ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 3 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
609
MAKTABGACHA TA’LIM TASHKILOTLARINI INNOVATSION YONDASHUVLAR
ASOSIDA BOSHQARISHNING MAVJUD HOLATI VA MUAMMOLARI.
A.A.Temirov
Maktabgacha taʻlim tashkilotlari direktor va mutaxassislarini qayta tayyorlash va
ularning malakasini oshirish instituti mustaqil izlanuvchisi
https://doi.org/10.5281/zenodo.10868448
Annotatsiya.
Mazkur maqolada bugungi kunda yurtimizdagi maktabgacha ta’lim
tashkilotlarini innovatsion yondashuvlar asosida boshqarishning mavjud holati hamda
maktabgacha ta’lim tashkilotlari innovatsion yondashuvlar asosida boshqarishning
muammolarining oʻziga xos xususiyatlari yoritilgan.
Kalit soʻzlar:
Kompetentsiya,
kompetentli, innovatsiya, novatsiya, aspekt, kompleks,
konservatizm va inertlik.
CURRENT STATE AND PROBLEMS OF MANAGEMENT OF PRESCHOOL
EDUCATIONAL ORGANIZATIONS BASED ON INNOVATIVE APPROACHES.
Abstract.
This article describes the current state of managing preschool educational
organizations in our country based on innovative approaches, as well as specific features of the
problems of managing preschool educational organizations based on innovative approaches.
Keywords:
Competence, competent, innovation, novation, aspect, complex, conservatism
and inertia.
СОВРЕМЕННОЕ СОСТОЯНИЕ И ПРОБЛЕМЫ УПРАВЛЕНИЯ
ДОШКОЛЬНЫМИ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫМИ ОРГАНИЗАЦИЯМИ НА ОСНОВЕ
ИННОВАЦИОННЫХ ПОДХОДОВ.
Аннотация.
В статье описано современное состояние управления дошкольными
образовательными организациями в нашей стране на основе инновационных подходов и
особенности проблем управления дошкольными образовательными организациями на
основе инновационных подходов.
Ключевые слова:
Компетенция, компетентность, новаторство, новация, аспект,
комплекс, консерватизм и инерция.
Maktabgacha ta’lim tashkilotlarini innovatsion yondashuvlar asosida boshqarishning
mavjud holati va muammolari dunyoda ko'p mamlakatlar uchun muhim masala hisoblanadi.
Innovatsiyalar ta'lim sohasida yangi texnologiyalarning qo'llanishini, tarbiyachilar va
tarbiyalanuvchilar o'rtasidagi aloqalarni yaxshilashni, va ta'lim jarayonini axborot-
kommunikatsiya texnologiyalari yordamida yanada yaxshilashni maqsad qiladi. Bugungi kunda
maktabgacha ta’lim tashkilotlarini innovatsion yondashuvlar asosida boshqarishning muammolari
shu bilan bog'liq. Bir qancha muammolarni masalan, tashkilotlarda eng so'nggi texnologiyalardan
qanday foydalanish, yangi metodlarni qo'llash, mashg’ulot jarayonlarini tuzilishi, va boshqalar
kabi muammolarni o'z ichiga oladi.
Boshqa muammolar innovatsion yondashuvlarni boshqarish jarayonida innovatorlikka
qat'iy ravishda harakat qilish va uning natijalarini baholashni talab qiladi. Muammolar innovatsion
yondashuvlarni qo'llab-quvvatlash uchun moliyaviy resurslarni topish, tarbiyachilar va
direktorlarning innovatsiyalarni qabul qilish va ularni amalga oshirishga mo'ljallangan
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 3 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
610
muvofiqlashuvlarni topish, innovatsion yondashuvlarni qo'llab-quvvatlashdagi texnika va
tizimlarni takomillashtirish kabi amaliy muammolar bo'ladi. Bu muammolarni hal qilish uchun
tarbiyachilarni faoliyat jarayoni sifatini nazorat qilish, va tarbiyachilarni innovatsion g'amxo'rlik
va ish bilan bog'liq masalalar ustida yangi bilimga ega qilish zarur.
Yana shuni ta’kidlash joizkiy maktabgacha ta'lim tashkilotlarini innovatsion yondashuvlar
asosida boshqarishdagi muammolar aksariyat bilan ta’lim jarayonini yangilash, ma’naviyat,
axborot-kommunikatsiya texnologiyalari, ta’lim dasturlari va metodikasi, pedagoglarni tayyorlash
va ma’naviy materiallar yaratish bilan bog’liq bo’lgan.
Masalan, yangi texnologiyalar va interaktiv dasturlar keng tarqalgan bo’lishi bilan birga,
pedagoglar avlodlar orasidagi farqlar bilan ishlash va dasturlarini moslashtirish konseptsiyasi
muammosi paydo bo’lishi mumkin. Buning bilan birga, innovatsion yondashuvlarni amalga
oshirish uchun moliyaviy, resurs va infrastruktur bo’yicha muammolar ham ko’rinadi.
Tadqiqotlarimiz tahlilida bugungi kunda yurtimizdagi maktabgacha ta’lim tashkilotlarini
innovatsion yondashuvlar asosida boshqarishning mavjud quyidagi holatini keltirishimiz mumkin:
1.
Texnologiyalarni integratsiya qilish
: Bugungi dunyoda, ta'lim muassasalari o'zlariga
ma'qullangan texnologiyalardan foydalanib, ta’lim jarayonini eng ishonchli, samarali va jadal
rivojlanayotgan holatga olib kelishadi.
2.
Ta’lim tashkilotlari orasida aloqalar
: Innovatsion boshqarishning bir qismi,
muassasalar orasida aloqalar va hamkorlikni rivojlantirishga asoslangan.
3.
Pedagoglarni
tayyorlashi
:
Innovatsion
boshqarishda,
pedagoglarning
yangi
texnologiyalardan foydalanishlari va ularni ta’lim jarayonida qo'llab-quvvatlashlari muhim
ahamiyatga ega.
Maktabgacha ta’lim tashkilotlarini innovatsion yondashuvlar asosida boshqarishning
muammolari haqida to’xtalib o’tar ekanmiz. Biz avvali innovatsiyani o’ziga to’xtalib o’tamiz.
Innovatsiya - bu yangi yondashuvlar va texnologiyalarni qo'llash hamda ularga asoslangan yangi
mavqe yaratishdir. O’tkazilgan tadqiqotlar natijasida, maktabgacha ta’lim tashkilotlari
innovatsion yondashuvlar asosida boshqarishning quyidagi muammolari mavjudligi aniqlandi:
1.
Moliyaviy muammolar:
Innovatsion yondashuvlarni amalga oshirish uchun moliyaviy
resurslarga tegishli muammolar mavjud.
2.
Amaliy jihatdan beqarorlik:
Ba'zi ta'lim tashkilotlari innovatsion jarayonlarni amalga
oshirishda ustuvorliklarni ko'rsatmaydi.
3.
Texnologiyalarning rivojlantirilishida chegaralar:
Ba'zi tashkilotlarda so'nggi
texnologiyalardan foydalanishda texnologik infratuzilmasi chegaralarni belgilaydi.
4.
Tarbiyachilar va direktorlarni tayyorgarligi:
Innovatsion yondashuvlar maktabgacha
ta’lim tashkilotlari pedagoglarining tayyorgarligini talab qiladi. Bu, ularni yangi texnologiyalar va
o'zaro hamkorlikni o'rganish va ularni amalga oshirish uchun ushbu yo'nalishda bilimlarni
oshirishni talab qiladi.
5.
Tarbiyachilar va ota-onalar o’rtasidagi hamkorlik:
Innovatsion yondashuvlar asosida
yangi texnologiyalar va o'zaro hamkorlikni amalga oshirishda, tarbiyachilar va ota-onalar
o'rtasidagi tushunchalar va ishonch kengayadi. Ushbu hamkorlikni bugungi kunda yaxshi yo’ga
qo’yilmaganligi maktabgacha ta’lim tashkilotini boshqarishda boshqaruv jarayoniga beriladigan
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 3 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
611
tashqi baholash jarayonini susaytiradi. Bu esa boshqaruv jarayonida bir muncha muammolarga
olib kelishi mumkin.
6.
Pedagoglarni bilim va malakalarini yangilash:
Innovatsion yondashuvlar faoliyatni
yang’ilash uchun pedagoglarni tizimli ravishda innovatsion yondashuvlarga yo’naltirilgan o’quv
kurslarida o’qitish talab etadi. Bunday kurslarning ma’vjud emasligi va bugungi kunda malaka
oshirish kurslarida maktabgacha ta’lim tashkilotlari pedagoglariga ajratilgan o’quv soatlarini
tahlili shuni ko’rsatdiki boshqaruvga oid modular faqatgina diretorlarning yuklamasiga
kiritilganligini ko’rishimiz mumkun. Shu o’rinda malakaviy qo'llab-quvvatlash muammosi ham
tug’uladi. Bunda tarbiyachilarga kerakli bilim va malakalarni oshirish va rivojlantirish uchun
asosiy resurs innovatsion yondashuvlari qo'llab-quvvatlanmaganligi keltirishimiz mumkun. Buni
esa mavjud muammolardan biri dib qarashimiz mumkun.
8.
Texnologiyalar va infratuzilma:
Innovatsion
yondashuvlar uchun kerakli
texnologiyalar va infratuzilma yaratish, ularni molyaviy resurslar bilan ta’minlash, investitsiyalash
hamda ishga tushirish muammolari mavjud.
9.
Ta’lim-tarbiya uslubiyati:
Innovatsion yondashuvlar bilan ta’lim-tarbiya jarayonini
rivojlantirishda muammolar ko'rinadi. Tarbiyalanuvchilarga yangi texnologiyalar bilan
intellektual ravishda ta'lim jarayoni olib borilishi zarur. Bu muammoni hal qilish uchun, ta’lim
tashkilotlari hamda ularning rahbarlari, pedagoglar va tarkibiy qismidan innovatsion yondashuvlar
to’g’risidagi bilimlarga ega bo’lish talabini qo’yadi.
10.
Ta’lim-tarbiya jarayoni direktor tomonidan monitoring qilish va baholash:
Innovatsion yondashuvlar tarbiyalanuvchilarning chuqurroq ma'lumot olishi, tarbiyachilar
tomonidan ta’lim jarayonida yordamchi dasturlardan va zamonaviy axborot texnologiyalaridan
foydalanish holatini nazorat qilish hamda tarbiyachilarning kasbiy kompetentligini baholash
jarayoni mavjud emas. Bu esa boshqaruvdagi samaradorlikni ta'minlash uchun innovatsion
yondashuvni muvofiqlashtirishda muammo sifatida ko'rinadi.
Bu muammolar bilan bog'liq ravishda, tashkilotni innovatsion yondashuvlar asosida
boshqarish uchun o'zlashtirilgan ta'lim va tizimlar yaratish uchun keng ko'lamli harakatlar lozim.
Bugungi kunda maktabgacha ta’lim tashkilotini boshqarishda bir qancha raqamli
platformalarning mavjudligi va ushbu platformalar bilan bir qatorda innovatsion yondashuvlar
asosida boshqarishni takomillashtirishga yo’naltirilgan mobil ilovaning ham zaruryati ko’rinib
turibdi. Yana shuni ta’kidlash joizkiy, tarbiyachilar va ota-onalar bilan hamkorlik jarayonini
kengaytirishda raqamli texnologiyalardan kengroq foydalanish zarur deb hisoblaymiz.
