususiyatlarini bilishi, konstruksiyalarning
unsurlarini hisobiy sxemalarini va ularning zo’riqish holatini montaj jarayonida va ulardan
foydalanish davrida aniq tassovur eta bilishlari hamda, uncha murakkab bo’lmagan
konstruksiyalarning unsurlarni hisoblay olishlari kerak.
Oxirgi o’n yilliklarda sanoatning taraqqiy etishi davomida Respublikamizda qurilish
konstrusiyalari miqyosida texnikaviy o’sish kuzatildi. Sanoat bazasining kundan-kunga
rivojlanishi, materiallar va ashyolarning mustahkamlik xususiyati ortmoqda, yangi zamonaviy
kщrinishdagi konstruksiyalar chiqarilmoqda (sendvich panellar, KNAUF materiallari, turli xil
suvoq qorishmalar va qoplamalar va h.k.), ularning zavod sharoitda tayyorlanishi oshmoqda.
Temirbeton va fazoviy-strukturaviy konstruksiyalar keng miqyosda qo’llanilmoqda.
Fanining maqsadi qurilish konstruktsiyalarini hisoblash va konstruktsiyalash bo’yicha
malaka hosil qilish, meyyoriy hujjatlardan va boshqa texnik adabiyotlardan foydalanish. Bino va
inshoatlar loyihalanishida har xil konstruktsiyalarni qollash va konstrktiv echimlami,
konstruksiyalar tizimi asoslari bilan qurollantirish, konstruksiyalami qo’llashda mantiqiy fikrlash,
tasawur etish qobiliyatlarini rivojlantirish, bino va inshoatlarni avariya holatlami oldindan
belgilash va ulami bartaraf qilish chora-tadbirlariga tayyorgarlik ishlarini bajarish mahoratiga ega
bo’lish.
Xulosa
. Fanning vazifasi Respublikamizda va xorijda bunyod etilayotgan, yangi qurilish
yo’nalishlari bilan tanishtirish, qurilish materiallari xozirgi zamon talablariga javob berishi uchun
davlatimizda standartlash, sertifikatlash va metrologiya asoslari, ishlabchiqarish sohasidagi fan va
texnika yutuqlari, bino, inshoatlarni xavfsiz ekspluatasiya sharoitlarini ta’minlash haqida
tasawurga ega bo‘lishi, binolami qurish va barpo etishda loyihasidan foydalana olishi, arxitektura-
qurilish jarayonida atrof-muhitni muhofazalash ko’nikma va malakalarini hosil qilishdir.
339
Metall konstruksiyalari materialning yuqori darajada mustahkamligi evaziga kam xussiy
massasiga ega. Ularni maxsus zavodlarda tayyorlanishi va qurilish maydonida montaj qilinishi
uncha katta mehnat xarajatlarini talab qilmaydi. Ammo ularning zanglashga moyilligi foydalanish
davrida esa, davriy ravishda bo’yash ishlariga ko’p xarajatlarni talab etadi.
REFERENCES
1.
Маматов Ф. М., Шодмонов Г. Д. Обоснование конструктивной схемы
комбинированного агрегата для подготовки почвы к посеву бахчевых //European
research. – 2018. – №. 1 (35). – С. 10-14.
2.
Murtozevich M. F., Halilovich M. S., Dustmurodovich S. G. Dump ripper for soil protection
from water erosion //European science review. – 2018. – №. 7-8. – С. 245-246.
3.
Мирзаев Б. С., Мардонов Ш. Х., Шодмонов Г. Д. О качестве рыхления почвы
рыхлителем с рабочими органами наклонного типа //European research. – 2018. – №. 1
(35). – С. 15-18.
4.
Mamatov F. M., Mardonov S. H., Shodmonov G. D. DUMP RIPPER FOR SOIL
PROTECTION FROM WATER EROSION //European Science Review. – 2018. – №. 7-8.
– С. 245-246.
5.
Чуянов Д. Ш. и др. ПОЛИЗ ЭКИНЛАРИ ЭКИШ УЧУН ТУПРОҚНИ
ТАЙЁРЛАЙДИГАН КОМБИНАЦИЯЛАШГАН АГРЕГАТ КОРПУСЛАРИНИНГ
ПАРАМЕТРЛАРИ //Инновацион технологиялар. – 2021. – №. Спецвыпуск 1. – С. 146-
150.
6.
Шодмонов Ғ. Д., ўғли Хидиров М. Қ. АВТОТРАНСПОРТ ЧИҚИНДИ ГАЗЛАРИ
ЗАРАРЛИЛИГИНИ
КАМАЙТИРИШНИНГ
ЗАМОНАВИЙ
УСУЛЛАРИ
//INTERNATIONAL CONFERENCES. – 2022. – Т. 1. – №. 18. – С. 140-147.
7.
Чуянов Д. и др. КОМБИНАЦИЯЛАШГАН АГРЕГАТ ЮМШАТКИЧЛАРИНИНГ
ЎЗАРО ЖОЙЛАШИШИНИ АСОСЛАШ //Innovatsion texnologiyalar. – 2022. – Т. 1. –
№. 4. – С. 61-63.
8.
Shodmonov G., Xidirov M., Boymurodov S. AVTOMOBILLARNING ELEKTR VA
ELEKTRON JIHOZLARINI DIAGNOSTIKALASH //Академические исследования в
современной науке. – 2022. – Т. 1. – №. 20. – С. 57-61.
9.
Chuyanov D. et al. Parameters of slitter for embedding manure in soil for melon crops //E3S
Web of Conferences. – EDP Sciences, 2023. – Т. 401. – С. 04048.
340
10.
Чуянов Д. Ш., Шодмонов Г. Д. ОПРЕДЕЛЕНИЕ ОПТИМАЛЬНЫХ ПАРАМЕТРОВ
СТАЛКИВАТЕЛЯ НАВОЗА //Вестник науки и образования. – 2023. – №. 12 (143)-2.
– С. 5-9.
11.
Чуянов Д. Ш., Шодмонов Г. Д. ОБОСНОВАНИЕ ОСНОВНЫХ ПАРАМЕТРОВ
ЩЕЛЕВАТЕЛЯ ДЛЯ ЗАДЕЛКИ НАВОЗА //Educational Research in Universal Sciences.
– 2023. – Т. 2. – №. 14. – С. 1017-1023.
12.
Dostmurodovich G. S. ECONOMIC ANALYSIS OF FUNDS IN THE FIELD OF LABOR
PROTECTION //INTERNATIONAL JOURNAL OF EUROPEAN RESEARCH OUTPUT.
– 2024. – Т. 3. – №. 1. – С. 57-61.
13.
Dostmurodovich G. S. LABOR PROTECTION WHEN WORKING AT HEIGHTS
//International journal of advanced research in education, technology and management. –
2024. – Т. 3. – №. 1. – С. 31-38.
14.
Shodmonov G. “FAVQULODDA VAZIYATLAR VA FUQARO MUHOFAZASI”
FANING MAQSAD VA VAZIFALARI //Interpretation and researches. – 2024.
15.
Чуянов Д. Ш. и др. Полиз экинлари етиштиришда тупроққа ишлов бериш ва экишнинг
янги усули //Инновацион технологиялар. – 2021. – №. Спецвыпуск 2. – С. 53-56.
16.
Чуянов Д. Ш. и др. ПОЛИЗ ЭКИНЛАРИ ЕТИШТИРИШ УЧУН ЭНЕРГИЯ-
РЕСУРСТЕЖАМКОР ТЕХНОЛОГИЯ ВА МАШИНА //Инновацион технологиялар. –
2020. – №. Спецвыпуск. – С. 78-82.
17.
Маматов Ф. М., Чуянов Д. Ш., Шодмонов ҒД Э. М. И. Далаларни полиз экинлари экиш
учун тайёрлайдиган комбинациялашган агрегатнинг параметрларини асослаш
//Innovatsion texnologiyalar. –Қарши. – 2018. – №. 4. – С. 44-48.
18.
Mirzaev B. et al. Parameters of the soil-holding part of the slurry spreader //E3S Web of
Conferences. – EDP Sciences, 2023. – Т. 383. – С. 04016.
19.
Chuyanov D. S., Mamatov F. M., Shodmonov G. D. Main parameters of manure sealer //E3S
Web of Conferences. – EDP Sciences, 2023. – Т. 401. – С. 04031.
20.
Shodmonov G. D., Xidirov MQ Avtotransport chiqindi gazlari zararliligini kamaytirishning
zamonaviy usullari //International conference on innovative development of education. –
2022. – Т. 18. – С. 140-147.
21.
Mamatov F., Karimov A., Shodmonov G. Study on the parameters of bars of the potato
digger ploughshare //E3S Web of Conferences. – EDP Sciences, 2023. – Т. 434. – С. 03012.
341
22.
Chuyanov D., Shodmonov G. Energy-saving technology and machinery for growing melons
//International Journal of Innovations in Engineering Research and Technology. – 2020. –
№. 1. – С. 1-7.
23.
Shodmonov G. D. et al. MEHNAT MUHOFAZASI FANINING RIVOJLANISH TARIXI
VA BOSHQA FANLAR BILAN O ‘ZARO BOG ‘LIQLIGI //GOLDEN BRAIN. – 2024. –
Т. 2. – №. 3. – С. 149-153.
24.
Chuyanov D. et al. Traction resistance of the combined machine plough //E3S Web of
Conferences. – EDP Sciences, 2021. – Т. 264. – С. 04036.
25.
Мamatov F. et al. Potato digger with a digging workpart of the" Paraplaw" type //E3S Web
of Conferences. – EDP Sciences, 2023. – Т. 365. – С. 04021.
26.
Murtozevich M. F. et al. New technology and combined machine for preparing soil for
sowing gourds //European science review. – 2018. – №. 1-2. – С. 234-236.
27.
Chuyanov D. et al. Soil preparation machine parameters for the cultivation of cucurbitaceous
crops //IOP Conference Series: Materials Science and Engineering. – IOP Publishing, 2020.
– Т. 883. – №. 1. – С. 012122.
28.
Mirzaev B. et al. Combined machine for preparing soil for cropping of melons and gourds
//IOP Conference Series: Earth and Environmental Science. – IOP Publishing, 2019. – Т.
403. – №. 1. – С. 012158.
29.
ESHEV S. et al. EVALUATION OF THE INFLUENCE OF THE PHYSICAL
PROPERTIES OF BOUND SOILS ON THE WASHING PROCESS.
30.
Эшев С., Мурадов Н. К., Маматов Н. З. ИМИТАЦИОННОЕ МОДЕЛИРОВАНИЕ
ПРОЦЕССА ПЕРЕНОСА ГОМОГЕННОЙ СМЕСИ В ГИДРОМОРФНЫХ СРЕДАХ,
ОБУСЛОВЛЕННОГО ИЗМЕНЕНИЕМ УРОВНЯ ПОДЗЕМНЫХ ВОД //КОНТРОЛЬ
ПРОЦЕССОВ
ИЗМЕНЕНИЯ
ДАВЛЕНИЯ
ПОЧВЕННОЙ
ВЛАГИ
ДЛЯ
КОРРЕКТИРОВКИ РЕЖИМОВ ОРОШЕНИЯ И СНИЖЕНИЯ ПОТЕРЬ УРОЖАЕВ.
31.
Sobir E. et al. EVALUATION OF THE INFLUENCE OF THE PHYSICAL PROPERTIES
OF BOUND SOILS ON THE WASHING PROCESS //Universum: технические науки. –
2022. – №. 9-5 (102). – С. 18-22.
32.
Маматов Н. З., Рахимов О. Д. ИННОВАЦИОН ПЕДАГОГИК ТЕХНОЛОГИЯЛАР
ТАСНИФИ //INTERNATIONAL СONFERENCE ON LEARNING AND TEACHING. –
2022. – Т. 1. – №. 3. – С. 258-262.
342
33.
Eshev S. et al. SHO ‘RLANGAN BOG ‘LANGAN GRUNT NAMLIGINING
YUVILISHGA QARSHILIK QILISH TA’SIRINI BAHOLASH //Innovatsion
texnologiyalar. – 2023. – Т. 51. – №. 03. – С. 70-76.
34.
Mamatov N. PHYSICAL MODELING OF THE WASHING PROCESS OF CHANNELS
WITH LOW BINDING SOILS WITH SALINITY //Modern Science and Research. – 2024.
– Т. 3. – №. 1. – С. 1232-1238.
35.
Маматов Н. З. ИСТОЧНИКИ АЛЬТЕРНАТИВНОЙ ЭНЕРГИИ НА ОСНОВЕ
ОРГАНИКИ //Multidisciplinary and Multidimensional Journal. – 2024. – Т. 3. – №. 2. – С.
24-28.
36.
Mamatov N. Z. INNOVATIVE SOLUTIONS TO PROTECT WORKERS FROM
DANGEROUS GAS AND TOXIC SUBSTANCES IN HAZARDOUS INDUSTRY
ENTERPRISES //International journal of advanced research in education, technology and
management. – 2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 73-77.
37.
Маматов Н. З. К РАСЧЕТУ НЕРАЗМЫВАЮЩИХ СКОРОСТЕЙ ВОДНОГО
ПОТОКА ЗЕМЛЯНЫХ КАНАЛОВ В УСЛОВИЯХ СВЯЗНОГО ГРУНТА
//INTERNATIONAL JOURNAL OF EUROPEAN RESEARCH OUTPUT. – 2024. – Т. 3.
– №. 2. – С. 64-69.
38.
Маматов Н. З. ЗАЩИТА НАСЕЛЕНИЯ В МЕСТАХ ПРОВЕДЕНИЯ МАССОВЫХ
МЕРОПРИЯТИЙ //INTERNATIONAL JOURNAL OF EUROPEAN RESEARCH
OUTPUT. – 2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 70-79.
39.
Маматов Н., Мурадуллаев Ф. ЯНГИ ТАЪЛИМ ТИЗИМИДА ТАЛАБАЛАР
МУСТАҚИЛ ИШИНИ БАЖАРИШДГИ МУМММОЛАР //Interpretation and
researches. – 2024.
40.
Бердиев Ш. Ж., Маматов Н. З. Метод борьбы с просадками грунтов в южных регионах
Узбекистана //Инновационное развитие. – 2017. – №. 2. – С. 82-84.
41.
Эшев С. С. и др. БОҒЛАНГАН ГРУНТЛАРДАГИ БИРИКИШ КУЧИНИНГ ЎЗАН
ЮВИЛИШИГА ТАЪСИРИНИ БАҲОЛАШ //Инновацион технологиялар. – 2022. – Т.
3. – №. 3 (47). – С. 76-82.
42.
Мирзаев О. А., Маматов Н. З. Температурный расчет питающего цилиндра с упругим
элементом пневмомеханических прядильных машин //Science and Education. – 2023. –
Т. 4. – №. 12. – С. 294-304.
343
43.
Мирзаев О. А., Маматов Н. З. КОЛЕБАНИЯ СОСТАВНОГО ПИТАЮЩЕГО
ЦИЛИНДРА С СОПРОТИВЛЕНИЕМ ПРИ КРУЧЕНИИ //Educational Research in
Universal Sciences. – 2023. – Т. 2. – №. 14. – С. 120-124.
44.
Sobir E. et al. EVALUATION OF THE INFLUENCE OF THE PHYSICAL PROPERTIES
OF BOUND SOILS ON THE WASHING PROCESS //Universum: технические науки. –
2022. – №. 9-5 (102). – С. 18-22.
45.
Eshev S. S. et al. Evaluating the effect of cohesive strength on self-leaching in bonded soils
//International Journal of Advanced Research in Science, Engineering and Technology. –
2022. – Т. 9. – №. 8. – С. 19636-19641.
46.
Эшев С. С., Маматов Н. З., Бобомуродов Ф. Ф. ШЎРЛАНГАН КАМ БОҒЛАНГАН
ГРУНТЛАРНИНГ ФИЗИК-МЕХАНИК ХУСУСИЯТЛАРИНИ ТАДҚИҚОТ ЭТИШ
//ME’MORCHILIK va QURILISH MUAMMOLARI. – 2023. – Т. 2.
47.
Эшев С. С., Маматов Н. З., Эркинов С. Т. Мукимов. ДБ ШЎРЛАНГАН КАМ
БОҒЛАНГАН
ГРУНТЛАРНИНГ
ФИЗИК-МЕХАНИК
ХУСУСИЯТЛАРИНИ
ТАДҚИҚОТ ЭТИШ //International Journal of Education, Social Science & Humanities.
Finland Academic Research Science Publishers ISSN. – С. 2945-4492.
48.
Эшев С. С. и др. Неразмывающие скорости земляных каналов в связных грунтах
//Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences. – 2022. – Т. 2. –
№. 5. – С. 375-384.
49.
Khazratov A. N. et al. Influence of cohesion strength in cohesive soils onchannel bed erosion
//E3S Web of Conferences. – EDP Sciences, 2023. – Т. 410. – С. 05018.
50.
Mirzayev O. A., Urakov N. A., Mamatov N. Z. Proced vibrations of a composite chevron-
type feed cylindr with torsional resistance //JMEA journal of modern educational
achievements. – 2023. – Т. 11.
51.
Eshev S. et al. Critical flow velocities in cohesive saline soils //E3S Web of Conferences. –
EDP Sciences, 2021. – Т. 264. – С. 03071.
52.
Otabek M. et al. Dynamics And Stability Of A Composite Feed Cylinder In The Feeding
Area Of Rotor Spinning Machines //Journal of Pharmaceutical Negative Results. – 2023. –
С. 1152-1157.
53.
Eshev S. et al. Calculation of its dynamically stable cross-section in the steady motion of the
channel flow //AIP Conference Proceedings. – AIP Publishing LLC, 2023. – Т. 2612. – №.
1. – С. 050007.
344
54.
Eshev S. et al. Non-eroding speed of water flow of channels running in cohesive soils //IOP
Conference Series: Materials Science and Engineering. – IOP Publishing, 2021. – Т. 1030.
– №. 1. – С. 012131.
55.
Eshev S. et al. The beginning of the movement of bottom sediments in an unsteady flow
//E3S Web of Conferences. – EDP Sciences, 2021. – Т. 263. – С. 02042.
56.
Otabek M. et al. Dynamics And Stability Of A Composite Feed Cylinder In The Feeding
Area Of Rotor Spinning Machines //Journal of Pharmaceutical Negative Results. – 2023. –
С. 1152-1157.
57.
Рахимов О. Д., Тогаев Ж. Х., Хужакулов А. Х. У. Усовершенствованный кормонасос
для фермерских хозяйств //Academy. – 2019. – №. 6 (45). – С. 25-27.
58.
Рахимов О. Д. Тогаев ЖХ, Хужакулов АХ Усовершенствованный кормонасос для
фермерских хозяйств //Москва. Журнал «Academy. – 2019. – Т. 6. – С. 45.
59.
Rakhimov O. D., Togaev Z. K., Khuzhakulov A. K. Improved feed pump for farms
//Akademy. – 2019. – Т. 6. – №. 45. – С. 25-27.
60.
Жураев М. Н. и др. Кластер тармоқлари учун автомобил транспортида ташиш
жараёнларини бошқариш моделларини шакллантириш //O'zbekistonda fanlararo
innovatsiyalar va ilmiy tadqiqotlar jurnali. – 2023. – Т. 2. – №. 19. – С. 1318-1323.
61.
Тоғаев Ж. Х., Жураев М. Н., Назарова В. Ҳ. АВТОМОБИЛ ТРАНСПОРТИДА ОЗИҚ-
ОВҚАТ МАҲСУЛОТЛАРИНИ ТЕРМИНАЛ ТАШУВЛАР АСОСИДА ЕТҚАЗИБ
БЕРИШНИ
ТАКОМИЛЛАШТИРИШ
//O'ZBEKISTONDA
FANLARARO
INNOVATSIYALAR VA ILMIY TADQIQOTLAR JURNALI. – 2023. – Т. 2. – №. 19. –
С. 1143-1151.
62.
Hamroyev O., Togaev J., Keldiyorov R. N. Installation for testing the ability of oil-oxidizing
microorganisms //E3S Web of Conferences. – EDP Sciences, 2023. – Т. 417. – С. 02015.
63.
Zhuraev M., Togaev J., Yusufkhonov Z. Management of consumers needs for volume of
transportation, taking into account the probable nature //E3S Web of Conferences. – EDP
Sciences, 2023. – Т. 401. – С. 01066.
64.
Сарвирова Н. С., Саматов Г. А., Тогаев Ж. ИННОВАЦИОННОЕ РАЗВИТИЕ В
АГРОЛОГИСТИКЕ //Актуальные проблемы экономики и управления на
предприятиях машиностроения, нефтяной и газовой промышленности в условиях
инновационно-ориентированной экономики. – 2020. – Т. 1. – С. 175-185.
65.
Жураев М. Н., Тогаев Ж. Х. МЕТОДИКА ЭФФЕКТИВНОГО РАСПРЕДЕЛЕНИЯ
ПРОВОЗНЫХ ВОЗМОЖНОСТЕЙ АВТОТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ НА
345
РАДИАЛЬНЫЕ МАРШРУТЫ //Актуальные проблемы экономики и управления на
предприятиях машиностроения, нефтяной и газовой промышленности в условиях
инновационно-ориентированной экономики. – 2020. – Т. 1. – С. 116-124.
66.
Норбаев
Э.
Қ.,
Тоғаев
Ж.
Х.
ОЗИҚА
УЧУН
ТЕХНИКАЛАРДАН
ФОЙДАЛАНИШДАГИ ҲАРАЖАТЛАР УЛУШИ //ББК 1 E91. – 2019. – С. 131.
67.
Норбаев
Э.
Қ.,
Тоғаев
Ж.
Х.
ОЗИҚА
УЧУН
ТЕХНИКАЛАРДАН
ФОЙДАЛАНИШДАГИ ҲАРАЖАТЛАР УЛУШИ //EurasiaScience. – 2019. – С. 131-
133.
68.
Махматкулов Н. И. и др. КРИТЕРИИ ПОЖАРООПАСНОСТИ ОБЪЕКТОВ И
РАСЧЕТ ВРЕМЕНИ ЭВАКУАЦИИ ЛЮДЕЙ ПРИ ЧРЕЗВЫЧАЙНЫХ СИТУАЦИЯХ
//Теоретические и прикладные вопросы комплексной безопасности: Материалы. –
2019. – С. 90.
69.
Шоназаров Ж. У., Хужакулов А. Х. ТВОРЧЕСКАЯ И ИННОВАЦИОННАЯ
ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ БУДУЩЕГО ПРЕПОДАВАТЕЛЯ И СПОСОБЫ ДОСТИЖЕНИЯ
ПРОФЕССИОНАЛЬНЫХ НАВЫКОВ //Вестник науки.
– 2020. – Т. 1. – №. 12. – С. 55-60.
70.
Khujaqulov A. K. ANALYSIS OF RADIOACTIVE DAMAGE TO SURFACES AND
INDIVIDUALS //Innovative Development in Educational Activities. – 2023. – Т. 2. – №.
18. – С. 145-149.
71.
Xakim o‘g‘li X. A. UMUMKASBIY FANLARNI O ‘QITISH ORQALI TALABALAR
TOMONIDAN
SHAKLLANADIGAN
TADQIQOTCHILIK
QOBILIYATLARI
//INNOVATION IN THE MODERN EDUCATION SYSTEM. – 2023. – Т. 3. – №. 35. –
С. 321-326.
72.
Xakim o’g’li X. A. SANOAT KORXONALARIDAN CHIQAYOTGAN ZARARLI
GAZLARNING
SANOAT
RAYONLARIDA
YASHOVCHI
AHOLINING
SALOMATLIGIGA TA’SIRI //IJODKOR O'QITUVCHI.
– 2024. – Т. 3. – №. 36. – С. 28-31.
73.
Норбаев Э. К., Хужакулов А. Х. У. Доля затрат на эксплуатацию техники для
подготовки кормов //Life Sciences and Agriculture. – 2020. – №. 4. – С. 21-24.
74.
Berdimuratov P. et al. Seeder of exact seeding of seeds of cotton on the crest with drip
irrigation //E3S Web of Conferences. – EDP Sciences, 2021. – Т. 264. – С. 04044.
75.
Хужакулов А. Х. У. Использование серы в сельском хозяйстве Узбекистана и
обучение требованиям безопасности //Проблемы науки.
– 2021. – №. 6 (65). – С. 96-102.
346
76.
Rashidov N. S. et al. Stepped plow with cutting disc for tillage of sloping fields //IOP
Conference Series: Earth and Environmental Science. – IOP Publishing, 2022. – Т. 1076. –
№. 1. – С. 012023.
77.
Каримов С. М. и др. Нормативно-правовая база в области гражданской защиты в
Республике Узбекистан //Теоретические и прикладные вопросы комплексной
безопасности: Материалы. – 2019. – С. 36.
78.
Rakhimov O. et al. Methodology for using forsight technology in training future ecologists
in Uzbekistan //E3S Web of Conferences. – EDP Sciences, 2023. – Т. 462. – С. 03048.
79.
Xakim o‘g‘li X. A. MUHANDISLIK YO ‘NALISHI TALABALARING UMUMKASBIY
TAYYORGARLIGIGA QO ‘YILGAN TALABLAR //PROSPECTS AND MAIN
TRENDS IN MODERN SCIENCE. – 2023. – Т. 1. – №. 6. – С. 60-63.
80.
Рахимов О. Д. и др. Неиспользуемые возможности: дистанционного образования в
Узбекистане //Научный журнал. – 2021. – №. 3 (58). – С. 72-75.
81.
Рахимов О. Д. и др. НЕИСПОЛЬЗУЕМЫЕ ВОЗМОЖНОСТИ: ДИСТАНЦИОННОГО
ОБРАЗОВАНИЯ В УЗБЕКИСТАНЕ.
82.
Хужакулов А. Х. Значение инновационных технологий в организации
самостоятельной работы студентов в системе высшего образования //Вестник науки.
– 2023. – Т. 2. – №. 4 (61). – С. 113-117.
83.
Xujaqulov A. X. O. G. L. Muhandislik ta’lim yo’nalishi talabalarini kasbiy tanlovga ta’sir
etuvchi omillar //Science and Education. – 2023. – Т. 4. – №. 12. – С. 493-496.
84.
Dustkabilovich R. O. et al. Modern lectures and methods of organizing problematic lectures
//Проблемы науки. – 2020. – №. 2 (50). – С. 46-49.
85.
Muradov S., Xujaqulov A., Eshmuxamedov L. ORGANIZING TRAINING ON THE
CAUSES OF EMERGENCY SITUATIONS, CHARACTERISTICS AND ACTION AT
THE FOCUS OF INJURY //Modern Science and Research.
– 2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 247-264.
86.
АSHUROVA L. ПРОБЛЕМЫ СОВРЕМЕННОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ
//ПРОБЛЕМЫ СОВРЕМЕННОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ Учредители: Олимп. –
С. 41-46.
87.
Shomurotov B. H., Boyirov Z. R., Ashurova L. ANALYSIS OF DEVELOPMENTAL
EDUCATION MODELS //Проблемы науки. – 2020. – №. 11. – С. 86-90.
88.
Laylo A. ISHLAB CHQARISH XONALARI HAVOSINI OPTIMALLASHTIRISH
UCHUN KONDITSIONER USKUNASINING ISHINI QIYOSIY TAHLIL QILISH VA
347
UNI MODELLASHTIRISH //Sanoatda raqamli texnologiyalar/Цифровые технологии в
промышленности. – 2023. – Т. 1. – №. 1. – С. 184-192.
89.
Ashurova L. ZILZILA, KELIB CHIQISH SABABLARI VA OQIBATLARI //GOLDEN
BRAIN. – 2024. – Т. 2. – №. 1. – С. 423-431.
90.
Ashurova L., Uralov M. «BINO VA INSHOOTLAR XAVFSIZLIGI» FANINI O
‘QITISHNING BA’ZI JIHATLARI //Interpretation and researches. – 2024.
91.
Anisimov K. V. et al. Phenomenon of market economy: business concepts of innovations in
theoretical and practical solutions. – 2022.
92.
Рахимов О. Д., Файзиева Ш. Ш., Ашурова Л. Форсайт как технология
прогнозирования развития применения цифровых технологий в секторе высшего
образования Узбекистана //Феномен рыночного хозяйства: от истоков до наших дней.
Институты развития и информационные технологии в инновационных решениях. –
2022. – С. 167-175.
93.
Husanovich S. B., Ravshanovich B. Z., Laylo А. ANALYSIS OF DEVELOPMENTAL
EDUCATION MODELS //Проблемы науки. – 2020. – №. 11 (59). – С. 86-90.
94.
Rakhimov O. D., Sh F. S., Ashurova L. Foresight as a technology for forecasting the
development of the use of digital technologies in the higher education sector of Uzbekistan
//The phenomenon of market economy: from the origins to the present day. Development
institutions and information technologies in innovative solutions. – 2022. – С. 167-175.
95.
Ashurova L. ON THE TECHNOLOGY FOR THE DEVELOPMENT OF SCIENTIFIC
AND CREATIVE ACTIVITY IN STUDENTS //Innovative Development in Educational
Activities. – 2023. – Т. 2. – №. 23. – С. 294-298.
96.
Ashurova L. METHODOLOGY OF USING TELECOMMUNICATION STUDY
PROJECTS IN INDEPENDENT EDUCATION //Educational Research in Universal
Sciences. – 2023. – Т. 2. – №. 17. – С. 135-140.
97.
Rakhimov О., Аshurova L., Artikbekova F. Hydraulic transport in small livestock farms
//E3S Web of Conferences. – EDP Sciences, 2021. – Т. 274. – С. 03003.
98.
Rakhimov O. et al. Methodology for using forsight technology in training future ecologists
in Uzbekistan //E3S Web of Conferences. – EDP Sciences, 2023. – Т. 462. – С. 03048.
99.
Rakhimov O. D., Ashurova L. THE MAIN FACTORS AND CRITERIA OF QUALITY
EDUCATION //GOLDEN BRAIN. – 2023. – Т. 1. – №. 31. – С. 163-169.
100.
Рахимов О. Д., Эшмухамедов Л. М., Ашурова Л. МУСТАҚИЛ ТАЪЛИМНИ
РАҚАМЛИ ТЕХНОЛОГИЯЛАР АСОСИДА ТАШКИЛ ЭТИШ ТЕХНОЛОГИЯСИ:
348
Рахимов Октябр Дусткабилович, Қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти
“Экология ва меҳнат муҳофазаси” кафедраси профессори Эшмухамедов Латиф
Маҳмаюсуфович, Қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти “Экология ва меҳнат
муҳофазаси” кафедраси ассистенти Ашурова Лайло, Қарши муҳандислик-иқтисодиёт
институти “Экология ва меҳнат муҳофазаси” кафедраси ассистенти //Образование и
инновационные исследования международный научно-методический журнал. – 2022.
– №. 6.
101.
Rakhimov O. D., Kh M. Y., Ashurova L. Initial foresight studies in the higher education
system of Uzbekistan //Modern education (Uzbekistan).–2021. – 2021. – Т. 4. – №. 101. –
С. 16-22.
102.
Рахимов О. Д., Манзаров Ю. Х., Ашурова Л. Ўзбекистон олий таълим тизимида
дастлабки форсайт тадқиқотлар //Современное образование (Узбекистан). – 2021. –
№. 4 (101). – С. 16-22.
103.
Dustkobilovich R. O., Laylo А. Types of modern lectures in higher education, technology
of their design and organization //Проблемы современной науки и образования. – 2020.
– №. 12-1 (157). – С. 41-46.
104.
Karimov B., qizi Nishonova S. C. MEHNATNI MUHOFAZA QILISHNING MAQSAD
VA VAZIFALARI //Educational Research in Universal Sciences. – 2023. – Т. 2. – №. 16
SPECIAL. – С. 482-486.
105.
Karimov B. MEHNAT MUHOFAZASI VA TEXNIKA XAVFSIZLIGI” TA’LIM YO
‘NALISHINING FAOLIYAT OB’EKTLARI VA ISH SOHALARI TO ‘G ‘RISIDA
TUSHUNCHA //Educational Research in Universal Sciences. – 2023. – Т. 2. – №. 16. – С.
487-489.
106.
Eshmuxamedov L. M. et al. LABOR PROTECTION IMPROVE WORKING
CONDITIONS, INCREASE EMPLOYEES’PRODUCTIVITY, IMPLEMENTATION OF
REST REGIME //Educational Research in Universal Sciences. – 2023. – Т. 2. – №. 3
SPECIAL. – С. 1161-1166.
107.
Shodmonov G. D. et al. MEHNAT MUHOFAZASI FANINING RIVOJLANISH TARIXI
VA BOSHQA FANLAR BILAN O ‘ZARO BOG ‘LIQLIGI //GOLDEN BRAIN. – 2024. –
Т. 2. – №. 3. – С. 149-153.
108.
Bahodir O‘ktam o‘g K. et al. ELEMENTS OF THE MANAGEMENT SYSTEM OF
INDUSTRIAL
SAFETY,
LABOR
PROTECTION
AND
ENVIRONMENTAL
349
PROTECTION AT THE" UZBEKISTAN GTL" PLANT //International journal of advanced
research in education, technology and management. – 2023. – Т. 2. – №. 11.
109.
Karimov, B. O. o‘g‘li, & Yusupov , B. I. o‘g‘li. (2023). CLASSIFICATION OF
DANGEROUS AND HARMFUL FACTORS IN UZBEKISTAN GTL" FACTORY.
GOLDEN
BRAIN,
1(29),
133–137.
Retrieved
from
https://researchedu.org/index.php/goldenbrain/article/view/5097
110.
Muradov S. et al. EMERGENCY EPIDEMIOLOGICAL, EPIZOOTIC AND
EPIPHYTOTIC SITUATIONS. PARTICULARLY DANGEROUS INFECTIONS THAT
CAUSE CONTAGIOUS AND COMMON DISEASES //Modern Science and Research. –
2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 52-89.
111.
Muradov S. et al. STANDARDS OF SAFETY REQUIREMENTS FOR PRESSURE
CABINETS, APPARATUS AND GAS EQUIPMENT //Modern Science and Research. –
2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 159-180.
112.
Muradov S. et al. EMERGENCY EPIDEMIOLOGICAL, EPIZOOTIC AND
EPIPHYTOTIC SITUATIONS. PARTICULARLY DANGEROUS INFECTIONS THAT
CAUSE CONTAGIOUS AND COMMON DISEASES //Modern Science and Research. –
2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 52-89.
113.
Muradov S., Xujaqulov A., Eshmuxamedov L. ORGANIZING TRAINING ON THE
CAUSES OF EMERGENCY SITUATIONS, CHARACTERISTICS AND ACTION AT
THE FOCUS OF INJURY //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 247-
264.