“Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” ilmiy elektron jurnali. № 3, may-iyun, 2020 yil
183
3/2020
(№
00047)
ТАДБИРКОРЛИК ФАОЛИЯТИ ИҚТИСОДИЙ ХАВФСИЗЛИГИ
ТУШУНЧАСИНИНГ МОҲИЯТИ ВА НАМОЁН БЎЛИШ
ШАКЛЛАРИ
Байбобоева Фируза Набижоновна
Наманган муҳандислик технология институти
магистратура бўлими бошлиғи
Аннотация:
Бозор иқтисодиёти ва жаҳон иқтисодий тизимида глобаллашув
жараёнлари жадаллашган шароитида иқтисодий хавфсизлик муаммоларини илмий
тадқиқ этиш жараёни кучайган. Шу боисдан, кичик бизнес фаолиятининг иқтисодий
хавфсизлигини
таъминлаш узлуксиз жараён бўлиб, ҳаётий аҳамият касб этади
.
Шуни
таъкидлаш жоизки, тадбиркорлик фаолияти иқтисодий хавфсизлигини таъминлаш
зарурати фақат инқирозлар таъсири билангина ифодаланмайди.Ушбу мақолада
тадбиркорлик
фаолияти
иқтисодий
хавфсизлиги
,
ҳамда
ташкилий
-
иқтисодий
механизмларини такомиллаштириш ва самарадорлигини ошириш
йўналишлари кўрсатиб
ўтилган.
Калит сўзлар:
тадбиркорлик, иқтисодий хавфсизлик, бозор иқтисодиёти
,
ишбилармонлик муҳити, сифат
,
ривожланган
.
Absract:
In the context of accelerating the processes of globalization in a market economy
and the global economic system, the process of scientific research in the field of economic security
has intensified. Therefore, ensuring the economic security of small businesses is an ongoing process
and is vital. It should be noted that the need to ensure the economic security of business is not
limited to the consequences of crises. This article outlines areas for improving the economic
security of business, as well as organizational and economic mechanisms and efficiency.
Keywords:
entrepreneurship, economic security, market economy, business environment,
quality, development.
Кириш
Маълумки, Ўзбекистонда тадбиркорлик ривожланиши учун етарли даражада
қулай имкониятлар, шарт
-
шароитлар яратилган бўлсада, лекин иқтисодиётда
ҳали
ҳам унинг улуши дунёнинг ривожланган мамлакатлари даражаси миқдоридан паст
бўлиб, бу соҳада ечимини кутаётган ташкилий, иқтисодий, ҳуқуқий ва ижтимоий
муаммолар талайгина. Жаҳон бозорларида рақобат тобора кучайиб бораётган
бугунги шароитда иқтисодиётимизнинг рақобатдошлигини тубдан ошириш, экспортга
маҳсулот чиқарадиган корхоналарни қўллаб қувватлашни кучайтириш, фермер
хўжаликлари, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик субъектларининг экспорт
фаолиятидаги иштирокини ҳар
томонлама рағбатлантириш устувор аҳамият касб
этади
Бозор иқтисодиёти шароитида тадбиркорлик фаолиятига турли иқтисодий
таҳдидлар таъсир кўрсатади. Ушбу таҳдидлар тадбиркорлик субъектларини инқирозга,
банкротга учраш хавфини туғдириб туради. Шу боисдан, уларнинг иқтисодий
хавфсизлигини таъминлаш
зарурати мавжуд бўлади. Тадбиркорлик субъектларининг
“Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” ilmiy elektron jurnali. № 3, may-iyun, 2020 yil
184
3/2020
(№
00047)
фаолияти хавфсизлигини таъминлаш учун мамлакатда қулай ишбилармонлик муҳитини
яратиш муҳим аҳамият касб этади.
Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.М.Мирзиёев мамлакатимизни 2016
йилда ижтимоий
-
иқтисодий ривожлантириш якунлари ва 2017 йилга мўлжалланган
иқтисодий дастурнинг энг муҳим устувор йўналишларига бағишланган Вазирлар
Маҳкамасининг кенгайтирилган мажлисида қилган маърузасида ―... тегишли
тузилма ва ҳокимликларнинг жиддий ва кундалик эътиборини талаб қиладиган яна
бир муҳим йўналиш бор. Бу
-
хусусий мулк ва тадбиркорликни янада ривожлантириш
ва уларнинг таъсирчан ҳимоясини таъминлашдир
[1], -
деб таъкидладилар. Шундан
келиб чиқиб белгилаш
лозимки, мамлакатимизда ишбилармонлик муҳитини яратиш
асосида тадбиркорликни ривожлантириш, уларнинг ўзаро рақобат курашларида тенг
имкониятларга эга бўлишлари ҳамда иқтисодий хавфсизликларини таъминлашнинг
қулай институционал асосларини шакллантиради. Жаҳон молиявий
-
иқтисодий
инқирози гирдобига тушган мамлакатлар тажрибаси бу жараёнда кўплаб кичик
бизнес ва хусусий тадбиркорлик субъектларининг инқирозга учраётганликларини
кўрсатмоқда. Бу эса жаҳон молиявий иқтисодий инқирози ҳамон давом этаётган
ҳозирги шароитда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик фаолияти иқтисодий
хавфсизлигини таъминлаш муҳим долзарб аҳамият касб этаётганлигидан далолат
беради.
Мавзуга оид адабиётлар тахлили
Тадбиркорлик фаолияти иқтисодий хавфсизлиги
тушунчасининг
моҳиятини
тушуниб етиш учун энг аввало иқтисодий
хавфсизлик тушунчасини англаб етмоғимиз
лозим.
Самсонов К. Фикрича
-
иқтисодий хавфсизлик
-
миллий иқтисодиётнинг
мустақиллигини, барқарорлигини, доимий янгиланишга ва такомиллашишга
қодирлигини таъминловчи шарт
-
шароитлар ва омиллар мажмуидир
[2].
Сенчагов В. бошқа бир ёндашувни таклиф этади, у иқтисодий хавфсизлик
муаммоси объекти сифатида мамлакатнинг иқтисодий тизими ҳамда бошқа соҳалар
-
харбий, ижтимоий, иқтисодий, информацион каби соҳалар кесишган жойдаги
объектларни ҳам кўрсатади
[3].
Бухвальд Е., Гловацкая Н., Лазуренко С. каби олимларнинг бир гуруҳи
иқтисодий хавфсизликка
иқтисодий тизимнинг энг муҳим сифат хусусияти сифатида
қараганлар, ҳамда ушбу хусусият мазкур тизимнинг аҳоли ҳаёт фаолиятининг нормал
шароитларини сақлаб туриш, халқ хўжалиги ривожланишини ресурслар билан
барқарор таъминлаш, шунингдек, миллий давлат манфаатларини изчил амалга
ошириш қобилиятини белгилайди
деб ҳисоблаганлар
[4].
Мильнер Б. эса мамлакатнинг ўз ресурс салоҳиятига иқтисодиёт ижтимоий
ривожининг мувозанатлашган ва жадал ўсиш имкониятига нисбатан муҳим ҳаётий
манфаатларини ҳимоя қилишни таъминловчи иқтисодий, сиёсий, ахлоқий, ҳуқуқий,
геосиёсий шароитлар мажмуига иқтисодий хавфсизлик сифатида қараган
[5].
Архипов А.,
Городецкий А., Михайлов Б. лар иқтисодий хавфсизликни
таъминлашни юқори сифатли давлат ва бошварув тизими орқали тасаввур қилишган
[6].
Сенчагов В. иқтисодий хавфсизликнинг моҳиятини
тушуниш учун унинг
“ривожланиш” ва “барқарорлик” тушунчалари билан алоқасини аниқлаб олиш
“Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” ilmiy elektron jurnali. № 3, may-iyun, 2020 yil
185
3/2020
(№
00047)
муҳим. Ривожланиш
-
иқтисодий хавфсизликнинг таркибий қисмларидан бири.
Агар
иқтисодиёт ривожланмаса, унинг яшаб қолиш, ички ва ташқи таҳдидларга қаршилик
кўрсатиш ва мослашиш имкониятлари кескин камаяди. Барқарорлик ва хавфсизлик
ягона тизим бўлмиш иқтисодиётнинг энг муҳим хусусиятларидир
, -
деб таъкидлайди
[7].
Иқтисодий хавсизлик тушунчасини турли қарашларда кўриб чиқар эканмиз
ҳозирги
жамиятни
ахборотлаштириш
ва
электронлаштириш
шароитларида
,
корхоналарнинг хавфсизлигини таъминлаш учун доимий равишда фаолият кўрсатувчи,
тижорат фаолиятининг хавфсизлигини таъминлашнинг барча шакл ва усулларини
қамраб
олувчи тизим амал қилиши лозимлигини тушуниб етамиз. Шу сабабли
хавфсизлик хизмати маркетинг ва менежмент хизмати, валюта, кредит ва ҳуқуқий
бўлимлар каби иқтисодий бўлинмалар билан чамбарчас боғлиқликда ишлаб,
иқтисодий хавфсизликка кучлироқ ёндашган ҳолда, уларнинг фаолиятини тўлдириши
зарур
деб ҳисоблаймиз
.
Тадқиқот методологияси
Тадқиқотнинг методологик асоси тадбиркорлик фаолияти иқтисодий
хавфсизлиги тушунчасининг моҳиятини очиб бериш ва таҳлил
қилиш. Таҳлил
жараёнида таққослаш, тизимли таҳлил усулларидан фойдаланилган. Тадбиркорлик
фаолиятини тизимларининг ривожланиш тенденцияларини таҳлил қилиш амалга
оширилган. Кузатув методи орқали тадбиркорликнинг ҳолати баҳоланган ва абстракт
-
мантиқий фикрлаш орқали тегишли хулосалар шакллантирилган
.
Тахлил ва натижалар
Иқтисодиёти
ривожланган
давлатларнинг
тажрибасига
яна
эътибор
қаратадиган бўлсак, уларнинг иқтисодий ўсиши бизнеснинг ушбу шаклига давлат
томонидан алоҳида аҳамият берилаётганлиги ва қўллаб
-
қувватланаётганлиги
самараси эканини кузатиш мумкин. Масалан, Хитой давлати ҳукуматининг тахминига
кўра, иқтисодиётнинг тўлиқ модернизацияси 2030 йилга келиб тугайди, бунда
ҳукумат асосий ўринни кичик бизнес ташкил этишига эътибор қаратади
.
Дарҳақиқат, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик дунёнинг тараққий топган
давлатларида яратилаётган ялпи ички маҳсулот ҳажмида етакчи ва ҳал қилувчи ўрин
эгаллайди.
Қуйида
берилган жадвалда Ўзбекистондаги кичик бизнес ва хусусий
тадбиркорликнинг фоиздаги ривожланиш суръатларини кузатишимиз мумкин.
1-
жадвал
Kичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг улуши
[8]
СОҲА ТУРЛАРИ
2017 ЙИЛ
2018 ЙИЛ
2019 ЙИЛ
ЯИМДА
53,3
60,4
56,5
САНОАТДА
39,6
37,4
34,9
ХИЗМАТЛАР
58,4
56,0
52,1
ЭКСПОРТДАГИ УЛУШИ
27,0
27,2
28,7
ИМПОРТДАГИ УЛУШИ
50,0
56,2
54,2
Kичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни 2000
-
2015 йиллардаги тармоқлараро
ривожланишидаги ўсиш суръатлари бир мунча кузатилади. Ҳудудлардаги фарқлар
ишлаб чиқариш кучлари жойлашувида, уларнинг ижтимоий
-
иқтисодий ривожланиш
“Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” ilmiy elektron jurnali. № 3, may-iyun, 2020 yil
186
3/2020
(№
00047)
даражасида сезиларли фарқларнинг мавжудлигида, қишлоқларга кичик саноат ва
сервис корхоналари киритилиши ва қишлоқ хўжалик маҳсулотларини чуқур қайта
ишлаш асосида саноат ишлаб чиқаришни рағбатлантириш бўйича инвестиция
лойиҳалари амалга оширилиши суст кечаётганлигидадир.
1-
диаграмма
Kичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг
соҳа турлари
бўйича йиллар кесимида
ўзгариш динамикаси
Бу диаграммада 2000,2005,2010, 2015 йиллар бўйича келтирилган фоизлардан
келиб чиқиб қуйидаги формула
орқали ўртача ҳисобда 2020 йил учун
прогноз берилди.
Прогноз натижалари салбий эканлиги диаграммада акс этган чизмада кўриниб
турибди. Демак кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни қўллаб
-
қувватлаш, бизнес
субъектларини жадал ва барқарор ривожлантириш йўлидаги тўсиқ ва ғовларни
бартараф этиш бўйича зарур чоралар
кўриш лозим.
Фаол тадбиркорликни ривожлантириш учун қулай иқтисодий, ҳуқуқий,
ташкилий шароитлар яратиш, инновацион ғоялар ва технологияларни жорий қилиш,
тадбиркорлик субъектларини ҳимоя қилишнинг ҳуқуқий кафолатларини ва улар
фаолиятига
ноқонуний
аралашишларнинг
олдини
олиш
механизмларини
такомиллаштириш. Иқтисодиёт
тармоқларига маъмурий таъсир кўрсатишни янада
қисқартириш ва бошқарувнинг бозор механизмларини кенгайтириш, хусусий мулк
ҳуқуқи ва кафолатларини ишончли ҳимоя қилишни таъминлаш. Хусусий
тадбиркорлик ва кичик бизнес ривожи йўлидаги барча тўсиқ ва чекловларни
бартараф этиш, унга тўлиқ эркинлик бериш, «Агар халқ бой бўлса, давлат ҳам бой ва
кучли бўлади»
деган тамойилни амалга ошириш. Мамлакатнинг ижтимоий
-
иқтисодий ривожланиш жараёнларини тартибга солишда давлат иштирокини
камайтириш. Давлат бошқаруви тизимини марказлаштиришдан чиқариш ва
демократлаштириш билан
боғлиқ муаммоларнинг илмий ечимини топиш. Кичик
“Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” ilmiy elektron jurnali. № 3, may-iyun, 2020 yil
187
3/2020
(№
00047)
бизнес ва хусусий тадбиркорлик фаолияти иқтисодий хавфсизлигини таъминлашнинг
илмий
-
назарий асосларини такомиллаштириш заруратини келтириб чиқаради.
Бозор иқтисодиёти шароитида тадбиркорлик фаолиятининг иқтисодий
хавфсизлигини таъминлашнинг объектив заруратини илмий асослаш зарур. Бу унинг
ижтимоий
-
иқтисодий ривожланиш ҳолатини ўрганиш орқали мамлакат иқтисодий
ва ижтимоий хавфсизлигини таъминлашдаги ҳиссасини асослантириш мумкин
бўлади.
Тадбиркорлик фаолияти жамиятнинг иқтисодий негизларини мустаҳкамлайди.
Унинг иқтисодий ривожи “ижтимоий амортизатор”
вазифасини, яъни иқтисодий ва
ижтимоий хавфсизлик шарти ҳисобланади
[9].
Тадбиркорлик фаолиятининг хавфсизлигини таъминлашда тадбиркорликнинг
муҳим белгиси “мулкий муносабатларнинг иштирокчиси” тамойили муҳим рол
ўйнайди. Тадбиркорлик фаолияти мулкдорлар қатламини кенгайишида ҳиссаси катта.
“Мулкдорлар қатлами” ижтимоий
-
иқтисодий вазиятни
“мўътадиллаштириш”да
улкан ҳиссаси мажуд. Бу эса иқтисодий ва ижтимоий хавфсизликни таъминлаш ва
мустаҳкамлаш гарови сифатида қаралади.
Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик фаолияти иқтисодий хавфсизлигини
таъминланишида ҳамда ”инсон”, “жамият”, “давлат” манфатларини рўёбга
чиқаришда тадбиркорликни фаоллаштириш
“сифатли иқтисодий ўсиш”да муҳим
омил ҳисобланади. “Иқтисодий келажаги ва тақдири тадбиркорнинг ўз қўлида
бўлиши”, “ишбилармонлик фаолияти шахсий ҳаётнинг ажралмас қисмига айланиши”,
“ўз иш услубини фаол ишбилармонлик тарзига сингдириш”, “қисқа вақт ичида
фаровонлигини ўз меҳнати билан таъминлай олиш“,”ишбилармонлиги билан эл
назарига тушиш”, “обрў
-
эътиборли бўлиш” тадбиркорлик фаолияти самарадорлигини
оширишнинг муҳим сифатлари саналиши боис, ушбу сифатларни шаклланириш
тавсия этилади.
Хулоса ва таклифлар
Жаҳон иқтисодиётида, жумладан Ўзбекистонда тадбиркорлик фаолиятини
ривожлантириш
жараёнларининг
ташкилий
-
иқтисодий
механизмларини
такомиллаштириш ва самарадорлигини ошириш, жойларда қулай
ишбилармонлик
муҳитини яратиш,
уларнинг ташқи иқтисодий фаолиятдаги иштирокини кучайтириш,
аҳолини иш билан таъминлаш вa дaрoмaдларини oшириш бoрaсидaги
имкониятларидан тўлақонли фойдаланиш бугунги кунда муҳим аҳамият касб
этмоқда. Ўзбекистонда иқтисодий ва ижтимоий хавфсизликнинг асоси бўлган
тадбиркорлик фаолиятини тизимли ва комплекс равишда қўллаб
-
қувватлаш,
барқарор ривожланишини таъминлаш, жумладан, унинг ялпи ички маҳсулот
(ЯИМ)даги, ишлаб чиқариш ва аҳоли бандлигини таъминлашдаги улушини ошириш,
кредит ресурсларига бўлган эҳтиёжни қондириш ва қулай ишбилармонлик муҳитини
яратиш каби йўналишларда тизимли чора
-
тадбирлар амалга оширилмоқда. «2017
-
2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор
йўналишлари бўйича Ҳаракатлар стратегияси»да иқтисодиётни ривожлантириш ва
эркинлаштириш, миллий
иқтисодиёт барқарорлигини таъминлаш, қишлоқ хўжалиги
тармоғини модернизациялаш ҳамда хусусий секторни қўллаб қувватлаш ва
ривожлантириш каби устувор вазифалар белгилаб берилди
[9].
“Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” ilmiy elektron jurnali. № 3, may-iyun, 2020 yil
188
3/2020
(№
00047)
XXI асрда Ўзбекистон иқтисодиётини модернизация қилишнинг устувор
йўналишларидан бири, аввал таъкидлаганимиздек, ўртача мулкдорлар синфи
вужудга келишига ёрдам берадиган кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни
ривожлантиришдир. Шу боис, Ўзбекистонда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик
бугунги
кунда
ижтимоий
-
сиёсий
барқарорликнинг
кафолати
ва
таянчи,
мамлакатимизни тараққиёт йўлида фаол ҳаракатлантирадиган кучга айланиб
бормоқда.
Шундай экан иқтисодий ва ижтимоий хавфсизликнинг асоси бўлган
тадбиркорлик фаолиятини тизимли ва комплекс равишда қўллаб
-
қувватлаш,
барқарор ривожланишини таъминлаш, жумладан, унинг ялпи ички маҳсулот
(ЯИМ)даги, ишлаб чиқариш ва аҳоли бандлигини таъминлашдаги улушини ошириш,
кредит ресурсларига бўлган эҳтиёжни қондириш ва қулай ишбилармонлик муҳитини
яратиш каби йўналишларда тизимли чора
-
тадбирлар амалга
ошириш асосий
вазифаларимиздан бири ҳисобланиши лозим
.
Ўзбекистонда тадбиркорлик фаолиятини ривожлантириш
учун энг аввало
ташкилий
-
иқтисодий механизмларини такомиллаштириш
зарур.
Самарадорлигини ошириш
жараёнлари эса :
-
жойларда қулай ишбилармонлик муҳитини яратиш;
-
ташқи иқтисодий фаолиятдаги иштирокини кучайтириш;
-
аҳолини иш билан таъминлаш;
-
дaрoмaдларини
oшириш
бoрaсидaги
имкониятларидан
тўлақонли
фойдаланиш
каби
йўналишларини ривожлантириш орқали эришиш мумкин.
Ўзбекистонда барқарор иқтисодий ўсиш суръатларини таъминлаш борасида
амалга оширилаётган ислоҳотлар миллий иқтисодиётимизда хусусий мулкнинг
ўрни ва ролини, ЯИМдаги улушини изчил ошириш, уларнинг моддий ва кредит
ресурсларидан фойдаланишини кенгайтириш, бизнес муҳитни яхшилаш,
иқтисодиётда давлат иштирокини камайтириш»[10] га қаратилган.
Шавкат
Мирзиёев
Ўзбекистон
Президентлигига
сайланган
биринчи
кунлариданоқ мамлакатни ялпи либераллаштириш сиёсатини юритмоқда.
Бугун
Ўзбекистон иқтисодиёти эркинлаштирилмоқда: кичик бизнес соҳибларига назорат
юки
пасайтирилмоқда,
баъзи
инспекцион
ташкилотлардаги
бюрократик
оворагарчиликларга барҳам берилмоқда, молиявий, солиқ ва божхона тизимларимиз
либераллаштирилмоқда, хусусий бизнесни ҳукуматдан ҳимояловчи қонунлар қайта
ислоҳ
қилинмоқда.
XXI асрнинг иккинчи ўн йиллиги оралиғида аҳолиси сони бўйича дунёда 39
-
ўринда турадиган Ўзбекистонда демократик ислоҳотларни янада чуқурлаштириш ва
мамлакатни модернизация қилишни изчил давом эттириш орқали давлатимиз
иқтисодий негизларини янада мустаҳкамлаш ва халқ фаровонлигини янада
юксалтириш учун кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни ривожлантиришга
Ҳаракатлар стратегиясида асосий эътибор қаратилиб, «яқин беш
-
ўн йил ичида ушбу
соҳада ялпи ички маҳсулотнинг салмоқли улушини ишлаб чиқаришга эришиш»
вазифаси
қўйилади,
ҳамда «бу соҳани ривожлантириш аҳолини иш билан
таъминлаш ва унинг даромадлари ўсишининг энг муҳим манбаларидан бирига
айланиши лозим» эканлиги ва «мамлакатимиздаги сиёсий, иқтисодий ва ижтимоий
барқарорликнинг пойдевори бўлмиш кичик ва ўрта мулкдорлар синфини шакллан
-
“Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” ilmiy elektron jurnali. № 3, may-iyun, 2020 yil
189
3/2020
(№
00047)
тиришдан иборат»лиги белгиланган. Шу билан бирга, «хусусий тармоқнинг жадал
ривожланишини, унинг мамлакат иқтисодиётидаги улуши кўпайишини таъминлаш»
устувор вазифа эканлиги қайд этилган.
Фойдаланилган дабиётлар
1.
Мирзиёев Ш.М. Танқидий таҳлил, қатъий тартиб
-
интизом ва шахсий
жавобгарлик –
ҳар бир раҳбар фаолиятининг кундалик қоидаси бўлиши керак:
Мамлакатимизни 2016 йилда ижтимоий
-
иқтисодий ривожлантиришнинг асосий
якунлари ва 2017 йилга мўлжалланган иқтисодий дастурнинг энг муҳим устувор
йўналишларига бағишланган Вазирлар Маҳкамасининг кенгайтирилган мажлисидаги
маъруза.//Халқ сўзи, 2017 йил 16 январь;
2.
Самсонов К. Элементы концепции экономической безопасности//Вопросы
экономики.
-1994.-
№12.
-
С.14
;
3.
Сенчагов В. Экономическая безопасность: состояние экономики, фондового
рынка и банковской системы// Вопросы экономики.
- 1996.-
№6.
-
С.144
;
4.
Бухвальд Е., Гловацкая Н., Лазуренко С. Макроаспекты экономической
безопасности: факторы, критерии и показатели //
Вопросы экономики.
-1994.-
№12.
-
С.25
;
5.
Мильнер Б. Качество управления –
важный фактор экономической
безопасности // Вопросы экономики.
-1994.-
№12.
-
С.54
;
6.
Архипов А.,Городецкий А., Михайлов Б. Экономическая безопасность:
оценки, проблемы, способы обеспечения //
Вопросы экономики.
-1994.-
№12.
-
С.37
;
7.
Сенчагов В. О сущности и основах стратегии экономической безопасности
Росии //
Вопросы экономики.
- 1995.-
№1.
-
С.98
;
8.
https://www.stat.uz/
9.
Қобилов
Ш. Р. Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик –мамлакатнинг
иқтисодий ва сиёсий таянчи.
Т.: “Ўқитувчи”, 2011. –
96 б.;
10.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг«Хусусий мулк, кичик бизнес ва
хусусий тадбиркорликни ишончли ҳимоя қилишни таъминлаш, уларни жадал
ривожлантириш йўлидаги тўсиқларни бартараф этиш чора
-
тадбирлари тўғрисида»ги
Фармони.2
015
йил 15 майдаги ПФ
-4725-
сон.
