ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 1 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
365
СПОРТ МАШҒУЛОТЛАРИ ВАҚТИДА ҚИСҚА МАСОФАГА ЮГУРУВЧИ
СПОРТЧИЛАРНИНГ ОРГАНИЗМИНИ ТИКЛАШ
Югай Л.П.
Юсупова З.Х.
Чуллиев С.И.
Казоқов Р.Т.
Юлдашева К.А.
Бўриев Б.Ў.
ЎзДЖСУ.,Чирчиқ.
https://doi.org/10.5281/zenodo.10511335
Аннотация. Мазкур мақолада спорт машғулотлари вақтида қисқа масофага
югурувчи спортчиларнинг организмини тиклаш ҳақида сўз боради. Мақола давомида асосли
фикр ва мулоҳазалар бериб ўтилган.
Калит сўзлар: спорт машғулотлари, қисқа масофага югурувчи спортчилар,
организмини тиклаш.
RECOVERY OF THE BODY OF SHORT-DISTANCE RUNNING ATHLETES DURING
SPORTS TRAINING
Abstract. This article talks about the recovery of the div of athletes who run short
distances during sports training. Reasonable opinions and comments are given throughout the
article.
Key words: sports training, short-distance runners, div recovery.
ВОССТАНОВЛЕНИЕ ОРГАНИЗМА СПОРТСМЕНОВ, БЕГУЩИХ НА КОРОТКИЕ
ДИСТАНЦИИ, В ПРОЦЕССЕ СПОРТИВНОЙ ТРЕНИРОВКИ
Аннотация. В данной статье рассматриваются вопросы восстановления
организма спортсменов, бегающих на короткие дистанции в ходе спортивной тренировки.
На протяжении всей статьи даются обоснованные мнения и комментарии.
Ключевые слова: спортивная подготовка, бегуны на короткие дистанции,
восстановление организма.
Маълумки, спорт машғулоти – спортчининг энг юқори натижаларга эришишга
тайёргарлигини белгиловчи муайян сифатлар, қобилиятларни ривожлантириш ва зарур
билим,
кўникма
ва
малакаларни
шакллантиришга
қаратилган
спортни
такомиллаштиришнинг педагогик ташкил етилган жараёнидир.
Машғулот давомида спортчига таъсир кўрсатаётган, унинг жисмоний
тайёргарлигини ошириш имконини берадиган ноанъанавий машғулот воситаларидан
комплекс фойдаланишда тананинг энергия ресурслари чекланган бўлиб, оптимал иш узоқ
муддатли давом этиши мумкин эмас. Тўлиқ организм шароитида ресурсларнинг тўлиқ
толиқиши деярли йўқ. Бу танадаги иш таъсири остида аста – секин махсус физиологик
ҳолати ривожланади.
Чарчаш - кучли ёки узоқ давом этадиган иш натижасида юзага келадиган ва
жисмоний кўрсаткичларнинг пасайиши билан кечадиган ҳолат. Бунда танада чарчоқни
камайиши натижаси емас, балки муҳим биокимёвий ва функционал ўзгаришлар эҳтимоли
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 1 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
366
ҳақида сигнал бўлиб, натижада ишлаш суръати автоматик равишда камаяди ва ортиқча
ўзгаришларнинг олдини олади.
Руҳий ёки жисмоний иш мазмунининг устунлигига қараб-биз руҳий ёки жисмоний
чарчоқ ҳақида гапирамиз. Ўткир ва сурункали, умумий ва маҳаллий, яширин
(компенсацияланган) чарчоқ турлари мавжуд.
Ўткир чарчаш. Нисбатан қисқа муддатли иш пайтида, унинг шиддати жисмоний
тайёргарлик даражасига мос келмаса содир бўлади. У юрак қон - томир фаолиятининг
кескин пасайиши (юрак етишмовчилиги), Марказий асаб тизими ва эндокрин тизимидан
тартибга солувчи таъсирларнинг бузилиши, терлашнинг ортиши ва сув-туз мувозанатининг
бузилишида намоён бўлади.
Сурункали чарчоқ. Ишдан кейин тикланмаслик натижасидир. Янги методикани
ўрганиш қобилияти йўқолади, иш қобилияти сусаяди, касалликларга чидамлилик камаяди,
иштаҳа, уйқу бузилади ва бошқа кўринишларда учрайди.
Умумий чарчоқ. Марказий асаб тизимини тартибга солишни мувофиқлаштирувчи
функцияларни бузилиши билан боғлиқ. Умумий чарчоқ алоҳида функцияларнинг
бузилиши билан бирга келади: булар юрак уриш тезлиги, пулс босимининг пасайиши, ўпка
вентиляциясининг пасайиши. Субъектив равишда у кескин толиқиш, юрак уришининг
ортиши, ишни давом эттира олмаслик каби ҳис қилади.
Чарчоқ (алоҳида мушак гуруҳларининг юкламаси) марказий бошқарув аппарати
билан емас, балки ҳаракатни тартибга солишнинг маҳаллий таркибий елементлари: нерв
терминаллари, нейромушаклар билан боғлиқ. Пресинаптик мембранада ацетилхолин
миқдори камаяди, натижада посцинаптик мембрананинг таъсир потенсиали камаяди.
Мушакка узатиладиган ефферент сигналнинг қисман тўсилиши кузатилади. Мушакнинг
контрактил функцияси ёмонлашади.
Чарчашнинг латент (компенсацияланган) фазасида, юқори кўрсаткич сақланади,
яъни иродавий ҳаракатлар билан қўллаб-қувватланади. Лекин ишнинг самарадорлиги
тушиб боради. Унинг давом этиши ички органлар ва мотор тизими функцияларини
жадаллик билан ишлашнинг пасайиши билан кечадиган мураккаб бўлмаган (яққол) чарчаш
пайдо бўлиши билан кечади. Буйрак усти безларининг функцияси кучаяди, нафас олиш
ферментларининг фаоллиги пасаяди, оксидланмаган метаболик маҳсулотлар тўпланади ва
захира ишқорийлик камаяди. Ишнинг кескин пасайиши билан, ишни жисмоний жиҳатдан
сақлаб қолиш мумкин бўлмаганда, спортчи уни бажаришдан бош тортади.
Чарчоқнинг жисмоний табиати мураккаб. Кўпгина далиллар шуни кўрсатадики,
чарчашга олиб келадиган асосий жараён марказий асаб тизимининг аста-секин
сусайтиради. Импулслар ўтказувчанлигининг бузилиши оқибатини келтириб чиқаради.
Чарчоқнинг ривожланиши кислород етишмаслиги, метаболик маҳсулотларнинг
тўпланиши, энергия ресурсларининг йўқолиши ва бошқаларга ҳам келтириб чиқаради.
Ҳужайра ичидаги метаболизмнинг ўзгариши нерв ҳужайраларининг қўзғалувчанлиги ва
стабиллигини камайтиради, бу эса чарчоқнинг ривожланишига олиб келади.
Чарчашнинг бошланиши одатдаги ҳаракатлар намунасининг ўзгариши билан
характерланади. Масалан, нормал узунлик ва қадам частотаси билан югурувчи спортчи
чарчаганда қадамлар частотасини ошириш ва уларнинг узунлигини камайтириш орқали бир
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 1 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
367
мунча юқори тезликни сақлаб қолиши мумкин. Бироқ, бу узоқ давом этмайди. Чарчоқ
ривожланиши билан қадамлар частотаси муқаррар равишда камаяди ва тезлик камаяди.
Максимал жадалликдаги циклик иш вақтида чарчашнинг ривожланишидаги асосий
аҳамият, асаб жараёнларининг ҳаракатчанлигининг пасайишидир. Бу ишчи мушаклардан
келаётган афферент импулсларнинг юқори ритм ва темпи таъсирида кучли қўзғалиш
натижасидир. Фосфаген захираларининг емирилиши ва сут кислотасининг тўпланиши бу
жадалликдаги иш вақтида чарчашнинг ривожланишида маълум аҳамиятга ега.
Жисмоний юкламалар спортчилар организмига юқори талаблар қўяди. Бу омиллар
мусобақаларга тайёргарлик кўришда тикланишнинг педагогик, тиббий-биологик ва
психологик воситаларидан фойдаланиш лозимлигини кўрсатади. Илмий тадқиқот
натижалари шуни кўрсатмоқдаки, тикланиш воситаларидан фақат мақсадга мувофиқ ва
тизимли фойдаланиш спортчиларга ўз соғлиғини яхшилаш, иш самарадорлигини ошириш
ва узоқ йиллар давомида юқори спорт формасини сақлаш имконини беради.
Спорт натижаларини яхшилашга ёрдам берувчи асосий омиллардан бири ўқув
юкламаларининг ҳажми ва шиддатини оширишдир. Ўқув юкламаларининг ҳажми ва
интенсивлигини ошириш ҳам муддатсиз давом эта олмайди. Энг юқори натижани
кўрсатишга интилиш организм функционал тизимларининг кенгайиши ва катта юкламадан
келиб чиқадиган патологик ҳодисаларнинг юзага келишига олиб келиши мумкин.
Юқорида айтилганларнинг барчасида тикланиш жараёнлари бирламчи аҳамиятга
эга, деган хулосага келиш имконини беради. Жисмоний юкламалардан сўнг асосий
вазифамиз спортчиларнинг жисмоний зўриқишини олдини олиш чораларини киритиш
орқали уларни фаол тикланиш воситаларини қўллашдан иборат.
Баъзи мутахассислар Ф.А.Керимов ва М.Н.Умаровлар тикланиш ва махсус
мослашув жараёнларининг бориши учун етарли шарт-шароитлар яратиш икки йўналишда
амалга оширилишини кўрсатиб ўтган:
1.Ўқув жараёнини режалаштиришни оптималлаштириш;
2.Машғулотлардан сўнг тиклаш воситаларидан мақсадли фойдаланиш .
Масалан, М.С.Олимов ва К.Т.Шакиржанова ва б. ишларида спорт амалиётида
қўлланиладиган тикланиш воситаларини икки жиҳатини кузатамиз:
1.
Мусобақа давомида тикланиш воситалардан фойдаланиш нафақат спортчини
мусобақадан сўнг, балки мусобақа бошланишидан олдин ҳам таъсирни йўналтириш ва
уларни ўтказиш жараёнида;
2.
Жисмоний сифатларини самарали ривожлантириш ва спортчи организмининг
функционал ҳолатини яхшилаш мақсадида кундалик машғулот жараёнида тикланиш
воситаларидан фойдаланиш. Шу билан бирга, дори-дармонларнинг ўзи баъзан қўшимча
жисмоний юкламадан сўнг тикловчи восита бўлиб хизмат қилишини, бу эса спортчи
организмига таъсирни ошириши таъкидланган.
О.М.Мирзоев (2000) спортчи танасининг индивидуал хусусиятларини ҳисобга олган
ҳолда тактика ва улардан фойдаланиш стратегиясини тузишда қуйидаги кетма-кетликдаги
тикловчи воситаларни тавсия этган:
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 1 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
368
Бир вақтнинг ўзида тананинг барча асосий функционал тизимларига асаб жараёнлари,
метаболизм ва энергия, иммун ҳолатига таъсир қилиш учун муайян гуруҳнинг турли
воситаларидан биргаликда фойдаланиш;
1.
Спортчи танасининг индивидуал хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда;
2.
Машғулотнинг оқилона режалаштириш, чунки баъзи спортчилар бирбирининг
ҳаракатларини (сауна ва сув массажини) оширади, бошқалари эса аксинча, (салқин душ ва
электр процедуралари);
3.
Тўлиқ зарарсизлик ва паст токсикликка ишонч (фармакология маҳсулотлари);
4.
Қайта тиклаш воситалари машғулотнинг вазифалари ва босқичларида амалга
ошириладиган ишларнинг характерига ва бажариладиган ишларга мос келиши керак;
5.
Кучли тиклаш воситаларини (асосан фармакологик) узоқ муддатли (тизимли)
ишлатиш мумкин емас, чунки салбий оқибатлар мумкин.
В.Н.Платоновнинг (2005) тадқиқотлари шуни кўрсатадики, тиклаш воситаларидан
фойдаланиш алоҳида машғулотларининг умумий ҳажми ва жадаллигини оширишга ёрдам
беради, машқлар орасидаги дам олишни камайтириш, микроциклларда оғир юкламали
машғулотни оширишга имкон беради. Тикловчи воситалардан оқилона фойдаланиш ўқув
ишларининг сифат кўрсаткичларини яхшилашда ёрдам берувчи микроцикллардаги
юкламалар ҳажмини 10-15% га ошириш имконини беради.
Тикланиш воситаларини усуллар билан мослигини аниқлаш керак. Маълумки,
уларнинг баъзилари бир-бирини мустаҳкамлаши мумкин (масалан, сувли массаж ва сауна),
бошқалари сезиларли таъсир кўрсатмайди (масалан, электр стимуляцияси ва
психорегуляцион машғулот). Воситалардан фойдаланиш кетма-кетлигида иккита имконият
мавжуд.
-
воситалар қисқа вақт (бир неча дақиқа) дан кейин кетма-кетликда ишлатилади);
-
тикланиш воситалари тартиб бир неча соат ичида амал қилади.
Идивидуал ва мураккаб воситалардан фойдаланишда спортчи организмининг
идивидуал хусусиятлари, сезгирлиги, таъсир хусусиятлари ва бошқаларни ҳисобга олиши
керак. Микроциклларни ривожлантиришда ҳаяжонли таъсирга ега бўлган воситалар
ишлатилиши керак.
Амалиёт шуни кўрсатадики, тикланишнинг енг самарали тизими фақат педагогик,
биомедикал, психологик воситалар ва усуллардан мураккаб фойдаланиш бўлиши мумкин,
аммо спортчиларни тайёрлашда катта миқдордаги тикловчи воситалар жисмоний тарбия ва
спорт назарияси ва методикаси соҳасида қўшимча тадқиқотлар талаб қиладиган ўқув
юклари ва тиклаш чора-тадбирларининг оқилона нисбатини излашни талаб қилади.
REFERENCES
1.
Kazakov R. T. et al. MULTIMEDIA SYSTEMS AND DISTANCE LEARNING
TECHNIQUES IN SPORTS SOX //Modern Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 9.
– С. 99-105.
2.
Kazakov R. T., Rasulov Q. Q. TRAINING IN INTERNATIONAL WRESTLING
TECHNIQUES AND TACTICS //Modern Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 9.
– С. 180-186.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 1 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
369
3.
Yusupova N. R. SOCIO-GENDER ASPECTS OF MODERN WOMEN'S SPORTS
//Modern Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 9. – С. 118-124.
4.
Kazakov R. T. THE MAIN PHYSICAL QUALITIES OF ATHLETES //Modern Science
and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 6. – С. 719-725.
5.
Kazakov R. THE METHOD OF IMPROVING PHYSICAL AND SPECIAL PHYSICAL
FITNESS INDICATORS OF SHORT-DISTANCE RUNNERS //Журнал иностранных
языков и лингвистики. – 2023. – Т. 6. – №. 2.
6.
Казоқов Р.Т.,Абдиев Б.С.,Джўрабаев А.М., Бўриев Б.Ў.Спортчилар тайёрлаш
тизимини бошқарув асослари турлари.//''OMMAVIY SPORT TADBIRLARINI
TASHKIL
ETISH:
MUAMMOLAR,
TENDENSIYALAR
VA
ISTIQBOLLAR''ЎзДЖТСУ, 1, 530-538
7.
Mizher Haider. Analyz sorevnovatelnoy deyatelnosti kak uslovie povyshenia effektivnosti
trenirovochnogo protsesa vysokokvalifitsirovannyx handbolistov: na primere Iraka: dis....
kand. ped. Nauk: 13.00.04 / Tambov, 2011. — 370 p.
8.
Kazakov R. T., Rasulov Q. Q. TRAINING IN INTERNATIONAL WRESTLING
TECHNIQUES AND TACTICS //Modern Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 9.
– С. 180-186.
9.
Kazoqov R., Akmuradov M. THE IMPORTANCE OF WORKING MEMORY IN
MASTERING JUDO SPORTS TECHNIQUES IN ADOLESCENT ATHLETES
//Modern Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 10. – С. 489-494.
10.
Kazoqov, R., & Akmuradov, M. (2023). PSYCHOLOGICAL FOUNDATIONS OF
JUDO.
Modern Science and Research
,
2
(10), 481–488.
11.
Kazoqov R. T., Umaraliyeva F. T. DRAW A KINESICYCLOGRAM OF SHORT-
DISTANCE RUNNING AND BUILD A TIMELINE //Modern Science and Research. –
2023. – Т. 2. – №. 10. – С. 1201-1208.
12.
Kazoqov R. T. et al. IMPROVEMENT OF TECHNICAL TRAINING OF SHORT-
DISTANCE ATHLETES //Modern Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 10. – С.
1077-1084.
13.
Kazoqov R. T. et al. STARTING TECHNIQUE IN SHORT DISTANCE RUNNING
//Modern Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 10. – С. 1070-1076.
14.
Xalmuxamedov R. et al. ANALYSIS OF THE DEPENDENCE OF THE CONDITIONS
OF THE MIDDLE MOUNTAIN OF INDICATORS OF THE INTENSITY ZONES OF
TRAINING TRAINING LOADS OF QUALIFIED BOXER WOMEN //Modern Science
and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 10. – С. 473-483.
15.
Shoyimardanov S. A., Bobomurodov A. E., Kazaqov R. T. FORMATION OF
PEDAGOGICAL SKILLS AND SKILLS IN STUDENTS //Modern Science and
Research. – 2023. – Т. 2. – №. 12. – С. 425-434.
16.
Jumayev U. X. et al. ANALYSIS OF THE FINANCIAL POLICY OF THE RUSSIAN
EMPIRE IN OFFICIAL DOCUMENTS //Modern Science and Research. – 2023. – Т. 2. –
№. 12. – С. 1202-1209.
17.
Шойимардонов Ш. А., Бобомуродов А. Э. ТАЛАБАЛАРДА ПЕДАГОГИК
МАҲОРАТ ВА КЎНИКМАЛАРНИ ШАКЛЛАНТИРИШ. – 2023.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 1 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
370
18.
Ziyamuxamedova S. A., Kazaqov R. T., Shukurova S. S. SOME BIOCHEMICAL
BLOOD RESEARCHES OF ROWERS DURING PREPRATION PERIOD AND
CONTESTS //Modern Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 12. – С. 982-989.
19.
Raxmatov B. S. et al. SHORT DISTANCE RUNNING TECHNIQUE //Modern Science
and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 12. – С. 990-1000.
20.
Roziqovich X. Z. YANGI O’ZBEKISTONDA AVTOMOBIL SANOATI
//BARQARORLIK VA YETAKCHI TADQIQOTLAR ONLAYN ILMIY JURNALI. –
2023. – Т. 3. – №. 5. – С. 582-584.
21.
Юсупова З. Х. ДИСК УЛОҚТИРУВЧИ СПОРТЧИЛАРНИНГ МАШҒУЛОТЛАРГА
БЎЛГАН МОТИВАЦИЯСИНИ ШАКЛЛАНТИРИШ УСУЛЛАРИ //Fan-Sportga. –
2020. – №. 3. – С. 32-34.
22.
ЮСУПОВА
З.
Х.
ДИСК
УЛОҚТИРУВЧИНИНГ
БИОМЕХАНИК
КЎРСАТКИЧЛАРИ
АСОСИДА
НАТИЖАДОРЛИГИНИ
ОШИРИШ
САМАРАДОРЛИГИ //Фан-Cпортга. – 2020. – №. 8. – С. 33-35.
23.
Yusupova Z. K. The effectiveness of planning the training loads of discus throwers in the
annual training process //Парадигма современной науки в условиях модернизации и
инновационного развития научной мысли: теория и практика. – 2022. – С. 582-586.
24.
Turaeva N. et al. Use of information technology in the field of sports games during training.
– 2022.
25.
Sharipov G., Turaeva N. METHODS FOR EVALUATION AND PREDICTION OF THE
STATE OF METROLOGICAL CHARACTERISTICS OF AIRCRAFT INSTRUMENTS
//Science and Innovation. – 2022. – Т. 1. – №. 8. – С. 843-851.
26.
25.Эшмурадов Д. Э., Элмурадов Т. Д., Тураева Н. М. Автоматизация обработки
аэронавигационной информации на основе многоагентных технологий //Научный
вестник Московского государственного технического университета гражданской
авиации. – 2022. – Т. 25. – №. 1. – С. 65-76.
27.
G.N.Sharipov Turaeva Nasiba, D.E.Eshmuradov. ВОПРОСЫ ПОВЫШЕНИЯ
МЕТРОЛОГИЧЕСКОЙ
НАДЕЖНОСТИ
СРЕДСТВ
ИЗМЕРЕНИЙ
//МЕЖДУНАРОДНАЯ КОНФЕРЕНЦИЯ «Состояние и тенденции развития
стандартизации и технического регулирования в мире». – 2022. – С. 178-184.
28.
Eshmuradov D. E., Turaeva N. M., Elmuradov T. D. Methods of Presentation of
Aeronautical Information //Design Engineering, ISSN. – 2021. – С. 0011-9342.
29.
A.U.Mukhammedov Turaeva Nasiba, D.E.Eshmuradov. «Квалиметрический анализ
характеристик спутниковых навигационных систем» //МУҲАММАД АЛ-
ХОРАЗМИЙ АВЛОДЛАРИ, DESCENDANTS OF MUHAMMAD AL-KHWARIZMI
SCIENTIFIC-PRACTICAL AND INFORMATION-ANALYTICAL JOURNAL. – 2022.
– Т. 2. – №. 2(20). – С. 152-155
30.
Чуллиев С. И., Миралиева А. К. СПОРТИВНАЯ МЕТРОЛОГИЯ КАК СПОСОБ
КОНТРОЛЯ И ИЗМЕРЕНИЙ В СПОРТЕ.: 10.53885/edinres. 2022.87. 74.061 Чуллиев
СИ-и. о. доцент., УзГУФКС, Чирчик. Миралиева АК-ст. преподаватеь., ТГТУ им. И.
Каримова, Ташкент //Научно-практическая конференция. – 2022. – С. 825-828.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 1 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
371
31.
Xakimov, X., Norqulov, Z., Sobirjonov А., & Matnazarov, A. (2023). PLANNING THE
TRAINING LOADS OF HEIGHT ATHLETES AT THE BEGINNING LEVEL OF
PREPARATION. Modern Science and Research, 2(12), 1286–1296. Retrieved from
32.
Yusupova N. R. SOCIO-GENDER ASPECTS OF MODERN WOMEN'S SPORTS
//Modern Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 9. – С. 118-124.
33.
Kazakov R. T. THE MAIN PHYSICAL QUALITIES OF ATHLETES //Modern Science
and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 6. – С. 719-725.
34.
Kazakov R. THE METHOD OF IMPROVING PHYSICAL AND SPECIAL PHYSICAL
FITNESS INDICATORS OF SHORT-DISTANCE RUNNERS //Журнал иностранных
языков и лингвистики. – 2023. – Т. 6. – №. 2.
35.
Казоқов Р.Т.,Абдиев Б.С.,Джўрабаев А.М., Бўриев Б.Ў.Спортчилар тайёрлаш
тизимини бошқарув асослари турлари.//''OMMAVIY SPORT TADBIRLARINI
TASHKIL
ETISH:
MUAMMOLAR,
TENDENSIYALAR
VA
ISTIQBOLLAR''ЎзДЖТСУ, 1, 530-538
36.
Artikov A. A., Jo’rayev N. BA’ZI BIR FUTBOL TERMA JAMOALARI HAMDA
KLUBLARI O’YINCHILARINING YON CHIZIQ (AUT) DAN TO’PNI O’YINGA
KIRITISH NATIJALARINING QIYOSIY TAHLILI. – 2023.
37.
Pardayev K., Artiqov A. DIAGNOSTIC ANALYSIS OF COMPETITIVE
PERFORMANCE OF SKILLED FOOTBALL PLAYERS //Modern Science and
Research. – 2023. – Т. 2. – №. 4. – С. 312-322.
38.
Norsafarov S., Artiqov A. ANALYSIS OF THE ACTION OF PLAYERS
PARTICIPATING IN THE PFL ON THE FIELD //Modern Science and Research. – 2023.
– Т. 2. – №. 4. – С. 323-333.
39.
Toshboyev S., Artikov A. TECHNICAL TRAINING IS THE BASIS OF
PLAYERS'SKILLS //Modern Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 4. – С. 253-263.
40.
Noraliyev U., Artikov A. SPORTS INJURIES AND THEIR REHABILITATION
PROCESSES //Modern Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 4. – С. 334-344.
41.
Soliyev D., Artikov A. DEVELOPMENT OF PHYSICAL FITNESS OF YOUNG
PLAYERS //Modern Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 4. – С. 264-274.
42.
Sanatullayev I., Artikov A. ANALYSIS OF THE DEFENSIVE ACTIONS OF THE
PLAYERS OF THE UZBEKISTAN YOUTH (U-23) NATIONAL TEAM //Modern
Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 4. – С. 274-285.