ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
146
TOG‘ KON SANOATINING ATROF - MUHITGA TA’SIRI
Shavkat Azizov
Madinabonu Siddiqova
Sirojiddin Muradov
Tog‘-kon ishlab chiqarishining tabiiy muhitga ta’sir qilish manbalari ochiq va yer osti kon
ishlari, qayta ishlash korxonalari, chiqindixonalar va chiqindilarni saqlash havzalari va boshqalar
hisoblanadi. Bu ta’sir ko‘lami korxonaning ishlab chiqarish quvvati bilan belgilanadi.
Foydalaniladigan asbob - uskunalarning holati, texnologik jarayonlarning mukammalligi,
texnologik intizom darajasi, tog‘ - kon, yer uchastka-larining hajmi, geografik, iqlim sharoiti va
boshqa omillar. Va umuman olganda, tog‘-kon sanoati korxonalari atrof-muhitga sezilarli ta’sir
ko‘rsatsa ham, alohida tog‘-kon sanoati korxonalarining ta’siri geografik jihatdan nisbatan
cheklangan.
Shunday qilib, hozirgi sharoitda tog‘ ekologiyasining obyekti tabiiy kon - sanoat majmuasi
hisoblanadi.
Hududiy kon - sanoat majmuasi ostida yakuniy milliy xo‘jalik maqsadlarining elementlari
bo‘lgan, yaqin barqaror ishlab chiqarish va texnologik aloqalar bilan bir butunga birlashgan va
aniq natijalarga erishishda ishtirok etuvchi foydali qazilmalar konlarini ishlatuvchi turli
tarmoqlarning korxonalari va ishlab chiqarishlari majmui tushuniladi.
“Tabiiy tog‘ – kon - sanoat majmuasi deganda, tabiiy, moddiy va mehnat resurs-laridan
iqtisodiy jihatdan samarali foydalanish va ularning ta’sirini minimallashtirish imkonini beradigan
boshqa sanoat korxonalarini (shu jumladan, xalq xo‘jaligining boshqa tarmoqlarini) kon korxonasi
atrofida birlashtirish tushunilishi kerak.
Tabiiy kon - sanoat majmuasining ishlab chiqarish faoliyatini ta’minlashning eng samarali
tashkiliy yechimi ochiq aktsiyadorlik jamiyatini tashkil etish bo‘lib, uning tarkibiga shuba
aktsiyadorlik jamiyatlari kiradi. Tegishli faoliyat sohalari - ko‘mir qazib olish, elektr energiyasi
ishlab chiqarish, chiqindilarni qayta ishlash va boshqalar.
Tog‘larda qazish ishlarining barcha usullari biosferaga ta’sir qilish bilan tavsiflanadi, uning
deyarli barcha elementlariga ta’sir qiladi ya’ni suv va havo havzalari, yer, yer osti boyliklari,
o‘simlik va hayvonot dunyosi.
Bu ta’sir birinchidan kelib chiqadigan to‘g‘ridan - to‘g‘ri va bilvosita bo‘lishi mumkin.
Bilvosita ta’sirni taqsimlash zonasining (II zona) o‘lchamlari to‘g‘ridan - to‘g‘ri ta’sirni
lokalizatsiya zonasining (I zona) o‘lchamlaridan sezilarli darajada oshadi va II zonaga
biosferaning bevosita ta’sir etuvchi elementiga emas, balki boshqa elementlar ham kiradi.
Tog‘-kon ishlab chiqarish jarayonida bo‘shliqlar hosil bo‘ladi va tez o‘sib boradi, kon
ishlari, tog‘ jinslari va qayta ishlash chiqindilari bilan bezovtalanadi va unumsiz sirtlarni
ifodalaydi, uning salbiy ta’siri atrofdagi hududlarga ta’sir qiladi.
Konning drenajlanishi hamda yer usti suv havzalari va suv oqimlariga drenaj va chiqindi
suvlarning (mineral qayta ishlash chiqindilari) quyilishi tufayli kon hududida gidrologik sharoit,
yer osti va yer usti suvlarining sifati keskin o‘zgaradi. Atmosfera chang va gaz, uyushgan va
uyushmagan chiqindilar va turli manbalardan, jumladan, konlar, chiqindixonalar, qayta ishlash
sexlari va fabrikalar tomonidan ifloslangan.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
147
Biosferaning ushbu elementlariga kompleks ta’sir qilish natijasida o‘simliklarning o‘sishi,
hayvonlarning yashash joylari va inson hayoti uchun sharoit sezilarli darajada yomonlashmoqda.
Kon qazishning obyekti va ekspluatatsion asosi bo‘lgan yer qa’ri ishlab chiqarish eng katta
ta’sirga duchor bo‘ladi. Yer qaʼri biosferaning yaqin kelajakda tabiiy ravishda yangilanish
qobiliyatiga ega boʻlmagan elementlariga tegishli boʻlganligi sababli ularni muhofaza qilish ilmiy
asoslangan va iqtisodiy asoslangan to‘liqlik va foydalanishning murakkabligini taʼminlashni oʻz
ichiga olishi kerak.
Tog‘-kon sanoatining biosferaga ta’siri xalq xo‘jaligining turli tarmoqlari va katta ijtimoiy
- iqtisodiy ahamiyatga ega. Shunday qilib, yerga bilvosita ta’sir bilan bog‘liq yer osti suvlarining
holati va rejimining o‘zgarishi, atmosferaga chiqindilardan chang va kimyoviy birikmalarning,
shuningdek, shamol va suv eroziyasi mahsulotlarining cho‘kishi tog‘ - kon sanoatining ta’sir
zonasidagi yerlar sifatining yomonlashishiga olib keladi. Bu tabiiy o‘simliklar, yovvoyi
hayvonlarning migratsiyasi va sonining kamayishi, qishloq, o‘rmon, chorvachilik va
baliqchilikning mahsuldorligining pasayishi olib keladi.
Tog‘-kon sanoati biosferaga eng keng ta’sir ko‘rsatadi, uning deyarli barcha elementlariga
ta’sir qiladi. Shu bilan birga, faoliyatning ayrim turlarining biosferaning alohida elementlariga
ta’siri kuchliroqdir.
Mahalliy va xorijiy fan va texnika rivojlanishining hozirgi bosqichida qattiq foydali
qazilmalar konlari oʻzlashtirilmoqda. Asosan uchta usulda: ochiq (fizik va texnik ochiq
geotexnologiya), yer osti (fizik va texnik yer osti geotexnologiyasi) va quduqlar orqali (fizikaviy
va kimyoviy geotexnologiya). Kelajakda suv ostida qazib olish katta istiqbolga ega.
Yer osti qazilma boyliklarni ochiq usulda qazib olish atrof - muhitga eng katta ta’sir
ko‘rsatadi, geotexnologik qazib olish esa eng kam ta’sir qiladi.
Tog‘ - kon sanoati havoning ikki xil ifloslanishiga olib keladi: chang va gaz bilan
ifloslanishi. Tashlama miqdori, ularning hajmi va moddiy tarkibi ifloslanish manbalari bilan
belgilanadi.
Atmosfera havosining ifloslanishida qayta ishlash zavodlari va qazib olingan foydali
qazilmalarni qayta ishlash sexlari, qoldiq havzalari va loy omborlari muhim rol o‘ynaydi.
Aniqlanishicha, tog‘-kon sanoati korxonalari hududida atmosfera havosining ifloslanishi
foydali qazilmalar konlarini o‘zlashtirishning iqlimiy va tog‘ - geologik sharoitlariga, kon ishlari,
chiqindixonalar va boshqa texnogen tuzilmalar parametrlariga hamda ularning joylashuviga
nisbatan bog‘liqligi aniqlangan.
Quruq kontinental iqlim sharoitida, ayniqsa kuchli shamollar bilan atmosferaning sirt
qatlamlariga kirib borishi va ularga chang va gazning harakatlanishini kuchaytirish uchun sharoit
yaratiladi. Bunday sharoitda chang va gaz chiqindilarining kuchayishiga quyidagilar yordam
beradi: qazib olingan jinslar va minerallarning buzilgan va eroziyalangan sirtlarini quritish, tog‘
jinslari va minerallarning massivda ham, vayron bo‘lgan holatda ham o‘z - o‘zidan yonishini
kuchaytirish. Shuni hisobga olish kerakki, yonish jarayonida tog‘, tog‘ jinslari vayron bo‘ladi,
shamol eroziyasiga osongina duchor bo‘lgan nozik dispers fraktsiyalar hosil bo‘ladi. Bu havodagi
changning yanada ko‘payishiga, uning yonish va oksidlanish mahsulotlari shaklida to‘plangan
zaharli moddalar bilan ifloslanishiga yordam beradi.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
148
Uyushmagan (tarqalgan) va uyushgan (konsentrlangan) chiqindilar yoki atmosferaga
tashlamalar ajratiladi. Uyushmagan guruhga quyidagilar kiradi: yer yuzasining buzilgan
maydonlarining shamol eroziyasi (deflyatsiyasi) bilan aniqlangan, shu jumladan ochiq konlar,
chiqindilar, omborlar, qoldiqlar va loy chiqindilari; burg‘ulash va portlatish ishlari, qazib
olinadigan foydali qazilmalar omborlarida qazish, tashish, yuklash va tushirish operatsiyalari va
boshqalar paytida tog‘ - kon sanoatining butun texnologik zanjiri bo‘ylab kimyoviy gaz
chiqindilari.
Qochqin tashlama manbalari tarqalgan nisbatan katta maydonlarda. Ularning joylashuvi va
parametrlari (maydoni, hajmlari) vaqt va makonda aniqlanishi mumkin. Bir qator
tashkillashtirilmagan chang va gaz chiqindilarining manbalari davriy ta’sirga ega. Ushbu
davriylik, shuningdek, chang va gaz chiqindilarining intensivligi tabiiy va iqlim sharoitlariga
(shamol tezligi, yog‘ingarchilik miqdori va chastotasi, havo harorati, qor qoplamining qalinligi va
boshqalar), chang va gaz chiqindilari manbalarining shamol ko‘tarilishiga nisbatan joylashishi.
Allaqachon shamol tezligi 2 m/s bo‘lgan quruq chang texnogen tuzilmalar yuzasidan uchib ketib,
ancha masofalarga tashiladi.
Atmosfera ifloslanishining kuchli manbalaridan biri texnologik sabablarga ko‘ra
aniqlangan davriy harakat – karyerda katta portlash. Atmosferaga chiqadigan chang va gazlar
miqdori portlatilgan jinslar hajmiga va portlovchi moddalar miqdoriga bog‘liq. Katta portlashlar
paytida chang va gaz buluti hosil bo‘ladi hajmi 15-20 mln.m
3
. Tashlama balandligi yuzlab metrga
yetadi. Portlash joyidan ancha masofaga chang va gaz buluti tarqaladi. Krivoy Rog temir rudasi
havzasi karyerlarida katta portlashlar paytida bir soat ichida 1-1,5 km masofada havodagi chang
kontsentratsiyasi 6-10 mg/m
3
ni tashkil etadi, bu maksimal darajadan 15-20 marta yuqoridir.
Turli foydali qazilma konlaridagi karyerlar hududlarida havo holatini o‘rganish shuni
ko‘rsatdiki, kuchli portlashlar paytida hosil bo‘lgan chang va gaz bulutidan 1-4 soat ichida 2-4 km
radiusda, 200 dan 500 tonnagacha mayda chang tarqalgan bo‘lib, 93,6-99,6% hajmi 5 mikrondan
kam bo‘lgan zarrachalarni o‘z ichiga oladi. Katta miqdordagi mayda chang portlatish teshiklarini
burg‘ilashda (93,3% gacha) va tosh massasini yuklashda (98,4% gacha) hosil bo‘ladi.
Atmosfera changining asosiy manbalaridan biri tog‘ - kon ishlarida ichki karyer yo‘llari
qo‘llaniladi. Hisob-kitoblarga ko‘ra, ularning chang hosil bo‘lishiga “hissasi” ba’zi hollarda
karyerlarning umumiy chang balansining 80-90% ga yetadi. Karyer yo‘llari hududida havo
changining miqdori o‘rtacha 100 mg/m
3
ni tashkil qiladi.
Ma’lumotlarga ko‘ra, har yili yer osti konlaridan 0,2 million tonnaga yaqin chang yer
atmosferasiga kiradi. Uyushmagan va uyushgan manbalardan havo oqimlari bilan olinadi keyin
tuproq va suvlarga chang tushadi va ularni ifloslantiradi.
Zaharli moddalarni o‘z ichiga olgan chang ayniqsa xavflidir: birinchi navbatda simob,
qo‘rg‘oshin, mishyak, selen, keyin kadmiy, nikel, molibden, rux, marganets, vanadiy, berilliy,
tellur va boshqalar.
Atmosfera havosini ifloslantiruvchi gazlarning katta qismi yer ostidan qazib olinadi. Har
xil shamollatish shaxtalari va inshootlari orqali atmosferaga zaharli gazlar chiqariladi: karbonat
angidrid, metan, aromatik uglevodorodlar, oltingugurt dioksidi, uglerod disulfidi va boshqa
ifloslantiruvchi moddalar. Mutaxassislarning fikriga ko‘ra, dunyoning turli mamlakatlaridagi 4
mingga yaqin konlardan yiliga 2 milliard tonna ko‘mir qazib olinadi.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
149
Bunda 27 milliard m
3
ga yaqin metan (CH
4
) va 16,8 milliard m
3
karbonat angidrid (CO
2
)
ajralib chiqadi. Atmosfera havosining zararli gazlar bilan kuchli ifloslanish manbalariga
karyerlarning yongʻin bilan qoplangan maydonlari, chiqindi uyumlari va chiqindixonalar kiradi.
Bunda ajralib chiqadigan gazlar zararli zaharli moddalar - uglerod, oltingugurt, azot va
boshqalar oksidlarining yuqori konsentratsiyasi bilan ajralib turadi. Yonayotgan tog‘ jinslari 1
tonna jinsga yiliga 5,3 dan 22,6 kg gacha uglerod oksidi chiqaradi. Tog‘ jinslari va chiqindi
uyumlarining o‘z-o‘zidan yonishi ko‘mir konlariga ko‘proq xosdir, bu yerda mineral uchuvchan
moddalarning 20% dan ortiq chiqishi va oltingugurt miqdori 3% dan ortiq bo‘lgan. Aniqlanishicha,
bunday tog‘ jinslarining o‘ziga xos yuzasidan gazlar chiqishi soatiga 180 m
3
ga yetadi.
Havoni himoya qilish choralari. Ular ikki guruhga bo‘lingan:
konchilik korxonasi hududidagi havo havzasida vaziyatni yaxshilashga yordam beradi;
bevosita havo ifloslanishining oldini olishga qaratilgan
Birinchi guruhga quyidagilar kiradi:
hududning tabiiy-iqlim sharoitlarini, birinchi navbatda, shamol ko‘tarilishini,
shuningdek, yerlarning muntazam ravishda buzilishi va tiklanishini hisobga olgan holda, chang va
gaz chiqindilari manbalarini - tog‘- kon obyektlarini joylashtirishni nazarda tutuvchi hududiy
rejalashtirish tadbirlari;
texnogen tuzilmalar parametrlarini optimallashtirish yo‘li bilan eroziyaga uchragan
texnogen yuzalar maydonini qisqartirish bo‘yicha chora-tadbirlar: ochiq shaxtalar, turli xil
chiqindixonalar, shu jumladan chiqindilar uyumlari, qoldiqlar, mineral xom ashyo omborlari va
boshqalar;
buzilgan yerlarni xalq xo‘jaligida foydalanish uchun rekultivatsiya qilish, shamol
eroziyasining oldini olishni ta’minlash;
kon chiqindilarini qayta ishlash, mineral resurslardan kompleks foydalanish,
eroziyalangan yuzalar maydonlarini ham, chang va gaz chiqindilari hajmini ham kamaytirishga
yordam beradi.
Ikkinchi guruhga quyidagi faoliyat turlari kiradi:
ishlab chiqarish jarayonlari zanjiridagi turli obyektlardan chang va gaz chiqindilarining
oldini olish yoki kamaytirish orqali to‘g‘ridan-to‘g‘ri kon hududida havo sifatini yaxshilash;
chang va gaz chiqindilari va chiqindilarini ushlash, olib tashlash va tozalash uchun;
tarmoqlararo xususiyat, masalan, sarflangan yonuvchi va portlovchi moddalarning gaz
balansini yaxshilash va boshqalar.
Bundan tashqari, muayyan obyektlar yoki ifloslanish manbalari uchun atmosfera,
individual vositalar, usullar va ularning kombinatsiyalaridan foydalanish mumkin.
Katta portlashlarning atrof-muhitga zararli ta’sirini kamaytirishning ma’lum usullarini
tahlil qilish shuni ko‘rsatadiki, barcha ma’lum texnik yechimlar shartli ravishda passiv himoya
usullari sifatida tasniflanishi mumkin. Karyerlardagi portlashlar paytida atrof-muhit ifloslanishi
quyidagi uchta guruhga bo‘lingan
Birinchi guruhga quyidagilar kiradi: portlovchi moddalarning kam gazli turlaridan
foydalanish va portlash ta’sirini nazorat qilish, quduqlarning tubining mustahkamligini oshirish,
quduqdagi portlovchi zaryadning massasini kamaytirish, portlash teshiklari sonini kamaytirish,
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
150
quduqdagi ortiqcha burg‘ulash miqdorini kamaytirish, quduqning diametrini kamaytirish va
boshqalar.
Ikkinchi guruhga quyidagilar kiradi: gidro-damping va gidrogelni to‘xtatish quduqlar,
gidroirrigatsiya va portlatilgan blokni ko‘pik bilan qoplash, gidrominli portlatish va boshqalar.
Yer osti kon ishlari natijasida atmosferaga chiqariladidan zararli gazsimon aralashmalarni
olib tashlash uchun maxsus tozalash moslamalarini o‘rnatiladi. Texnologik operatsiyalar paytida
gaz chiqindilarini kamaytirish uchun qazib olingan maydon izolyatsiya qilinadi va dizel uskunalari
elektr bilan boshqariladigan mashinalar va uskunalar bilan almashtiriladi.
Shaxtalardan ventilyatsiya oqimi orqali chiqarilgan metandan foydalanish istiqbolli.
Hozirgi vaqtda ikkita yo‘nalish paydo bo‘ladi, ulardan biri gazni umumiydan ajratishni o‘z
ichiga oladi gazni kerakli kontsentratsiyaga yetkazish va qozonxonalar pechlarida keyingi yonish
bilan havo oqimi, ikkinchisi - ko‘mir qatlamlari va jinslardan gazni (metan) maksimal darajada
tanlash, ularni dastlabki gazsizlantirish va gazsizlantirish aralashmasidan foydalanish.
Atmosferaga katta hajmdagi gazsimon mahsulotlarning chiqishiga olib keladigan karyerlar
va ochiq konlarda yong‘inlarning, chiqindilar va chiqindilar uyumlarida tog‘ jinslarining
yong‘inlarining oldini olish choralari ko‘rilmoqda.
Yong‘inni oldini olish vositalariga quyidagilar kiradi:
suv yoki maxsus antipirogenli eritmalarni majburiy kiritish orqali tuzilmalarni oldindan
namlash;
o‘z-o‘zidan yonishga moyil bo‘lgan foydali qazilmalar va tog‘ jinslarini yer ostidan to‘liq
qazib olish;
ochilgan foydali qazilmalarni tezlikda qazib olish buzilgan maydonda issiqlik to‘planishi
xavfini oldini olish;
tez o‘z-o‘zidan yonishga moyil bo‘lgan jinslarda burg‘ulangan quduqlarni ularda intensiv
pirojenik jarayon paydo bo‘lgunga qadar portlatish;
yong‘inga chidamli rivojlanish tizimlaridan foydalanish
Tog‘-kon sanoatining suv havzasiga ta’siri suv rejimining o‘zgarishi, suvning ifloslanishi
va tiqilib qolishi bilan namoyon bo‘ladi.
REFERENCES
1.
Нурмаматов А. Понятие направленности личности в современной психологии
//Актуальные проблемы гуманитарных и естественных наук. – 2016. – №. 12-4. – С.
71-73.
2.
Нурмаматов А. Боланинг шахс сифатида шаклланишидаги айрим психологик
муаммолар //Современное образование (Узбекистан). – 2015. – №. 4. – С. 46-49.
3.
Валиев Э. Ч., Нурмаматов А. Ш. Ўқувчиларнинг тарихий тафаккурини
шакллантиришда мустақил ишлардан фойдаланиш технологияси //Современное
образование (Узбекистан). – 2015. – №. 10. – С. 36-44.
4.
Nurmamatov A. THE DEVELOPMENT OF CREATIVITY IN ONTOGENESIS AND ITS
CHARACTERISTICS IN ADOLESCENT PERIOD //Science and innovation. – 2024. – Т.
3. – №. B2. – С. 210-216.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
151
5.
Нурмаматов А. Психологический фактор творчества в подростковом самосознании
//Общество и инновации. – 2022. – Т. 3. – №. 2/S. – С. 468-472.
6.
Нурмаматов А. Ўспиринларнинг ўз-ўзини англашида краетивликнинг психологик
омили //Общество и инновации. – 2022. – Т. 3. – №. 2/S. – С. 468-472.
7.
Нурмаматов А. Ш., Бойназарова Д., Ишимов Ф. МЕТОДЫ ОРГАНИЗАЦИИ
ПРОФОРИЕНТАЦИОННЫХ РАБОТ В ШКОЛЕ //Интернаука. – 2021. – №. 36. – С.
28-29.
8.
Нурмаматов А. Ш., Гаффарова Н., Холиёров А. ОРГАНИЗАЦИОННЫЕ МЕТОДЫ
ПРОФОРИЕНТАЦИОННЫХ
РАБОТ
В
ОБЩЕОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ
УЧРЕЖДЕНИЯХ //Интернаука. – 2021. – №. 36. – С. 30-32.
9.
Нурмаматов А. Ш., Жиянов С., Абдурахматов Х. СОВРЕМЕННЫЕ МЕТОДЫ
ОРГАНИЗАЦИИ ПСИХОЛОГИЧЕСКОЙ РАБОТЫ В ШКОЛЕ //Интернаука. – 2021.
– №. 36. – С. 33-35.
10.
Нурмаматов А. Ш., Раззокова Х. Р. СОВРЕМЕННАЯ ДЕФЕКТОЛОГИЯ КАК
ОБЛАСТЬ НАУЧНОГО ПОЗНАНИЯ //МОЛОДОЙ ИССЛЕДОВАТЕЛЬ: ВЫЗОВЫ И
ПЕРСПЕКТИВЫ. – 2019. – С. 106-109.
11.
Нурмаматов А. Ш. и др. РОЛЬ И МЕСТО ПСИХОЛОГА В ОБРАЗОВАТЕЛЬНОМ
ПРОСТРАНСТВЕ //ПЕДАГОГИКА И ПСИХОЛОГИЯ В СОВРЕМЕННОМ МИРЕ:
ТЕОРЕТИЧЕСКИЕ И ПРАКТИЧЕСКИЕ ИССЛЕДОВАНИЯ. – 2019. – С. 101-105.
12.
Нурмаматов А. Ш., Бозорова М. Ш., Элмуродова Х. Ю. СОВРЕМЕННЫЕ ФОРМЫ
ВЫБОРА
ПРОФЕССИИ
В
ОБЩЕОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ
ШКОЛАХ
//Инновационные подходы в современной науке. – 2019. – С. 28-31.
13.
Нурмаматов А. Ш. и др. ПРОБЛЕМА АДАПТАЦИИ РЕБЕНКА В ШКОЛЕ
//МОЛОДОЙ ИССЛЕДОВАТЕЛЬ: ВЫЗОВЫ И ПЕРСПЕКТИВЫ. – 2019. – С. 22-26.
14.
Нурмаматов А. Ш., Шайманова С. Ф., Субатова Г. Э. СОЦИАЛЬНО-
ПСИХОЛОГИЧЕСКАЯ И ПРОФОРИЕНТАЦИОННАЯ АДАПТАЦИЯ МОЛОДЁЖИ
//Интернаука. – 2018. – №. 42-1. – С. 60-61.
15.
Нурмаматов А. Ш., Ибрагимов Н. И., Алимов Ф. А. ПРОФЕССИОНАЛЬНОЕ
САМООПРЕДЕЛЕНИЕ КАК ПРОЦЕСС //Студенческий вестник. – 2018. – №. 24-1. –
С. 39-41.
16.
Нурмаматов А. Ш., Якубова Н. Я., Аноров Т. Н. ПРОФЕССИОНАЛЬНОЕ
САМООПРЕДЕЛЕНИЕ СТАРШЕКЛАССНИКОВ //Интернаука. – 2018. – №. 42-1. –
С. 58-59.
17.
Нурмаматов А. Ш., Гадоева Т. Ж., Кадирова З. М. Психолого-педагогические аспекты
профориентационных работы общеобразовательных школах //Евразийский научный
журнал. – 2018. – №. 9. – С. 42-45.
18.
Нурмаматов
А.
Ш.
ПСИХОЛОГИЧЕСКИЕ
ОСОБЕННОСТИ
ВЗАИМООТНОШЕНИЙ МАЛЬЧИКОВ И ДЕВОЧЕК В МЛАДШИХ КЛАССАХ
//Вестник современной науки. – 2015. – №. 9-2. – С. 78-80.
19.
Нурмаматов А. Ш., Валиев Э. Ч. НЕКОТОРЫЕ ВОПРОСЫ ПСИХОЛОГИЧЕСКОГО
ПОДХОДА К ВОСПИТАНИЮ РЕБЕНКА //MODERN PHILOSOPHIC PARADIGMS:
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
152
INTERRELATION OF TRADITIONS AND INNOVATIVE APPROACHES. – 2014. – С.
234.
20.
Ergashev N. Ergashev Nuriddin G’ayratovich N. G’. Ergashev, A. O’. Shukurov. SN
Siradjev. Raqami axborot texnologiyalari. O ‘quv qo ‘llanma. Intelekt, Qarshi 2023. 220-b.:
N. G’. Ergashev, A. O’. Shukurov. SN Siradjev. Raqami axborot texnologiyalari. O ‘quv
qo‘llanma. Intelekt, Qarshi 2023. 220-b //E-Library Karshi EEI. – 2023. – Т. 1. – №. 01.
21.
Ergashev N. Ergashev Nuriddin G’ayratovich N. G’. Ergashev, ZE Chorshanbiyev, SN
Siradjev. Texnik tizimlarda axborot texnologiyalari fanidan masalalar to ‘plami. O ‘quv qo
‘llanma. Intelekt, Qarshi 2023. 160 b.: N. G’. Ergashev, ZE Chorshanbiyev, SN Siradjev.
Texnik tizimlarda axborot texnologiyalari fanidan masalalar to ‘plami. O ‘quv qo ‘llanma.
Intelekt, Qarshi 2023. 160 b //E-Library Karshi EEI. – 2023. – Т. 1. – №. 01.
22.
Siradjev S. PRINCIPLES OF SELECTION OF INFORMATION MODELING CONTENT
//Академические исследования в современной науке. – 2022. – Т. 1. – №. 18. – С. 237-
241.
23.
Negmatovich S. S. Theoretical Analysis of Educational Structures of Conceptual Lines,
Educational Elements and Logical Information Modeling in the Creation of Digital
Educational Resources. – 2022.
24.
Ходжаева З. Ш., Бобокулов М. Б., Жумаев Ш. Самоний макбараси тарихий
обидасининг конструктив ечимлари ва тахлили. – 2023.
25.
Baxtiyor o’g’li J. S., Komiljon J. INNOVATSION QURILISH MATERIALLARINING
KELAJAKDAGI O ‘RNI //Modern education and development. – 2024. – Т. 14. – №. 2. –
С. 295-298.
26.
Baxtiyor o’g’li J. S., G’olib R. KOMPOZIT ARMATURALARNING XUSUSIYATLARI
//Modern education and development. – 2024. – Т. 14. – №. 2. – С. 281-286.
27.
Baxtiyor o’g’lii J. S. BINO VA INSHOOTLAR YUK KO’TARUVCHI
KONSTRUKSIYALARINI
UGLEROD
TOLALI
MATO
(УГЛЕВОЛОКНО)
MATERIALI BILAN KUCHAYTIRISH //Scientific Impulse. – 2024. – Т. 2. – №. 21. – С.
917-919.
28.
Baxtiyor o’g’lii J. S. O ‘ZBEKISTON SHAROITIDA KOMPOZIT MATERIALLAR
BILAN G‘ISHTLI DEVOR KONSTRUKSIYALARINI KUCHAYTIRISHNING O‘ZIGA
XOS XUSUSIYATLARI //Scientific Impulse. – 2024. – Т. 2. – №. 21. – С. 920-922.
29.
Baxtiyor o’g’lii J. S. KOMPOZIT ARMATURALARNING TURLARI VA
QURILISHDAGI AHAMIYATI //Scientific Impulse. – 2024. – Т. 2. – №. 21. – С. 913-916.
30.
Baxtiyor
o'g'li
J.
S.
BINO
VA
INSHOOTLARNING
TO’SUVCHI
KONSTRUKSIYALARIDA
YENGIL
BETONLARDAN
FOYDALANISH
AFZALLIKLARI //PEDAGOG. – 2024. – Т. 7. – №. 3. – С. 106-108.
31.
Baxtiyor o'g'li J. S. ME'MORIY YODGORLIKLARNI SAQLASH VA QAYTA
TIKLASHDA 3D TEXNOLOGIYASI AHAMIYATI. – 2023.
32.
Baxodirovna R. F., Salimovna N. G. DIGITAL ECONOMY: EXPERIENCE OF FOREIGN
COUNTRIES //CUTTING EDGE-SCIENCE. – 2020. – Т. 68.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
153
33.
Madiyeva
A.
ANALYZES
OF
TRADITIONAL
IMAGES
AND
THEIR
INTERPRETATION IN UZBEK AND RUSSIAN LITERARY STUDIES //Modern
Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 919-927.
34.
Маъдиева А. ЎЗБЕК ВА НЕМИС ШЕЪРИЯТИДАГИ АНЪАНАВИЙ ОБРАЗЛАР
ТАЛҚИНИГА ОИД ТАДҚИҚОТЛАР ТАҲЛИЛИ. – 2024.
35.
Маъдиева А. ЎЗБЕК ВА РУС АДАБИЁТШУНОСЛИГИДА АНЪАНАВИЙ
ОБРАЗЛАР ВА УЛАРНИНГ ТАЛҚИНИГА ОИД ТАҲЛИЛЛАР. – 2024.
36.
Маъдиева А. Традиционные образы и их характеристики в мировой литературе
//Арабский язык в эпоху глобализации: инновационные подходы и методы обучения.
– 2023. – №. 1. – С. 677-681.
37.
Ma’diyeva Adiba Dovudovna X. G. et al. POETICS OF THE COMBINATION OF
NATURE AND SPIRIT IN MODERN UZBEK AND GERMAN POETRY //Journal of
Positive School Psychology. – 2022. – С. 5578-5586.
38.
Adiba X. LINGUOCULTUROLOGICAL PROPERTIES OF ANTHROPONYMIC
COMPONENT STABLE COMPOUNDS IN LITERARY //Talqin va tadqiqotlar ilmiy-
uslubiy jurnali. – 2022. – Т. 1. – №. 4. – С. 97-100.
39.
Маъдиева А. Д. ҲЕССЕ АСАРЛАРИДА МАЪНАВИЙ-МАДАНИЙ МАСАЛАЛАР
ТАҲЛИЛИ (“ЧЎЛ БЎРИСИ” АСАРИ МИСОЛИДА) //МЕЖДУНАРОДНЫЙ
ЖУРНАЛ ИСКУССТВО СЛОВА. – 2020. – Т. 3. – №. 1.
40.
Narmurodova G. I. Empathy as an Expression of Emotions and Mood in English
Lingvoculture //International Journal of Linguistics, Literature and Culture. – 2021. – Т. 7.
– №. 6. – С. 506-510.
41.
Kizi N. G. I. PECULIARITIES OF MOURNER’S SPEECH IN ENGLISH AND UZBEK
LANGUAGES AT THE CONDOLENCE CEREMONY //European Journal of
Interdisciplinary Research and Development. – 2024. – Т. 28. – С. 79-82.
42.
Saklapbergenovna P. G., Mambetova G. J. Morphological structure of ornitonyms in the
karakalpak language //ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research
Journal. – 2021. – Т. 11. – №. 11. – С. 216-219.
43.
Jubatkhanovna S. S., Jaksimuratovna M. G. Types of structure of phraseologies in the work
ofT. Kaipbergenov “The secret known only to you” //Turkish Journal of Computer and
Mathematics Education (TURCOMAT). – 2021. – Т. 12. – №. 14. – С. 4486-4490.
44.
Mambetova G. THE USE OF SOMATIC PHRASEOLOGISTS IN THE STORY OF T.
KAYIPBERGENOV THE MYSTERY KNOWN ONLY TO YOU //Archive of
Conferences. – 2020. – Т. 6. – №. 1. – С. 30-32.
45.
Shinnazarova S. J., Mambetova G. J. PARONIMIA IN THE KARAKALPAK LANGUAGE
//Theoretical & Applied Science. – 2020. – №. 3. – С. 67-70.
46.
Mambetova G. J. GRAMMATICAL BUILD OF HYDRONYMS OF NORTHERN
REGIONS OF KARAKALPAKSTAN //RUDN Journal of Language Studies, Semiotics and
Semantics. – 2018. – Т. 9. – №. 3. – С. 696-711.
47.
Мамбетова Г. Ж. Семантика некоторых гидронимических индикаторов в
каракалпакском языке //International scientific journal. – 2016. – Т. 65.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
154
48.
Kenbayeva A. Z., Sh P. A., Zh M. G. THE STUDY OF PLACE NAMES IN THE
KARAKALPAK HEROIC EPOS “YER ZIYUAR” //Keruen. – 2022. – Т. 75. – №. 2. – С.
72-81.
49.
Mambetova G. J. QARAQALPAQ TILINDEGI NEKRONIMLER //Konferensiyalar|
Conferences. – 2024. – Т. 1. – №. 9. – С. 50-53.
50.
Мамбетова
Г.
Ж.
СПОСОБЫ
ОБРАЗОВАНИЯ
ГИДРОНИМИЧЕСКИХ
АПЕЛЛЯТИВОВ В КАРАКАЛПАКСКОМ ЯЗЫКЕ //SCIENCE AND WORLD. – 2013.
– С. 24.
51.
Мамбетова Г. Ж. Семантика зоогидронимов применяемых в каракалпакском языке
//Бюллетень науки и практики. – 2016. – №. 12 (13). – С. 399-404.
52.
Мамбетова Г. Ж. НАЦИОНАЛЬНЫЕ ОСОБЕННОСТИ ГИДРОНИМИЧЕСКИХ
НАЗВАНИЙ КАРАКАЛПАКСКОГО ЯЗЫКА //Восточно-европейский научный
журнал. – 2016. – Т. 14. – №. 4. – С. 63-65.
53.
Мамбетова Г. Ж. СЕМАНТИКА И СТРУКТУРА НЕКОТОРЫХ ГИДРОНИМОВ НА
КАРАКАЛПАКСКОМ ЯЗЫКЕ //Актуальные научные исследования в современном
мире. – 2016. – №. 7-2. – С. 89-92.
54.
Mambetova G. J. SEMANTICS OF SOME HYDRONOMY INDICATORS IN
KARAKALPAK //International scientific journal. – 2016. – С. 66.
55.
Мамбетова Г. ҚАРАҚАЛПАҚ ТИЛИНДЕ ГИДРОНИМЛЕРДИҢ САНЛЫҚЛАР
АРҚАЛЫ
ЖАСАЛЫЎЫ
//ВЕСТНИК
КАРАКАЛПАКСКОГО
ГОСУДАРСТВЕННОГО УНИВЕРСИТЕТА ИМЕНИ БЕРДАХА. – 2016. – Т. 31. – №.
2. – С. 121-123.
56.
Туйчиев Л. Н. и др. Новая коронавирусная инфекция и постковидные
неврологические последствия заболевания //Вестник ТМА. – 2021. – №. 2. – С. 45-50.
57.
Атаниязов М. К. Рахимбаева Гульнора Саттаровна, Газиева Шохида Рустамовна.
Характерные особенности инсульта при covid-19 //Журнал неврологии и
нейрохирургических исследований. – №. 2.2021. – С. 14-17.
58.
Рахимбаева Г. С. и др. Особенности лечения и реабилитация больных, перенесших
COVID-19, с ишемическим инсультом. – 2023.
59.
Sattarovna R. G. et al. Postcovid cerebro-asthenic syndrome: Clinical and immunological
parallels //Journal of Pharmaceutical Negative Results. – 2022. – С. 3194-3207.
60.
Атаниязов М. К., Рахимбаева Г. С. ТУРЛИ КОМОРБИДГА ЭГА ГЕМОРРАГИК
ИНСУЛТДА ГЕМОРЕОЛОГИЯНИНГ АХАМИЯТИ. – 2024.
61.
Ataniyazov M., Rakhimbaeva G. FEATURES OF THE COURSE OF ISCHEMIC STROKE
IN CORONAVIRUS INFECTION //British Medical Journal. – 2023. – Т. 3. – №. 2.
62.
Iskandar o'g'li Q. A., Maratovna D. H., Kamaliddinovich A. M. COVID 19 INFEKSIYASI
BILAN
CHALINGAN
BEMORLARDA
KOGNETIV
BUZULISHLAR
//ОБРАЗОВАНИЕ НАУКА И ИННОВАЦИОННЫЕ ИДЕИ В МИРЕ. – 2023. – Т. 22. –
№. 8. – С. 30-33.
63.
Rakhimbaeva G., Ataniyazov M. COMORBID ASPECTS IN COVID-19 ASSOCIATED
CEREBRAL STROKE //British Medical Journal. – 2023. – Т. 3. – №. 2.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
155
64.
Даминова Х. М., Атаниязов М. К. Covid 19 infeksiyasi bilan chalingan bemorlarda
кognetiv buzulishlar. – 2023.
65.
Хасанов Э. М., Атаниязов М. К., Азизова Р. Б. Бош мия сурункали ишемиясида
допплерографик кўрсаткичларнинг ўзига хослиги : дис. – KLINIK LABORATOR
DIAGNOSTIKADA INNOVATSION TEXNOLOGIYALARDAN FOYDALANISH,
MUAMMOLAR VA YECHIMLAR, 2023.
66.
Ишанходжаева Г. Т., Атаниязов М. К. Qon tomir etiologiyali demensiyada kognitiv
buzilishlar va ularni korreksiya qilish : дис. – 2023.
67.
Атаниязов М. Бош мия сурункали ишемиясида допплерографик кўрсаткичларнинг
ўзига хослиги. – 2023.
68.
Rakhimbayeva G. S. et al. Features of treatment and rehabilitation of COVID-19 patients
with ischemic stroke //Zhurnal Nevrologii i Psikhiatrii Imeni SS Korsakova. – 2023. – Т.
123. – №. 3. Vyp. 2. – С. 76-84.
69.
Ataniyazov M., Rakhimbaeva G., Khamidov A. THE IMPORTANCE OF
ANTICOAGULANT THERAPY IN THE RISK AND DEVELOPMENT OF
HEMORRHAGIC STROKE IN COVID-19 //British Medical Journal. – 2022. – Т. 2. – №.
6.
70.
Usmanova G. E. et al. SPECIFICITY OF BLOOD CLOTTING PARAMETERS IN
HEMORRHAGIC STROKE //British Medical Journal. – 2022. – Т. 2. – №. 5.
71.
Kamaladdinovich A. M. A comparative clinical and catamnestic analysis of long-term
results of carotid endarterectomy in stenosing carotid lesions //European science review. –
2015. – №. 11-12. – С. 47-49.
72.
Ataniyazov M., Tadjenov M., Rakhimbaeva G. Dynamics of cognitive functions condition
in patients after bilateral carotid endarterectomy //Atherosclerosis. – 2015. – Т. 241. – №. 1.
– С. e214.
73.
Атаниязов М. К. Возможности мультиспиральной компьютерной томографической
ангиографии при сосудистых заболеваниях головного мозга //Вестник экстренной
медицины. – 2016. – №. 1. – С. 92-94.
74.
Ataniyazov M., Rakhimbaeva G., Ataniyazova K. The value of multi-slice computed
tomography angiography in diagnosis of intracranial circulation in patients with vascular
Parkinsonism //MOVEMENT DISORDERS. – 111 RIVER ST, HOBOKEN 07030-5774,
NJ USA : WILEY-BLACKWELL, 2016. – Т. 31. – С. S377-S377.
75.
Ataniyazov M., Rakhimbaeva G., Ataniyazova K. Efficiency of carotid endarterectomy in
vascular parkinsonism in patients with stenotic carotid artery disease //MOVEMENT
DISORDERS. – 111 RIVER ST, HOBOKEN 07030-5774, NJ USA : WILEY-
BLACKWELL, 2016. – Т. 31. – С. S685-S685.
76.
Sapaeva F. Lessons of Life and Creativity in the Light //JournalNX. – 2021. – Т. 7. – №. 1.
– С. 241-246.
77.
Сапаева Ф. Д. Проблемы повторного перевода стихотворений Махтумкули (на
примере переводов на узбекский язык стихотворений Махтумкули) //Вестник
Челябинского государственного университета. – 2017. – №. 3 (399). – С. 104-109.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
156
78.
Куттымуратова Ы. и др. «Туркий халыҗлар фольклоры ҳҽм ҽдебияты тарийхы
изертлеўиниӊ ҽҳмийетли мҽселелери» атамасындағы халыҗаралыҗ кҿлемде online
илимий-теориялыҗ конференция МАТЕРИАЛЛАРЫ. Нҿкис: НМПИ баспасы, 2020.-
442 бет «Туркий халыҗлар фольклоры ҳҽм ҽдебияты тарийхы изертлеўиниӊ
ҽҳмийетли.
79.
Сапаева Ф. НЕКОТОРЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОТРАЖЕНИЯ РЕДИФА В ПЕРЕВОДЕ
ЛИШЬ ОДНОГО СТИХОТВОРЕНИЯ //Актуальные научные исследования в
современном мире. – 2016. – №. 12-4. – С. 133-136.
80.
Сапаева Ф. МАХТУМҚУЛИНИНГ ЎЗБЕК ТАРЖИМОНЛАРИ ҲАҚИДА
//ВЕСТНИК КАРАКАЛПАКСКОГО ГОСУДАРСТВЕННОГО УНИВЕРСИТЕТА
ИМЕНИ БЕРДАХА. – 2012. – Т. 17. – №. 3-4. – С. 125-129.
81.
Искандаров Ш. Узбекистан араблари: анъаналар ва трансформацией жараёнлар. –
2017.
82.
Кадымова Д. Р. Отражение ономакультурологических знаний в произведениях
Алишера Навои //Неофилология. – 2022. – Т. 8. – №. 32. – С. 869-874.
83.
Халлиева Г. Қиёсий адабиётшунослик //Тошкент.” Академнашр. – 2020.
84.
Iskandarovna D. S. K. G., Romanovna T. P. N. The problem of" the individual and society"
in the context of the ideological and thematic orientation of the I-novel" Convenience store
woman" //Texas Journal of Philology, Culture and History. – 2023. – Т. 17. – С. 21-24.
85.
Эркинов А. Российская империя и Хивинское ханство (русские: ученый АН
Самойлович и путешественник ВГ Ян в Хивинском дворце в начале XX в.)
//Проблемы востоковедения. – 2013. – №. 3 (61). – С. 84-91.
86.
XALLIYEVA G. Karşılaştırmalı edebiyat //Mersin: Mer-Ak Mersin Akademi Yayınları. –
2020.
87.
Кязимов М. Д. О. Поэзия Талиба Амули в контексте «Индийского стиля» //Ученые
записки Орловского государственного университета. Серия: Гуманитарные и
социальные науки. – 2017. – №. 3 (76). – С. 128-137.
88.
Искандаров Ш. А. Некоторые рассуждения об этнической истории арабов
Узбекистана и связанных с ними этнотопонимах. – 2014.
89.
Халлиева Г. И. Российское бабуроведение XX века //Актуальные вопросы
филологических наук. – 2011. – С. 29-31.
90.
Khalliyeva G., Turaeva B. B., Nasriddinov D. A. Scientific Theoretical Fundamentals Of
Philological Comparative Studies //Dünya İnsan Bilimleri Dergisi. – 2022. – Т. 2022. – №.
2. – С. 120-138.
91.
ХАЛЛИЕВА Г., АДАМБАЕВА Н. ШАРҚ РЕНЕССАНСИНИНГ БУЮК ВАКИЛИ-
ХУСАЙН ХОРАЗМИЙ //SHARQ-U GʻARB RENESSANS ADABIYOTI: NAVOIY VA
SHEKSPIR mavzuidagi xalqaro ilmiy-nazariy konferensiya materiallari. – 2022. – Т. 1. –
№. 1.
92.
Iskandarovna
X.
G.,
Yuldashevna
M.
M.
THE
INTERPRETATION
OF
ENLIGHTENMENT IN SHAKESPEARE AND NAVAI WORKS //PalArch's Journal of
Archaeology of Egypt/Egyptology. – 2020. – Т. 17. – №. 6. – С. 14793-14810.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
157
93.
Халлиева Г. И. Российское Бабуроведение XX века //ИНТЕЛЛЕКТУАЛЬНОЕ
НАСЛЕДИЕ ЗАХИРИДДИНА МУХАММАДА. – 2020. – С. 562.
94.
Hallieva G. et al. Conditions of achieving scientific results in comparative studies
//Philology Matters. – 2020. – Т. 2020. – №. 1. – С. 3-12.
95.
Халлиева Г. XX аср Россия шаркшунослиги ва узбек мумтоз адабиёти //Тошкент:
Муҳаррир. – 2018. – С. 133-134.
96.
Халлиева Г. И. " Лейли и Меджнун" Алишера Навои в интерпретации ЕЭ Бертельса
//Имагология и компаративистика. – 2018. – №. 10. – С. 74-81.
97.
Ahmedov S., Liverko I., Xodjanazarova V. Evaluation of exercise tolerance in patient with
chronic obstructiv pulmonary disease with low weigh : дис. – Toshkent, 2023.
98.
Liverko I. et al. BRONXIAL ASTMANI DAVOLASH XUSUSIYATLARI: A2BCD
TAVSIYALARI (GINA2023) //MedicineProblems. uz-Topical Issues of Medical Sciences.
– 2023. – Т. 1. – №. 1. – С. 5-12.
99.
Akhmedov, Shahbosxon, et al. "Antibiotic therapy of community-acquired pneumonia in the
hospital setting: national guidelines and real clinical practice." (2017).
100.
Ахмедова З. А., Хайдарова Г. С., Ахмедов Ш. М. ИЗМЕНЕНИЯ ВОСПАЛЕНИЯ
ДЫХАТЕЛЬНЫХ ПУТЕЙ У ПАЦИЕНТОВ С СЕЗОННЫМ РИНИТОМ
//Академические исследования в современной науке. – 2022. – Т. 1. – №. 18. – С. 175-
175.
101.
Каримов С. М. и др. Нормативно-правовая база в области гражданской защиты в
Республике Узбекистан //Теоретические и прикладные вопросы комплексной
безопасности: Материалы. – 2019. – С. 36.
102.
Xolbayev B. M., Raximov O. D., Maxmatqulov N. I. Hayot faoliyati xavfsizligi. Darslik (1-
qism) //T.:«Voris-nashriyot. – 2020. – Т. 304.
103.
Микрюков В. Ю. Безопасность жизнедеятельности:[учебник]. – Knorus, 2010.
104.
Holbayev B. M., Rakhimov O. D., Makhmatkulov N. I. Life safety. Textbook (Part 1) //T.:"
Voris-nashriyot. – 2020.
105.
Махматкулов Н. И. и др. КРИТЕРИИ ПОЖАРООПАСНОСТИ ОБЪЕКТОВ И
РАСЧЕТ ВРЕМЕНИ ЭВАКУАЦИИ ЛЮДЕЙ ПРИ ЧРЕЗВЫЧАЙНЫХ СИТУАЦИЯХ
//Теоретические и прикладные вопросы комплексной безопасности: Материалы. –
2019. – С. 90.
106.
Махмакулов Н. И. и др. Безопасность жизнедеятельности //Учебник для вузов. Карши.
– 2020.
107.
Maxmatqulov N. I. Matematik modellashtirish asosida texnosfera xavfsizligini baholash.
Monografiya //T.:«Voris-nashriyot. – 2022.
108.
Холбаев Б. М., Махматқулов Н. И. ПРАВИЛА ПОВЕДЕНИЯ И ДЕЙСТВИЯ
НАСЕЛЕНИЯ ПРИ СТИХИЙНЫХ БЕДСТВИЯХ И ПРОИЗВОДСТВЕННЫХ
АВАРИЯХ //НАУКА И ТЕХНИКА. МИРОВЫЕ ИССЛЕДОВАНИЯ. – 2020. – С. 262-
267.
109.
Maxmatqulov N. BASICS OF SAFE AND HEALTHY WORKING CONDITIONS IN
INDUSTRY //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 1. – С. 1222-1231.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
158
110.
Imomovich
M. N. ISHLAB CHIQARISH BILAN BOG ‘LIQ BAXTSIZ
XODISALARNING IJTIMOIY-IQTISODIY YO ‘QOTISHLARNI HISOBLASH
USULLARI //Raqamli iqtisodiyot (Цифровая экономика). – 2024. – №. 6. – С. 439-447.
111.
Imomovich M. N. Assessment Of Work Safety Management In The Technosphere System
And The Fundamentals Of Creating Its Model //Excellencia: International Multi-disciplinary
Journal of Education (2994-9521). – 2023. – С. 118-127.
112.
Махматқулов Н. И. ИССЛЕДОВАНИЕ ПРОБЛЕМ ОБЕСПЕЧЕНИЯ ПОЖАРНОЙ
БЕЗОПАСНОСТИ В ТРАНСПОРТНОЙ ОТРАСЛИ //Состав редакционной коллегии
и организационного комитета. – 2023.
113.
Махмақулов Н. И., Чориев И. Н. МЕРЫ ПО ОБЕСПЕЧЕНИЮ БЕЗОПАСНОСТИ
ГИДРОТЕХНИЧЕСКИХ СООРУЖЕНИЙ //НАУКА И ОБРАЗОВАНИЕ СЕГОДНЯ
Учредители: Олимп. – 2022. – №. 3. – С. 11-13.
114.
Махматулов Н. И. МЕРЫ ПО ПОВЫШЕНИЮ УСТОЙЧИВОСТИ НЕФТЕГАЗОВОЙ
ОТРАСЛИ РЕСПУБЛИКИ УЗБЕКИСТАН В ЧРЕЗВЫЧАЙНЫХ СИТУАЦИЯХ
//Актуальные научные исследования в современном мире. – 2021. – №. 3-2. – С. 148-
152.
115.
Kholbaev B. M., Rakhimov O. D., Makhmatkulov N. I. Hayot faoliyati havfsizligi.
116.
Махматқулов
Н.
“ҲАЁТ
ФАОЛИЯТИ
ХАВФСИЗЛИГИ”
ФАНИНИНГ
ЎҚИТИЛИШИ КАДРЛАР ТАЙЁРЛАШНИНГ МУҲИМ ОМИЛИ //Interpretation and
researches. – 2024.
117.
Махматкулов Н. И. ОСНОВЫ БЕЗОПАСНЫХ И ЗДОРОВЫХ УСЛОВИЙ ТРУДА В
СФЕРЕ ПРОМЫШЛЕННОСТИ. – 2024.
118.
Imomovich M. N. FAVQULODDA VAZIYATLAR TA’SIRLI OQIBATLARINI
IQTISODIY ZARARNI TAHLIL QILISH VA BAHOLASH //Raqamli iqtisodiyot
(Цифровая экономика). – 2024. – №. 6. – С. 431-438.
119.
Imomovich M. N., Qizi M. Z. N. BAND BO ‘LMAGAN AHOLINI MUNOSIB ISH O
‘RINLARIGA JOYLASHTIRISHNING IQTISODIY MEXANIZMLARI //Raqamli
iqtisodiyot (Цифровая экономика). – 2024. – №. 6. – С. 448-455.
120.
Imomovich M. N. MEHNAT MUHOFAZASI MUTAXASSISLARINING KASBIY
KOMPETENSIYASINI
SHAKLLANTIRISHDA
TASHKILIY
VA
IQTISODIY
JIHATLARI //Raqamli iqtisodiyot (Цифровая экономика). – 2024. – №. 8. – С. 779-788.
121.
Nurilla M. M. MEHNAT XAVFSIZLIGINI BOSHQARISH TIZIMINI “QORA QUTI”
MODELIGA KIRITIGANDA UZGARISHLAR JARAYONINI SHAKLLANTIRISH
//Sanoatda raqamli texnologiyalar. – 2023. – Т. 1. – №. 01.
122.
Imomovich M. N. CORRECT CONDUCT OF THE POPULATION IN EMERGENCY
SITUATIONS //International journal of advanced research in education, technology and
management. – 2023. – Т. 2. – №. 9.
123.
Imomovich M. N. FIRE AS A FACTOR OF TECHNOGENIC DISASTER //International
journal of advanced research in education, technology and management. – 2023. – Т. 2. –
№. 9.
124.
Maxmatqulov N. I. MEHNAT XAVFSIZLIGINI BOSHQARISH TIZIMINI “QORA
QUTI”
MODELIGA
KIRITIGANDA
O
‘ZGARISHLAR
JARAYONINI
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
159
SHAKLLANTIRISH //" Sanoatda raqamli texnologiyalar" ilmiy-texnik jurnali. – 2023. – Т.
1. – №. 1. – С. 170-179.
125.
Imomovich M. N. MEHNAT XAVFSIZLIGINI BOSHQARISH TIZIMINI “QORA QUTI”
MODELIGA KIRITIGANDA O ‘ZGARISHLAR JARAYONINI SHAKLLANTIRISH
//Sanoatda raqamli texnologiyalar/Цифровые технологии в промышленности. – 2023. –
Т. 1. – №. 1. – С. 174-183.
126.
РАХМАНОВ А. А., МАХМАТКУЛОВ Н. И. О МЕРАХ ПО ЗАЩИТЕ НАСЕЛЕНИЯ
КАШКАДАРЬИНСКОЙ
ОБЛАСТИ
В
ГИДРОМЕТЕОРОЛОГИЧЕСКИХ
СИТУАЦИЯХ //МОЛОДЕЖЬ И СИСТЕМНАЯ МОДЕРНИЗАЦИЯ СТРАНЫ. – 2017.
– С. 39-42.
127.
Kuziev O. C. MODEL FORMATION OF INFORMATION-SIMULATED SKILLS IN
PROFESSIONAL ACTIVITIES OF FUTURE ENGINEERS //Annali d’Italia. – 2021. – №.
22-2. – С. 24-26.
128.
Кузиев
О.
Ч.
ТЕХНИКА
ЙЎНАЛИШИ
ТАЛАБАЛАРИНИ
КАСБИЙ
АХБОРОТМОДЕЛЛАШТИРИШ
КЎНИКМАЛАРИНИ
РИВОЖЛАНТИРИШ
ОМИЛЛАРИ //Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences. –
2022. – Т. 2. – №. 10. – С. 1183-1189.
129.
Kuziev O. МУҲАНДИСЛАРДА KАСБИЙ АХБОРОТ МОДЕЛЛАШТИРИШ
КЎНИКМАЛАРИНИ ШАКЛЛАНТИРИШ БЎЙИЧА МУҲИМ ТАВСИЯЛАР
//Science and innovation. – 2022. – Т. 1. – №. A7. – С. 591-595.
130.
Kuziev
O.
MAIN
RECOMMENDATIONS
FOR
THE
FORMATION
OF
PROFESSIONAL SKILLS OF INFORMATION MODELING IN ENGINEERS //Science
and Innovation. – 2022. – Т. 1. – №. 7. – С. 591-595.
131.
Kuziyev O. C. MODEL OF DEVELOPMENT OF INFORMATION-MODELING SKILLS
IN FUTURE ENGINEERS //Academia Repository. – 2023. – Т. 4. – №. 11. – С. 44-49.
132.
Кузиев О. Ч. Психолого-педагогические основы профессионально-педагогической
направленности обучения специальным дисциплинам в республике Узбекистан //Мир
образования-образование в мире. – 2012. – №. 3. – С. 66-70.
133.
Cho‘Liyevich O. Q. Z. MAKTAB GEOMETRIYA KURSIDA ANALOGIYA METODI
//Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences. – 2021. – Т. 1. –
№. 2. – С. 84-95.
134.
Kузиев О. Ч. Муҳандислик фаолиятини моделлаштиришнинг ҳозирги ҳолатини
таҳлилий жиҳатлари //Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social
sciences. – 2021. – Т. 1. – №. 6. – С. 318-323.
135.
Chuliyevich K. O. Ways of Implementation in the Future of the Formation of Information
and Modeling Skills in Students of the Technical Direction //Eurasian Scientific Herald. –
2022. – Т. 11. – С. 22-26.
136.
Kузиев О. Ч. Муҳандислик фаолиятини моделлаштиришнинг ҳозирги ҳолатини
таҳлилий жиҳатлари //Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social
sciences. – 2021. – Т. 1. – №. 6. – С. 318-323.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
160
137.
Umarov B. The Cramming Method Is An Important Tool For Forming Learner
Communicative Competence. Historical Experience //International Journal of Academic
Management Science Research (IJAMSR). – 2021. – Т. 2. – С. 91-94.
138.
УМАРОВ Б. DISCOURSE ANALYSIS AS A METHOD FOR ASSESSING THE
COMMUNICATIVE COMPETENCE OF PUPILS //Современное образование
(Узбекистан). – 2021. – №. 3. – С. 58-64.
139.
Умаров
Б.
ДИСКУРС
ТАҲЛИЛ
ЎҚУВЧИЛАР
КОММУНИКАТИВ
КОМПЕТЕНТЛИГИНИ БАҲОЛАШНИНГ УСУЛИ СИФАТИДА //Современное
образование (Узбекистан). – 2021. – №. 3 (100). – С. 58-64.
140.
Bakhrom U. Educational Development And" Future Skills //The American Journal of Social
Science and Education Innovations. – 2021. – Т. 3. – С. 469-472.
141.
Bakhrom U., Norboy S. Cases as an effective method of organizing students' independent
research //Academicia: An international multidisciplinary research journal. – 2021. – Т. 11.
– №. 1. – С. 1545-1548.
142.
Umarov B., Safarova Z. Questions Communicative Attack in the Technology of Pedagogical
Communication //International Journal of Social Science And Human Research. ISSN
(print). – С. 2644-0679.
143.
Умаров Б. Н. ФАЛСАФА ДОКТОРЛАРИНИ ТАЙЁРЛАШДА" ТАЪЛИМ, ИЛМ-
ФАН,
ИННОВAЦИЯ"
БИЛИМ
ТРИАДАСИ
(АМЕРИКА
ТАЖРИБАСИ
МИСОЛИДА) //Science and innovation. – 2023. – Т. 2. – №. Special Issue 13. – С. 212-
215.
144.
Irgash C., Bakhrom U. FORMATION AND DEVELOPMENT OF SOCIAL PEDAGOGY
//European International Journal of Multidisciplinary Research and Management Studies. –
2022. – Т. 2. – №. 12. – С. 424-427.
145.
Умаров
Б.
“МУКОЛИМА”
МЕТОДИ–ЎҚУВЧИЛАР
КОММУНИКАТИВ
КОМПЕТЕНТЛИГИНИ
ШАКЛЛАНТИРИШНИНГ
МУҲИМ
ВОСИТАСИ:
ТАРИХИЙ ТАЖРИБА //Современное образование (Узбекистан). – 2021. – №. 2 (99).
– С. 81-86.
146.
Umarov B. Some judgements on the issues of the formation of" future skills” in students
//Результаты научных исследований в условиях пандемии (COVID-19). – 2020. – Т. 1.
– №. 04. – С. 198-201.
147.
Safarova Z. T. An International Multidisciplinary Research Journal.
148.
UMAROV B., HAMIDOVA N. TALABALARNING FIkRLASH QOBILIYATINI
RIvOJLANTIRISHDA MUSTAQIL TA’LIMNING O ‘RNI //XALQ TA’LIMI. – С. 36.
149.
Muradov S., Karimov B., Siddiqova M. QURILISH MAYDONIDA XAVFSIZLIK
TALABLARI VA ASHYOLARINING TURLARI //Modern Science and Research. – 2024.
– Т. 3. – №. 10. – С. 94-118.
150.
Muradov S., Karimov B., Siddiqova M. QURILISHDA XAVFSIZLIK TALABLARI VA
ASHYOLARI TARKIBINI ILMIY ASOSLASH USULLARI //Modern Science and
Research. – 2024. – Т. 3. – №. 10. – С. 119-142.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
161
151.
Muradov S., Karimov B., Siddiqova M. QURILISH MAYDONI VA UNING
XAVFSIZLIGINI ANIQLASHDA ASHYOLARINING MEXANIK XOSSALARI
//Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 10. – С. 143-164.
152.
Sirojiddin M., Karimov B., Siddiqova M. TEXNOLOGIK FAVQULODDA
VAZIYATLARDA TIZIMIGA DOIR MEYYORIY HUJJATKLAR VA QONUNCHILIK
//Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 10. – С. 242-270.
153.
Muradov S., Karimov B., Siddiqova M. TABIIY TUSDAFI FAVQULODDA
VAZIYATLARNING VUJUDGA KELISHI SABABLARI, VA FAVQULODDA
VAZIYATLARDA HARAKAT QILISHGA O ‘RGATISHNI TASHKIL ETISH //Modern
Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 10. – С. 219-241.
154.
Muradov S. TEXNOLOGIK TUSDAGI FAVQULODDA VAZIYATLAR VA
ULARNING TURLARI, TABIIY TUSDAGI FAVQULODDA VAZIYATLAR //Modern
Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 10. – С. 191-218.
155.
Muradov
S.,
Karimov
B.,
Siddiqova
M.
QURILISH
MAYDONIDA
VA
ASHYOLARINING TURLARI //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 10. –
С. 335-360.
156.
Muradov S., Karimov B., Siddiqova M. ISHLAB CHIQARISHDA ISHLOVCHI
USKUNLARNING XAVFSIZLIK TALABLARI TAXLILI TEXNIK ASOSLARI
//Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 10. – С. 361-387.
157.
Muradov S., Karimov B., Siddiqova M. TABIIY TUSDAFI FAVQULODDA
VAZIYATLARNING VUJUDGA KELISHI SABABLARI //Modern Science and
Research. – 2024. – Т. 3. – №. 10. – С. 388-411.
158.
Muradov S., Karimov B., Siddiqova M. TABIIY TUSDAGI FAVQULODDA
VAZIYATLAR //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 10. – С. 306-334.
159.
Husan o’g’li M. S. Procedure for Passing Workers, Leading Staff, Specialists in the Field of
Labor Protection Instructions and Testing Their Knowledge on Labor Protection-Technical
Safety //MENEJMENT VA MEHNAT MUNOSABATLARI ONLAYN ILMIY JURNALI.
– 2024. – Т. 1. – №. 2. – С. 31-39.
160.
Muradov S., Karimov B., Siddiqova M. ISHLАB СHIQАRISHDА ZАRАRLI
MОDDАLАR VА ULАRDАN HIMОYАLАNISH USULLАRI //Modern Science and
Research. – 2024. – Т. 3. – №. 11. – С. 375-396.
161.
Muradov S., Karimov B., Siddiqova M. ISHLАB СHIQАRISH HАVОSI TАRKIBIDАGI
СHАNGLАR VА ULАRNING ZАRАRLI TА’SIRI //Modern Science and Research. –
2024. – Т. 3. – №. 11. – С. 353-374.
162.
Karimov B., Muradov S., Madinabonu S. ISHLАB СHIQАRISH SАNITАRIYАSI VА
GIGIYЕNАSI HАQIDА TUSHUNСHА VА UNING VАZIFАLАRI //Modern Science and
Research. – 2024. – Т. 3. – №. 11. – С. 328-352.
163.
Muradov S., Karimov B., Siddiqova M. IСHKI MЕHNАT TАRTIBINI HUQUQIY
JIХАTDАN TАRTIBGА SОLISH //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 11.
– С. 309-327.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
162
164.
Muradov S., Karimov B., Siddiqova M. MЕHNАT ХАVFSIZLIGI STАNDАRTLАR
TIZIMI, UNING АHАMIYАTI VА VАZIFАSI //Modern Science and Research. – 2024. –
Т. 3. – №. 11. – С. 290-308.
