247
FAVQULODDA VAZIYATLARNING KELIB CHIQISH SABABLARI,
XUSUSIYATLARI VA SHIKASTLANISH O‘CHOQLARIDA HARAKAT QILISHGA
O‘RGATISHNI TASHKIL ETISH
Muradov Sirojiddin
Xujaqulov Abdulaziz
Eshmuxamedov Latif
“Mehnat muhofazasi va texnika xavfsizligi”
kafedrasi o‘qituvchilari
Qarshi, O‘zbekistan
https://doi.org/10.5281/zenodo.10902406
Annotatsiya.
Ushbu maqolada, Favqulodda epidemiologik, epizootik va epifitotik
vaziyatlar. O‘lat vafo sarg‘ayma isitma kabi siyrak uchraydigan kasalliklarni keltirib chiqargan
alohida xavfli infeksiyalar haqida muallifning nazariy, ummumlashtiruvchi fikrlari keltirilgan.
Maqola mehnat muhofazasi va texnika xavfsizligi yunalishlari talablari, mehnat muhofazasi va
xavfsizlik mutaxassislari hamda keng izlanuvchilar uchun muljallangan.
Kalit so‘zlar va iboralar:
“epidemiya, favqulodda vaziyat, epizootika, epifitotika, vabo,
sibir yarasi, botulizm, transchеgara”.
ORGANIZING TRAINING ON THE CAUSES OF EMERGENCY SITUATIONS,
CHARACTERISTICS AND ACTION AT THE FOCUS OF INJURY
Abstract.
In this article, Emergency epidemiological, epizootic and epiphytotic situations.
The author's theoretical and generalizing thoughts are presented about particularly dangerous
infections that cause rare diseases such as plague yellow fever. The article is intended for the
requirements of labor protection and technical safety directions, labor protection and safety
specialists, and general readers.
Key words and phrases:
"epidemic, emergency, epizootic, epiphytotic, cholera, anthrax,
botulism, transboundary".
ОРГАНИЗАЦИЯ ТРЕНИРОВОК ПО ПРИЧИНАМ ЧРЕЗВЫЧАЙНЫХ СИТУАЦИЙ,
ХАРАКТЕРИСТИКЕ И ДЕЙСТВИЯМ В ОЧАЖЕ ТРАВМЫ
Аннотация.
В
данной
статье
рассматриваются
чрезвычайные
эпидемиологические, эпизоотические и эпифитотические ситуации. Изложены
теоретические и обобщающие мысли автора об особо опасных инфекциях, вызывающих
такие редкие заболевания, как чумная желтая лихорадка. Статья предназначена для
требований направлений охраны труда и технической безопасности, специалистов по
охране труда и технике безопасности, а также широкого круга читателей.
248
Ключевые слова и фразы:
«эпидемия, чрезвычайная ситуация, эпизоотическая,
эпифитотическая, холера, сибирская язва, ботулизм, трансграничная».
Kirish.
Ma'lumki, favqulodda vaziyat (FV) – bu muayyan xududda o’zidan so’ng
odamlarning qurbon bo’lishi, odamlar sog’ligi yoki atrof-muhitga ziyon yеtkazishi, kishilarning
hayot faoliyatiga kattagina moddiy zarar hamda uning buzilishiga olib kеlishi mumkin bo’lgan
yoki olib kеlgan halokat, stixiyali falokat, epidеmiyalar, epizootiyalar natijasida yuzaga kеlgan
holatdir.
Kеlib chiqish sabablariga ko’ra FVlar tеxnogеn, tabiiy va ekologik tuslarga ajratiladi.
Aholi va hududlarni tabiiy va tеxnogеn tusdagi FVlardan muhofaza qilish tizimini
takomillashtirish maqsadida, 1998 yil 27 oktyabrda Vazirlar Mahkamasi tomonidan qabul qilingan
455-sonli “Tеxnogеn, tabiiy va ekologik tusdagi favqulodda vaziyatlar tasnifi to’grisida”gi
qaroriga ilova tasdiqlandi. Mazkur ilovaga ko’ra, FVlar, ularning vujudga kеlish sabablariga ko’ra,
tasnif qilinadi va ular ushbu vaziyatlarda zarar ko’rgan odamlar soniga, moddiy zararlar miqdoriga
va ko’lamlariga qarab lokal, mahalliy, rеspublika va transchеgara turlarga bo’linadi.
Tеxnogеn tusdagi FVlar – bu odamning ishlab chiqarish yoki xo’jalik faoliyati bilan
bog’liq bo’lgan halokat (avariya)lar.
Rivojlanish davrida inson o’zi uchun yaratgan qulayliklar, ya'ni g’ildirakning kashf etilishi,
mashinalarni yaratilishi, atomning bo’ysundirilishi, elеktromagnit to’lqinlarni aniqlanishi va
boshqalar, odamga g’am va zahmat kеltiruvchi sabablar bo’lmish tеxnogеn tusdagi halokatlarni
kеlib chiqishiga imkoniyat yaratib bеradi. Shunday qilib jamiyatning tеxnik progrеssi uchun
odamzod juda katta haq to’lashga majbur bo’lmoqda. Chеrnobo`l AESdagi halokat, yadroviy
sinovlar oqibatlari, sanog’i yo’q transport FVlar va ishlab chiqarishdagi avariyalar, ommaviy
zaharlanishlar, radiatsion zararlanishlar va boshqalar tеxnogеn tusdagi havflar sifatida misol qilib
kеltirishimiz mumkin.
Texnogen tusdagi favqulodda vaziyatlarga 7 xil ko‘rinishidagi falokatlar kirib, ular
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1998 yil 27 oktyabrdagi “Texnogen, tabiiy va
ekologik tusdagi favqulodda vaziyatlar tasnifi to’g’risida” gi 455-son qarorida ko‘rsatib o‘tilgan
1
.
1
О‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1998 yil 27 oktyabrdagi “Texnogen, tabiiy va ekologik tusdagi
favqulodda vaziyatlar tasnifi to’g’risida” gi 455-son qarori
249
I.
TEXNOGEN XUSUSIYATLI FAVQULODDA VAZIYATLAR
Texnogen tusdagidagi favqulodda vaziyatlarga 7 xil turdagi vaziyatlar kiradi:
1) Transportlardagi avariyalar va halokatlar
- ekipaj a’zolari va yo‘lovchilarning
o‘limiga, havo kemalarining to‘liq parchalanishiga yoki qattiq shikastlanishiga hamda qidiruv va
avariya-qidiruv ishlarini talab qiladigan avia halokatlar;
yong‘inga, portlashga, harakatlanuvchi tarkibining buzilishiga sabab bo‘lgan va temir yo‘l
xodimlarining halokat hududidagi temir yo‘l platformalarida, vokzal binolarida va shahar
imoratlarida bo‘lgan odamlar o‘limiga, shuningdek tashilayotgan kuchli ta’sir ko‘rsatuvchi zaharli
modda (KTZM)lar bilan halokat joyiga tutash hududning zaharlanishiga olib kelgan temir yo‘l
transportidagi halokat va falokatlar;
portlashlarga, yong‘inlarga, transport vositalarining parchalanishiga, tashilayotgan KTZM
larning zararli xossalari namoyon bo‘lishiga va odamlar o‘limi (jarohatlanishi, zaharlanishi)ga
sabab bo‘ladigan avtomobil transportining halokati va avariyalari, shu jumladan, yo‘l-transport
hodisalari;
odamlarning o‘limiga, shikastlanishiga va zaharlanishiga, metropoliten poyezdlari
parchalanishiga olib kelgan metropoliten bekatlaridagi va tunellaridagi halokatlar, avariyalar,
yong‘inlar
2
;
gaz, neft mahsulotlarining otilib chiqishiga, ochiq neft va gaz favvoralarining yonib
ketishiga sabab bo‘ladigan magistral quvurlardagi avariyalar.
2) Kimyoviy xavfli obyektlardagi avariyalar.
Tevarak-atrof tabiiy muhitga ta’sir
qiluvchi zaharli moddalarning (avariya holatida) odamlar, hayvonlar va o‘simliklarning ko‘plab
shikastlanishiga olib kelishi mumkin bo‘lgan kimyoviy xavfli obyektlardagi avariyalar, yong‘in
va portlashlar.
3)
Yong‘in-portlash xavfi mavjud bo‘lgan obyektlardagi avariyalar
. Texnologik
jarayonda portlaydigan, oson yonib ketadigan hamda boshqa yong‘in uchun xavfli moddalar va
materiallar ishlatiladigan yoki saqlanadigan obyektlardagi odamlarning mexanik va termik
shikastlanishlariga, zaharlanishlariga va o‘limiga, asosiy ishlab chiqarish zaxiralarining nobud
bo‘lishiga, favqulodda vaziyatlar hududlarida ishlab chiqarish maromining va odamlar xayot
faolitining buzilishiga olib keladigan yong‘inlar va portlashlar;
Odamlarning shikastlanishiga, zaharlanishiga va o‘limiga olib keladigan hamda qidiruv-
qutqarish ishlarini o‘tkazishni, nafas olish organlarini muhofaza qilishning maxsus anjomlarini va
2
Nigmatov I., Tojiev M. Favqulodda vaziyatlar va fuqaro muhofazasi. Darslik. – Тoshkent: “Iqtisod-moliya”. 2011,
B. 94.
250
vositalarini qo‘llanishni talab qiluvchi ko‘mir shaxtalaridagi va kon-ruda sanoatidagi gaz va chang
portlashi bilan bog‘liq avariyalar, yong‘inlar va jinslar qo‘porilishi .
4)
Energetika va kommunal tizimlardagi avariyalar
. Sanoat va qishloq xo‘jaligi mas’ul
iste’molchilarining avariya tufayli energiya ta’minotisiz qolishiga hamda aholi hayot faoliyatining
buzilishiga olib keladigan GES, IES lardagi, tuman issiqlik markazlaridagi elektr tarmoqlaridagi
bug‘qozon qurilmalaridagi, kompressor, gaz taqsimlash shaxobchalaridagi va boshqa energiya
ta’minoti obyektlaridagi avariyalar, yong‘inlar, aholi hayot faoliyatining buzilishiga va
salomatliliga xavf tug‘ilishiga olib keladigan gaz quvurlaridagi, suv chiqarish inshootlaridagi, suv
quvurlaridagi, kanalizatsiya va boshqa kommunal obyektlardagi avariyalar;
Atmosfera, tuproq, yer osti va yer usti suvlarining odamlar salomatligiga xavf tug‘diruvchi
darajada konsentratsiyadagi zararli moddalar bilan ifloslanishiga sabab bo‘ladigan gaz tozalash
qurilmalaridagi, biologik va boshqa tozalash inshootlaridagi avariyalar.
5)
Bino va inshootlarning birdan qulab tushishi bilan bog‘liq avariyalar
. Odamlar
o‘limi bilan bog‘liq bo‘lgan va zudlik bilan avariya qutqaruv ishlari o‘tkazilishini hamda zarar
ko‘rganlarga shoshilinch tibbiy yordam ko‘rsatilishini talab qiladigan maktablar, kasalxonalar,
kinoteatrlar va boshqa ijtimoiy yo‘nalishdagi obyektlar, shuningdek, uy-joy sektori binolari
konstruksiyalarining to‘satdan buzilishi, yong‘inlar, gaz portlashi va boshqa hodisalar.
6)
Radioaktiv va boshqa xavfli hamda ekologik jihatdan zararli moddalardan
foydalanish yoki ularni saqlash bilan bog‘liq avariyalar.
Sanitariya-himoya hududi
tashqarisiga chiqarib tashlanishi natijasida paydo bo‘lgan yuqori darajadagi radiaktivlik
odamlarning yo‘l qo‘yiladigan ko‘p miqdorda nurlanishini keltirib chiqargan texnologik jarayonda
radiaktiv moddalardan foydaladigan obyektlardagi avariyalar; radioaktiv materiallarni tashish
vaqtidagi avariyalar; Radioizotop buyumlarning yo‘qotilishi; biologik vositalarni va ulardan
olinadigan preparatlarni tayyorlash, saqlash va tashishni amalga oshiruvchi ilmiy-tadqiqot va
boshqa muassasalarda biologik vositalarning atrof-muhitga chiqib ketishi yoki yo‘qotilishi bilan
bog‘liq vaziyatlar.
7)
Gidrotexnik inshootlardagi halokatlar va avariyalar
.
Suv omborlarida, daryo va kanallardagi buzilishlar, baland tog‘lardagi ko‘llardan suv urib
ketishi natijasida vujudga kelgan hamda suv bosgan hududlarda odamlar o‘limiga, sanoat va
qishloq xo‘jaligi obyektlari ishining, aholi hayot faoliyatining buzilishiga olib keladigan va
shoshilinch ko‘chirish tadbirlarini talab qiladigan halokatli suv bosishlari.
251
Shu bilan bir qatorda, yuqorida qayd etilganidеk (455-sonli qarorning ilovasiga ko’ra)
tеxnogеn FVlar (FV paydo bo’lgan kunda) zarar ko’rgan odamlar soniga, moddiy zararlar
miqdoriga va ko’lamlariga (xududlar chеgaralariga) qarab lokal, mahalliy, rеspublika va
transchеgara turlariga bo’linadi.
Lokal
– bu FVlar natijasida 10 dan ortiq bo’lmagan odam jabrlangan, moddiy zarar eng
kam oylik ish haqi miqdorining 1 ming baravaridan ortiq bo’lmaganni tashkil etadigan hamda FV
zonasi ishlab chiqarish ob'еkti yoki ijtimoiy maqsadli ob'еkt hududi tashqarisiga chiqmaydigan
FV.
Mahalliy
– bu FVlar natijasida 10 dan ortiq, biroq 500 dan ko’p bo’lmagan odam
jabrlangan, moddiy zarar eng kam oylik ish haqi miqdorining 1 ming baravaridan ortiqni, biroq
0,5 million baravaridan ko’p emas, tashkil etadigan hamda FV zonasi aholi punkti, shahar, tuman,
viloyat tashqarisiga chiqmaydigan FV.
Rеspublika
– bu FVlar natijasida 500 dan ortiq odam jabrlangan, moddiy zarar eng kam
oylik ish haqi miqdorining 0,5 million baravaridan ortiqni tashkil etadigan hamda FV zonasi
viloyat tashqarisiga chiqadigan FV.
Transchеgara
– bu FVlar oqibatlari mamlakat tashqarisiga chiqadigan, chеt elda yuz
bеrgan va O’zbеkiston xududiga daxl qiladigan FV.
Tеxnogеn tusdagi favqulodda vaziyatlarning kеlib chiqish sabablari.
Tеxnogеn
tusdagi halokatlarning asosiy sabablari quydagi-lardan iborat:
- inshootlarni loyihalashda yo’l qo’yilgan kamchiliklar;
- tеxnika xavfsizligiga rioya qilmaslik;
- ishlab chiqarishda doimiy nazoratning susayishi va ayniqsa, yеngil alanga oluvchi,
yong’inga xavfli moddalardan foydalanishda e'tiborsizlik;
- ishlab chiqarish tеxnologiyasida yo’l qo’yilgan xatolik, jihozlarni, mashina va
mеxanizmlarni o’z vaqtida ta'mirlamaslik;
- mеhnat va ishlab chiqarish intizomining pastligi;
- qo’shni ishlab chiqarish korxonalarda yoki enеrgеtika, gaz tarmoqlarida yuz bеrgan
halokat;
- halokatlarni kеltirib chiqaruvchi tabiiy favqulodda hodisalar.
Tеxnogеn favqulodda vaziyatlar natijasida insonlar qurbon bo’lishi, turli darajada
shikastlanishi, atrof-tabiiy muhitning, atmosfеra havosining turli zaharli moddalar bilan
ifloslanishi, o’simliklar dunyosi, hayvonot olami nobud bo’lishi, juda katta moddiy zarar ko’rishga
olib kеlishi kabi oqibatlari kuzatiladi.
252
Aholi va xududni tеxnogеn tusdagi favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish.
Rеspublikamizda aholi va hududni tеxnogеn FVlardan muhofaza qilish uchun bir qator
ishlar qilinmoqda. Shu jumladan, 1995 yil 20 avgustda «Aholini va hududlarni tabiiy hamda
tеxnogеn xususiyatli favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish to’grisida»gi qonun qabul
kilinganligini ta'kidlab o’tish lozim.
Bundan tashqari Rеspublikamiz miqyosida o’tkazilayotgan «Yong’in xavfsizligi oyligi»,
«Yo’l harakati havfsizligi oyligi» kabi tadbirlar ham tеxnogеn favqulodda vaziyatlarning oldini
olish, aholi va hudular xavfsizligini ta'minlash, favqulodda vaziyat yuz bеrganda harakatlanishga
oid tayyorgarlik darajalarini oshirishda katta ahamiyatga ega.
Ishlab chiqazish sohasida faoliyat yuritayotgan har bir ishchi halokatlar yuz bеrganda
harakatlanish qoidalarini mukammal o’zlashtirgan bo’lishi zarur. Misol uchun, elеktr enеrgiyasini
tarmoqdan uzishning ham o’ziga xos talablari, gaz, bug’ apparatlarini o’chirishning ham o’ziga
xos qonun qoidalari mavjud bo’lib, agar tеxnologik jarayonlar va tеxnika xavfsizligi qoidalariga
amal qilinmasa, inson hayotiga juda katta xavf solishi yoki juda katta moddiy talofatlar kеltirishi
mumkin.
Har bir ishlab chiqazish sohasi xodimi halokatlar yuz bеrganda jamoa muhofaza inshootlari
joylashgan yеrlarni, xavfsizlik joylarga chiqish yo’llarini, yakka himoyalanish vositalari bilan
ta'minlashni tashkil etishni va ulardan foydalanish tartibini bilishi lozim. Tеxnologik uskunalarni
gеrmеtizatsiyalash va ishlash tizimini doimiy nazorat qilish, shu bilan yong’in va portlash
xavflarini oldini olish zarur. Elеktr asboblar holatini, sig’imi, qism va tarmoqlarini, bosim ostida
ishlashini, nazorat o’lchov asboblarini, himoyalash va bloklash apparatlarining ish faoliyatini
doimiy nazorat qilish hamda aniqlash kеrak.
Har bir tashkilotda sodir bo’lishi mumkin bo’lgan halokatlarning bartaraf etish rеjasi ishlab
chiqiladi. Ishchi va xizmatchilarni halokat yuzaga kеlgan vziyatlarda o’zini tutish va
harakatlanishga tayyorlash tadbirlari tashkil etiladi, ularni bartaraf etish kuch va vositalarining
zaruriy zahiralari ko’rib chiqiladi. FV yuzaga kеlganda ogohlantirish tizimi va vositalari doimiy
shay holatda saqlash, ishchi o’rinlari uchun kеrakli shahsiy himoyalanish vositalari sonini
ta'minlash zarur.
Xulosa.
Halokatlar sodir bo’lganda muhim vazifalardan biri ishlab chiqarish korxonasi va
aholi yashash punktlariga xavf haqidagi xabarni еtkazish hisoblanadi. Shuningdеk, ob'еktning har
bir ishchi, xodimi halokat sodir bo’lganda ogohlantirish vositalaridan foydalanish va tеgishli
tashkilotlarga xabar bеrishni bilishi zarur.
253
Qutqaruv va birlamchi tiklash ishlarining tashkiliy asoslari Ma'lumki, dushman tomonidan
qo'llaniladigan umumiy qirg'in qurollarining oqibatlari turli xil darajada bo'ladl. Albatta, talafot
darajasi lshlatilgan qurol turiga, uning qo'llanllish miqyosiga bog'liq. Yadroviy, kimyoviy,
biologik va kombinatsiyalashgan shikastlangan o'choqlarida qutqaruv va tiki ash lshlarini (QBT!)
amalga oshirish juda murakkab ahvolda ro')' beradL sababi bUflday paytda hamma inshootlar
deyarli shikastlangan, yongan. yiqilgan, suv bosgan, atmosfera hamda barcha yerlar zaharlangan
va shunga o'xshash boshqa noxush holatlar kuzatilgan bo'ladi. Xuddi shunga o'xshash holatlar
tinchlik davrida ham (tabiiy ofatlar, ishlab chlqarish avarlyalari, fOJialar oqibatida) kuzatihshl
murnkm. Shu sababdan fuqarolar muhofazasining eng asosiy vazifalaridan biri, harbiy holatlarda
va tinchlik davrlaridagi favqulodda vaziyatlarda umumiy shikastlangan o'choqlardagi QBT! ni
amalga oshirish hisoblanadi. Shikastlangan o'choqlarda QBTIni olib borishdan maqsad, fuqaro-
larm qutqarish va zararlangan odamlarga blrlamchi tibbiy yordam ko'r-satish, qutqaruv lshlarim
amalga oshirishda halaqit beradigan avari-yalami to'sish, shlkastlangan joylarni tikI ash ishlarini
amalga oshirishda sharoitm yaratish va boshqa vazifalarini bajarish ko'zda tutiladi.
Umumiy qirg'in qurollari qo'llanilganda quyidagl qutqaruv ishlari bajariladi:
• obyektlar tomon tizimlaming harakatlanlsh yo'llarini razvedka qilish;
• shikastlangan obyektlarda harakat qilishda, yong'inlarni o'chirish va to'sish;
• zaharlangan, yong'inli. gazga to'lgan, suv bosgan joylarda va yer ostida qolgan holatlarda
odamlarni topish va qutqarish,
• shikastlangan, buzilgan va .laharlangan himoya inshootlaridagi fuqarolami qutqarish:
• havo almashtirgichi buzilgan, shikastlangan himoya inshootlariga havoni yetkazib berish;
• shikastlangan fuqarolarga birinchi tibbiy yordarn ko'rsatish va ularni tibbiy
shoxobchalarlga eltib qo'yish, • xavfli hududdagi fuqarolarni xavfsiz hududlarga evakuatsiya
qilish,
• odamlarni sanitar qayta ishlovdan o'tkazish, uy hayvonlarga veterinar qayta ishlov
berish, texnika, kiyim-kechak, oziq-ovqat, xom ashyo, suv va yem-xashaklarni dezaktivatsiya va
degazatsiya qilish Boshqa birlamchl tiklov ishlanga quyidagilar kiradi:
• shikastIangan hududlardagi (zaharlangan, yiqilgan, buzilgan inshootlar) yo'llarni
tozalash,
• qutqaruv ishlarini olib borishda gazli, elektrli, suvli, kanallzatsiya va texnologlk
tizimlardagi avariyalarni to'sish ishlari;
• shikastlangan inshootlarni buzish yOkl um mustahkarnlash;
• aloqa va kommunal-energetik tarmoqIardagi falokatlarni tuzatish va tiklash ishlari;
254
• turli xildagi portlovchi qismlarni. portIovchi aslahalarni topish, zararsizlantirish va yo'
qotish ishlari;
QBTI kunu tun, doimiy ravishdlL har qanday tabiiy sharoitda olib boriladi.
Umumiy qirg'in qurollarining shikastIanlsh o'chog'ida QBTIni olib borish uchun, tinchhk
davridayoq tuman fuqarolar muhofazasining boshlig'i qarori bilan fuqaro muhofazasl
kuchlarining harakat qilish
yo'llari tuziladi. Harakatlanuvchan kuchlar tarklbiga shahar, tuman fuqarolar
muhofazasining hududiy, ishlab chiqarish tarnoyilga ko'ra tuzllgan tizimlari hamda harbiylashgan
fuqaro muhofazasi qismlari kiradi. Bu kuchlar asosan birinchi va ikkinchi eshelondan va
qo'shimcha qismlardan tashkil topadi. Eshelonlar tarkibiga kiruvchi tuzilmalar uzluksiz faoliyat
ko'r-satish uchun ular smenalarga bo'linib ishlab chiqarish tarnoyiliga asos-langan bo'ladi. Birinchi
eshelonda asosan fuqarolar muhofazasi harbiy qismlari, korxonaning obyekth tuzilmalari va
ma'lum qismdagi hududiy tuzil-malari harakatlanadi. Bunda fuqarolar muhofazasining harbiy
qismlari va hududiy tizimlari asosan shahar, tuman fuqarolar muhofazasi rejasiga asosan xalq
xo'jahgi tarmoqlarining eng muhim obyektlarida QBTI bajaradilar.
Ikkinchl eshelon
tizmlari asosan birinchi eshelon tizimlari kuchini oshirish hamda faoIiyat
ko’rsata olmaydigan tizimlar o'mini egallash maqsadida harakatlanadi. Obyektning fuqarolar
muhofazasini harakatlanuvchan kuchlari asosan umumiy otryadi, qutqaruv otryadl hamda ishlarni
ba,iaruvchi tizmlardan tashkil topgan. Fuqarolar muhofazasining texnika vositalari hamda kuchlari
shi-kastlangan hududga juda qisqa vaqtda kirishi, QBTI ni muvaffaqiyatli bajarishi, zamonaviy
texnikadan unurnli foydalanishi, ish jarayonida qo'l ostidagi kuchlarni, tizimlarni almashtirib
turishi va boshqa ishlarni bajarishi lozim. Albatta, turli xildagi texnikalardan foydalanmay shikast-
langan hududda katta, unumli ishlarni bajarib bo'lmaydi. Faqatgina mexanizrnlar yordarnidagina,
jumladan, qurilish va yo'l mashina va me-xanlzmlari, kommunal-texnika Jlhozlari yordamlda, yer
ostida, buzilgan, yonayotgan, gazga to'lgan inshootlar ichida qolgan, buzilgan himoya in-shootlari
ostida qolgan fuqarolarni qutqarish va boshqa ishlarni ba,iarish mumkin. Bajariladigan ishlarni
tavsifiga qarab mexanizmlarni quyidagi guruhlarga bo'lish mumkin: .bosib qolgan himoya
inshootlarini ochish, to'silib qolgan, bosib qolgan joylarni ochish va tozalash, yo'llarni tozalashda
ishlatiladigan mashina va mexanizmlar (ekskavatorlar, traktorlar, buldozerlar. kranlar, yuk
tashuvchi mashinalar va boshqalar) .
• bosib qolgan chiqish joylari to'silib qolgan inshootlarda teshik ochish uchun
ishlatiladigan pnevmatik jihozlar (parmalaydigan va urib sindiradigan bolg'alar) .
• metallarni kesuvchi jihozlar.
255
suv haydaydigan mexanizmlar (nasoslar, suv sepadlgan mashi-nalar, yong'inni o'chiruvchi
va boshqalar) suv yo'llari orqali tashuvchi mexanizmlar (parornlar, trayler-tya-gachlar, yuk
tashuvchi pritseplar)
ta'mirlovchi va xizmat qiluvchi jihozlar (ta'mirlovchi qismlar, ben-zin, suv quyish,
yorituvchi maskanlarda va xizmat ko'rsatuvchi mas-kanlarda qo'Uaniladiganjihoz va
mexanizrnlar).
QBTI muvaffaqiyatli bajarishda mexanizm va mashinalardan oqi-lona foydalanishdan
tashqari, razvedka ishlarini o'z vaqtida tashkil etib o'tkazishi. ko'rsatilgan muddatda ishonchli
ma'lumotlarga ega bo'lishi, shikastlangan o'choqda bajarilishi lozim bo'lgan ishlarga tuzilmalami
jalb etilishi, ishlarni bajarishda xavfsizlik qoidalariga rioya qilinishi, tuzilrna boshliqlarining
shikastlangan o'choqdagi ishlaming tavsifini oldindan o'rganishi, komrnunal-energetik va
texnologik jarayonlarga e'tibor berishi, hududda saqlanadigan KTZM o'rni, himoya inshootlari-
ningjOY1, tavsifnomasi va boshqa vazifalarga katta e'tibor beriladi. QBTI o'sha obyektning fuqaro
rnuhofazasi shtabi tomonidan oldin-dan rejalashtlriladi va favqulodda holatda qo'l ostidagi
kuchlar, rnab-lag'lar, texnikalar, bajaradigan ish hajmi ani qlashtiriladi.
REFERENCES
1.
Мурадов С. ПРОБЛЕМЫ ТУШЕНИЯ ПОЖАРОВ КЛАССА Е ЛИЧНЫМ
СОСТАВОМ ПОЖАРНОЙ ОХРАНЫ В МИРЕ //Modern Science and Research. –
2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 758-773.
2.
Мурадов С. ПРОБЛЕМЫ ТУШЕНИЯ ПОЖАРОВ КЛАССА Е ЛИЧНЫМ
СОСТАВОМ ПОЖАРНОЙ ОХРАНЫ В МИРЕ //International journal of advanced
research in education, technology and management. – 2023. – Т. 2. – №. 5.
3.
Rayimkulov A., Murodov S. Some Issues of Safety in the Use of Tower Cranes Used in
Construction Projects //JournalNX. – С. 301-308.
4.
ЎҒЛИ Р. Х. Ф., СИРОЖИДДИН М. ИЗУЧЕНИЯ УСЛОВИЯ ТРУДА В КОМПАНИИ
ЕВРОПЫ. МУРАДОВ СИРОЖИДДИН //International journal of advanced research in
education, technology and management. – 2023. – Т. 2. – №. 10.
5.
O‘G‘LI M. S. H. ANALYSIS OF “MEASURES TO ENSURE OCCUPATIONAL
SAFETY IN THE FIELD OF CARGO TRANSPORTATION AND LOADING.”
//International journal of advanced research in education, technology and management. –
2023. – Т. 2. – №. 9.
256
6.
MURADOV SIROJIDDIN HUSAN O'G'LI. (2023). ANALYSIS OF "MEASURES TO
ENSURE
OCCUPATIONAL
SAFETY
IN
THE
FIELD
OF
CARGO
TRANSPORTATION AND LOADING.".
https://doi.org/10.5281/zenodo.8434940
7.
Rakhimov O. D., Muradov S. H. Digitalization of Instructions on Labor Protection and
Safety Techniques //European journal of life safety and stability (EJLSS). – 2022. – Т. 24.
– С. 80-86.
8.
Sirojiddin M., Umurzoq E. INNOVATIVE SOLUTIONS FOR IMPROVEMENT OF
WORKING CONDITIONS AND ENVIRONMENT THROUGH THE KAIZEN
METHOD //International journal of advanced research in education, technology and
management. – 2023. – Т. 2. – №. 12. – С. 42-47.
9.
Sirojiddin M., Umurzoq E. INNOVATIVE SOLUTIONS FOR IMPROVEMENT OF
WORKING CONDITIONS AND ENVIRONMENT THROUGH THE KAIZEN
METHOD //International journal of advanced research in education, technology and
management. – 2023. – Т. 2. – №. 12. – С. 42-47.
10.
Xidirova D., Muradov S. O ‘zbekiston respublikasi hududida seysmoaktiv hududlar va
zilzilaning xavfliligi //Innovative Development in Educational Activities. – 2024. – Т. 3. –
№. 2. – С. 167-172.
11.
Dustkabilovich R. O., Husan ogli M. S. Innovative Technologies in Teachingdirectors and
Specialists of Industrial Enterprises on" Labor Protection" //European Journal of Life
Safety and Stability (2660-9630). – 2021. – Т. 12. – №. 29. – С. 80-85.
12.
Husan ogli M. S., Hamidulla o‘g‘li X. X. Siddiqova Madinabonu Asatilla qizi.(2021).
NEW INNOVATIVE ENGINEERING SOLUTIONS TO THE PROBLEMS OF
SIGNALIZATION AND SECURITY SYSTEMS //European Journal of Life Safety and
Stability (2660-9630). – Т. 2. – С. 28-30.
13.
Мурадов С. Определение отдыха и отпусков на основании нового трудового кодекса
//Aholi bandligi sohasidagi davlat siyosatining amalga oshirishning dolzarb masalalari. –
2023. – Т. 10. – №. 26. – С. 17-21.
14.
МУРАДОВ С. ИЗУЧЕНИЯ ОХРАНА ТРУДЫ НА ПРОИЗВОДСТВЕ КОРЕИ
//ХӨДӨЛМӨР, НИЙГМИЙН ХАРИЛЦАА СУДЛАЛ. – 2023. – С. 242-247.
15.
Husan o‘g‘li M. S., Utkir o‘g‘li Z. U. PRINCIPLES OF PASSING AND
DOCUMENTING INSTRUCTIONS ON SAFETY TECHNIQUES //Educational
Research in Universal Sciences. – 2023. – Т. 11.
257
16.
Muradov S. ECONOMIC ANALYSIS OF PROFITS IN THE FIELD OF LABOR
PROTECTION //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 1. – С. 1239-1245.
17.
Muradov S. Ishlab chiqarishdagi avariyalarni o ‘rganish va tahlil qilish //Educational
Research in Universal Sciences. – 2023. – Т. 2. – №. 16. – С. 474-477.
18.
Muradov S. H. o ‘g ‘li, & Egamov, DS o ‘g ‘li.(2023). INNOVATIVE SOLUTIONS TO
PROTEC T WORKERS FROM DANGEROUS GAS AND TOXIC SUBSTANCES IN
HAZARDOUS INDUSTRY ENTERPRISES //Educational Research in Universal
Sciences. – Т. 2. – №. 14. – С. 340-342.
19.
Muradov, S. H. "o ‘g ‘li, & Zayniyev, UU o ‘g ‘li.(2023). PRINCIPLES OF PASSING
AND DOCUMENTING INSTRUCTIONS ON SAFETY TECHNIQUES."
Educational
Research in Universal Sciences
2.14: 116-119.
20.
Muradov, S. H. "Safarov Sh. O ‘. MEHNAT SHAROITLARI VA MUHITINI “KAIZEN”
USULI
YORDAMIDA
TAKOMILLASHTIRISHNING
INNOVATSION
YECHIMLARI."
PAXTA TOZALASH, TO ‘QIMACHILIK VA YENGIL SANOAT
SOHALARINING TEXNOLOGIYASINI TAKOMILLASHTIRISH
(2023): 90-92.
21.
Muradov S. H. Safarov Sh. O ‘. MEHNAT SHAROITLARI VA MUHITINI “KAIZEN”
USULI
YORDAMIDA
TAKOMILLASHTIRISHNING
INNOVATSION
YECHIMLARI //PAXTA TOZALASH, TO ‘QIMACHILIK VA YENGIL SANOAT
SOHALARINING TEXNOLOGIYASINI TAKOMILLASHTIRISH. – 2023. – С. 90-92.
22.
СИРОЖИДДИН М. РАЖАБОВ ХУРШИД ФАХРИДДИН ЎҒЛИ. ИЗУЧЕНИЯ
УСЛОВИЯ ТРУДА В КОМПАНИИ ЕВРОПЫ. МУРАДОВ СИРОЖИДДИН
//International journal of advanced research in education, technology and management. –
2023. – Т. 10. – С. 27.
23.
Sirojiddin, Muradov. "Mehanatni muhofaza qilishning tashkiliy-psixologik asoslaridagi
mavjud muammolar."
Ekologiya, aholi xavfsizligi va mehnat muhofazasining hozirgi
kundagi dolzarb masalalari va istiqbollari
(2023): 133-137.
24.
Sirojiddin, Muradov. "Mehnatni muhofaza qilish sohasida yuk ortish va tushirish
ishlaridagi yukchilar uchun ishlarning xavfsizligi kategori va qoidalari tahlili."
Ekologiya,
aholi xavfsizligi va mehnat muhofazasining hozirgi kundagi dolzarb masalalari va
istiqbollari
(2023): 232-242.
25.
Sirojiddin, Muradov. "Mehnat sharoitlari va muhitini “kaizen” usuli yordamida
takomillashtirishning innovatsion yechimlari."
Ekologiya, aholi xavfsizligi va mehnat
muhofazasining hozirgi kundagi dolzarb masalalari va istiqbollari
(2023): 249-253.
258
26.
O‘G‘LI, MURADOV SIROJIDDIN HUSAN. "Mehnatni muhofaza qilishning rivojlanish
tarixiy bosqichlarini o ‘rganish."
Aholi bandligi sohasidagi davlat siyosatining amalga
oshirishning dolzarb masalalari
10.26 (2023): 8-16.
27.
Sirojiddin, Muradov. "Mehnatni muhofaza qilishning rivojlanish tarixiy bosqichlarini o
‘rganish."
Ekologiya, aholi xavfsizligi va mehnat muhofazasining hozirgi kundagi dolzarb
masalalari va istiqbollari
(2023): 243-248.
28.
O‘G‘LI M. S. H. Mehnatni muhofaza qilishning rivojlanish tarixiy bosqichlarini o ‘rganish
//Aholi bandligi sohasidagi davlat siyosatining amalga oshirishning dolzarb masalalari. –
2023. – Т. 10. – №. 26. – С. 8-16.
29.
Sirojiddin M. Mehnatni muhofaza qilishning rivojlanish tarixiy bosqichlarini o ‘rganish
//Ekologiya, aholi xavfsizligi va mehnat muhofazasining hozirgi kundagi dolzarb
masalalari va istiqbollari. – 2023. – С. 243-248.
30.
Sirojiddin, Muradov. "Sanoat korxonalari rahbar va mutaxassislarining mehnat muhofazasi
bo ‘yicha bilimlarini tekshirishni raqamli texnalogiyalar asosida tashkil etishning
ahamiyati."
Ekologiya, aholi xavfsizligi va mehnat muhofazasining hozirgi kundagi
dolzarb masalalari va istiqbollari
(2023): 146-150.
31.
Husan o‘g‘li, Muradov Sirojiddin. "Sanoat korxonalari rahbar va mutaxassislarining
mehnat muhofazasi bo ‘yicha bilimlarini tekshirishni raqamli texnalogiyalar asosida tashkil
etishning ahamiyati."
Aholi bandligi sohasidagi davlat siyosatining amalga oshirishning
dolzarb masalalari
10.26 (2023): 180-183.
32.
Sirojiddin, Muradov. "Xavfli sanoat korxonalarida ishchilarni xavfli gaz va zaxarli
moddalar ta’siridan himoya qilishga qaratilgan inovatsion yechimlar."
Ekologiya, aholi
xavfsizligi va mehnat muhofazasining hozirgi kundagi dolzarb masalalari va
istiqbollari
(2023): 402-405.
33.
Sirojiddin, Muradov. "Xavfli sanoat korxonalarida ishchilarni xavfli gaz va zaxarli
moddalar ta’siridan himoya qilishga qaratilgan inovatsion yechimlar."
Ekologiya, aholi
xavfsizligi va mehnat muhofazasining hozirgi kundagi dolzarb masalalari va
istiqbollari
(2023): 402-405.
34.
Muradov S. PRINCIPLES OF ENSURING THE SAFETY OF USING LIFTING
CRANES IN CONSTRUCTION-ASSEMBLY WORKS //Modern Science and Research.
– 2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 933-939.
259
35.
Muradov
S.
CONSTRUCTION-INSTALLATION
ISHLARIDA
KUTARAMA
KRANLARDAN USE FUNDAMENTAL SECURITY OF SUPPLY //Modern Science
and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 786-792.
36.
Muradov S., Usmonov H. MEHNATNI MUHOFAZA QILISHNING RIVOJLANISH
TARIXIY BOSQICHLARINI O ‘RGANISH //Interpretation and researches. – 2024.
37.
СИРОЖИДДИН М. НЕКОТОРЫЕ АСПЕКТЫ БЕЗОПАСНОСТИ ПРИМЕНЕНИЯ
ГРУЗОПОДЪЕМНЫХ КРАНОВ В СТРОИТЕЛЬНО-МОНТАЖНЫХ РАБОТАХ
//International journal of advanced research in education, technology and management. –
2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 167-177.
38.
СИРОЖИДДИН учитель-стажер, М. У. Р. А. Д. О. В. "Каршинский инженерно-
экономический институт кафедра «Охрана труда и техника безопасности»
Республики Узбекистан.(2024). НЕКОТОРЫЕ АСПЕКТЫ БЕЗОПАСНОСТИ
ПРИМЕНЕНИЯ
ГРУЗОПОДЪЕМНЫХ
КРАНОВ
В
СТРОИТЕЛЬНО-
МОНТАЖНЫХ РАБОТАХ. Zenodo."
НЕКОТОРЫЕ АСПЕКТЫ БЕЗОПАСНОСТИ
ПРИМЕНЕНИЯ
.
39.
Muradov S. ENSURING SAFETY OF WORKERS IN CONSTRUCTION //Modern
Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 493-501.
40.
Muradov S. ASSESSMENT OF THE CHEMICAL SITUATION IN AN ACCIDENT IN
FACILITIES USING STRONG TOXIC SUBSTANCES (KTZM) //Modern Science and
Research. – 2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 464-472.
41.
Muradov S. ASSESSMENT OF THE CHEMICAL SITUATION IN AN ACCIDENT IN
FACILITIES USING STRONG TOXIC SUBSTANCES (KTZM) //Modern Science and
Research. – 2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 464-472.
42.
Muradov S. ASSESSMENT OF THE CHEMICAL SITUATION IN AN ACCIDENT IN
FACILITIES USING KTZM //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 2. – С.
1142-1152.
43.
Muradov S. CHEMICAL STATUS ASSESSMENT AND ANALYSIS //Modern Science
and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 455-463.
44.
Muradov S. INNOVATIVE SOLUTIONS FOR IMPROVEMENT OF WORKING
CONDITIONS AND ENVIRONMENT THROUGH THE KAIZEN METHOD //Modern
Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 485-492.
45.
Muradov S. MAIN INDICATORS OF LABOR PROTECTION MEASURES
EFFICIENCY //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 473-484.
260
46.
Muradov S. STUDY AND ANALYSIS OF WORKING ACCIDENTS //Modern Science
and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 444-454.
47.
Muradov S. STUDY AND ANALYSIS OF WORKING ACCIDENTS //Modern Science
and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 444-454.
48.
Sirojiddin M. KTZM QO ‘LLANILADIGAN OBYEKTLARDAGI AVARIYADA
KIMYOVIY HOLATNI BAHOLASH. – 2024.
49.
Husan o‘g‘li M. S., Shavkat o‘g‘li E. D. INNOVATIVE SOLUTIONS TO PROTEC T
WORKERS FROM DANGEROUS GAS AND TOXIC SUBSTANCES IN
HAZARDOUS INDUSTRY ENTERPRISES //Educational Research in Universal
Sciences. – 2023. – С. 11-17.
50.
Muradov , S. H. o‘g‘li, & Egamov , D. S. o‘g‘li. (2023). INNOVATIVE SOLUTIONS TO
PROTEC T WORKERS FROM DANGEROUS GAS AND TOXIC SUBSTANCES IN
HAZARDOUS INDUSTRY ENTERPRISES.
Educational Research in Universal
Sciences
,
2
(14
SPECIAL),
340–342.
Retrieved
from
http://erus.uz/index.php/er/article/view/4443
51.
O‘G E. L. A. A. et al. PHYSIOLOGICAL AND HYGIENE BASIS OF HUMAN LABOR
ACTIVITY //International journal of advanced research in education, technology and
management. – 2023. – Т. 2. – №. 11.
52.
1MURADOV SIROJIDDIN HUSAN O'G'LI Intern-teacher of the Department of "Labor
Protection and Technical Safety" of the Karshi Institute of Engineering and Economics, &
ESHPO'LATOV AZIZBEK ADHAM O'G'LI 4 nd year student of the Karshi Institute of
Engineering and Economics, "Labor Protection and Technical Safety" Karshi, Uzbekistan.
(2023). PHYSIOLOGICAL AND HYGIENE BASIS OF HUMAN LABOR ACTIVITY.
Zenodo.
https://doi.org/10.5281/zenodo.10148671
53.
Muradov S. THE SIGNIFICANCE OF ORGANIZING THE EXAMINATION OF
KNOWLEDGE OF LABOR PROTECTION OF MANAGERS AND SPECIALISTS OF
INDUSTRIAL ENTERPRISES ON THE BASIS OF DIGITAL TECHNOLOGIES
//Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 805-817.
54.
Muradov S. ANALYSIS OF JOB SAFETY CATEGORY AND RULES FOR LOADING
AND UNLOADING WORKERS //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 2.
– С. 788-804.
55.
Muradov S. EARTHQUAKE, CAUSES OF EARTHQUAKE //Modern Science and
Research. – 2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 818-830.
261
56.
Muradov S. DEFINITION OF REST AND LEAVES BASED ON THE NEW LABOR
CODE //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 774-787.
57.
Muradov S. EMERGENCY EPIDEMIOLOGICAL, EPIZOOTIC AND EPIPHYTOTIC
SITUATIONS. PARTICULARLY DANGEROUS INFECTIONS THAT CAUSE RARE
DISEASES SUCH AS PLAGUE AND YELLOW FEVER //Modern Science and
Research. – 2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 703-728.
58.
Muradov S. CAUSES, CHARACTERISTICS AND ACTIONS OF THE POPULATION
IN THE FOCUSES OF DAMAGE OF EMERGENCIES OF A MAN-GENIC
CHARACTER //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 729-744.
59.
Muradov S. EPISOTOTIC SITUATIONS, THEIR PREVENTION //Modern Science and
Research. – 2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 831-851.
60.
Muradov S. STUDY OF HISTORICAL STAGES OF DEVELOPMENT OF LABOR
PROTECTION //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 745-757.
61.
Husan o‘g‘li M. S. KIMYOVIY HOLATNI BAHOLASH VA TAXLIL QILISH. – 2024.
62.
Muradov, S. (2024). CHEMICAL STATUS ASSESSMENT AND ANALYSIS.
MODERN
SCIENCE
AND
RESEARCH,
3(3),
455–463.
https://doi.org/10.5281/zenodo.10828083
63.
E. L. PRIMARY CONCEPTS ABOUT EARTHQUAKES AND THEM ENSURING THE
SAFETY OF THE PUBLIC WHEN IT HAPPENS //International journal of advanced
research in education, technology and management. – 2023. – Т. 2. – №. 10.
64.
Эшмухамедов
Л.
М.
СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ
СИСТЕМЫ
ГОСУДАРСТВЕННОГО УПРАВЛЕНИЯ В ОБЛАСТИ ПРЕДУПРЕЖДЕНИЯ И
ЛИКВИДАЦИИ ЧРЕЗВЫЧАЙНЫХ СИТУАЦИЙ //Вестник науки и образования. –
2022. – №. 6-2 (126). – С. 24-27.
65.
Эшмухамедов Л. М. ОХРАНА ТРУДА НА ПРЕДПРИЯТИИ //МОЛОДЕЖЬ.
НАУКА. БУДУЩЕЕ. – 2022. – С. 160-164.
66.
Eshmuhamedov L. M. 21-ASR PEDAGOGIKASI: O ‘QITISHNING INNOVATSION
USULLARI //Educational Research in Universal Sciences. – 2023. – Т. 2. – №. 14. – С.
372-376.
67.
Maxmayusufovich, Eshmuhamedov Latif. "ORGANIZE LABOR PROTECTION IN
ENTERPRISES." International journal of advanced research in education, technology and
management 2.11 (2023).
262
68.
Eshmukhamedov, Latif Makhmayusufovich. "IMPROVING THE SYSTEM OF PUBLIC
ADMINISTRATION IN THE FIELD OF PREVENTION AND LIMITATION OF
EMERGENCY SITUATIONS." International journal of advanced research in education,
technology and management 2.9 (2023).
69.
Эшмухамидов Л. М. ТЕХНОСФЕРНАЯ БЕЗОПАСНОСТЬ ЧЕЛОВЕКА В
СОВРЕМЕННЫХ УСЛОВИЯХ //International journal of advanced research in
education, technology and management. – 2023. – Т. 2. – №. 6.
70.
Eshmuxamedov L. M. et al. LABOR PROTECTION IMPROVE WORKING
CONDITIONS, INCREASE EMPLOYEES’PRODUCTIVITY, IMPLEMENTATION
OF REST REGIME //Educational Research in Universal Sciences. – 2023. – Т. 2. – №. 3.
– С. 1161-1166.
71.
Otabek M. et al. Dynamics And Stability Of A Composite Feed Cylinder In The Feeding
Area Of Rotor Spinning Machines //Journal of Pharmaceutical Negative Results. – 2023.
– С. 1152-1157.
72.
Рахимов О. Д., Эшмухамедов Л. М., Ашурова Л. МУСТАҚИЛ ТАЪЛИМНИ
РАҚАМЛИ ТЕХНОЛОГИЯЛАР АСОСИДА ТАШКИЛ ЭТИШ ТЕХНОЛОГИЯСИ:
Рахимов Октябр Дусткабилович, Қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти
“Экология ва меҳнат муҳофазаси” кафедраси профессори Эшмухамедов Латиф
Маҳмаюсуфович, Қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти “Экология ва меҳнат
муҳофазаси” кафедраси ассистенти Ашурова Лайло, Қарши муҳандислик-
иқтисодиёт институти “Экология ва меҳнат муҳофазаси” кафедраси ассистенти
//Образование и инновационные исследования международный научно-
методический журнал. – 2022. – №. 6.
73.
Рахимов О. Д., Эшмухамедов Л. М. ЧЕТ ЭЛ ОЛИЙ ЎҚУВ ЮРТЛАРИДА ТАЪЛИМ
СИФАТИНИ БАҲОЛАШ //INTERNATIONAL СONFERENCE ON LEARNING AND
TEACHING. – 2022. – Т. 1. – №. 6. – С. 68-76.
74.
Эшмухамедов Л. М. ВЕСТНИК НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ //ВЕСТНИК НАУКИ И
ОБРАЗОВАНИЯ Учредители: Олимп. – С. 24-27.
75.
Эшмухамедов Л. М. МЕРОПРИЯТИЯ ПО ОБЕСПЕЧЕНИЮ БЕЗОПАСНОСТИ
ГИДРОТЕХНИЧЕСКИХ СООРУЖЕНИЙ //Проблемы науки. – 2023. – №. 1 (75). –
С. 18-27.
263
76.
Maxmayusufovich E. L., Farxodovich S. S. MUHITNING PSIXOLOGIK OMILLARI VA
BAXTSIZ HODISALARNING ASOSIY PSIXOLOGIK SABABLARI //PEDAGOGS. –
2023. – Т. 46. – №. 1. – С. 32-36.
77.
Eshmuhamedov L. M. KTZM BILAN ISHLAYDIGAN SANOAT TARMOQLARIDA
AVARIYA OQIBATLARI TAXLILI //GOLDEN BRAIN. – 2023. – Т. 1. – №. 35. – С.
221-229.
78.
Eshmuhamedov L. M. RADIATIV MANBALARDAGI AVARIYALAR VA
ULARNING OQIBATLARI //Innovative Development in Educational Activities. – 2023.
– Т. 2. – №. 24. – С. 116-123.
79.
Эшмухамедов Л. ҲАЁТ ФАОЛИЯТ ХАВФСИЗЛИГИ ТАЪЛИМ ЙЎНАЛИШИ
БЎЙИЧА ОЛИЙ МАЛАКАЛИ КАДРЛАР ТАЙЁРЛАШ МИЛЛИЙ МОДЕЛИ
//Interpretation and researches. – 2024.
80.
Sultonova D. N., qizi Siddiqova M. A. COLOR SCHEME IN THE FORMATION OF THE
ARTISTIC ENVIRONMENT OF THE INTERIOR OF MODERN EDUCATIONAL
CENTERS //Educational Research in Universal Sciences. – 2023. – Т. 2. – №. 14. – С.
109-115.
81.
Husan ogli M. S., Hamidulla o‘g‘li X. X. Siddiqova Madinabonu Asatilla qizi.(2021).
NEW INNOVATIVE ENGINEERING SOLUTIONS TO THE PROBLEMS OF
SIGNALIZATION AND SECURITY SYSTEMS //European Journal of Life Safety and
Stability (2660-9630). – Т. 2. – С. 28-30.
82.
Karimov B., qizi Nishonova S. C. MEHNATNI MUHOFAZA QILISHNING MAQSAD
VA VAZIFALARI //Educational Research in Universal Sciences. – 2023. – Т. 2. – №. 16
SPECIAL. – С. 482-486.
83.
Karimov B. MEHNAT MUHOFAZASI VA TEXNIKA XAVFSIZLIGI” TA’LIM YO
‘NALISHINING FAOLIYAT OB’EKTLARI VA ISH SOHALARI TO ‘G ‘RISIDA
TUSHUNCHA //Educational Research in Universal Sciences. – 2023. – Т. 2. – №. 16. –
С. 487-489.
84.
Eshmuxamedov L. M. et al. LABOR PROTECTION IMPROVE WORKING
CONDITIONS, INCREASE EMPLOYEES’PRODUCTIVITY, IMPLEMENTATION
OF REST REGIME //Educational Research in Universal Sciences. – 2023. – Т. 2. – №. 3
SPECIAL. – С. 1161-1166.
264
85.
Shodmonov G. D. et al. MEHNAT MUHOFAZASI FANINING RIVOJLANISH TARIXI
VA BOSHQA FANLAR BILAN O ‘ZARO BOG ‘LIQLIGI //GOLDEN BRAIN. – 2024.
– Т. 2. – №. 3. – С. 149-153.
86.
Bahodir O‘ktam o‘g K. et al. ELEMENTS OF THE MANAGEMENT SYSTEM OF
INDUSTRIAL SAFETY, LABOR PROTECTION AND ENVIRONMENTAL
PROTECTION AT THE" UZBEKISTAN GTL" PLANT //International journal of
advanced research in education, technology and management. – 2023. – Т. 2. – №. 11.
87.
Karimov , B. O. o‘g‘li, & Yusupov , B. I. o‘g‘li. (2023). CLASSIFICATION OF
DANGEROUS AND HARMFUL FACTORS IN UZBEKISTAN GTL" FACTORY.
GOLDEN
BRAIN,
1(29),
133–137.
Retrieved
from
https://researchedu.org/index.php/goldenbrain/article/view/5097
