ISSN:
2181-3906
2024
International scientifijournal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
989
O’ZBEKISTONDA EKOLOGIK HOLATNI YAXSHILASH BORASIDAGI DAVLAT
SIYOSATI
Obidov Nodirbek Zohid o’g’li
Guliston davlat universiteti
Psixologiya va ijtimoiy fanlar fakulteti
Tarix yo’nalishi talabasi.
https://doi.org/10.5281/zenodo.11050323
Annotatsiya.
Ushbu maqolada O‘zbekistondagi muhim ekologik muammo bu Orol
dengizini qurishidir. Bu holat natijasida dengiz o‘rni cho‘lga aylangan va atrof muhitda turli xil
zararli tuzlarning yoy ilishiga olib kelmoqda. Bu muammoni yechimi sifatida bizning akselerator
laboratoriyamiz cho‘l o‘rniga yashil hudud barpo etmoqda va har bir inson bu loyihaga osonlik
bilan o‘z hissasini qo‘sha oladi.
Kalit so‘zlar:
Ekologiya, dolzarb, muammo, sanoat, chiqindi, orol dengizi, atmosfera,
muhofaza, akselerator, labaratoriya.
STATE POLICY ON ENVIRONMENTAL IMPROVEMENT IN UZBEKISTAN
Abstract.
In this article, an important environmental problem in Uzbekistan is the drying
up of the Aral Sea. As a result of this situation, the sea has turned into a desert and causes the
spread of various harmful salts in the environment. As a solution to this problem, our accelerator
lab is building a green area instead of a desert, and everyone can easily contribute to this project.
Key words:
Ecology, topical, problem, industry, waste, Aral Sea, atmosphere, protection,
accelerator, laboratory, desert, region.
ГОСУДАРСТВЕННАЯ ПОЛИТИКА ПО УЛУЧШЕНИЮ ЭКОЛОГИЧЕСКОЙ
СРЕДЫ В УЗБЕКИСТАНЕ
Аннотация.
B данной статье важной экологической проблемой Узбекистана
является высыхание Аральского моря. В результате такой ситуации море превратилось в
пустыню и стало причиной распространения различных вредных солей в окружающую
среду. В качестве решения этой проблемы наша лаборатория-ускоритель создает вместо
пустыни зеленую зону, и ка ждый может легко внести свой вклад в этот проект.
Ключевые слова:
Экология, актуальная, проблема, промышленность, отходы,
Аральское море, атмосфера, защита, ускоритель, лаборатория, пустыня, регион.
KIRISH
Birinchi Navbatda bir qancha O'zbekistonda hozirgi ekologik muammolar, Hukumatning
qadamlari, siyosiy qo'llab quvvatlash, infratstruktura va Texnologiyalar, aholi organi va
qatnashishi, muammo vaqtning o'tishi, kabi jabhalar avvalambor birinchi o'rindadir. Ekologik
holatni yaxshilash uchun bir nechta muhim masalalar haqida muloqot qilamiz. Birinchisi, tabiiy
resurslarni samarali foydalanish va muhofaza qilishning muhimligi. Bu, suv, ozodlik vaqtida
foydalanilishi kerak bo'lgan bir mahsulotdir. O'rmonlar, nafas olish tizimi uchun muhim.
Daryolarda, suv mahsulotlarini saqlash uchun kerak. Bu resurslarni samarali va doimiy
foydalanish uchun qonun bilan muhokama qilinadi. Muhim vazifalar, tabiiy resurslarni o'rganish,
ularga samarali foydalanish va resurslarni muhofaza qilishdir. Bu jarayonlar o'zaro bog'liqlik bilan
bajariladi.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientifijournal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
990
Ekologik holatni yaxshilash uchun atrof-muhitni muhofaza qilishning o'ziga xos ahamiyati
bor. Bu holatni yaxshilash uchun faoliyatlar qatlamasiga ko'p choralarni qo'shish kerak.
1. Ma'lumotlarni ommalashtirish: Ommaviy bilimlarni o'stirish va ekologik muammolarni
tahlil qilishning muhimligini tushuntirish lozim. Xalqaro ilmiy va amaliy tajribalar bilan hissa
olish hamda yangi tekshiruvlarni olib borish kerak.
2. Xalqaro hamkorlik: Ekologik muammolar global vaqtning muammosidir, shuning uchun
xalqaro hamkorlik qatlamasini o'rganish va ishlab chiqish kerak. Bunday hamkorlik ekologik
muammolarga samarali yechim topishga yordam beradi.
3. Tekshiruvlar va monitoring: Ekologik muhitning holatini o'rganish va baholash uchun
dastlabki qadamdir. Suv, havo va tuproq xavfsizligini, o'sishini va yo'lga qo'yilishi zarur.
Monitoring jarayonlari samarali va to'liq bo'lishi kerak.
4. Ta'lim va tarbiya: Jamiyat a'zolari, shuningdek, talabalar, o'qituvchilar va ilmiy kadrlar
ekologik muhitning muhimligini o'rganish va qadriyatini oshirish lozim. Ekologik madaniyatning
rivojlanishi uchun ta'lim tizimini kuchaytirish muhimdir.
5. Teknologik rivojlanish: Ekologik holatni yaxshilash uchun yangi texnologiyalarni
rivojlantirish, energiya ta'minoti uchun alternativ variantlarni qo'llash kerak. Iqtisodiy rivojlanish
va ekologik muammolarni hal qilishga qaratilgan texnologik ilmiy muhandislikning rollari katta.
6. Qonun va siyosat: Ekologik muammolarni yechish uchun qonuniy va siyosiy
me'yorlarning belgilanishi kerak. Ekologik muammolarni hal qilishga doir davlat va xalqaro
dasturlar, qonunlar va qarorlar amalga oshirilishi kerak.
Bu bosqichlardan o'tkazish orqali, ekologik holatni yaxshilashga doir umumiy yechimlar
paydo bo'ladi va bu masalada samarali ishlarni amalga oshirishimiz mumkin bo'ladi.
Ekologik hamkorlik ham bundan chetda emas. O‘z navbatida, J. Kazbekov o‘z nutqida
O‘zbekistonda atrof-muhitni muhofaza qilish, biologik xilmaxillikni saqlash, muhofaza etiladigan
tabiiy hududlarni kengaytirish, tabiiy resurslardan oqilona foydalanish, yashil tiklanish va iqlim
harakatlari sohasida olib borilayotgan izchil ishlar to‘g‘risida batafsil ma’lumot taqdim etdi.
Mazkur Ittifoq bilan o‘zaro hamkorlik Davlat ekologiya qo‘mitasi bilan birgalikda ishlab
chiqilayotgan "O‘zbekistonda oziq-ovqat tizimi, yerdan foydalanish va ekotizimlarni tiklash",
"O‘zbekistonning tog‘li va vodiyli hududlarida o‘rmonlarni barqaror boshqarish", "Markaziy
Osiyoda tabiatni muhofaza qilish tizimini mustahkamlash orqali zoonoz kasalliklarning paydo
bo‘lishiga landshaft moslashuvchanligini oshirish" kabi qo‘shma grant loyihalari doirasida
faollashgani qayd etildi.Tashrif doirasida O‘zbekistonning Xalqaro tabiatni muhofaza qilish
ittifoqiga a’zolik maqomini tan olish marosimi o‘tkazildi. Shunday qilib, mamlakatimiz Ittifoq
safiga qo‘shilgan 92-chi va Markaziy Osiyo mamlakatlari orasida birinchi davlat bo‘ldi(Xalqaro
tabiatni muhofaza qilish ittifoqining Gland (Shveytsariya) shahrida joylashgan).
Hukumatning ekologik holatni yaxshilash bo'yicha qadamlari xususida "Infrastruktura va
Texnologiyalar" ning kengroq bayon qilinishi kerak:Bunda texnikdan aql bilan ishlatish, joylarda
asosan shahar va shahar yo'llaridagi daraxtlarni kesmastlik, o'zboshimchalik yo'li bilan shahar
hayoti va ekologiyani yangi bosqichiga ko'tarilish bahonasida noto'g'ri qarorlar amalga
oshirmasdan aksincha, ko'proq yangi texnikalardan Yapon “qo'porib ekish,, texnikasidan
foydalanishda (bunda asosan shahar qatnovi yo'lidagi avtomobillarga halaqt bermaydigan usulda
ISSN:
2181-3906
2024
International scientifijournal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
991
daraxtlarni ko'chirib o'tkazilsa tabiat uchun ham insonlar qatnovi uchun ham samarali bo'lardi deb
o'ylayman.
Aholi organi va ularning qatnashishi ekologiya yaxshilash borasidagi harakatga katta
ahamiyatga ega. Ular o'z so'nglarida ekologik muammolar bilan birgalikda yashash, shaharlar va
hududlarni hamkorlikda yaxshilash, muhofaza qilish va atrof-muhitni sog'lashning muhim
qismlari bo'lib hisoblanadi. Quyidagi sabablarga ko'ra, aholi organining va ularning qatnashishini
ekologiya yaxshilash borasidagi harakatga aloqador deb topish mumkin.
Muammo-vaqtning uch olingan yo'nalishlarining muhimligi va ular haqida fikrlarim
quyidagicha:
1. Yechim Topish: Muammo-vaqtning olingan yo'nalishlari, muammolarni tan olish va
ularni hal qilish uchun yechim topishda ahamiyatga ega. Bu yo'nalishlar, muammolar va
muddatlarni aniq tanilashda, ularga to'g'ri yechim topishda yordam beradi.
2. Ehtimol Yechimlarni O'rganish: Muammo-vaqtning olingan yo'nalishlari, ehtimol
yechimlarni o'rganish va ularga qaror qilishda yordam beradi. Bu yo'nalishlar, muammolarni tahlil
qilish, ehtimol yechimlarni aniqlash va ularni amalga oshirish uchun strategiyalar rivojlantirishda
foydalaniladi.
3. Harakatga O'tish: Muammo-vaqtning olingan yo'nalishlari, muammolarga ko'ra
strategiyalarni rivojlantirish va ularni amalga oshirishda juda muhimdir. Bu yo'nalishlar,
muammo-vaqtning ehtimol yechimlarni amalga oshirish uchun talablarini va strategiyalarini
belgilashda yordam beradi.
Bu uch olingan yo'nalishlar, muammo-vaqtning muhim vaqt bosqichlarida strategiyalarni
rivojlantirish, ehtimol yechimlarni o'rganish va ularni amalga oshirish uchun katta ahamiyatga ega.
Ular holatni tahlil qilish, yechim topish va muammolarga qaror qilishda muhim rol
o'ynaydi.
Foydalanilgan adabiyotlar: Sharofiddin Olimov - "Ekologik mafkura va qadrlanish" nomli
kitob. Zokirjon Alimov - "Tabiatni muhofaza qilish" nomli kitob. Abdulaziz Mansur - "Ekologiya
va inson" nomli kitob. Abdurasul Hamidov - "Tabiatni muhofaza qilish va ekologik holatni
yaxshilash" nomli kitob.Umid Shermatov - "Ekologik so'zlar" nomli kitob.
REFERENCES
1.
B.Ziyomuhammedov Ekologiya va ma’naviyat. - T.: Mehnat, 1997 b.
2.
Sh.T.Otaboyev Inson va biosfera. - T.: O‘qituvchi, 1995 b 135
3.
A.S.To‘xtayev Ekologiya asoslari va tabiatni muhofaza qilish. - Toshkent: O‘qituvchi,
1994 b 27-28
4.
Alimov T L Rafikov AA Ekologiya xatolik saboqlari T 1991 b 61
5.
Shodimetov Yu Ijtimoiy ekologiyaga kirish T 1991 b 120-121
6.
Ergashev A. Ergashev T. Ekologiya, biosfеra va tabiatni muxofaza qilish. Toshkеnt “yangi
asr avlodi” 2005 y. b 58
7.
Ochilov, I. (2023). Importance of pedagogical technologies in forming thinking and skills
in history lessons.
Science and innovation
,
2
(B4), 481-484.
8.
Iskandar, O. (2023). The Organization of the Khorazm Soviet Republic.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientifijournal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
992
9.
Ochilov, I. (2022). SPECIFIC GEOGRAPHICAL ASPECTS OF THE HISTORY AND
DEVELOPMENT OF INTERNATIONAL TOURISM.
Science and Innovation
,
1
(6),
228-231.
10.
Iskandar, O. (2022). XIVA TARIXI VA RIVOJLANISHIDA TURIZMNING
AHAMIYATI.
PEDAGOG
,
5
(6), 327-329.
11.
Ochilov, I. (2022). XALQARO TURIZM TARIXI VA RIVOJLANISHINING O’ZIGA
XOS GEOGRAFIK JIHATLARI.
Science and innovation
,
1
(C6), 228-231.
12.
Ochilov, I. (2023). TARIX DARSLARIDA TAFAKKUR, KO’NIKMA VA
MALAKALARNI HOSIL QILISHDA PEDAGOGIK TEXNOLOGIYALARNING
AHAMIYATI.
Наука и технология в современном мире
,
2
(16), 43-46.
13.
Очилов, И. (2024). XIX АСР ИККИНЧИ ЯРМИДА ХИВА ХОНЛИГИДА СИЁСИЙ
ЖАРАЁНЛАР.
TADQIQOTLAR. UZ
,
35
(2), 89-93.
14.
Ochilov,
I.
(2024).
XIVA
XONLIGIDA
SOLIQ
TIZIMI
VA
MAJBURIYATLAR.
Молодые ученые
,
2
(8), 73-75.
15.
Omongaldi o’g’li, O. I. (2023). OʻRTA OSIYODA TARIXIY BILIMLARNING
TARAQQIYOTI.
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF
RECENTLY
SCIENTIFIC
RESEARCHER'S THEORY
,
1
(3), 9-15.
16.
Iskandar, O. (2022). OPPORTUNITIES FOR THE DEVELOPMENT OF PLIGRIMAGE
TOURISM IN OUR REPUBLIC.CONTEMPOPARY ART AND CULTURE,(ISSUE
11),47-49.
17.
АБДУЛҲАЙ, Г. ТУРКИСТОН МАТБУОТИДА ЯНГИ ДАВЛАТ ХУСУСИДАГИ
МУНОЗАРАЛАР (1918-1924 ЙИЛЛАР). INFOLIB: ИНФОРМАЦИОННО-
БИБЛИОТЕЧНЫЙ
ВЕСТНИК
Учредители:
Общество
с
ограниченной
ответственностью с участием иностранного капитала" E-LINE PRESS", (1), 56-60.
18.
Urazalievna, A. G., & Fotima, X. (2024). TURKISTON QO’RBOSHILAR HARAKATI
VA ULARNING FAOLIYATI. TA'LIM VA RIVOJLANISH TAHLILI ONLAYN
ILMIY JURNALI, 4(1), 5-10.
19.
Urazalievna, A. G., & Aziza, P. (2024). FARG’ONA VODIYSIDAGI ISTIQLOLCHILIK
HARAKATLARI VA UNING TARIXIY AHAMIYATI. IJTIMOIY FANLARDA
INNOVASIYA ONLAYN ILMIY JURNALI, 4(1), 12-15.
20.
Абдулхай, Г. У. (2020). ТУРКИСТОН АССР: ҚАНДАЙ ДАВЛАТ БЎЛИШИ КЕРАК
ЭДИ?. ВЗГЛЯД В ПРОШЛОЕ, 3(1).
21.
Qizi,
Y.
L.
U.
(2024).
THE
ACTIVITIES
OF
UBAYDULLOKHOJA
ASADULLOKHOJAYEV, AN EARLY UZBEK LAWYER, IN THE JADIDIST
MOVEMENT. International Journal Of History And Political Sciences, 4(03), 48-50.
22.
Yusupova, L. (2024). THE ROLE OF MUNAVVARQORI ABDURASHIDKHANOV IN
THE JADIDIST MOVEMENT. Science and innovation, 3(C1), 94-97.
23.
23.Yusupova, L. (2023). JADIDCHILIK HARAKATI VA JADID ADABIYOTINING
YUZAGA KELISHI. Наука и технология в современном мире, 2(20), 92-94.
24.
24.Laylo, Y. (2023). XIVA XONLIGINING ASOSIY SAVDO MARKAZLARI VA
TASHQI SAVDO-TIJORAT ALOQALARI. Journal of Universal Science Research, 1(5),
385-389
