257
MA’MURIY BINOLAR VA ULARGA QO‘YILGAN TALABLAR
Muradov Sirojiddin Husan o‘g‘li
Tog‘ayev Jamshid Xujamberdiyevich
Xujaqulov Abdulaziz Xakim o‘g‘li
Karimov Bohodir O‘ktam o‘g‘li
Siddiqova Madinabonu Asatilla qizi
Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti
“Mehnat muhofazasi va texnika xavfsizligi”
kafedrasi o‘qituvchilari
Qarshi, O‘zbekistan
https://doi.org/10.5281/zenodo.11034572
Annotatsiya.
Ushbu maqolada, bino va inshootlar xavfsizligi, mamuriy binolarning
tuzilishi va ularga qo‘yilgan xavfsizlik talablari haqida mualliflarning nazariy,
ummumlashtiruvchi fikrlari keltirilgan. Maqola mehnat muhofazasi va texnika xavfsizligi
yunalishlari talablari, mehnat muhofazasi va xavfsizlik mutaxassislari hamda keng izlanuvchilar
uchun muljallangan.
Kalit so‘zlar va iboralar
: “bino. Inshoot, QMQ.SHNK, bardoshlilik, zilzilabardosh
binolar”.
ADMINISTRATIVE BUILDINGS AND THEIR REQUIREMENTS
Abstract.
In this article, the authors' theoretical and general opinions about the security of
buildings and structures, the structure of administrative buildings and the security requirements
imposed on them are presented. The article is intended for the requirements of labor protection
and technical safety directions, labor protection and safety specialists, and general readers.
Key words and phrases:
"building. Structure, QMQ.SHNK, endurance, earthquake-
resistant buildings".
АДМИНИСТРАТИВНЫЕ ЗДАНИЯ И ТРЕБОВАНИЯ К НИМ
Аннотация.
В статье представлены теоретические и общие взгляды авторов о
безопасности зданий и сооружений, устройстве административных зданий и требованиях
безопасности, предъявляемых к ним. Статья предназначена для требований направлений
охраны труда и технической безопасности, специалистов по охране труда и технике
безопасности, а также широкого круга читателей.
258
Ключевые слова и фразы:
«здание. Конструкция, QMQ.ШНК, выносливость,
сейсмостойкие здания».
Kirish
. Mazkur loyihalash ilmiy muassasalar va loyiha-konstruktorlik, bank, moliya-
kredit, huquqshunoslik, soliq, hokimiyat, ma’muriy-xo’jalik boshqarish muassasalari binolari va
imoratlariga (maxsus labaratoriya va eksperemental ishlab-chiqarish korpuslaridan tashqari)
bo’lgan talabni belgilaydi.
Ma’muriy binolarni loyihalashtirilganda O’zbekiston Respublikasi hududidagi harakatdagi
KMK 2.08.02 ''Jamoat binolari va inshootlari'' va boshqa qurilish normalariga bo’lgan talabga
amal qilinishi lozim. Nogironlarni kursi-aravachada binoga bemalol kirishi KMK 2.07.02 ga
muofiq ta’minlanadi.
Ishlab-chiqarish korxonalarini ma’muriy-maishiy binolari KMK 2.09.04 ga muofiq
loyihalashtirilishi lozim.
Ma’muriy-boshqarish, idora va ofis xonalarini turar-joy binolari hajmida
loyihalashtirilganda KMK 2.08.01 ni talabi hisobga olinishi kerak.
Mazkur normalar Prezident apparati, Vazirlar mahkamasi, Oliy Majlis, Mudofaa, ichki
ishlar, chet el ishlari vazirliklari, elchixonalar, xavfsizlik organi qo’mitalari va jamoat tartibini
saqlash qo’riqchilari, bojxona, arxivlar, telekommunikasion aloqalar operatorlari binosi, hamda
ma’muriy-idora xonalari va ko’chma binolarni loyihalashtirishga tarqatilmaydi.
Ushbu loyihalashtirish normalariga majburiyat talablari qismi bo’yicha, binolarni
mulkchilik shakli, qurilishni moliyalashtirish turi yoki ijara uchun loyihalashtirilganda amal
qilinishi kerak.
Mazkur loyihalashtirish normalari boshqa amaldagi normativ hujjatlari bilan birgalikda
foydalanilishi kerak. KMK 2.08.04ni matni bo’yicha normativga havola keyingisida keltirilgan.
Keyingi o’rinda yuqorida ko’rsatilgan muassasalar binosi ma’muriy deb nomlanadi.
Normativga aloqadalar.
KMK 2.08.02-96 ''Jamoat binolari va inshootlari''
ShNK 2.07.01-83 ''Shaharsozlik, shahar hududlari va qishloq aholi punktlarini qurish va
rejalashtirishni rivojlantirishi.
KMK 2.08.01-05 ''Turar-joy binolari''
KMK 2.07.02-96 ''Aholini kamharakatli guruhi va nogironlarni hayot faoliyati chorasini
loyihalashtirish''
KMK 2.01.01-94 ''Loyihalashtirish uchun iqlimiy va fizik-geologik ma’lumotlar.
259
KMK 2.01.03-96 ''Zilzilali hududlarda kurashish'' KMK 2.01.05-98 ''Tabiiy yoritish''.
KMK 2.01.18-2000 ''Binolar va inshootlarni isitish, ventilyasiyalash va havoni
kondisionerlashga energiya sarfi normativlari''
KMK 2.01.17-95 ''fuqorolar mudofaasi va favqulotda vaziyatlar, injener-texnik tadbirlar''
KMK 2.09.04-98 ''Korxonalarning ma’muriy va maishiy binolari''
SniP 2.09.02-85 ''Yong’inga qarshi normalar''
Ma’muriy binolarga bo’lgan umumiy talablar
Ma’muriy binolar sig’imi boshqarma va bo’limlarni xodimlar shtati miqdoridan kelib
chiqib aniqlanadi; bunda hisob sig’imiga quyidagilar kiritilmaydi: xizmat xodimlari (oshxona va
medpunkt ishchilari, shoferlar) va ekspluatasiya ishchilari, (farroshlar, vaxtyorlar, dvorniklar,
elektromontyorlar, mexaniklar va boshqalar) Izoh:
Ma’muriy binolar sig’imi loyihalashtirish topshirig’i orqali belgilanadi; qishloq ma’muriy
binolari uchun shtatsiz xodimlarni hisobga olishga ruxsat etiladi.
Shahar va qishloq aholi yashaydigan punktlardagi ma’muriy binolarni jipslashtirish
amaldagi qonun va normativ hujjatlar talabiga, bosh plan (qurilish loyihasi yoki PDP),
loyihalashtirish uchun arxitekturaplanlashtirish topshirig’iga mos kelishi lozim.
Yer uchastkalarini o’lchami va ularni tuzilishi, binolar va avtostoyanka yo’lkalarini qo’shib
hisoblaganda ShNK 2.07.01 asosida ko’rib chiqilishi kerak.
Ma’muriy binolar qavati soni bosh plan (yoki PDP) loyihalashtirish topshirig’i va
amaldagi normalar (KMK 2.08.02; KMK 2.01.03) asosida belgilanadi. Amaldagi loyihalashtirish
normalari 16 qavatdan yuqori bo’lmagan binolarga tegishlidur, 16 qavatdan yuqori bo’lgan
binolarga maxsus tehnik-iqtisodiy asoslar va texnik talablar ishlab chiqilishi kerak.
Izoh: Binoning balandligi yuqori qavat balandligi (texnik qavatdan tashqari) bilan
o’lchanadi. qavatlar balandligini joylashuvi o’t o’chirish mashinalarini o’tish darajasi va tashqi
devorlarni ochiladigan eshik (deraza) o’rinlarini pastki chegarasini farqlanuvchi sathi bilan
belgilanadi.
Ma’muriy binolarni hajm-planlashtirish tarkibi va qavatini belgilashda KMK- 2.07.02 ga
muvofiq kursi-aravachali nogironlarga qulaylik hisobga olinishi kerak.
Liftlar va ko’targich moslamalari KMK 2.08.02ga muvofiq hisobga olinishi kerak. Kursi-
aravachali nogironlar uchun liftlar yoki maxsus ko’targich moslamalari loyihalashtirish
topshirig’ida ko’rsatiladi.
Binolarni hajm-planlashtirish va injener-texnik yechimlari quyidagi talablarga javob
berishi kerak:
260
•
Odamlarni qutqarish tadbirlari, binodan tutashgan maydonga odamlarni tezda evakuasiya
etish;
•
O’t o’chiruvchilarni yaqin kelishi va o’t o’chog’iga o’tni o’chirish qurollarini yetkazib
berish; Moddiy zararni kamaytirish
.
Balandligi 10 qavat va baland binolarda bitta yo’lovchi tashuvchi lift o’t o’chiruvchi
bo’linmalarni tashish uchun hisobga olinishi kerak.
Fuqorolarni himoyalash injener-texnik tadbirlar KMK 2.01.17 va muassaviy normativ
hujjatlariga muvofiq loyihalashtirish topshirig’ida ko’rsatilishi kerak.
Atriumli binolarni KMK 2.08.02 talablariga muvofiq loyihalashtirish kerak.
Binoning yer osti qismi xonalari va yo’laklari atrium bilan faqat yong’in paytida havo
tirgaki bilan ta’minlangan holda tambur-shlyuzi orqali bog’lanadi.
Loyihalash yechimlari binolarni texnik xizmat talabini ta’mirlash va uskuna elimentlarini
almashtirishni hisobga olishi kerak. lyulkalarini mahkamlash yuqori qavatli binolar uchun
loyihalashtirish topshirig’ida ko’rsatiladi.
Yong’in postlari xonalarini maydoni birinchi yoki sokol qavatida tabiiy yoriqlik bilan
ta’minlangan holda nazarga olinishi kerak.
Binolardagi yong’in postlarini hisob sig’imi10-15m
2
(maydon loyihalashtirish topshirig’i
bo’yicha belgilanadi) xonalar nazarga olinadi.
Ma’muriy binolarni xonalari balandligi KMK 2.08.02 ni talablariga mos kelishi kerak;
ma’muriy-idora xonalarining balandligi turar-joy binolari hajmida joylanib KMK 2.08.01
bo’yicha qabul qilinadi. Yo’laklar va xonalarni sof (yorug’da) balandligi 2.4m dan kam
bo’lmasligi kerak; Turar joy binolari hajmida joylashuvida ayrim hollarda balandligi 2.2m
bo’lishiga ruxsat etiladi.
Ma’muriy binodan evakuasiya yo’llarini tashkil etishi va konferens-zallar, majlislar zali va
auditoriyalar KMK 2.08.02 talabiga mos kelishi lozim.
Evakuasiya va yo’laklarni yo’li eni KMK 2.08.02 talablariga mos kelishi kerak.
Yo’laklarni eni 1,5m dan kam bo’lmasligi kerak; turar-joy hajmidagi yo’laklarni uzunligi
10m gacha bo’lganda 1,2m enlikga ruxsat etiladi, kursi-aravachadagi nogironlarni kira olish
zonasidagi yo’laklar eni 1,8m dan kam bo’lishi kerak emas; ayrim uchastkalarda 1,6m ga ruxsat
etiladi.
Kuluarlar va keluvchilar uchun kutish joylari yo’lak rekreasiyalar bilan birgalikda
joylashuvini eni 2,4m dan kam bo’lmasligi kerak.
261
Uzunligi 60m dan ko’proq yo’laklarni bir-biridan va yo’lakni yon tomonidan 60 m dan
ko’p bo’lmagan masofada joylanishi yong’inga qarshi 2 tur pardevorlar va 3-tur o’zi yopiluvchi
yong’inga qarshi eshiklar bilan ajratilishi kerak.
Yo’lovchi liftlaridan chiqishlarni xoll liftlari tomonidan loyihalash zarur, shu bilan birga
vestibyul yoki boshqa vazifalarga mo’ljallangan xollar orqali, agar xoll liftlari ular maydoniga
kirgan bo’lsa. Xoll liftlariga omborga shu bilan birga yonuvchi moddalar va materiallarni saqlash
uchun mo’ljallangan xonalardan chiqish moslamalariga ruxsat etilmaydi. Lift xollarini eni KMK
2.08.02 talabiga mos kelishi kerak.
Avtomatik o’t o’chirish va yong’in signalizasiyalari amaldagi normalarga muvofiq
ko’rilishi kerak.
Zallardan evakuasion chiqish eshiklari, yo’laklarda va zina kataklari ustida yoritilgan
chiqish ''chiqish'' ko’rsatkichi o’rnatilgan bo’lishi kerak; ko’rsatkichlarni elektr bilan ta’minlash
1-daraja ishonchligi bo’yicha bajarilishi lozim.
Umum yo’laklariga olib boruvchi, zina kataklari eshigi, lift xollarini va tombur-shlyuzlarni
eshiklari o’zi yopilishi va zichlanib qiya yopilishi uchun moslamalarga ega bo’lishi ularni kalitsiz
ochish uchun halaqit beruvchi qulflarni bo’lishi kerak emas.
Tabiiy va suniy yoritish, tabiiy shamollatish va mikroklimat parametrlari, xonalarni quyosh
nuridan himoyalash amaldagi loyihalashtirish normalariga mos kelishi kerak.
Ma’muriy bino xonalarini sokol va yerto’la qavatlarida joylashtirish KMK 2.08.02 talabiga
muvofiq qabul etiladi, shu bilan birga: vestibyullarga bevosita tashqariga chiqish qurilmalari
konferens zallar va kuluarlar, garderob xonalar, sanitar uzellari, jismoniy sog’lomlashtirish
mashg’ulotlari va massaj xonalari uchun ovqatlanish xonalari, bufetlar, oshxonalar, maket
tayyorlovchi ustaxonalar, uskunalarni ta’mirlash, ayrim labaratoriya va texnologik sharoitlari
bo’yicha omborxonalar (yonuvchi suyuqliklar va yengil alanga oluvchi modda saqlanuvchilardan
tashqari), bevosita tashqariga chiquvchi quruq issiqlik hammomlari (saunalar), texnik xonalar.
Xonalarni yoritishga faqat ikkinchi yorug’likga ruxsat etiladi, ularni tabiiy yoritishsiz
loyihalashtirishga ruxsat etiladi. Xonalarni derazasini, havoni kondisionerlash tizimi bilan
jihozlashda, ichki hovli tomonidan yoruqlik o’tkazuvchi qoplamaga yo’naltirishga ruxsat etiladi.
Ikki tomon yo’nalishiga ega bo’lgan xonalarda, shu bilan birga ichki hovli va ko’chaga
qaratilgan derazadan o’t o’chiruvchilarni avtozona va ko’cha tomonga o’rnatilgan
avtoko’targichlardan chiqishida yong’inni avtomatlashtirilgan o’chirishni ko’rsatmaslikka ruxsat
etiladi.
262
Ma’muriy binolarni (turar-joy binolari hajmidagi ichki qurilgan xonalardan boshqa)
birinchi va sokol qavatlarida saunalarni joylashtirishga ruxsat etiladi. Saunalarni joylashtirilganda
KMK 2.08.02 talablariga amal qilinishi kerak. Saunalar sig’imi 100 kishidan ortiq zal xilidagi
xonalar bilan qo’shilgan holda joylashishi kerak emas.
Tavakkalchilik va jinoiy ko’rinishlarni kamaytirish tadbirlari, muassaviy hujjatlar talabiga
muvofiq O’zbekiston Respublikasi MHX yoki IIV organlari bilan kelishilgan loyihalashtirish
topshirig’ida ko’zda tutiladi.
Izoh: Ko’rsatilgan tadbirlarda nazorat qilish punktlari va texnik nazorat vositalariga kirish
qo’llanilishini, portlashdan saqlanish to’siq konstruksiyalari va maxsus to’siqlar, derazadagi
himoya vositalari maxsus texnik jihozlangan ayrim xonalarni, shu bilan birga binolarni chordoq
va yer to’lalarini qo’llanilishini kiritish mumkin.
Maxsus xonalarda saqlanuvchi xabarlar va qimmatbaho narsalarni tajovuzlikdan saqlash
maqsadida, loyihalashtirish topshirig’ida texnik vositalarga kirishni nazorat etish, maxsus to’siq
konstruksiyalari va eshiklar nazarga olinishi kerak.
Yerto’la sokol va birinchi qavat xonalari derazalariga, hamda qavatlarni boshqa
qavatlarida, ularga tutash binolaridan kirish mumkin bo’lgan derazalarga begonalarni kirishidan
himoya etish uchun panjaralar o’rnatish ko’zda tutiladi; Bunda yong’in paytida odamlarni to’siqsiz
evakuasiya etilishi ta’minlangan bo’lishi kerak. Ventilyasiya teshiklari va quvurlarni o’tkazish
teshiklar kemiruvchilarni kirishidan himoyalangan bo’lishi kerak.
Binoning hajm-planlashtirish yechimini tanlash va binoning fasad devorlarini tashqi
oynalashtirish tanlovi KMK 2.01.18 bo’yicha energiyadan foydalanishni kamaytirish talabiga mos
kelishi kerak.
Binoning fasadlarini oynalashtirganda piyodalarni iloji boricha oyna (soyabonlar, to’siqlar
va boshqalar) tushib ketishdan himoyalashni nazarga olish kerak.
Sokol va yerto’la qavatlarida garajlarni amaldagi loyihalashtirish normalariga muvofiq
joylashtirishga ruxsat etiladi.
Fuqorolarni himoya etish organlari, KMK 2.01.17ga muvofiq odamlarni 12 soatgacha
vaqtinchalik yashirinishi uchun yerto’la xonalardan foydalanishi ko’zda tutilgan.
Vestibyul va navbatchilar (qoravullar) xonasidan yer to’laga kirish, hududga kirish va
chiqish nazorati imkoniyati ta’minlangan bo’lishi kerak.
Bino uchastkasini to’siqlar bilan o’rash zaruriyati loyihalashtirish topshirig’i orqali
belgilanadi (to’siqlar turi, uni balandligi)
263
Maydonlarni tashkil etish bino atrofidi aylanib o’tish yo’llarini bo’lishi, uchastkani
ko’kalamzorlashtirish va boshqa maxsus talablar loyihalashtirish topshirig’i orqali belgilanadi.
Binolarni loihalashni ishlab chiqazganda byudjet sohasiga tegishli qurilishni va
foydalanishni moliyalashtirishda material va energetik resurslarni maksimum iqtisod etish talabi
hisobga olinishi kerak.
Ma’muriy bino xonalariga talablar
Ma’muriy binolarning xonalari quyidagi asosiy guruhlarga bo’linadi.
1. Ishchi, informasiya va ilmiy-texnikaga oid vazifalar.
•
Ishchi xonalarni tarkibiy bo’linishi: ishchi xonalar (yoki ishchi zallar), kafedralar,
qabulxona va rahbar xonasi, banklarni operasiya va kassa zallari;
•
Kutubxonalar, arxivlar, loyiha kabinetlari.
2; Yordamchi xonalarni vazifalari.
•
Maishiy-sanitar: hojatxona, yuvinish xonasi, shaxsiy gigiyena xonasi, dushxona;
•
Xizmat xonalari: medpunkt, sog’lomlashtirish xonalari, oshxona, bufet;
•
Ko’paytirish ishlarini ishlab chiqarish, ustaxonalar, muqovachilar, maket,
labaratoriya uchun xonalar.
•
Vestibyul orqali kirish: vestibyul, garderob, propusk bo’ycha kirish byurosi, o’t
o’chirish posti, qorovulxona va boshqalar;
•
Binoning xo’jalik xizmati xonalari: omborxona, ta’mirlash ustaxonalari;
•
Binoning texnik ustaxonalari: ventkameralar, elektroshitlar va boshqalar.
Izoh: Maxsus labaratoriya va eksperemental ishlab-chiqarishga mo’ljallangan ishlab-
chiqarish va sanoat korxonalarini xonalari texnologik va qurilish normalarini hisobga olgan holda
loyihalashtiriladi.
Xonalarni tarkibi va ularni maydoni, xonalararo aloqa vazifasi, ushbu va texnologik
muassaviy loyihalashtirish normalariga muofiq loyihalashtirish topshirig’i bo’yicha belgilanadi.
Byudjet sohasiga bog’liq binolarni moliyalashtirish uchun, xonalarni tarkibi va maydonini
tanlaganda maydonlarni (minimal darajadagi) rasional normalarini mo’ljallash lozim.
Ishchi va informasion-texnik vazifasiga oid xonalar.
Har-xil vazifadagi ma’muriy binolardagi ishchi xonalar tarkibiy bo’linmalar (bo’limlar)
uchun xodimlarni kompyuter yoki maxsus chizma stoli bilan jihozlangan ish joyi 6m
2
hisobidan
belgilanishi zarur; oddiy ish stollaridan foydalanilganda bir ishchi joyini maydoni 4m
2
bo’lishi
ruhsat etiladi (KMK 2.08.02 ga muofiq) ishchi zallarini, ishchi joylarini ajratib o’rnatilgan va
264
ko’chma seksiyali uskunalab loyihalashtirishga ruxsat etiladi; xonalarni chuqurligi (eni) tabiiy
yoritish va shamollatish talabini hisobga olish aniqlanadi.
Yetakchi mutaxasislar-bo’linmalar rahbari uchun bir ishchi joy 9m
2
maydon hisobidan
mo’ljallanadi; qabulga keluvchilarni hisobi bilan12m
2
dan kam bo’lmasligi kerak. Kabinetlar
maydoni loyihalashtirish topshirig’i bo’yicha jadvaldagi ko’rsatkichlarni hisobga olish
belgilanadi.
Izoh: qayta o’lchamli maxsus uskunali ishchi joylarni maydoni loyihalashtirish topshirig’i
bilan belgilanadi. Ma’muriy bino tarkibida joylashgan labaratoriyalar uchun xona maydoni
joylashtiriladigan uskunalar hisobi bilan 6-12 m
2
etib belgilanadi.
Ishchi xonalarda, xizmat hujjatlari uchun o’rnatilgan shkaflar konkret sharoit bo’yicha
belgilanadi (taxminan 0,1m
2
hisobidan bitta xodim uchun)
Vazirliklar, qo’mitalar, hokimiyatlar, xo’jalik boshqaruvi tashkilotlari rahbarlarining
kabinetlari 1 jadval ko’rsatkichlari hisobi bilan ko’rib chiqish tavsiya etiladi.
Davlat boshqaruvi tashkilotlarining ishchi xonalari va kabinetlari maydonini hisob
ko’rsatkichlari
Tartib №
Lavozim nomlari
Tahminiy maydoni m
2
1
2
3
1 Viloyat shaharlarining va qishloq tumanlari mamuriyatlarining hokimiyatlari.
1
Hokim kabineti
36-50
2
Hokimning birinchi o’rinbosari
30-36
3
O’rinbosar va tenglashtirilgan lavozimlar
30
2 Vazirliklar va muassasalarni, viloyat tashkilotlari.
1
Vazir, qo’mita raisi kabineti.
36-50
2
Vazir va rais o’rinbosarlari kabineti.
30-36
3
Boshqarma boshlig’i kabineti.
24-30
4
Bo’lim boshlig’i kabineti
18-20
3 Vazirliklar va muassasalarni tuman va shahar bo’linmalari
1
Boshliq kabineti. Boshliq o’rinbosari kabineti
18-24 14-18
Izoh:1. Xonalar maydoni konkret sharoitlar bo’yicha loyihalashtirish topshirig’iga binoan
belgilanadi.
265
2. Dam olish xonalari sanuzel bilan yuqori rahbarlarini kabinetlarida loyihalashtirish
topshirig’iga binoan ko’zda tutiladi.
Rahbarlar kabinetida qabulxonalar 1 kabinetga 12m
2
ikki kabinetga 18m
2
dan kam
bo’lmagan va odam bo’yicha 36m
2
dan ko’p bo’lmasligi ko’zda tutilgan.
Direksiya, boshqaruv, kengash va boshqalar uchun kasbdoshlar kengashi zallari maydoni,
zallarni stollar bilan jihozlangan bir o’rin hisobi 2m
2
va zallar, qator o’rindiqlar bilan
jihozlanganda bir o’rin uchun 0,8-1,0m
2
hisobi ko’zda tutilgan. Kengash zalidagi o’rinlar soni
loyihalashtirish topshirig’i bo’yicha qabul qilinadi. Binolarda kengash zali sig’imi shtat xodimlari
soni 150-250 bo’lganda 50-60 o’rin bo’lishi tavsiya etiladi.
Sig’imi 250 xodim va yuqori yirik ma’muriy binolar uchun konfirensiya zallari va estradali
tomosha zallari va prezidium xonalari loyihalashtirish topshirig’ida ko’rsatiladi. Konferensiya
zallarini, estradali tomosha zallarini KMK 2.08.02 orqali amalga oshiriladi.
Ilmiy tekshirish institutlarining binosidagi konferens zallar, ilmiy kengashning majlis
zallari sig’imi, aspirantlarni mashg’uloti uchun auditoriya va lingafon kabinetlarni soni va sig’imi
loyihalashtirish topshirig’i orqali belgilanadi.
Ilova:1 Konfirensiya zallarining sig’imi 60-80% shtat xodimlari hisobida ko’zda tutilgan
konferensiya zallarida preparator xona (12-15m
2
) va tovush apparat xona (12-15m
2
) ko’zda
tutilgan.
2 Aspirantlarni o’quv mashg’ulotlari uchun o’quv auditoriyalari va lingafon kabinetlari
mo’ljallangan; o’quv xonalarini maydoni 10-15 kishiga 35-40m
2
; 20-25 kishiga 50m
2
mo’ljallangan.
Arxiv xonasining maydoni saqlanadigan hujjatlarni hajmiga qarab loyihalashtirish
topshirig’iga binoan 2,5m
2
hisobidan 1 ming dona saqlash hujjati bo’yicha qabul qilinadi. Sig’imi
50-100 kishilik xodimlari uchun 10-12m
2
, 100-200 gacha 15-18m
2
, 200-400 gacha 20-25m
2
arxiv
maydoni qabul qilinishini tavsiya etiladi. Arxiv xonasi maydonida qoida bo’yicha arxiv
xodimlarini ish o’rni (5-6m
2
) va keluvchilar uchun ish o’rni (3m
2
)
Ilmiy tekshirish institutlari binolarida ilmiy-texnik xabarlari bo’limlari va ilmiy arxiv
xonalarining maydoni bir shtat xodimiga 0,2m
2
hisobidan qabul qilish tavsiya etiladi.
Ilmiy-texnik xabarlari bo’limi tarkibida xabar hujjatlarini referatlash uchun 6m
2
hisobidan
bo’lim xodimlariga va manbaalar bilan ishlash uchun keluvchilarni bir o’rniga 3-6m
2
maydon
ko’zda tutilgan.
266
Ma’muriy kartoteka xonasining maydoni 1000 kattalik kartochkasi bo’yicha 0,04m
2
hisobidan qabul qilinadi. Hujjatlarni saqlash maydoni 1000 dona saqlash bo’yicha 2,6m
2
hisobidan
qabul qilinadi.
Xulosa. Loyihalash tashkilotlaridagi loyiha kabinetlari va texnik arxivlar maydoni loyiha
topshirig’iga asosan saqlanadigan hujjatlarni real hajmidan belgilanadi; taxminan binodagi 200-
300 xodimga 36-40m
2
2ta xona 100-150 xodimga 30-40m
2
maydon ko’rsatilgan.
Kutubxonalar maydoni loyiha topshirig’iga binoan binoning sig’imi saqlanadigan
adabiyotlarni fondidan va o’quv zalining o’rin joylari hisobidan belgilanadi. Kutubxonalarni
planlashtirish yechimlari KMK 2.08.02 talablariga mos kelishi kerak.
Saqlash fondi 25 ming birlikdan kam bo’lgan kutubxonalarga saqlash zonasi va o’quv zali
yagona xonalar bo’lishigi ruxsat etiladi. Binolardagi kutubxona uchun mo’ljallangan maydonlar:
100 xodimga 20-24m
2
; 150-200 xodimga 30-40m
2
; 300-400 xodimga 50-70m
2
.Ilmiy tekshirish
instituti binosida 200-300 xodimga tarkibida 30-45 ming tomlik ilmiy kutubxonasi bo’lgan: kitob
ombori, o’quv zali (20-30 o’rinli) avanzal abonimenti va o’quv katalogi bilan kitob beruvchi
kafedrasi, yangi adabiyotlar ko’rgazma zonasi, komplektlash xonasi va mudir kabineti
mo’ljallangan.
Izoh: Kitob ombori maydoni: 1000 kitobga 2,5m
2
,1000 jurnalga 2,7m
2
mo’ljallangan;
o’quv zalida bir o’ringa 3-5m
2
, kompyuter o’rnatishga 5-6m
2
nazarda tutilgan.
Muassasada bir yilda 30 mingdan ortiq hujjat almashinib tursa hisob bo’yicha 12m
2
kam
bo’lmagan ekspedisiya xonasi bo’lishi kerak.
Keluvchilar bilan gaplashish va jamoat tashkilotlari uchun xonalar loyiha topshirig’i
bo’yicha qabul qilinadi (xona maydoni 15m
2
kam emas)
Bir vaqtning o’zida 3-5 keluvchilarni qabul qilish uchun xonalar maydoni 16-18m
2
, 7-10
keluvchilarga 25-30m
2
. Hokimiyatdagi deputatlar kabineti 12-18m
2
hisobidan qabul qilinadi. 150-
200xodimli binolarda kasaba sayuz va jamoat tashkilotlari xonalarini maydoni 16-18m
2
, 200-300
xodimlarga 24-30m
2
bo’lishi tavsiya etiladi.
Hokimiyat rahbarlarining kabinetlarida va qabulxonalarida va mahalliy o’z-o’zini
boshqarish idoralarida keluvchilarni kutish maydoni bir keluvchiga 1,5-2m
2
hisobidan, keluvchilar
soni 20 kishi va 10m
2
har-bir keyingi keluvchiga (20dan yuqori) nazarda tutilgan eni 2,4m dan
kam bo’lmagan yo’laklarda kutish o’rni joylashtirishga ruxsat etiladi.
Izoh: Keluvchilarni taxminan soni binoning vazifasi, o’xshashligiga qarab aniqlanadi.
Shahar va tuman ZAGS bo’limlariga xodimlarni ishchi xonalari va tantanali ro’yxatga
olish xonalari:
267
Shu bilan birga: 20-24M
2
mehmonxona-holli, 30-36m
2
zal kiritilishi lozim.
ZAGSlarni maxsus binolarida-uylar yoki nikoh ahdi saroylarida xonalarni maydoni va
tarkibi loyihalashtirish topshirig’iga binoan belgilanadi. Bunday holda nikohlarni tantanali
ro’yxatga olish zallari maydoni (yordamchi xona bilan) 40-50m
2
.
Ilova: Ro’yxatga olish xonalarida kutish joyi va sanirar uzellar birgalikda foye (kuluar)
hisobga olinadi.
Xodimlar soni 25 kishilik kichik ma’muriy binolardagi ishchi xonalarni maydonini 12-
18m
2
etib qabul qilish tavsiya etiladi (shu bilan birga rahbar kabineti 16-18m
2
o’rinbosar kabineti
12m
2
) 15-20 o’rinli kengash qatnashchiliriga 36m
2
. Xonalar tarkibi loyihalash topshirig’i bo’yicha
belgilanadi.
REFERENCES
1.
ESHEV S. et al. EVALUATION OF THE INFLUENCE OF THE PHYSICAL
PROPERTIES OF BOUND SOILS ON THE WASHING PROCESS.
2.
Эшев С., Мурадов Н. К., Маматов Н. З. ИМИТАЦИОННОЕ МОДЕЛИРОВАНИЕ
ПРОЦЕССА ПЕРЕНОСА ГОМОГЕННОЙ СМЕСИ В ГИДРОМОРФНЫХ СРЕДАХ,
ОБУСЛОВЛЕННОГО ИЗМЕНЕНИЕМ УРОВНЯ ПОДЗЕМНЫХ ВОД //КОНТРОЛЬ
ПРОЦЕССОВ ИЗМЕНЕНИЯ ДАВЛЕНИЯ ПОЧВЕННОЙ ВЛАГИ ДЛЯ
КОРРЕКТИРОВКИ РЕЖИМОВ ОРОШЕНИЯ И СНИЖЕНИЯ ПОТЕРЬ УРОЖАЕВ.
3.
Sobir E. et al. EVALUATION OF THE INFLUENCE OF THE PHYSICAL
PROPERTIES OF BOUND SOILS ON THE WASHING PROCESS //Universum:
технические науки. – 2022. – №. 9-5 (102). – С. 18-22.
4.
Маматов Н. З., Рахимов О. Д. ИННОВАЦИОН ПЕДАГОГИК ТЕХНОЛОГИЯЛАР
ТАСНИФИ //INTERNATIONAL СONFERENCE ON LEARNING AND TEACHING.
– 2022. – Т. 1. – №. 3. – С. 258-262.
5.
Eshev S. et al. SHO ‘RLANGAN BOG ‘LANGAN GRUNT NAMLIGINING
YUVILISHGA QARSHILIK QILISH TA’SIRINI BAHOLASH //Innovatsion
texnologiyalar. – 2023. – Т. 51. – №. 03. – С. 70-76.
6.
Mamatov N. PHYSICAL MODELING OF THE WASHING PROCESS OF CHANNELS
WITH LOW BINDING SOILS WITH SALINITY //Modern Science and Research. –
2024. – Т. 3. – №. 1. – С. 1232-1238.
268
7.
Маматов Н. З. ИСТОЧНИКИ АЛЬТЕРНАТИВНОЙ ЭНЕРГИИ НА ОСНОВЕ
ОРГАНИКИ //Multidisciplinary and Multidimensional Journal. – 2024. – Т. 3. – №. 2. –
С. 24-28.
8.
Mamatov N. Z. INNOVATIVE SOLUTIONS TO PROTECT WORKERS FROM
DANGEROUS GAS AND TOXIC SUBSTANCES IN HAZARDOUS INDUSTRY
ENTERPRISES //International journal of advanced research in education, technology and
management. – 2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 73-77.
9.
Маматов Н. З. К РАСЧЕТУ НЕРАЗМЫВАЮЩИХ СКОРОСТЕЙ ВОДНОГО
ПОТОКА ЗЕМЛЯНЫХ КАНАЛОВ В УСЛОВИЯХ СВЯЗНОГО ГРУНТА
//INTERNATIONAL JOURNAL OF EUROPEAN RESEARCH OUTPUT. – 2024. – Т.
3. – №. 2. – С. 64-69.
10.
Маматов Н. З. ЗАЩИТА НАСЕЛЕНИЯ В МЕСТАХ ПРОВЕДЕНИЯ МАССОВЫХ
МЕРОПРИЯТИЙ //INTERNATIONAL JOURNAL OF EUROPEAN RESEARCH
OUTPUT. – 2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 70-79.
11.
Маматов Н., Мурадуллаев Ф. ЯНГИ ТАЪЛИМ ТИЗИМИДА ТАЛАБАЛАР
МУСТАҚИЛ ИШИНИ БАЖАРИШДГИ МУМММОЛАР //Interpretation and
researches. – 2024.
12.
Бердиев Ш. Ж., Маматов Н. З. Метод борьбы с просадками грунтов в южных
регионах Узбекистана //Инновационное развитие. – 2017. – №. 2. – С. 82-84.
13.
Эшев С. С. и др. БОҒЛАНГАН ГРУНТЛАРДАГИ БИРИКИШ КУЧИНИНГ ЎЗАН
ЮВИЛИШИГА ТАЪСИРИНИ БАҲОЛАШ //Инновацион технологиялар. – 2022. –
Т. 3. – №. 3 (47). – С. 76-82.
14.
Мирзаев О. А., Маматов Н. З. Температурный расчет питающего цилиндра с
упругим элементом пневмомеханических прядильных машин //Science and
Education. – 2023. – Т. 4. – №. 12. – С. 294-304.
15.
Мирзаев О. А., Маматов Н. З. КОЛЕБАНИЯ СОСТАВНОГО ПИТАЮЩЕГО
ЦИЛИНДРА С СОПРОТИВЛЕНИЕМ ПРИ КРУЧЕНИИ //Educational Research in
Universal Sciences. – 2023. – Т. 2. – №. 14. – С. 120-124.
16.
Sobir E. et al. EVALUATION OF THE INFLUENCE OF THE PHYSICAL
PROPERTIES OF BOUND SOILS ON THE WASHING PROCESS //Universum:
технические науки. – 2022. – №. 9-5 (102). – С. 18-22.
269
17.
Eshev S. S. et al. Evaluating the effect of cohesive strength on self-leaching in bonded soils
//International Journal of Advanced Research in Science, Engineering and Technology. –
2022. – Т. 9. – №. 8. – С. 19636-19641.
18.
Эшев С. С., Маматов Н. З., Бобомуродов Ф. Ф. ШЎРЛАНГАН КАМ БОҒЛАНГАН
ГРУНТЛАРНИНГ ФИЗИК-МЕХАНИК ХУСУСИЯТЛАРИНИ ТАДҚИҚОТ ЭТИШ
//ME’MORCHILIK va QURILISH MUAMMOLARI. – 2023. – Т. 2.
19.
Эшев С. С., Маматов Н. З., Эркинов С. Т. Мукимов. ДБ ШЎРЛАНГАН КАМ
БОҒЛАНГАН ГРУНТЛАРНИНГ ФИЗИК-МЕХАНИК ХУСУСИЯТЛАРИНИ
ТАДҚИҚОТ ЭТИШ //International Journal of Education, Social Science & Humanities.
Finland Academic Research Science Publishers ISSN. – С. 2945-4492.
20.
Эшев С. С. и др. Неразмывающие скорости земляных каналов в связных грунтах
//Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences. – 2022. – Т. 2.
– №. 5. – С. 375-384.
21.
Khazratov A. N. et al. Influence of cohesion strength in cohesive soils onchannel bed
erosion //E3S Web of Conferences. – EDP Sciences, 2023. – Т. 410. – С. 05018.
22.
Mirzayev O. A., Urakov N. A., Mamatov N. Z. Proced vibrations of a composite chevron-
type feed cylindr with torsional resistance //JMEA journal of modern educational
achievements. – 2023. – Т. 11.
23.
Eshev S. et al. Critical flow velocities in cohesive saline soils //E3S Web of Conferences.
– EDP Sciences, 2021. – Т. 264. – С. 03071.
24.
Otabek M. et al. Dynamics And Stability Of A Composite Feed Cylinder In The Feeding
Area Of Rotor Spinning Machines //Journal of Pharmaceutical Negative Results. – 2023.
– С. 1152-1157.
25.
Eshev S. et al. Calculation of its dynamically stable cross-section in the steady motion of
the channel flow //AIP Conference Proceedings. – AIP Publishing LLC, 2023. – Т. 2612.
– №. 1. – С. 050007.
26.
Eshev S. et al. Non-eroding speed of water flow of channels running in cohesive soils //IOP
Conference Series: Materials Science and Engineering. – IOP Publishing, 2021. – Т. 1030.
– №. 1. – С. 012131.
27.
Eshev S. et al. The beginning of the movement of bottom sediments in an unsteady flow
//E3S Web of Conferences. – EDP Sciences, 2021. – Т. 263. – С. 02042.
270
28.
Маматов Ф. М., Шодмонов Г. Д. Обоснование конструктивной схемы
комбинированного агрегата для подготовки почвы к посеву бахчевых //European
research. – 2018. – №. 1 (35). – С. 10-14.
29.
Murtozevich M. F., Halilovich M. S., Dustmurodovich S. G. Dump ripper for soil
protection from water erosion //European science review. – 2018. – №. 7-8. – С. 245-246.
30.
Мирзаев Б. С., Мардонов Ш. Х., Шодмонов Г. Д. О качестве рыхления почвы
рыхлителем с рабочими органами наклонного типа //European research. – 2018. – №.
1 (35). – С. 15-18.
31.
Mamatov F. M., Mardonov S. H., Shodmonov G. D. DUMP RIPPER FOR SOIL
PROTECTION FROM WATER EROSION //European Science Review. – 2018. – №. 7-
8. – С. 245-246.
32.
Чуянов Д. Ш. и др. ПОЛИЗ ЭКИНЛАРИ ЭКИШ УЧУН ТУПРОҚНИ
ТАЙЁРЛАЙДИГАН КОМБИНАЦИЯЛАШГАН АГРЕГАТ КОРПУСЛАРИНИНГ
ПАРАМЕТРЛАРИ //Инновацион технологиялар. – 2021. – №. Спецвыпуск 1. – С.
146-150.
33.
Шодмонов Ғ. Д., ўғли Хидиров М. Қ. АВТОТРАНСПОРТ ЧИҚИНДИ ГАЗЛАРИ
ЗАРАРЛИЛИГИНИ
КАМАЙТИРИШНИНГ
ЗАМОНАВИЙ
УСУЛЛАРИ
//INTERNATIONAL CONFERENCES. – 2022. – Т. 1. – №. 18. – С. 140-147.
34.
Чуянов Д. и др. КОМБИНАЦИЯЛАШГАН АГРЕГАТ ЮМШАТКИЧЛАРИНИНГ
ЎЗАРО ЖОЙЛАШИШИНИ АСОСЛАШ //Innovatsion texnologiyalar. – 2022. – Т. 1. –
№. 4. – С. 61-63.
35.
Shodmonov G., Xidirov M., Boymurodov S. AVTOMOBILLARNING ELEKTR VA
ELEKTRON JIHOZLARINI DIAGNOSTIKALASH //Академические исследования в
современной науке. – 2022. – Т. 1. – №. 20. – С. 57-61.
36.
Chuyanov D. et al. Parameters of slitter for embedding manure in soil for melon crops
//E3S Web of Conferences. – EDP Sciences, 2023. – Т. 401. – С. 04048.
37.
Чуянов Д. Ш., Шодмонов Г. Д. ОПРЕДЕЛЕНИЕ ОПТИМАЛЬНЫХ ПАРАМЕТРОВ
СТАЛКИВАТЕЛЯ НАВОЗА //Вестник науки и образования. – 2023. – №. 12 (143)-2.
– С. 5-9.
38.
Чуянов Д. Ш., Шодмонов Г. Д. ОБОСНОВАНИЕ ОСНОВНЫХ ПАРАМЕТРОВ
ЩЕЛЕВАТЕЛЯ ДЛЯ ЗАДЕЛКИ НАВОЗА //Educational Research in Universal
Sciences. – 2023. – Т. 2. – №. 14. – С. 1017-1023.
271
39.
Dostmurodovich G. S. ECONOMIC ANALYSIS OF FUNDS IN THE FIELD OF LABOR
PROTECTION //INTERNATIONAL JOURNAL OF EUROPEAN RESEARCH
OUTPUT. – 2024. – Т. 3. – №. 1. – С. 57-61.
40.
Dostmurodovich G. S. LABOR PROTECTION WHEN WORKING AT HEIGHTS
//International journal of advanced research in education, technology and management. –
2024. – Т. 3. – №. 1. – С. 31-38.
41.
Shodmonov G. “FAVQULODDA VAZIYATLAR VA FUQARO MUHOFAZASI”
FANING MAQSAD VA VAZIFALARI //Interpretation and researches. – 2024.
42.
Чуянов Д. Ш. и др. Полиз экинлари етиштиришда тупроққа ишлов бериш ва
экишнинг янги усули //Инновацион технологиялар. – 2021. – №. Спецвыпуск 2. – С.
53-56.
43.
Чуянов Д. Ш. и др. ПОЛИЗ ЭКИНЛАРИ ЕТИШТИРИШ УЧУН ЭНЕРГИЯ-
РЕСУРСТЕЖАМКОР ТЕХНОЛОГИЯ ВА МАШИНА //Инновацион технологиялар.
– 2020. – №. Спецвыпуск. – С. 78-82.
44.
Маматов Ф. М., Чуянов Д. Ш., Шодмонов ҒД Э. М. И. Далаларни полиз экинлари
экиш учун тайёрлайдиган комбинациялашган агрегатнинг параметрларини асослаш
//Innovatsion texnologiyalar.–Қарши. – 2018. – №. 4. – С. 44-48.
45.
Mirzaev B. et al. Parameters of the soil-holding part of the slurry spreader //E3S Web of
Conferences. – EDP Sciences, 2023. – Т. 383. – С. 04016.
46.
Chuyanov D. S., Mamatov F. M., Shodmonov G. D. Main parameters of manure sealer
//E3S Web of Conferences. – EDP Sciences, 2023. – Т. 401. – С. 04031.
47.
Shodmonov G. D., Xidirov MQ Avtotransport chiqindi gazlari zararliligini
kamaytirishning zamonaviy usullari //International conference on innovative development
of education. – 2022. – Т. 18. – С. 140-147.
48.
Mamatov F., Karimov A., Shodmonov G. Study on the parameters of bars of the potato
digger ploughshare //E3S Web of Conferences. – EDP Sciences, 2023. – Т. 434. – С.
03012.
49.
Chuyanov D., Shodmonov G. Energy-saving technology and machinery for growing
melons //International Journal of Innovations in Engineering Research and Technology. –
2020. – №. 1. – С. 1-7.
50.
Shodmonov G. D. et al. MEHNAT MUHOFAZASI FANINING RIVOJLANISH TARIXI
VA BOSHQA FANLAR BILAN O ‘ZARO BOG ‘LIQLIGI //GOLDEN BRAIN. – 2024.
– Т. 2. – №. 3. – С. 149-153.
272
51.
Chuyanov D. et al. Traction resistance of the combined machine plough //E3S Web of
Conferences. – EDP Sciences, 2021. – Т. 264. – С. 04036.
52.
Мamatov F. et al. Potato digger with a digging workpart of the" Paraplaw" type //E3S Web
of Conferences. – EDP Sciences, 2023. – Т. 365. – С. 04021.
53.
Murtozevich M. F. et al. New technology and combined machine for preparing soil for
sowing gourds //European science review. – 2018. – №. 1-2. – С. 234-236.
54.
Chuyanov D. et al. Soil preparation machine parameters for the cultivation of
cucurbitaceous crops //IOP Conference Series: Materials Science and Engineering. – IOP
Publishing, 2020. – Т. 883. – №. 1. – С. 012122.
55.
Mirzaev B. et al. Combined machine for preparing soil for cropping of melons and gourds
//IOP Conference Series: Earth and Environmental Science. – IOP Publishing, 2019. – Т.
403. – №. 1. – С. 012158.
56.
Х., Жураев М. Н., Назарова В. Ҳ. АВТОМОБИЛ ТРАНСПОРТИДА ОЗИҚ-ОВҚАТ
МАҲСУЛОТЛАРИНИ
ТЕРМИНАЛ
ТАШУВЛАР
АСОСИДА
ЕТҚАЗИБ
БЕРИШНИ
ТАКОМИЛЛАШТИРИШ
//O'ZBEKISTONDA
FANLARARO
INNOVATSIYALAR VA ILMIY TADQIQOTLAR JURNALI. – 2023. – Т. 2. – №. 19.
– С. 1143-1151.
57.
Hamroyev O., Togaev J., Keldiyorov R. N. Installation for testing the ability of oil-
oxidizing microorganisms //E3S Web of Conferences. – EDP Sciences, 2023. – Т. 417. –
С. 02015.
58.
Zhuraev M., Togaev J., Yusufkhonov Z. Management of consumers needs for volume of
transportation, taking into account the probable nature //E3S Web of Conferences. – EDP
Sciences, 2023. – Т. 401. – С. 01066.
59.
Сарвирова Н. С., Саматов Г. А., Тогаев Ж. ИННОВАЦИОННОЕ РАЗВИТИЕ В
АГРОЛОГИСТИКЕ //Актуальные проблемы экономики и управления на
предприятиях машиностроения, нефтяной и газовой промышленности в условиях
инновационно-ориентированной экономики. – 2020. – Т. 1. – С. 175-185.
60.
Жураев М. Н., Тогаев Ж. Х. МЕТОДИКА ЭФФЕКТИВНОГО РАСПРЕДЕЛЕНИЯ
ПРОВОЗНЫХ ВОЗМОЖНОСТЕЙ АВТОТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ НА
РАДИАЛЬНЫЕ МАРШРУТЫ //Актуальные проблемы экономики и управления на
предприятиях машиностроения, нефтяной и газовой промышленности в условиях
инновационно-ориентированной экономики. – 2020. – Т. 1. – С. 116-124.
273
61.
Норбаев Э. Қ., Тоғаев Ж. Х. ОЗИҚА УЧУН ТЕХНИКАЛАРДАН
ФОЙДАЛАНИШДАГИ ҲАРАЖАТЛАР УЛУШИ //ББК 1 E91. – 2019. – С. 131.
62.
Норбаев Э. Қ., Тоғаев Ж. Х. ОЗИҚА УЧУН ТЕХНИКАЛАРДАН
ФОЙДАЛАНИШДАГИ ҲАРАЖАТЛАР УЛУШИ //EurasiaScience.
– 2019. – С. 131-133.
63.
Махматкулов Н. И. и др. КРИТЕРИИ ПОЖАРООПАСНОСТИ ОБЪЕКТОВ И
РАСЧЕТ
ВРЕМЕНИ
ЭВАКУАЦИИ
ЛЮДЕЙ
ПРИ
ЧРЕЗВЫЧАЙНЫХ
СИТУАЦИЯХ //Теоретические и прикладные вопросы комплексной безопасности:
Материалы. – 2019. – С. 90.
64.
Шоназаров Ж. У., Хужакулов А. Х. ТВОРЧЕСКАЯ И ИННОВАЦИОННАЯ
ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ БУДУЩЕГО ПРЕПОДАВАТЕЛЯ И СПОСОБЫ ДОСТИЖЕНИЯ
ПРОФЕССИОНАЛЬНЫХ НАВЫКОВ //Вестник науки.
– 2020. – Т. 1. – №. 12. – С. 55-60.
65.
Khujaqulov A. K. ANALYSIS OF RADIOACTIVE DAMAGE TO SURFACES AND
INDIVIDUALS //Innovative Development in Educational Activities. – 2023. – Т. 2. – №.
18. – С. 145-149.
66.
Xakim o‘g‘li X. A. UMUMKASBIY FANLARNI O ‘QITISH ORQALI TALABALAR
TOMONIDAN
SHAKLLANADIGAN
TADQIQOTCHILIK
QOBILIYATLARI
//INNOVATION IN THE MODERN EDUCATION SYSTEM. – 2023. – Т. 3. – №. 35. –
С. 321-326.
67.
Xakim o’g’li X. A. SANOAT KORXONALARIDAN CHIQAYOTGAN ZARARLI
GAZLARNING
SANOAT
RAYONLARIDA
YASHOVCHI
AHOLINING
SALOMATLIGIGA TA’SIRI //IJODKOR O'QITUVCHI. – 2024. – Т. 3. – №. 36. – С.
28-31.
68.
Норбаев Э. К., Хужакулов А. Х. У. Доля затрат на эксплуатацию техники для
подготовки кормов //Life Sciences and Agriculture. – 2020. – №. 4. – С. 21-24.
69.
Berdimuratov P. et al. Seeder of exact seeding of seeds of cotton on the crest with drip
irrigation //E3S Web of Conferences. – EDP Sciences, 2021. – Т. 264. – С. 04044.
70.
Хужакулов А. Х. У. Использование серы в сельском хозяйстве Узбекистана и
обучение требованиям безопасности //Проблемы науки.
– 2021. – №. 6 (65). – С. 96-102.
71.
Rashidov N. S. et al. Stepped plow with cutting disc for tillage of sloping fields //IOP
Conference Series: Earth and Environmental Science. – IOP Publishing, 2022. – Т. 1076.
– №. 1. – С. 012023.
274
72.
Каримов С. М. и др. Нормативно-правовая база в области гражданской защиты в
Республике Узбекистан //Теоретические и прикладные вопросы комплексной
безопасности: Материалы. – 2019. – С. 36.
73.
Rakhimov O. et al. Methodology for using forsight technology in training future ecologists
in Uzbekistan //E3S Web of Conferences. – EDP Sciences, 2023. – Т. 462. – С. 03048.
74.
Xakim o‘g‘li X. A. MUHANDISLIK YO ‘NALISHI TALABALARING
UMUMKASBIY TAYYORGARLIGIGA QO ‘YILGAN TALABLAR //PROSPECTS
AND MAIN TRENDS IN MODERN SCIENCE. – 2023. – Т. 1. – №. 6. – С. 60-63.
75.
Рахимов О. Д. и др. Неиспользуемые возможности: дистанционного образования в
Узбекистане //Научный журнал. – 2021. – №. 3 (58). – С. 72-75.
76.
Рахимов
О.
Д.
и
др.
НЕИСПОЛЬЗУЕМЫЕ
ВОЗМОЖНОСТИ:
ДИСТАНЦИОННОГО ОБРАЗОВАНИЯ В УЗБЕКИСТАНЕ.
77.
Хужакулов А. Х. Значение инновационных технологий в организации
самостоятельной работы студентов в системе высшего образования //Вестник науки.
– 2023. – Т. 2. – №. 4 (61). – С. 113-117.
78.
Xujaqulov A. X. O. G. L. Muhandislik ta’lim yo’nalishi talabalarini kasbiy tanlovga ta’sir
etuvchi omillar //Science and Education. – 2023. – Т. 4. – №. 12. – С. 493-496.
79.
Dustkabilovich R. O. et al. Modern lectures and methods of organizing problematic
lectures //Проблемы науки. – 2020. – №. 2 (50). – С. 46-49.
80.
Muradov S., Xujaqulov A., Eshmuxamedov L. ORGANIZING TRAINING ON THE
CAUSES OF EMERGENCY SITUATIONS, CHARACTERISTICS AND ACTION AT
THE FOCUS OF INJURY //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 2. – С.
247-264.
81.
Sultonova D. N., qizi Siddiqova M. A. COLOR SCHEME IN THE FORMATION OF
THE ARTISTIC ENVIRONMENT OF THE INTERIOR OF MODERN EDUCATIONAL
CENTERS //Educational Research in Universal Sciences. – 2023. – Т. 2. – №. 14. – С.
109-115.
82.
Husan ogli M. S., Hamidulla o‘g‘li X. X. Siddiqova Madinabonu Asatilla qizi.(2021).
NEW INNOVATIVE ENGINEERING SOLUTIONS TO THE PROBLEMS OF
SIGNALIZATION AND SECURITY SYSTEMS //European Journal of Life Safety and
Stability (2660-9630). – Т. 2. – С. 28-30.
275
83.
Karimov B., qizi Nishonova S. C. MEHNATNI MUHOFAZA QILISHNING MAQSAD
VA VAZIFALARI //Educational Research in Universal Sciences. – 2023. – Т. 2. – №. 16
SPECIAL. – С. 482-486.
84.
Karimov B. MEHNAT MUHOFAZASI VA TEXNIKA XAVFSIZLIGI” TA’LIM
YO‘NALISHINING FAOLIYAT OB’EKTLARI VA ISH SOHALARI TO ‘G ‘RISIDA
TUSHUNCHA //Educational Research in Universal Sciences. – 2023. – Т. 2. – №. 16. –
С. 487-489.
85.
Eshmuxamedov L. M. et al. LABOR PROTECTION IMPROVE WORKING
CONDITIONS, INCREASE EMPLOYEES’PRODUCTIVITY, IMPLEMENTATION
OF REST REGIME //Educational Research in Universal Sciences. – 2023. – Т. 2. – №. 3
SPECIAL. – С. 1161-1166.
86.
Shodmonov G. D. et al. MEHNAT MUHOFAZASI FANINING RIVOJLANISH TARIXI
VA BOSHQA FANLAR BILAN O ‘ZARO BOG ‘LIQLIGI //GOLDEN BRAIN. – 2024.
– Т. 2. – №. 3. – С. 149-153.
87.
Bahodir O‘ktam o‘g K. et al. ELEMENTS OF THE MANAGEMENT SYSTEM OF
INDUSTRIAL SAFETY, LABOR PROTECTION AND ENVIRONMENTAL
PROTECTION AT THE" UZBEKISTAN GTL" PLANT //International journal of
advanced research in education, technology and management. – 2023. – Т. 2. – №. 11.
88.
Abdukarimovich, M. O., A. K. Ibragimovich, and S. O. Sharipjanovich. "Designing a New
Design of a Loading Cylinder for Pneumomechanical Spinning Machines. Engineering,
10, 345-356." (2018).
89.
Мирзаев О. А., Турсунов Ш. С. Теоретическая обоснования деформированного
состояния оболочки питающего цилиндра прядильных машин //Oriental renaissance:
Innovative, educational, natural and social sciences.
– 2021. – Т. 1. – №. 4. – С. 1092-1103.
90.
Максудов Р. и др. Изучения изменений коэффициента жесткости упругой оболочки
прядильной установки //VII International Scientific and Practical Conference
“SCIENTIFIC HORIZON IN THE CONTEXT OF SOCIAL CRISES.
– 2021. – С. 894-903.
91.
Джураев А. Д. и др. Питающий цилиндр прядильного устройства //Патент на
изобретение, № IAP05854. – 2019. – Т. 7.
92.
Abdukarimovich M. O. et al. Designing a New Design of a Loading Cylinder for
Pneumomechanical Spinning Machines //Engineering. – 2018. – Т. 10. – №. 06. – С. 345.
276
93.
Мирзаев О. А., Турсунов Ш. С. Теоретическая обоснования деформированного
состояния оболочки питающего цилиндра прядильных машин //Oriental renaissance:
Innovative, educational, natural and social sciences.
– 2021. – Т. 1. – №. 4. – С. 1092-1103.
94.
Максудов Р. и др. Изучения изменений коэффициента жесткости упругой оболочки
прядильной установки //VII International Scientific and Practical Conference
“SCIENTIFIC HORIZON IN THE CONTEXT OF SOCIAL CRISES.
– 2021. – С. 894-903.
95.
Джураев А. Д. и др. Питающий цилиндр прядильного устройства //Патент на
изобретение, № IAP05854. – 2019. – Т. 7.
96.
Abdukarimovich M. O. et al. Designing a New Design of a Loading Cylinder for
Pneumomechanical Spinning Machines //Engineering. – 2018. – Т. 10. – №. 06. – С. 345.
97.
Джураев А. Д. и др. Дискретизирующий барабанчик для пневмомеханических
прядильных машин //Патент на изобретение, № IAP06301. – 2020. – Т. 30.
98.
Джураев А. Д. и др. Дискретизирующий барабанчик для пневмомеханических
прядильных машин //Патент на изобретение, № IAP06301. – 2020. – Т. 30.
99.
Хакимов Д. В., Мирзаев О. А. Задачи метрологического обеспечения в повышении
качества агропромышленной продукции //Современное экологическое состояние
природной
среды
и
научно-практические
аспекты
рационального
природопользования. – 2017. – С. 1657-1660.
100.
Мирзаев О. А., Алмардонов О. М. Теоретическая анализ деформированного
состояния цилиндрической оболочки заполненной вулканизированной резиной. –
2021.
101.
Мирзаев О. А., Боймуратов Ф. Х., Назаров А. А. УСТОЙЧИВОСТЬ
ТРЕХСЛОЙНЫХ ОБОЛОЧЕК ПИТАЮЩЕГО ЦИЛИНДРА В ЗОН ПИТАНИИ
ПНЕВМОМЕХАНИЧЕСКИХ ПРЯДИЬНЫХ МАШИН //Oriental renaissance:
Innovative, educational, natural and social sciences.
– 2021. – Т. 1. – №. 4. – С. 1464-1473.
102.
Мустапакулов С. У., Мирзаев О. А. Изучение и анализ влияния конструкции
питающего столика прядильной машины на качество пряжи //Проблемы
современной науки и образования. – 2020. – №. 6-2 (151). – С. 38-42.
103.
Рахимова К. К. и др. Математическая модель расчета температурного поля
теплоаккумулирующей стенки энергоэффективных зданий с альтернативным
источником энергии. – 2019.
277
104.
Мирзаев О. и др. ДИСКРЕТЛАШ ЗОНАСИДАГИ БАРАБАНЧА ТИШЛАРИ
ИЛАШТИРГАН ТОЛАЛАР ҲАРАКАТИНИ ДИНАМИК ТАҲЛИЛИ //ЖУРНАЛ
ТЕХНИЧЕСКИХ ИССЛЕДОВАНИЙ. – 2019. – №. 5.
105.
Djuraev, A. Dj, N. A. Urakov, and O. A. Mirzaev. "Analysis of deformation of the tape in
the area of its supply to the discretizing drum." Textile Journal of Uzbekistan
6.2 (2019): 13.
106.
Sarimsakov O. S., Mirzayev O. A., Akhmedov K. I. Calculation of the deformed state of a
cylindrical shell filled with vulcanized rubber //British Journal of Innovation in Science
and Technology. – 2018. – Т. 3. – №. 1. – С. 37-44.
107.
МИРЗАЕВ О. А., АХМЕДОВ К. И., УРАКОВ Н. А. Строительство.
Градостроительство и архитектура //М-75 МН-01. – 2017.
108.
МИРЗАЕВ О. А., АХМЕДОВ К. И., УРАКОВ Н. А. ИЗУЧЕНИЯ УРАВНЕНИЯ
ДВИЖЕНИИ И КОЭФФИЦИЕНТ ДИНАМИЧНОСТИ ПИТАЮЩЕГО СТОЛИКА
В ПНЕВМОМЕХАНИЧЕСКИХ ПРЯДИЛЬНЫХ МАШИН //МОЛОДЕЖЬ И
НАУКА: ШАГ К УСПЕХУ. – 2017. – С. 382-385.
109.
МИРЗАЕВ О. А., УРАКОВ Н. А. СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ КОНСТРУКЦИИ
ПОДАЧИ ЛЕНТЫ В ПНЕВМОМЕХАНИЧЕСКИХ ПРЯДИЛЬНЫХ МАЩИНАХ
//МОЛОДЕЖЬ И НАУКА: ШАГ К УСПЕХУ. – 2017. – С. 386-389.
110.
УРАКОВ Н. А., МИРЗАЕВ О. А. ИЗУЧЕНИЯ ТЕОРИЯ КОЛЕБАНИЯ НИТЕЙ НА
ПНЕВМОМЕХАНИЧЕСКИХ ПРЯДИЛЬНЫХ МАШИН //МОЛОДЕЖЬ И НАУКА:
ШАГ К УСПЕХУ. – 2017. – С. 378-382.
111.
АХМЕДОВ К. И., УРАКОВ Н. А., МИРЗАЕВ О. А. ИЗУЧЕНИЯ УРАВНЕНИЯ
ДВИЖЕНИИ И КОЭФФИЦИЕНТ ДИНАМИЧНОСТИ ПИТАЮЩЕГО СТОЛИКА
В ПНЕВМОМЕХАНИЧЕСКИХ ПРЯДИЛЬНЫХ МАШИН //МОЛОДЕЖЬ И
НАУКА: ШАГ К УСПЕХУ. – 2017. – С. 394-397.
112.
Муродов Т. и др. ЭФФЕКТИВНАЯ КОНСТРУКЦИЯ ПИТАЮЩЕГО ЦИЛИНДРА
ЗОНЫ
ДИСКЕРИТИЗАЦИИ
ПРЯДИЛЬНОЙ
МАШИНЫ
//Качество
в
производственных и социально-экономических системах. – 2016. – С. 267-268.
113.
ДЖУРАЕВ А. Д. и др. ВЛИЯНИЕ ЗАХОДНОСТИ ЗУБЧАТОЙ ГАРНИТУРЫ
ДИСКРЕТИЗИРУЕЩЕГО БАРАБАНЧИКА НА ОБРЫВНОСТЬ ПРЯЖИ В
ПНЕВМОПРЯДИЛЬНОЙ МАШИНЕ //Поколение будущего: взгляд молодых
ученых. – 2016. – С. 311-314.
114.
МИРЗАЕВ
О.,
ЖУМАНИЯЗОВ
К.,
ДЖУРАЕВ
А.
ЭФФЕКТИВНАЯ
КОНСТРУКЦИЯ
СОСТАВНОГО
ЦЕНТРИРУЮЩЕГО
ПИТАЮЩЕГО
278
ЦИЛИНДРА ПРЯДИЛЬНОЙ МАШИНЫ //Современные инновации в науке и
технике. – 2014. – С. 112-115.
115.
Джураев А. Д., Мирзаев О. А. ОПРЕДЕЛЕНИЕ СИЛЫ СЖАТИЯ УПРУГОЙ СВЯЗИ
ПИТАЮЩЕГО
СТОЛИКА
ПРЯДИЛЬНОЙ
МАШИНЫ
//ИННОВАЦИИ,
КАЧЕСТВО И СЕРВИС В ТЕХНИКЕ И ТЕХНОЛОГИЯХ. – 2014. – С. 189-191.
116.
Джураев А. Д., Мирзаев О. А. ОПРЕДЕЛЕНИЕ СИЛЫ СЖАТИЯ УПРУГОЙ СВЯЗИ
ПИТАЮЩЕГО
СТОЛИКА
ПРЯДИЛЬНОЙ
МАШИНЫ
//ИННОВАЦИИ,
КАЧЕСТВО И СЕРВИС В ТЕХНИКЕ И ТЕХНОЛОГИЯХ. – 2014. – С. 189-191.
117.
Джураев А. Д., Мирзаев О. А. МОДЕЛИРОВАНИЕ КОЛЕБАНИЙ ПИТАЮЩЕГО
СТОЛИКА ПРЯДИЛЬНОЙ МАШИНЫ //ИННОВАЦИИ, КАЧЕСТВО И СЕРВИС В
ТЕХНИКЕ И ТЕХНОЛОГИЯХ. – 2014. – С. 186-189.
118.
ДЖУРАЕВ А., МИРЗАЕВ О., ХОЛДОРОВ Ш. ЭФФЕКТИВНАЯ КОНСТРУКЦИЯ
ПИТАЮЩЕГО ЦИЛИНДРА ПРЯДИЛЬНОГО УСТРОЙСТВА //Современные
наукоемкие технологии и перспективные материалы текстильной и легкой
промышленности (Прогресс): сборник материалов международной научно-
технической конференции (см. в книгах). – Федеральное государственное
образовательное учреждение высшего профессионального образования" Ивановская
государственная текстильная академия", 2013. – №. 2. – С. 129-130.
119.
MIRZAEV
O.,
DZHURAEV
A.
FEEDING
TABLE
OF
THE
DIGITIZATIONSECTIONS //Современные наукоемкие технологии и перспективные
материалы текстильной и легкой промышленности (Прогресс): сборник материалов
международной научно-технической конференции (см. в книгах). – Федеральное
государственное образовательное учреждение высшего профессионального
образования" Ивановская государственная текстильная академия", 2013. – №. 2. – С.
135-136.
120.
АSHUROVA L. ПРОБЛЕМЫ СОВРЕМЕННОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ
//ПРОБЛЕМЫ СОВРЕМЕННОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ Учредители: Олимп. –
С. 41-46.
121.
Shomurotov B. H., Boyirov Z. R., Ashurova L. ANALYSIS OF DEVELOPMENTAL
EDUCATION MODELS //Проблемы науки. – 2020. – №. 11. – С. 86-90.
122.
Laylo A. ISHLAB CHQARISH XONALARI HAVOSINI OPTIMALLASHTIRISH
UCHUN KONDITSIONER USKUNASINING ISHINI QIYOSIY TAHLIL QILISH VA
279
UNI MODELLASHTIRISH //Sanoatda raqamli texnologiyalar/Цифровые технологии в
промышленности. – 2023. – Т. 1. – №. 1. – С. 184-192.
123.
Ashurova L. ZILZILA, KELIB CHIQISH SABABLARI VA OQIBATLARI //GOLDEN
BRAIN. – 2024. – Т. 2. – №. 1. – С. 423-431.
124.
Ashurova L., Uralov M. «BINO VA INSHOOTLAR XAVFSIZLIGI» FANINI O
‘QITISHNING BA’ZI JIHATLARI //Interpretation and researches. – 2024.
125.
Anisimov K. V. et al. Phenomenon of market economy: business concepts of innovations
in theoretical and practical solutions. – 2022.
126.
Рахимов О. Д., Файзиева Ш. Ш., Ашурова Л. Форсайт как технология
прогнозирования развития применения цифровых технологий в секторе высшего
образования Узбекистана //Феномен рыночного хозяйства: от истоков до наших
дней. Институты развития и информационные технологии в инновационных
решениях. – 2022. – С. 167-175.
127.
Husanovich S. B., Ravshanovich B. Z., Laylo А. ANALYSIS OF DEVELOPMENTAL
EDUCATION MODELS //Проблемы науки. – 2020. – №. 11 (59). – С. 86-90.
128.
Rakhimov O. D., Sh F. S., Ashurova L. Foresight as a technology for forecasting the
development of the use of digital technologies in the higher education sector of Uzbekistan
//The phenomenon of market economy: from the origins to the present day. Development
institutions and information technologies in innovative solutions. – 2022. – С. 167-175.
129.
Ashurova L. ON THE TECHNOLOGY FOR THE DEVELOPMENT OF SCIENTIFIC
AND CREATIVE ACTIVITY IN STUDENTS //Innovative Development in Educational
Activities. – 2023. – Т. 2. – №. 23. – С. 294-298.
130.
Ashurova L. METHODOLOGY OF USING TELECOMMUNICATION STUDY
PROJECTS IN INDEPENDENT EDUCATION //Educational Research in Universal
Sciences. – 2023. – Т. 2. – №. 17. – С. 135-140.
131.
Rakhimov О., Аshurova L., Artikbekova F. Hydraulic transport in small livestock farms
//E3S Web of Conferences. – EDP Sciences, 2021. – Т. 274. – С. 03003.
132.
Rakhimov O. et al. Methodology for using forsight technology in training future ecologists
in Uzbekistan //E3S Web of Conferences. – EDP Sciences, 2023. – Т. 462. – С. 03048.
133.
Rakhimov O. D., Ashurova L. THE MAIN FACTORS AND CRITERIA OF QUALITY
EDUCATION //GOLDEN BRAIN. – 2023. – Т. 1. – №. 31. – С. 163-169.
134.
Рахимов О. Д., Эшмухамедов Л. М., Ашурова Л. МУСТАҚИЛ ТАЪЛИМНИ
РАҚАМЛИ ТЕХНОЛОГИЯЛАР АСОСИДА ТАШКИЛ ЭТИШ ТЕХНОЛОГИЯСИ:
280
Рахимов Октябр Дусткабилович, Қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти
“Экология ва меҳнат муҳофазаси” кафедраси профессори Эшмухамедов Латиф
Маҳмаюсуфович, Қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти “Экология ва меҳнат
муҳофазаси” кафедраси ассистенти Ашурова Лайло, Қарши муҳандислик-
иқтисодиёт институти “Экология ва меҳнат муҳофазаси” кафедраси ассистенти
//Образование и инновационные исследования международный научно-
методический журнал. – 2022. – №. 6.
135.
Rakhimov O. D., Kh M. Y., Ashurova L. Initial foresight studies in the higher education
system of Uzbekistan //Modern education (Uzbekistan).–2021. – 2021. – Т. 4. – №. 101. –
С. 16-22.
136.
Рахимов О. Д., Манзаров Ю. Х., Ашурова Л. Ўзбекистон олий таълим тизимида
дастлабки форсайт тадқиқотлар //Современное образование (Узбекистан). – 2021. –
№. 4 (101). – С. 16-22.
137.
Dustkobilovich R. O., Laylo А. Types of modern lectures in higher education, technology
of their design and organization //Проблемы современной науки и образования. – 2020.
– №. 12-1 (157). – С. 41-46.
138.
Karimov Bahodir O'ktam o'g'li Assistant of the Department of "Labor Protection and
Technical Safety" of the Karshi Institute of Engineering and Economics, Karshi Institute
of Engineering and Economics, 180100. 225 Independence St, Karshi, Uzbekistan. (2023).
ELEMENTS OF THE MANAGEMENT SYSTEM OF INDUSTRIAL SAFETY, LABOR
PROTECTION AND ENVIRONMENTAL PROTECTION AT THE "UZBEKISTAN
GTL" PLANT. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.10149227
139.
Muradov S. et al. EMERGENCY EPIDEMIOLOGICAL, EPIZOOTIC AND
EPIPHYTOTIC SITUATIONS. PARTICULARLY DANGEROUS INFECTIONS THAT
CAUSE CONTAGIOUS AND COMMON DISEASES //Modern Science and Research. –
2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 52-89.
140.
Muradov S. et al. STANDARDS OF SAFETY REQUIREMENTS FOR PRESSURE
CABINETS, APPARATUS AND GAS EQUIPMENT //Modern Science and Research. –
2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 159-180.
141.
Muradov S. et al. EMERGENCY EPIDEMIOLOGICAL, EPIZOOTIC AND
EPIPHYTOTIC SITUATIONS. PARTICULARLY DANGEROUS INFECTIONS THAT
CAUSE CONTAGIOUS AND COMMON DISEASES //Modern Science and Research. –
2024. – Т. 3. – №. 2. – С. 52-89.
281
142.
Muradov S., Xujaqulov A., Eshmuxamedov L. ORGANIZING TRAINING ON THE
CAUSES OF EMERGENCY SITUATIONS, CHARACTERISTICS AND ACTION AT
THE FOCUS OF INJURY //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 2. – С.
247-264.