Вестник врача, Самарканд
2014, № 3
Doktor axborotnomasl, Samarqand
13
CHALA TUG’ILGAN CHAQALOQLAR HAYOTINING 1-OYLIG1DA XOMILA
INFEKTSIYASIVA POSTNATAL YIRINGLIGI-SEPTIK KASALLIKLAR DIAGNOSTIKASI
UCHUN QO' SHIMCHA TESTLAR
Toshkent tibbiyot akademiyasi Urganch filiali
Sepsis muammosi hozirgi paytda
ob’ektiv sabablar tufayli tobora dolzarb
masala bo’lib qolmoqda. Masalaning
dolzarbligi
sotsial-iqtisodiy,
sotsial-
biologik va demografiya ko’rsatkichlari
singari mavjud omillar yig’indisiga bog’liq.
Sepsis kasalligi bolalar patologiya- sida
oxirgi paytlarda yetakchi o’rinni egallaydi.
Bu kasalliklaming asosiy salmog’i erta
yoshdagi bolalik davriga to’g’ri kelmoqda.
Xavfli
yiringli-yallig’lanish
ja-
rayonini
paydo
qiladigan
stafilokokk
infektsiyasi ayni paytda juda ko’p tara-
qalgan kasalliklardan bin hisoblanadi.
Oddiy ko’z bilan ko’rib bo’lmaydigan juda
mayda organizmlar yiring paydo qiluvchi
stafilokokklar, sepsis kasalli- klarini kelib
chiqishiga sabab bo’ladi.
Yangi tug’ilgan chaqaloqlar kasalliklari
va chala tug’ilgan bolalaming erta o’limi
strukturasida
infektsion
patologiya
boshqaruvchi o’rinlardan bin hisoblanadi.
Bu guruh bolalari orasida neonatal davrda
rivojlangan homila infektsiyasi va yiringli-
septik kasalliklar muhim rol o’ynaydi. Na-
tijada ko’pincha homila infektsiyalari
qo’shilib, yomon oqibatlarga olib ke- ladi.
Ishning maqsadi - chala tug’ilgan
bolalaming homila infektsiyasi va yiringli
septik kasalliklari diagnosti- kasining keng
informativ qo’shimcha bakteriologik va
immunologik
tashxisot
mezonlarini
aniqlashdan iborat.
Material va uslublar: Biz tomondan 7
kunlikdan 2 oylikkacha - bo’lgan chala
tug’ilgan 62 ta bola tekshirildi. Bemor
bolalarda quyidagi tekshirishlar o’tkazildi:
qon va likvomi ekish (stafilokokk 505
shtamm
bo’yicha
agglyu-
tinatsiya
reaktsiyasi, ko’p hollarda bu autoshtammlar
va
soliantigenlari
bilan
o’tkaziladi)
Quyidagi monotsit va lim- fotsitlaming
absolyut sonini, T- lim- fotsitlami spontan
rozetka hosil qilish usuli bo’yicha, B-
limfotsitlami imun rozetka hosil qilish usuli
bo’yicha aniqlash. Qondagi G, M, A
imrnuno- globulinlar miqdorini aniqlash,
undan tashqari bemor bolalarda ichak
autoflo-
rasini
o’rganish.
Onadagi
akusherlik anamnez (urogenital, infektsion
patologiya,
O’RVI,
homiladorlikning
to’xtash
xavfi,
homiladorlikning
2-
yarmidagi toksikozlar va boshqalar) ham
e’tiborga olingan. Tug’ruqdagi uzoq
suvsizlikning davri, isitma, yo’ldoshni
vaqtidan oldin ko’chishi, preeklampsiyalar
ham hisobga olindi.
Tadqiqot
natijalari:
Olingan
ma’lumotlarga ko’ra ulardan 23 tasi sepsis
bilan og’rigan. Shundan 11 ta boladagi
sepsis
homila
infektsiyasi
negizida
rivojlangan bo’lsa, 5 tasi avjlangan homila
infektsiyasi natijasida ro’y betgan. Yana
shuningdek 10 bo- lada esa homila
infektsiyasi negizida postnatal mahalliy
infektsiya o’choqlari borligi aniqlangan.
Bu bemor bolalami chala tug’ilish
darajasiga qarab quyidagi guruhlarga
bo’lamiz: 1 bola -1 daraja, 29 tasi - II daraja,
25 ta - Ill-daraja va 7 tasi - IV- daraja.
Bir gurux tug’ilgan bolalarga homila
infektsiyasi
gipotrofiyasi
tashxi-
si
qo’yilgan.
Barchasida
bu
perinatal
gipoksiya bilan bog’likligi aniqlangan.
Tug’ruqxonalarda barcha bolalarda homila
infektsiyasi borligi ma’lum bo’lgan. Ular
ko’pincha boshqa a’zolaming shikastlanishi
bilan
kechadi,
yani:
MAT
(meningoentsefalit,
entse-
falit)
yoki
o’pkalardagi
(pnevmoniya) kasalliklari
rivojlanadi. O’lgan bolalarda esa homila
infektsiyasi
generali-
zatsiyasining
autopiyasida quyidagi belgilari aniqlangan:
kandidoz
(II)
mikoplazmoz
(1),
toksaplozmoz (1). Ko’p bolalarda sepsisni
ko’zg’atuvchisi tilla rang stafilokokk,
kandidoz, ko’k yiringli tayoqchalar bo’lgan.
Mahalliy yallig’lanish jarayoni yiringli
omfalit, pnevmoniya ko’rinishida kechgan.
Ay- rim bolalarda esa boshqa infektsiya
o’choqlari aniqlangan.
Tekshirish natijasiga ko’ra bola ho-
latini aniqlash va ularga tashxis qo’yish
uchun
kerak
bo’ladigan
informativ
ko’rsatkichlar olingan.
Homila
infektsiyasida
T-
limfotsitlaming nisbiy va absolyut soni
(53,6+3,5%, 364+72,4 kl/mkl, p<0,01)
xuddi shu yoshdagi sog’lom chala tug’ilgan
bolalarga nisbatan (40,5 - 45,2%, 2300 -
2700 kl/mkl) oshganligi aniqlangan.
Sepsisda
esa
T-limfotsitlar
soni
kamaygan (392+2,9%, 2400+400 kl/mkl
(p<0.01)
va
mahalliy
yallig’lanish
jarayonlarida me’yoriga ya- qin bo’lgan.
To’liq eritrotsitlaming spontan rozetkasi T-
limfotsitlaming faolligi bilan ifodalanadi.
Sepsisda
kamaygan
(16,4+2,5%)
va
mahalliy
yallig’lanish
va
homila
infektsiyasida me’yorga yaqin bo’ladi
(26,6+5%) va (25,8+3,75%).
Sepsisda IgM va IgA ning yuqori
miqdori (0,8+0,17 g/l) - (0,59+0,14 g/l)
aniqlangan. Bu ko’tarilish xomila in-
fektsiyasi negizidagi postnatal sepsisda
(0,64+0,84 g/l va 0,33+0,15 g/l, ‘<0.001,)
ga teng bo’lgan. Orqa miya suyuqligida
bakteriya va zamburug’ florasining topilishi
bu kasallikning og’ir kechishidan darak
beradi.
Ko’pincha xomila infektsiyasi va
sepsis
bilan
kasallangan
bolalarda
komplement miqdorining oshganligi (80,0-
16,0 shartli birlik) xuddi shu yoshdagi
me’yor bilan solishtirganda (26,0 - 53,3
shartli birlik) esa uning ko’tarilmaganligi
ma’lum bo’ldi.
Yana shuningdek yiringli - septik
kasalliklarda IgG miqdorining yuqori
(p<0.001) bo’lishi aniqlangan.
Xulosa
Shunday
qilib
tekshirishlar
na-
tijalariga ko’ra ajratib olingan mikroflo-
raning hozirgi davrda qo’llanilayotgan
antibiotiklarga
nisbatan
sezgirligining
yo’qligi, yiringli septik kasallik bilan
og’rigan chala tug’ilgan bolalarda ichak
dizbakteriozining rivojlanishi, ayniqsa bu
kam yetilib tug’ilgan bolalarda ya- qqol
namoyon bo’ishi ma’lum bo’ldi.
Adabiyotlar
l.
Alimov A.V. Chaqaloqlarda tksik-septik holat. Uslubiy qo’llanma. Toshkent - 1994 c. 1-2 b. 2. Pokrovskiy V.l. Ko’krak yoshidagi
bolalarda yiringli septik infektsiya. Moskva -1983.3-4 b. 3. Tursunov Sh.B. Bolalarda sepsis kasalligi. Monografiya Toshkent - 2014 - 8 b. 4.
Yusupova S.K. Sepsis bilan kasallangan 1 yoshgacha bo’lgan bolalaming gomeastaz tizimining klinik-laborator tavsifi va uning korrektsiyasi.
Avtoref. fan nomzodi ilmiy darajasi uchun. Toshkent -1994. 3-4 b. 5. Shabalov N.P. Neonatologiya. O’quv qo’llanma Moskva - 2004. 61-62 b
Raxmonova D.S.,
Yusupova U.U.,
Akramova D. T.
