Мақолада артериал гипертонияни олдини олиш ва даволашда соғлом турмуш тарзининг муҳим элементлари ҳисобланган мақсадли парҳез ва рационал овқатланиш қоидаларига риоя қилиш ва DASH парҳез дастурини тадбиқ қилишнинг аҳамияти тўғрисида маълумотлар келтирилган. Соғлом турмуш тарзининг асосларидан бири бўлган диетик ёндашув ва рационал овқатланиш номедикаментоз даво сифатида кўпгина юрак қон томир тизими касалликларида жумладан артериал гипертонияда ҳам кенг қўлланилади. Артериал гипертония ривожланишида ош тузи миқдорининг тавсия қилинган миқдоридан ортиқча бўлиши резистив қон томирлар деворининг прессор омилларга нисбатан сезгирлигини оширади. Натижада периферик қаршилик ҳамда артериолалар тонусининг ошишига сабабчи бўлади. Оқибатда артериал гипертензия даражасининг турғун ошиши, нишон аъзоларда шикастланишлар ва гипертоник кризлар кузатилишининг ошишига олиб келади.
Тадкиқот объектлари: болалар, оила ва мактабгача болалар муассасаларидаги овқат рационлари, биологик фаол овқат қўшимчалари, тажриба остидаги ҳайвонлар.
Ишнинг мақсади: Мактабгача болалар муассасаларида биологик фаол овқат қўшимчаларини қўллаш йўли билан болаларнинг овқат рационларини мутаносиблашнинг самарали услубларини ишлаб чиқиш.
Тадқиқот усуллари: гигиеник, токсикологик, биокимёвий, кимёвий ва статистик.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилиги: болалар кундалик овқат рационларининг озуқавий ва биологик қийматлари оиладаги овқатланиш ва мактабгача тарбия муассасаларидаги овқатланиш билан боғлиқлиги ва микронутриентларга бўлган эҳтиёжни озиқ-овқат маҳсулотларини истеъмол қилиш микдорини ошириш йўли билаи қондириб бўлмаслиги аниқланган.
Биологик фаол овқат кўшимчаларини гигиеник ва токсикологик тскшириш натижасида мактабгача болалар муассасаларидаги овқат рационларида танқис бўлган С, А, В6, В12 витаминлари, фолат кислотаси, кальций, магний, алмаштириб бўлмайдиган аминокислоталарга бой бўлган маҳаллий «Биовит» биологик фаол қўшимчаси танлаб олииди ва қўлланилди. Натижада, болалар овқатларининг биологик қиймати ошишига, азот баланси, оқсил сўрилиши, сийдикдаги азот моддалари, С витамини алмашинувининг биокимёвий кўрсаткичлари мсъёрий ҳолатга келишига эришилди.
Мактабгача тарбия муассасаларида биологик фаол овқат қўшимчаларини қўллашни гигиеник асослаш ва уларнинг самарадорлигини баҳолаш бўйича янги услубий ёндашув ишлаб чиқилди.
Амалий ахамияти: изланишлар натижасида соғликни саклаш амалиёти учун Ўзбскистон Рсспубликаси СанҚМ, 2 та услубий қўлланма, 1 та овқатланиш ҳолатини баҳолаш услуби ишлаб чиқилган ва тасдиқланган.
Тадбиқ этиш даражаси ва иқтисодий самарадорлиги: олинган натижалар Республика миқёсида тадбиқ этилган ва аҳоли саломатлигини сақлашда муҳим роль ўйнаб, халқ хўжалигида, умумпрофилактик, ижтимоий, экологик-гигисник ахамиятга эга.
Қўллаииш (фойдаланиш) соҳаси: профилактик тиббиётда ва гигиена амалиётида, ўқув жараёнида.
Тадқиқот объектлари: болалар, оила ва мактабгача болалар муас-сасаларидаги овқат рационлари, биологик фаол овқат қўшимчалари, тажриба остидаги ҳайвонлар.
Ишнинг мақсади: Мактабгача болалар муассасаларида биологик фаол овқат қўшимчаларини қўллаш йўли билан болаларнинг овқат рационларини мутаносиблашиинг самарали услубларини ишлаб чиқиш.
Тадқиқот усуллари: гигиеиик, тиббий-биологик, токсикологик, биоки-мёвий, кимёвий, сўров ва статистик.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилиги: болалар кундалик овкат рационларининг озуқавий ва биологик қийматлари оилавий овқатланиш ва мактабгача болалар муассасаларидаги овқатланиш билан боғлиқлиги ва микронутриентларга бўлган эҳтиёжни озиқ-овқат маҳсулотларини истеъмол қилиш микдорини ошириш билан кондириб бўлмаслиги аниқланган.
Биологик фаол овқат қўшимчаларини гигисник ва токсикологик текшириш натижасида мактабгача болалар муассасаларидаги овқат рацион-ларида танқис бўлган С, А, В6, В,2 ва Д витаминлари, фолат кислотаси, кальций, магний, алмаштириб бўлмайдиган аминокислоталарга бой бўлган маҳаллий «Биовит» биологик фаол қўшимчаси танлаб олинди ва кўлланилди. Натижада, болалар овқатларининг биологик киймати ошишига, азот баланси, оқсил сўрилиши, сийдикдаги азот моддалари, С витамини алмашинувининг биокимёвий кўрсаткичлари меъёрий ҳолатга келишига эришилди.
Мактабгача болалар муассасаларида биологик фаол овкат қўшимчаларини қўллашни гигиеник асослаш ва уларнинг самарадорлигини баҳолаш бўйича янги услубий ёндашув ишлаб чиқилди.
Амалий ахамияти: изланишлар натижасида соғлиқни сақлаш амалиёти учун Узбекистан Республикаси СанҚМ, 2 та услубий қўлланма, ва овқатланиш ҳолатини баҳолаш услуби ишлаб чиқилган ва тасдиқланган.
Тадбиқ этиш даражаси ва иктисодий самарадорлиги: олинган натижалар Республика миқёсида тадбиқ этилган ва аҳоли саломатлигини сақлашда муҳим роль ўйнаб, халқ хўжалигида, умумпрофилактик, ижтимоий, экологик-гигисник аҳамиятга эга.
Қўлланиш (фойдаланиш) соҳаси: профилактик тиббиётда ва гигиена амалиётида, ўқув жараёнида.
Тадқиқот объектлари бўлиб, Тошкент шаҳридаги спорт мажмуалари базасида шуғулланувчи профессионал спортчилар, тажриба ҳайвонлари ҳисобланади. Тадқиқот предмети эса, кучайтирилган жисмоний, руҳий ва иссиқлик таъсири шароитида профессионал спортчиларнинг саломатлигини муҳофаза қилиш ва уларнинг овқатланишини оқилона ташкил қилиш.
Тадқиқот мақсади: Ўзбекистон Республикаси шароитида профессионал спортчиларнинг оқилона овқатлантиришнинг илмий асосларини ишлаб чиқиш.
Тадқиқот усуллари: Қўйилган вазифаларни ҳал қилиш учун гигиеник, тиббий-биологик, биокимёвий, статистик текшириш усуллари ва анкета маълумотларидан фойдаланилган.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилиги: Ўзбекистон республикаси профессионал спортчиларининг касбий маҳоратлари, жинс, ёш гуруҳлари, спорт тури, иқлим шароитлари ва овқатланишдаги миллий хусусиятларга боғлиқ ҳолда асосий овқатли моддалар ва энергия бўлган аввал ўрганилмаган эҳтиёжлари аниқланган.
Спортчиларнинг айрим фаолият турлари учун жисмоний фаоллик коэффицентлари ўрнатилган. Спорт турлари, ёш-жинс хусусиятлари ва касбий маҳоратлари бўйича ўртача кунлик хронометраж асосида спортчиларда энергия сарфи аниқланган. Миллий урф-одатлар, аньаналар, ва иссиқ иқлим билан боғлиқ ҳолда Ўзбекистон терма жамоалари ва Олимпия аъзоларининг амалдаги овқатланиш ҳолати ва ичимлик ичиш тартибининг ўзига хос хусусиятлари ўрганилган. Юқори жисмоний ва руҳий юкламалар тушиш шароитида овқатнинг микронутриентли таркибини яхшилаш усуллари ва асосий овқат рационига қўшимчалар киритиш зарурлиги аниқланган. Спортчилар учун биологик фаол қўшимчаларга токсикологик паспортлар ишлаб чиқилган. Профессионал спортчиларнинг овқатланишини оқилона ташкил қилиш бўйича киритилган тадбирларнинг самарадорлиги баҳоланган.
Ишнинг амалий аҳамияти. Профессионал спортчиларнинг касбий маҳорати, ёш-жинс хусусиятларини ҳисобга олиб, барча спорт турлари бўйича миллий ўртача кунлик овқатланиш меёрлари ишлаб чиқилган ва ЎзР ССВ томонидан тасдиқланган (СанҚ ва М лар: 0126-01; 0140-03; 0139-03).
Тадбиқ даражаси ва унинг иқтисодий қиймати: тадқиқот натижалари ЎзР ССВ, санитария эпидемиология назорати бош бошқармаси (СЭНББ), ЎзР жисмоний тарбия ва спорт Қўмитасида тадбиқ қилинган, ҳамда кураш, эркин кураш, бокс, оғир атлетика, сузиш ва бошқа спорт турлари бўйича Миллий терма жамоалари, республика спорт коллежларида овқатланишни ташкил қилишда қўлланмоқда.
Қўлланиш соҳаси: овқатланиш гигиенаси, жисмоний тарбия ва спорт.
Temporomandibular disorders (TMDs) encompass internal derangements of the temporomandibular joint (TMJ), abnormalities of masticatory muscles and the neighboring structure of the TMJ, and TMJ-related headache conditions. In all manifestations of TMDs, the major negative effects the patients experience include jaw movement limitations and of course slight to severe pain in the head and neck regions. TMDs include TMJ and facial pain, including tenderness to touch the facial region muscle (particularly masticatory muscles and the TMJ), uncoordinated jaw movements, and the presence of joint noise .While many research studies have evaluated diet intake problems during postop patient follow-ups of TMDrelated surgeries, some studies have also considered diet intake before and after treatment of both nonsurgical and surgical evaluations of TMD patients in the context of jaw movement and the level of pain the patient experienced.
The article presents the results of distance study of patients with diabetes mellitus with the basic rules of specific rational nutrition. The innovation is individual work with each patient remotely, rejecting a routine “strict diet” and choosing a free but proper diet, taking into consideration not only the weight, age of the patient, type of diabetes, but also the nature, national habits, work and other criteria.
Stenokardiyaning nostabil variantlari bo'lgan bemorlarda koronar arteriyalarning aterosklerozining erta rivojlanishi va rivojlanishiga hissa qo'shadigan xavf omillari mavjud. Bir qatortadqiqotlarga ko'ra, stenokardiyaning nostabil variantlari rivojlantirishga katta hissa qo'shadi, bu tabiiy ravishda semizlik, dislipidemiya va diabetning rivojlanishiga olib keladigan asosiy xavf omillari (chekish, ortiqcha spirtli ichimliklarni iste'mol qilish, noto'g'ri va nosog'lom ovqatlanish, jismoniy faollikning pasayishi, ortiqcha ish)
Огромное влияние на здоровье ребёнка оказывает питание женщины в период до и во время беременности.
Женщины не задумываются о том, какое огромное влияние оказывает ежедневное меню на полноценный рост и формирование плода в утробе мамы. Наиболее важны для развития плода такие питательные элементы как фолиевая кислота, железо, йод, цинк и ненасыщенные жирные кислоты, витамин B6 и т.д. Эти элементы должны поступать в организм с едой в правильных дозировках. Ошибки в диетах беременных и кормящих женщин появляются как раз тогда, когда организм не получает нужное количество этих элементов. Главное – знать, что ешь.