ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2014
№
3-4
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
43
А
.
Отажонов
Ўзбекистон
Республикаси
ИИВ
Академияси
катта
илмий
-
ходим
изланувчиси
,
юридик
фанлар
номзоди
,
доцент
.
ЖИНОЯТ
ИШТИРОКЧИЛАРИНИНГ
ТУРИ
СИФАТИДА
ЁРДАМЧИ
ТУШУНЧАСИНИ
ТАКОМИЛЛАШТИРИШ
Жиноятга
ёрдам
беришнинг
ижтимоий
хавфи
иштирокчиликда
содир
этиладиган
жиноятларни
енгиллаштириш
,
унинг
содир
этилишига
қулай
шароит
яратиб
бериш
,
жиноят
содир
этган
шахсни
,
жиноятнинг
қуроли
ёки
воситаларини
,
жиноят
излари
ҳамда
жиноий
йўл
билан
қўлга
киритилган
нарсаларни
яшириш
билан
тавсифланади
.
Айни
пайтда
,
жиноятларнинг
иштирокчиликда
содир
этилиши
кўп
жиҳатдан
бошқа
шахсларга
жиноят
содир
этишда
кўмаклашадиган
ёрдамчи
шахсининг
фаолиятига
боғлиқ
бўлади
.
Мадомики
,
ўтказилган
тадқиқот
шуни
тасдиқлайдики
,
суд
амалиётида
иштирокчилик
турининг
энг
кўпи
(
бажарувчидан
ташқари
)
айнан
ёрдамчилик
ҳисобланади
.
Шунинг
учун
ҳам
иштирокчиликда
содир
этиладиган
жиноятларга
қарши
кураш
кўп
жиҳатдан
ёрдамчилик
фаолиятига
қарши
кураш
самарадорлигига
боғлиқдир
.
Жиноят
кодекси
28-
моддаси
бешинчи
қисмига
биноан
“
Жиноят
содир
этилишига
ўз
маслаҳатлари
,
кўрсатмалари
билан
,
воситалар
бериш
ёки
тўсиқларни
йўқотиш
билан
кўмаклашган
,
шунингдек
жиноятчини
,
жиноят
содир
этиш
қуроли
,
излари
ва
воситаларини
ёхуд
жиноий
йўл
билан
қўлга
киритилган
нарсаларни
яширишга
,
шунингдек
бундай
нарсаларни
олиш
ва
ўтказиш
тўғрисида
олдиндан
ваъда
берган
шахс
ёрдамчи
деб
топилади
”.
Агарда
қонуннинг
ушбу
нормаси
таҳлил
қилинса
,
жиноятга
ёрдам
беришнинг
интеллектуал
(
ақлий
)
ва
жисмоний
турларини
фарқлаш
мумкин
бўлади
.
Ҳолбуки
ақлий
ёрдамчилик
ахборот
ва
маълумотлар
асосида
ифодаланиб
,
бажарувчи
ва
бошқа
иштирокчиларнинг
онги
ва
иродасига
руҳий
таъсир
қилишда
намоён
бўлади
.
Шу
жиҳатдан
ақлий
ёрдамчилик
жиноят
содир
этиш
истагини
билдирган
шахсларнинг
жиноят
содир
этиши
учун
зарур
бўладиган
маълумотлар
билан
таъминлайди
.
Бироқ
,
шахс
қилмишини
ақлий
ёрдамчилик
деб
баҳолаш
учун
бошқа
иштирокчилар
унинг
бу
каби
ёрдамидан
амалда
фойдаланиши
шарт
бўлмайди
.
Жиноят
кодекси
28-
моддаси
бешинчи
қисмида
ақлий
ёрдамчиликнинг
“
жиноят
содир
этилишига
ўз
маслаҳатлари
ва
кўрсатмалари
билан
кўмаклашиш
ҳамда
жиноятчини
,
жиноят
содир
этиш
қуроли
,
излари
ва
воситаларини
ёхуд
жиноий
йўл
билан
қўлга
киритилган
нарсаларни
яширишга
,
шунингдек
бундай
нарсаларни
олиш
ва
ўтказиш
тўғрисида
олдиндан
ваъда
бериш
”
каби
усуллари
назарда
тутилади
.
Хусусан
ақлий
ёрдамчиликнинг
мазкур
усулларини
шарҳлаганимизда
уларнинг
қуйидаги
жиҳатларини
кўришимиз
мумкин
:
1)
Жиноят
содир
этилишига
маслаҳат
ва
кўрсатмалар
бериш
билан
кўмаклашиш
.
Ўзбек
тилининг
изоҳли
луғатида
маслаҳат
“
бирор
ишни
қандай
қилиш
ёки
умуман
нима
қилиш
кераклиги
ҳақида
йўл
-
йўриқ
тарзидаги
фикр
,
мулоҳаза
”
1
,
1
Ўзбек
тилининг
изоҳли
луғати
: 8000
дан
ортиқ
сўз
ва
сўз
бирикмаси
.
Ж
. II.
Е
–
М
/
Таҳрир
ҳайъати
:
Т
.
Мирзаев
(
раҳбар
)
ва
бошқ
. –
Т
.: 2006. –
Б
. 551.
кўрсатма
эса
“
қандай
ҳаракат
қилиш
,
ишлаш
лозимлигини
кўрсатувчи
йўл
-
йўриқ
”
2
тариқасида
изоҳланади
.
Бироқ
адабиётларда
маслаҳат
ва
кўрсатма
беришнинг
тушунчаси
айнан
маънода
тушунтирилиб
,
уларнинг
фарқи
ажратилмайди
3
.
Аммо
,
бизнингча
улар
бир
-
биридан
фарқ
қиладиган
ва
иштирокчилар
онгига
турлича
таъсир
қиладиган
,
турли
тушунчалар
ҳисобланади
.
Сабаби
мазкур
тушунчалар
инсон
онгига
таъсир
кўрсатиш
даражаси
нуқтаи
назаридан
бир
-
биридан
фарқ
қилади
.
2)
Жиноятчини
яширишга
олдиндан
ваъда
бериш
.
Айтиш
ўринлики
,
қонун
чиқарувчининг
жиноят
қонунида
“
жиноятчи
”
иборасидан
фойдаланиши
мантиқан
тўғри
бўлмайди
.
Чунки
,
Ўзбекистон
Республикаси
Конституциясига
кўра
,
шахс
фақат
суднинг
ҳукми
асосидагина
айбдор
деб
топилиши
мумкин
.
Шунинг
учун
биз
жиноятга
ёрдам
бериш
тушунчаси
доирасида
«
жиноятчи
»
ибораси
ўрнига
“
жиноят
иштирокчилари
”
иборасидан
фойдаланишни
тўғри
деб
ҳисоблаймиз
.
Боиси
ёрдамчи
жиноят
содир
этилишида
айнан
жиноятнинг
бошқа
иштирокчиларига
ёрдам
беради
.
Жиноят
иштирокчиларини
яшириш
га
ваъда
қилиш
ҳар
қандай
усуллар
билан
жиноятнинг
бажарувчиси
ёки
бошқа
иштирокчиларини
ҳуқуқни
муҳофаза
қилувчи
ёки
бошқа
органлар
ёхуд
бошқаларга
маълум
бўлмаслиги
учун
жиноят
бошлангунига
қадар
уларни
яширишга
розилик
беришда
ифодаланади
.
3)
Жиноят
содир
этиш
қуроли
,
излари
ва
воситаларини
яширишга
олдиндан
ваъда
бериш
.
Жиноят
содир
этиш
қуроли
ва
воситаларини
яширишга
олдиндан
ваъда
бериш
,
уларни
олиш
,
сақлаш
ёки
нобуд
қилиш
ёхуд
бошқача
тарзда
яширишни
ваъда
қилишга
қаратилган
ҳаракатларни
англатади
.
Жиноят
изларини
яширишни
ваъда
қилиш
эса
қоида
тариқасида
ушбу
изларни
ёки
жиноят
иши
бўйича
далилий
ашёларни
йўқ
қилишни
олдиндан
ваъда
қилишда
ифодаланади
.
Айни
дамда
таъкидлаш
жоизки
,
қонун
чиқарувчи
жинояга
ёрдам
бериш
тушунчасидаги
муқобил
ҳодисаларни
қайд
қилишда
“
ва
”
сўз
брикмасидан
фойдаланмаслиги
керак
.
Боиси
“
ва
”
сўз
бирикмаси
муқобил
ҳодисаларни
фақат
бирга
бажарилиши
мумкинлигини
кўзда
тутади
.
Масалан
,
жиноят
излари
ва
воситаларини
яширишга
олдиндан
ваъда
бериш
,
ушбу
икки
ҳодисани
бир
вақтда
яширишга
розилик
беришини
англатади
.
Бироқ
,
улар
алоҳида
вазиятда
рўй
берганда
ҳам
ёрдамчиликни
ташкил
этади
.
Шунинг
учун
уларни
қонун
нормасида
қайд
қилишда
“
ёки
”
сўз
бирикмасидан
фойдаланган
ҳолда
баён
этиш
лозим
.
4)
Жиноий
йўл
билан
топилган
мулкини
яширишни
ваъда
қилиш
.
Жиноий
йўл
билан
топилган
мулк
деганда
,
жиноят
қонунида
назарда
тутилган
жиноятларни
содир
этиш
натижасида
олинадиган
ёки
қўлга
киритиладиган
ҳар
қандай
мулк
тушунилади
.
Шу
боис
жиноятга
ёрдам
беришнинг
таҳлил
қилинаётган
усули
шахснинг
бундай
мулкларни
қайта
ишлаш
,
сақлаш
ёки
ҳар
қандай
усулда
яширишини
бажарувчи
2
Ўзбек
тилининг
изоҳли
луғати
: 8000
дан
ортиқ
сўз
ва
сўз
бирикмаси
.
Ж
. II.
Е
–
М
/
Таҳрир
ҳайъати
:
Т
.
Мирзаев
(
раҳбар
)
ва
бошқ
.. –
Т
.: 2006. –
Б
. 471.
3
Рустамбоев
М
.
Ҳ
.
Ўзбекистон
Республикаси
жиноят
ҳуқуқи
курси
. I
Том
.
Умумий
қисм
,
Жиноят
тўғрисида
таълимот
.
Олий
ўқув
муассасалари
учун
дарслик
. –
Т
., 2010. –
Б
. 274;
Жин
o
ят
ҳуқуқи
.
Умумий
қисм
:
Д
a
рслик
(
Тўлдирилган
ва
қайта
ишланган
иккинчи
нашри
) /
Р
.
Кабулов
,
А
.
А
.
Отажонов
в
a
б
o
шқ
. –
Т
., 2012. –
Б
. 241.
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2014
№
3-4
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
44
ёки
бошқа
иштирокчиларга
олдиндан
ваъда
қилишини
назарда
тутади
.
5)
Жиноий
йўл
билан
қўлга
киритилган
нарсаларни
олиш
ёки
ўтказиш
тўғрисида
олдиндан
ваъда
бериш
.
Жиноий
йўл
билан
топилиши
мумкин
бўлган
ҳар
қандай
нарсани
бажарувчи
ёки
бошқа
иштирокчиларидан
(
ёки
уларнинг
топшириғи
бўйича
бошқа
шахслардан
)
ўз
эгалиги
ёки
тасарруфига
ўтказишга
қаратилган
ҳар
қандай
ҳаракат
содир
этиш
мумкинлигини
олдиндан
ваъда
қилиш
жиноят
предметларини
олишнинг
мазмунини
беради
.
Жиноий
йўл
билан
қўлга
киритилган
нарсаларни
ўтказиш
тўғрисида
олдиндан
ваъда
бериш
эса
,
бундай
предметларни
ҳар
қандай
усулда
бошқага
ўтказиб
бериш
мумкинлиги
ҳақида
олдиндан
ваъда
беришни
англатади
.
Кўриб
турганимиздек
,
қонун
чиқарувчи
ақлий
ёрдамчиликнинг
юқорида
таъкидланган
усулларини
“
олдиндан
ваъда
бериш
”
билан
боғлайди
.
Бу
эса
унинг
мазмуни
ва
чегарасини
белгилашда
айрим
қийинчиликларга
олиб
келади
.
Сабаби
,
мазкур
ҳолатда
«
олдиндан
ваъда
бериш
»
деганда
нимани
тушуниш
керак
,
деган
ўринли
савол
туғилади
.
Айни
пайтда
ўзбек
тилининг
изоҳли
луғатида
“
олдиндан
”
иборасига
“
бирор
иш
,
воқеа
-
ҳодиса
бошланмасдан
,
рўй
бермасдан
илгари
”
1
,
деб
изоҳ
берилади
.
Демак
шундан
келиб
чиқадиган
бўлсак
,
“
олдиндан
ваъда
бериш
”
деганда
,
қонун
нормасида
кўрсатилган
қилмишларни
жиноят
таркиби
объектив
томони
бошлангунига
қадар
амалга
ошириш
тўғрисида
розилик
беришни
тушуниш
мумкин
.
Гарчи
,
жиноят
таркиби
объектив
томон
ҳаракатлари
бошланган
,
лекин
жиноят
тамом
бўлмагунига
қадар
бундай
тарзда
берилган
ваъда
ҳам
ёрдамчиликни
ташкил
этади
.
Аммо
,
айтилганлардан
келиб
чиқадиган
бўлсак
,
Жиноят
кодекси
28-
моддаси
бешинчи
қисмида
ақлий
ёрдамчиликни
олдиндан
ваъда
бериш
ибораси
билан
баён
қилиниши
жиноят
таркиби
объектив
томон
ҳаракатлари
бошланиб
,
лекин
жиноят
тамом
бўлмагунига
қадар
бундай
тарзда
ваъда
берган
ҳолда
жиноят
иштирокчиларига
ёрдам
бериш
фактини
юридик
жиҳатдан
қамраб
олмайди
.
Шу
боис
бунга
қонун
нормасида
аниқлик
киритилиши
керак
.
Мадомики
,
хориж
тажрибасида
жиноятга
ёрдам
беришнинг
мазкур
жиҳатларига
алоҳида
эътибор
қаратилган
.
Масалан
,
Туркия
жиноят
қонунчилиги
жиноят
содир
этишга
ёрдам
беришнинг
объектив
томонини
ниҳоятда
суйрилик
билан
баён
этади
.
Хусусан
,
Туркия
Жиноят
кодексининг
65-
модда
учинчи
қисмида
“
Жиноят
содир
этишга
қаратилган
ёки
ҳуқуқбузарлик
содир
этишнинг
қурол
ёки
воситаларини
тайёрлашга
қаратилган
йўл
-
йўриқ
бериш
ҳамда
ҳуқуқбузарлик
содир
этилгунига
қадар
ёки
унинг
содир
этилиши
давомида
ҳуқуқбузарлик
содир
этилишини
осонлаштириш
учун
ёрдам
берган
ёки
уни
қўллаб
-
қувватлаган
шахс
ёрдамчи
деб
топилади
”
деб
баён
этилади
.
Жиноятга
ёрдам
беришнинг
навбатдаги
тури
жисмоний
ёрдамчилик
ҳисобланади
.
Айни
пайтда
жисмоний
ёрдамчилик
бажарувчи
ва
бошқа
иштирокчиларга
жиноятга
тайёргарлик
кўриш
ёки
уни
содир
этилишига
моддий
ёки
жисмоний
тарзда
кўмаклашишни
назарда
тутади
.
Шу
боис
,
жисмоний
ёрдамчиликда
,
шахс
бажарувчи
ёки
бошқа
1
Ўзбек
тилининг
изоҳли
луғати
: 8000
дан
ортиқ
сўз
ва
сўз
бирикмаси
.
Ж
. III.
Н
–
Тартибли
/
Таҳрир
ҳайъати
:
Т
.
Мирзаев
(
раҳбар
)
ва
бошқ
.. –
Т
., 2006. –
Б
. 110.
иштирокчиларнинг
иродаси
ёки
онгига
таъсир
кўрсатмасдан
,
уларга
жисмонан
,
амалий
жиҳатдан
ёрдам
кўрсатади
.
Шу
ўринда
қонун
нормаси
жиноят
содир
этилишига
воситалар
бериш
ёки
тўсиқларни
йўқотиш
билан
кўмаклашишни
жисмоний
ёрдамчиликка
киритади
.
Жиноят
содир
этилишига
воситалар
бериш
билан
кўмаклашиш
деганда
,
жиноятга
тайёргарлик
кўриш
ёки
уни
содир
этишда
фойдаланиш
учун
бажарувчи
ёки
бошқа
иштирокчиларга
турли
воситалар
тақдим
этиши
тушунилади
.
Аммо
амалдаги
жиноят
қонунида
жиноятга
ёрдам
беришнинг
усуллари
қаторида
,
жиноят
содир
этилишида
бажарувчи
ва
бошқа
иштирокчиларга
қурол
тақдим
этиш
билан
ёрдам
берилиши
мумкинлигини
назарда
тутмайди
.
Ваҳоланки
, “
қурол
”
ибораси
“
восита
”
дан
фарқ
қилади
.
Жиноят
содир
этиш
қуроли
воситадан
фарқли
равишда
бажарувчи
ёки
бошқа
иштирокчилар
томонидан
содир
этиладиган
муайян
турдаги
жиноятни
амалга
оширилишини
енгиллаштириш
мақсадида
фойдаланишга
мўлжалланган
бўлади
.
Шунинг
учун
ҳам
“
қурол
”
тақдим
этиш
билан
жиноят
содир
этишга
кўмаклашишни
ҳам
ёрдамчилик
мазмунига
киритилиши
зарур
.
Тўсиқларни
йўқотиш
билан
кўмаклашиш
деганда
,
иштирокчиларнинг
жиноий
ниятини
амалга
оширишлари
учун
мавжуд
бўлган
ҳар
қандай
тўсиқларни
бартараф
қилиш
тушунилади
.
Масалан
,
бу
замонавий
кузатув
техник
воситалари
билан
жиҳозланган
хонадонга
талон
-
торож
қилиш
мақсадида
кириш
учун
,
ушбу
техник
воситаларни
ишдан
чиқариш
,
жиноят
содир
этиш
жойини
ёритиш
,
жиноят
содир
этиш
учун
бошқа
шахсларни
чалғитиб
туриш
кабиларда
ифодаланади
.
Кези
келганда
айтиш
керакки
,
Жиноят
кодексининг
28-
модда
бешинчи
қисмида
жиноятга
ёрдам
беришнинг
қатъий
усуллари
назарда
тутилади
.
Шунинг
учун
ушбу
нормада
санаб
ўтиладиган
бошқа
ҳеч
бир
ҳаракат
ёрдамчилик
сифатида
тан
олиниши
мумкин
эмас
2
.
Бироқ
суд
амалиёти
материалларининг
таҳлили
ва
тадқиқот
натижалари
,
ёрдамчиликнинг
мазкур
тушунчаси
доирасига
кирмайдиган
бошқа
янги
ҳолатлар
ҳам
мавжуд
эканлигини
кўрсатди
.
Масалан
,
воситачилик
ёки
ахборот
тақдим
этиш
йўли
билан
жиноят
содир
этилишига
ёрдам
беришни
амалдаги
қонунчилик
ёрдамчилик
таркибига
киритмайди
.
Бу
эса
унинг
жиноий
таъқиб
остига
олинмаслигидан
далолат
беради
.
Чунки
,
ахборот
тақдим
этиш
йўли
билан
жиноят
содир
этилишига
кўмаклашиш
ёрдамчиликнинг
ҳеч
қайси
бир
усулининг
мазмунига
мос
келмайди
.
Бинобарин
,
ахборот
тақдим
этиш
йўли
билан
жиноятга
ёрдам
бериш
бажарувчи
ёки
бошқа
иштирокчиларнинг
жиноят
содир
этишга
тайёрлиги
ёки
уни
содир
этаётганлигини
билган
ҳолда
жиноятга
тайёргарлик
кўриш
ёки
уни
содир
этилишини
енгиллаштиришда
фойдаланиш
мумкин
бўлган
тегишли
маълумотларни
қасддан
тақдим
этишни
англатади
.
Таъкидлаш
жоизки
,
жиноятга
бундай
тарзда
ёрдам
бериш
ҳар
қандай
мазмундаги
ахборотни
тақдим
этишни
назарда
тутмайди
.
Бундай
ахборотга
қўйиладиган
биринчи
талаб
бериладиган
ахборот
жиноят
содир
этилишини
енгиллаштиришга
хизмат
қилиши
шартлигидадир
.
Чунончи
,
В
.
Ю
.
Шубина
2
Рустамбоев
М
.
Ҳ
.
Ўзбекистон
Республикаси
жиноят
ҳуқуқи
курси
. I
Том
.
Умумий
қисм
,
Жиноят
тўғрисида
таълимот
.
Олий
ўқув
муассасалари
учун
дарслик
. –
Т
.: 2010. –
Б
. 273.
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2014
№
3-4
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
45
ахборот
тақдим
этишнинг
жиноийлик
шарти
,
бу
каби
ахборотнинг
мазмуни
бевосита
жиноят
ҳодисасига
тегишли
бўлиши
керак
1
лигидадир
,
дейди
.
Ўз
навбатида
биз
ҳам
ушбу
фикрга
қўшиламиз
,
чунки
бажарувчи
ва
бошқа
иштирокчиларга
тақдим
этилиши
зарур
бўлган
ахборот
айнан
улар
томонидан
тайёргарлик
кўрилиши
ёки
содир
этилиши
кўзда
тутилаётган
жиноятга
тааллуқли
ва
унинг
содир
этилишини
енгиллаштиришга
имкон
бериши
керак
.
Алоҳида
таъкидлаш
керакки
,
ахборот
тақдим
этиш
билан
жиноят
содир
этишга
ёрдам
бериш
Озарбайжон
(32-
м
. 5-
қ
.),
Тожикистон
(36-
м
. 5-
қ
.),
Қозоғистон
(28-
м
.
5-
қ
.),
Беларусь
(16-
м
. 6-
қ
.),
Туркманистон
(33-
м
. 5-
қ
.),
Арманистон
(38-
м
.
5-
қ
.),
Молдова
(42-
м
.
5-
қ
.),
Голландия
(48-
м
.),
Польша
(18-
м
. 3-§)
Республикалари
ва
Россия
Федерацияси
(33-
м
.
5-
қ
.)
Жиноят
кодексларида
ҳам
назарда
тутилган
.
Хусусан
,
Голландия
Жиноят
кодексининг
48-
моддасига
кўра
,
“
Жиноят
содир
этилиши
вақтида
қасддан
ёрдам
кўрсатган
ёки
жиноят
содир
этилиши
учун
зарур
бўлган
ахборот
ва
воситаларни
қасддан
тақдим
қилган
ёхуд
шундай
шароит
яратиб
берган
шахс
ёрдамчи
деб
топилади
”.
Юқорида
таъкидланганлардан
хулоса
қилганда
жиноятга
ёрдам
беришни
қуйидагича
таърифлаган
ҳолда
Жиноят
кодекси
28-
моддаси
бешинчи
қисмини
қуйидаги
таҳрирда
баён
қилиш
мақсадга
мувофиқ
:
жиноят
содир
этилишига
ўз
маслаҳатлари
,
кўрсатмалари
билан
,
қурол
ёки
воситалар
бериш
,
тайёргарлик
кўрилиши
ёки
содир
этилиши
учун
зарур
бўлган
ахборот
тақдим
этиш
,
воситачилик
қилиш
ёки
тўсиқларни
йўқотиш
билан
кўмаклашган
,
шунингдек
жиноят
иштирокчиларини
,
жиноят
содир
этиш
қуроли
,
излари
ёки
воситаларини
ёхуд
жиноий
йўл
билан
қўлга
киритилган
нарсаларни
яширишга
,
шунингдек
бундай
нарсаларни
олиш
ёки
ўтказиш
тўғрисида
олдиндан
ваъда
берган
шахс
ёрдамчи
деб
топилади
.
Аннотация
:
Мақолада
жиноят
иштирокчиларининг
тури
сифатида
ёрдамчининг
тушунчаси
таҳлил
қилинган
ҳамда
ушбу
тушунчага
оид
жиноят
қонуни
нормасини
такомиллаштириш
бўйича
таклиф
ва
тавсиялар
баён
қилинган
.
Калит
сўзлар
:
жиноятда
иштирокчилик
,
ёрдамчи
,
ақлий
ёрдамчи
,
жисмоний
ёрдамчи
,
жиноятни
яшириш
,
олдиндан
ваъда
бериш
.
Аннотация
:
В
статье
анализируются
понятие
пособничества
как
вида
соучастников
преступления
,
сформулировано
определение
пособничества
в
преступлении
,
а
также
дано
предложения
по
совер
-
шенствованию
нормы
уголовного
законодательства
,
касающегося
рассматриваемого
понятия
.
Ключевые
слова
:
соучастие
в
преступлении
,
по
-
собник
,
интеллектуальная
пособничества
,
физическая
пособничества
,
укрывательство
преступлений
,
зара
-
нее
обещанное
.
Annotation:
In the article it’s analyzed concept
and
types of aiding as a type of participation in crime, formu-
lated the definition of aiding in crime and given proposals
1
Шубина
В
.
Ю
.
Дискуссионные
аспекты
законодательной
ре
-
гламентации
интеллектуального
пособничества
в
преступле
-
нии
//
Юридический
вестник
Кубанского
государственного
университета
. – 2010. –
№
2. –
С
. 52.
on perfection of norms of criminal legislation concerning
above mentioned concept.
Key words:
participation of crime, accessory in crime,
intellectual accessory, physical accessories, concealment,
promised beforehand.
Адабиётлар
рўйхати
:
1.
Жин
o
ят
ҳуқуқи
.
Умумий
қисм
:
Д
a
рслик
(
Тўлдирилган
ва
қайта
ишланган
иккинчи
нашри
) /
Р
.
Кабулов
,
А
.
А
.
Отажонов
в
a
б
o
шқ
. –
Т
.:
Ўзб
e
кист
o
н
Р
e
спублик
a
си
ИИВ
A
к
a
д
e
мияси
, 2012. – 482
б
.
2.
Рустамбоев
М
.
Ҳ
.
Ўзбекистон
Республикаси
жиноят
ҳуқуқи
курси
. I
Том
.
Умумий
қисм
,
Жиноят
тўғрисида
таълимот
.
Олий
ўқув
муассасалари
учун
дарслик
. –
Т
.: «ILM ZIYO», 2010. – 400
б
.
3.
Ўзбек
тилининг
изоҳли
луғати
: 8000
дан
ортиқ
сўз
ва
сўз
бирикмаси
.
Ж
. II.
Е
–
М
/
Таҳрир
ҳайъати
:
Т
.
Мирзаев
(
раҳбар
)
ва
бошқ
.;
ЎзР
ФА
Тил
ва
адабиёт
ин
-
ти
. –
Т
.: «
Ўзбекистон
миллий
энциклопедияси
»
Давлат
илмий
нашриёти
, 2006. – 672
б
.
4.
Ўзбек
тилининг
изоҳли
луғати
: 8000
дан
ортиқ
сўз
ва
сўз
бирикмаси
.
Ж
. III.
Н
–
Тартибли
/
Таҳрир
ҳайъати
:
Т
.
Мирзаев
(
раҳбар
)
ва
бошқ
.;
ЎзР
ФА
Тил
ва
адабиёт
ин
-
ти
. –
Т
.: «
Ўзбекистон
миллий
энциклопедияси
»
Давлат
илмий
нашриёти
, 2006. – 688
б
.
5.
Шубина
В
.
Ю
.
Дискуссионные
аспекты
законода
-
тельной
регламентации
интеллектуального
пособни
-
чества
в
преступлении
//
Юридический
вестник
Кубан
-
ского
государственного
университета
. – 2010. –
№
2. –
С
. 52-55.
