БИОМЕДИЦИНА ВА АМАЛИЁТ ЖУРНАЛИ
|
ЖУРНАЛ БИОМЕДИЦИНЫ И ПРАКТИКИ
|
JOURNAL OF BIOMEDICINE AND PRACTICE
№3 | 2021
165
PEDIATRICS
Ширин Камилджоновна ХУСАИНОВА
e-mail: xusainova.2020@inbox.ru
Зебо Фархотовна САФОЕВА
E-mail:safoeva90@gmail.com
Саодат Сулаймоновна УМАРОВА
E-mail: Osiyo1608@mail.ru
Шахло Шавкатовна НАСИРОВА
nasirova.shaxlo56@gmail.com
Самарканд Давлат медицина институти
БОЛАЛАРДА ҚАЙТАЛАНУВЧИ БРОНХООБСТРУКТИВ СИНДРОМИ
ДАВОСИНИНГ МОНТЕЛУКАСТ ПРЕПАРАТИНИ КОМПЛЕКС ТЕРАПИЯСИДА
ҚЎЛЛАШ САМАРАДОРЛИГИ
For citation: Sh.K. Khusainova, Z.F. Safoeva, S.S. Umarova, Sh.Sh. Nasirova THE
EFFECTIVENESS OF USING THE DRUG MONTELUCAST IN THE COMPLEX THERAPY OF
THE RECURRENT COURSE OF BRONCHO-OBSTRUCTIVE SYNDROME IN CHILDREN
Journal of Biomedicine and Practice. 2021, vol. 6, issue 3, pp. 165-169
http://dx.doi.org/10.26739/2181-9300-2021-3-106
АННОТАЦИЯ
Бронхиал обструкция синдроми педиатрия амалиётда жуда кенг тарқалган. Бронхиал
обструкциянинг муҳим кўринишларидан бири бу педиатр кундалик амалиётда учрайдиган
йўтал ва бронхоспазмдир. Ҳозирги кунда йўталнинг кўплаб сабаблари маълум бўлганлиги
сабабли, педиатрдан патологик жараённинг бошланиши, ривожланиши ва механизмларининг
хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда, кейинчалик тўғри талқин қилиш ва оптимал терапияни
танлаш билан унинг хусусиятларини аниқ ажратиш талаб этилади.
Калит сузлар:
обструктив бронхит, қайталанувчи бронхит, гиппереактивлик, бронхлар,
болалар.
Ширин Камилджоновна ХУСАИНОВА
e-mail: xusainova.2020@inbox.ru
Зебо Фархотовна САФОЕВА
E-mail:safoeva90@gmail.com
Саодат Сулаймоновна УМАРОВА
E-mail: Osiyo1608@mail.ru
БИОМЕДИЦИНА ВА АМАЛИЁТ ЖУРНАЛИ
|
ЖУРНАЛ БИОМЕДИЦИНЫ И ПРАКТИКИ
|
JOURNAL OF BIOMEDICINE AND PRACTICE
№3 | 2021
166
Шахло Шавкатовна НАСИРОВА
nasirova.shaxlo56@gmail.com
Самаркандский Государственный
медицинский институт
ЭФФЕКТИНОСТЬ ПРИМЕНЕНИЯ ПРЕПАРАТА МОНТЕЛУКАСТА В
КОМПЛЕКНОЙ ТЕРАПИИ РЕЦИДИВИРУЮЩЕГО ТЕЧЕНИЯ
БРОНХООБСТРУКТИВНОГО СИНДРОМА У ДЕТЕЙ
АННОТАЦИЯ
Синдром бронхиальной обструкции в педиатрической практике встречается очень часто.
Одним из существенных проявлений бронхообструкции является кашель и бронхоспазм, с
которым приходится встречаться врачу-педиатру в повседневно. В связи с тем, что в
настоящее время известно множество причин возникновения кашля, требуется четкая
дифференциация его характеристик с последующей правильной интерпретацией и выбор
оптимальной терапии с учетом особенностей возникновения, развития и механизмов
патологического процесса.
Ключевые слова:
обструктивный бронхит, рецидивирующий бронхит, гиппереактивность,
бронхи, дети, монтелукаст.
Shirin Kamildjonovna KHUSAINOVA
e-mail: xusainova.2020@inbox.ru
Zebo Farxotovna SAFOEVA
E-mail:safoeva90@gmail.com
Saodat Sulaymonovna
UMAROVA
E-mail: Osiyo1608@mail.ru
Shaxlo Shavkatovna NASIROVA
nasirova.shaxlo56@gmail.com
Samarkand State Medical Institute
THE EFFECTIVENESS OF USING THE DRUG MONTELUCAST IN THE COMPLEX
THERAPY OF THE RECURRENT COURSE OF BRONCHO-OBSTRUCTIVE
SYNDROME IN CHILDREN
ANNOTATION
The syndrome of bronchial obstruction in pediatric practice is very common. One of the essential
manifestations of bronchial obstruction is cough and bronchospasm, which a pediatrician has to meet
on a daily basis. Due to the fact that many causes of cough are currently known, a clear differentiation
of its characteristics is required with subsequent correct interpretation and the choice of optimal
therapy, taking into account the characteristics of the onset, development and mechanisms of the
pathological process.
Key words:
obstructive bronchitis, recurrent bronchitis, hypereactivity, bronchitis, children.
Долзарблиги
. Болалар касалликлари таркибида нафас олиш йўллари касалликлари етакчи
ўринни егаллайди, бу адабиётларга кўра йил фаслига қараб тиббий ёрдамга мурожаат қилиш
ҳолатларининг 50 дан 90 фоизигача тўғри келади. Болаларнинг 30 фоизида нафас йўлларининг
инфекциялари обструктив бронхит клиникаси билан юзага келади ва 30-50% ҳолларда у
чўзилган, тўлқинли ёки қайталанувчи тарзда кечади [4].
Бронхиал обструкция синдроми (бронхо-обструктив синдром - БОС) педиатрия
амалиётда жуда кенг тарқалган. Халқаро стандартлаштирилган ISAAC услубига кўра, нафас
олиш муддати узайган такрорий хириллашлар БОС деб аталади ва 29,2% болаларга тўғри
келади, ўткир бронхит билан касалланган эрта ёшдаги болаларнинг ярмидан кўпида бронхиал
БИОМЕДИЦИНА ВА АМАЛИЁТ ЖУРНАЛИ
|
ЖУРНАЛ БИОМЕДИЦИНЫ И ПРАКТИКИ
|
JOURNAL OF BIOMEDICINE AND PRACTICE
№3 | 2021
167
обструкция белгилари билан кечади. Бронхиал обструкциянинг муҳим кўринишларидан бири
бу педиатр кундалик амалиётда учрайдиган йўтал ва бронхоспазмдир [3].
Обструктив
бронхитни
даволаш
турли ёшдаги
даврларда
бронхиал
обструкция
шаклланишининг патогенезини ҳисобга олган ҳолда амалга оширилиши керак. Ўткир нафас
йўллари касалликларида бронхиал обструкция терапиясининг асосий йўналишлари бронхлар
ва бронхларнинг дренаж функцияларини такомиллаштириш ва яллиғланишга қарши терапия
ҳисобланади [2]. Монтелукаст препарати обструктив синдром ва мавсумий ва аллергик
ринитнинг
профилактикаси
ва
узоқ
муддатли
давоси
сифатида
қўлланилади
(комбинацияланган даволашда).
Монтелукаст лейкотриен рецепторлари селектив антагонистларига тегишли. Бронхиал
гиперреактивликни сақлайдиган сурункали доимий яллиғланишнинг энг кучли воситачиси
бўлган ЛТС4, ЛТД4 ва ЛТЕ4 цистеинил лейкотриенлари рецепторларини махсус равишда
блокировка қилади. Монтелукаст аниқ яллиғланишга қарши таъсирга ега, бронхиал спазмнинг
олдини олади. Препарат 4 мг, 5 мг, 10 мг таблеткаларда ишлаб чиқарилади. Тананинг ҳимоя
рефлекси бўлган йўтал пайтида мукоцилиар клиренси ва шиллиқ секрецияси билан бирга
нафас олиш тизимининг периферик қисмларини чанг зарралари, микроорганизмлар ва
газлардан ҳимоялаган бўлиб, ҳаво йўлларининг ўтказувчанлигини тиклайди.
Йўталиш турли хил белгиларига кўра таснифланади: табиати (нам, қуруқ); давомийлиги:
(қисқа муддатли, пароксизмал); интенсивлиги: ( енгил, қаттиқ йўтал); [5].
Ташхисни анамнез асосида йўталнинг батафсил хусусиятларини ва касал болани
клиник текшириш натижаларини тегишли баҳолашини кўрсатган ҳолда қўйилади [1]. Ҳозирги
кунда йўталнинг кўплаб сабаблари маълум бўлганлиги сабабли, педиатрдан патологик
жараённинг бошланиши, ривожланиши ва механизмларининг хусусиятларини ҳисобга олган
ҳолда, кейинчалик тўғри талқин қилиш ва оптимал терапияни танлаш билан унинг
хусусиятларини аниқ ажратиш талаб этилади.
Ишнинг мақсади
. Монтелукастнинг терапевтик самарадорлигини комплекс терапиянинг бир
қисми сифатида даволашда чидамлилигини ўрганиш.
Материаллар ва тадқиқот усуллари
. Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази
Самарқанд филиали шошилинч 1 ва 2-Болалар бўлимларида ётқизилган 1 ёшдан 5 ёшгача
бўлган такрорий БОС билан 40 болани кузатдик. Тадқиқотни ўтказиш учун БОС билан
даволовчи 40 нафар бола мақсад ва вазифаларига кўра икки гуруҳга бўлинган: такрорий
обструктив бронхитга чалинган 20 нафар болалар анъанавий терапия (1-гуруҳ) ва анъанавий
терапиядан ташқари 20 нафар бола Монтелукаст комплекс даволашда (2-гуруҳ) ажратиб
олинди. Тадқиқотда клиник, лаборатория, параклиник (қонни умумий таҳлили, кўкрак қафаси
рентгенограммаси, қонни биокимёвий таҳлили) усуллари қўлланилган.
Натижалар ва уни муҳокама қилиш
. Препаратнинг терапевтик самарадорликни
таққослаганда 40 нафар болада БОС клиник кечишининг кузатуви ўтказилди. Беморлар
бўлимга касалликнинг 2,7 ± 0,6 кунида қабул қилинган. Беморларни касалхонага ётқизиш
мезонлари қуйидагиларни ўз ичига олган: ноқулай преморбид фон, йўлдош касалликларнинг
мавжудлиги, RDAI≥4 балл, СШО≥5 балл, касалликнинг мураккаб кечиши хавфи ва дастлабки
уч кун давомида уйда даволанишнинг самарасизлиги. Болаларда БОСнинг асосий клиник
белгилари: цианоз, экспиратор хансираш, аралаш диспноэ; дистанцион хириллаш, ёрдамчи
мушакларнинг нафас олишда иштирок этиши, кўкрак қафасининг эмфизематик шишиши;
ўпка устида қутичали перкуссия овози; аускултатив - нафаснинг сусайиши, қуруқ хириллаш
ёки ҳар хил ўлчамдаги тарқоқ нам хириллашлар; рентгенологик: ўпка расми кучайиши;
қовурғаларнинг горизонтал ҳолати; паст диафрагма. Тадқиқотлар шуни кўрсатдики,
беморларнинг 92,3% бронхиал обструкция ва турли даражадаги НЕ билан касалланган.
Беморларга касалхонага ётқизилган биринчи кундан бошлаб БОС тўлиқ бартараф этилгунга
қадар Монтелукаст терапияси ўтказилди. Препарат 10 кг гача бўлган болалар учун - 2 мг, 10-
45 кг гача бўлган болалар учун - 4 мг дозада 7-10 кун давомида ётишдан олдин берилди.
I гуруҳдаги беморларда асосий клиник симптомларнинг йўқолиш динамикаси II кун
кўрсаткичлари
билан
солиштирганда
(кунларда)
ўрганилди:
I-гуруҳ
болаларида
БИОМЕДИЦИНА ВА АМАЛИЁТ ЖУРНАЛИ
|
ЖУРНАЛ БИОМЕДИЦИНЫ И ПРАКТИКИ
|
JOURNAL OF BIOMEDICINE AND PRACTICE
№3 | 2021
168
Монтелукастни ишлатмасдан умумий ҳолатнинг яхшиланиши касалликнинг 5,5 ± 0,2 кунида
кузатилди, тезроқ қабул қилинганда - 4,2 ± 0,2 кунга тўғри келди, терининг ва шиллиқ
пардаларнинг цианози мос равишда 4,2 ± 0,2 ва 3,6 ± 0,2 кунга камайди, ҳарорат нормаллашган
3,4 ± 0,2 ва 2,7 ± 0,2 кун касалхонага ётқизилди, йўтал интенсивлигининг пасайиши, кейин
йўқолиши 5,8 ± 0,2 ва 4,5 ± 0,3 кунларга тенг касалхонада даволаниши вақтида.
I гуруҳда, касалхонага ётқизилишнинг 3-кунида 6 та беморда оғир БОС (W.Тал бўйича
9-12 балл), 12 болада мўътадил (5-8 балл) сақланиб қолди, 2 да енгил (2-4 балл). ҳолатлар. II
гуруҳда Монтелукастни қабул қилган беморларда 4 болада оғир БОС, 20 беморда ўртача ва 16
ҳолатда енгил БОС кузатилди. Капилляр қоннинг РО2 ни, препаратнинг биринчи дозаларидан
олдин ва кейин НС/ПС нисбатларини қиёсий баҳолаш беморларнинг иккала гуруҳида ҳам НЕ
белгиларининг ижобий динамикаси кузатилганлигини кўрсатди. Шу билан бирга, II гуруҳдаги
беморларда Монтелукастни қабул қилишда НЕ белгиларининг ижобий динамикаси аниқроқ
ва тезроқ тўхтади.
Терапия самарадорлиги тўғрисида, клиник ва лаборатория инструментал тадқиқот
усуллари билан бир қаторда, қуйидагилар қўлланилди: нафас олиш бузилишларининг шкаласи
- RDAI (12), О2 тўйинганлик усули - SpO2, ишлаб чиқилган тўйинганлик шкаласи баҳоси -
СШО (14), формула бўйича ҳисобланган: СШО = (95- SpO2)+RDAI, бу бронхиал обструкцияда
нафас олиш бузилишларининг оғирлигини янада ишончли баҳолашга имкон берди. Боланинг
ҳолати, клиник текширув билан бирга, ўрганилган параметрларга кўра ҳар куни баҳоланди.
Монтелукастни анъанавий терапия билан таққослаганда самарадорлиги касалликнинг 4,5-
кунида ишончли кузатилди (I гуруҳда - 1,6 ± 0,3 балл, II гуруҳда - 1,2 + 0,3 балл; Р <0 ,01) ва
5.9-куни (мос равишда 1,5 ± 0,2 ва 0,9 ± 0,2 балл, Р <0,01). Ўткир бронхиал обструкциянинг
энг аниқ белгилари бўлган ўпкада содир бўлган жисмоний ўзгаришларни таҳлил қилиш шуни
кўрсатдики, агар анъанавий терапия фонида ўпкада перкуссия ўзгариши 4,4 ± 0,2 га
нормаллашган бўлса ва аускултатив маълумотлар 5,2 ± 0,3 кунгача, кейин гуруҳда
монтелукаст терапиясини қўллаш билан ушбу кўрсаткичларнинг сезиларли даражада
тезлашиши кузатилди (3,2 ± 0,2 ва 4,1 ± 0,3; Р <0,02).
Aнъанавий терапия мажмуасини олган беморларда нафас етишмовчилигининг
енгиллашиши 3,6 ± 0,2 кун ичида намоён бўлди, юрак фаолияти 2,4 ± 0,2 кунга қайтди, бу II
гуруҳ кўрсаткичлари билан таққослаганда Монтелукаст препаратини қўллашда нафас олиш
функциялари сезиларли даражада яхшиланганлигини кўрсатди (2,4 ± 0,2 ва 2,0 ± 0,2 Р <0,01).
Бронхо-обструктив синдромнинг патогномик белгиларидан бири бўлган экспиратор нафас
қисилиши ўртача 3,5 ± 0,3 кун давомида енгиллаштирилди, бу I гуруҳга қараганда 1,4 кун
тезроқ.
Монтелукастни анча олдин қабул қилган II гуруҳдаги беморларда (3,9 ± 0,4 ва 4,8 ± 0,3
кунга) уларнинг умумий ҳолати яхшиланди, БОС белгилари ва диспептик аломатлар камайди,
терининг ва шиллиқ пардаларнинг цианози 2,9 ± га йўқолди. 0,3 кун, бу I гуруҳнинг тегишли
кўрсаткичларидан сезиларли даражада фарқ қилди.
СШО кўрсаткичлари динамикасини қиёсий таҳлили шуни кўрсатадики, II гуруҳда
Монтелукастдан фойдаланиш I гуруҳга нисбатан анча аниқ клиник ва лаборатор таъсирга эга
эди. Нафас олиш бузилишларининг клиник белгиларидан халос бўлиш ва тўйинганлик
кўрсаткичларини тиклаш терапиянинг 3-чи кунидан бошлаб кузатилди. Чиқариш мезонлари
қуйидагилардир: қониқарли ҳолат, RDAI 4 балл ва ундан кам, SpO2 индекси 95% ва ундан
юқори (97% -98%). Чиқариш мезонлари қуйидагилардир: қониқарли ҳолат, RDAI 4 балл ва
ундан кам, SpO2 индекси 95% ва ундан юқори (97% -98%).
Монтелукаст терапиясини анъанавий даволаш комплексига киритиш касалхонада ётиш
давомийлигининг ўртача 1,2 ётоқ кунига камайиши билан намоён бўлди, II гуруҳ беморларида
эса I гуруҳ беморлари билан таққослаганда 4,3 ± 0,2 5,5 ± 0,2 ётоқ \ кун (Р <0,05).
Бизнинг кузатувларимиз бўйича Монтелукастдан фойдаланганда ножўя таъсирлар
кузатилмади, бу дорилар хавфсизлигининг етарли даражасига тўғри келди.
БИОМЕДИЦИНА ВА АМАЛИЁТ ЖУРНАЛИ
|
ЖУРНАЛ БИОМЕДИЦИНЫ И ПРАКТИКИ
|
JOURNAL OF BIOMEDICINE AND PRACTICE
№3 | 2021
169
Хулоса
. Шундай қилиб, ушбу тадқиқот натижалари Монтелукастнинг болалардаги бронхо-
обструктив синдромни комплекс даволашда яхши клиник самарадорлигини кўрсатади ва
улардан фойдаланишни тавсия етиш мумкин.
Aдабиётлар.
1.
Геппе Н.А., Селиверстова Н.А., Малышев В.С. и др. Причины бронхиальной обструкции
у детей и направления терапии // Русский медицинский журнал. – 2011. – Т. 19, № 22. –
С. 1333-1404.
2.
Зайцева О.В. Бронхиальная астма и респираторные инфекции у детей // Медицинский
совет. – 2013. - №1. – С. 34-41.
3.
Ласица О.И., Акопян А.З. Распространенность аллергических заболеваний в г.Киеве по
унифицированной программе ISAAC. // Украинский медицинский журнал. – 1999. - №3
– С. 21-24.
4.
Таточенко В.К. Болезни органов дыхания у детей. – М.: Медицина, 2012. – 187 с.
5.
Юлиш Е.И. Патогенетическая терапия кашля у детей //Здоровье Украины – 2011 –
Тематический номер, март – С.3-4
6.
Haymaker WE, Kernohan JW. The Landry-GuillainBarré syndrome; a clinicopathologic report
of 50 fatal cases and a critique of the literature. Medicine (Baltimore), 1949; 28(1): 59-141.
7.
Sinhaa S, Prasada KN, Pradhanb S, Jaina D, Jhab S.Detection of preceding Campylobacter
jejuni infection by polymerase chain reaction in patients with Guillain-Barré syndrome.
Transactions of the Royal Society of Tropical Medicine and Hygiene, 2004; 98: 342—346.
8.
McGrogan A., Madle G., SeОМАН H., DeVries C.S. Epidemiology of Guillain-Barré
Syndrome worldwide. A systemic literature review. Neuroepidemiology, 2009; 32: 150-63.
9.
Toft CE. Guillian-Barré Syndrome – a case study. Accident and Emergency Nursing, 2002;
10(2): 92- 102.
10.
Parkin RT, Davies-Cole JO, Balbus JM. A definition for chronic sequelae applied to
campylobacter and guillian-barre syndrome (СГБ). Annals of Epidemiology, 2000; 10(7): 473
11.
Brody AJ, Sternbach G, Varon J. Octave landry: Guillain-Barré syndrome. The Journal of
Emergency Medicine, 1994; 12(6).
12.
Hahn AF, FRCPC. Guillian-Barre’ syndrome. The Lancet, 1998; 325(9128): 635-641.17.
Taylor WA, Brostoff SW, Hughes RAC. P2 specific lymphocyte transformation in Guillain-
Barré
13.
United States Renal Data System 2011 annual data report: atlas of chronic kidney disease &
end stage renal disease in the United States / A.J.Collins [et al.] // Am J Kidney Dis. - 2012. -
Vol. 59, Suppl. 1 (A7). - P. e1- 420. 192
14.
KDOQI clinical practice guideline for diabetes and CKD // Am J of Kidn Dis. - 2012. - Vol.
60, № 5. - P. 850-886. 212