Dekabr, 2024-Yil
722
OILALARNING AJRALISH SABABLARI VA AJRALISHNING FARZANDLARGA
TA’SIRI
Abdullayeva Maxliyo Damin qizi
O‘zbekiston Milliy universiteti
Ijtimoiy fanlar fakulteti Sotsiologiya yo‘nalishi 1-kurs talabasi.
Xusanova Xayriniso Tayirovna
Ilmiy rahbar: ”Sotsiologiya” kafedrasi dotsenti, sotsiologiya doktori(PhD).
https://doi.org/10.5281/zenodo.14477505
Annotatsiya.
Hozirgi kunda nikoh qurilishi bilan ajralishlar soni tenglashib bormoqda.
Oilaviy ajrimlar nafaqat jamiyatga balki farzandlarning kelajagiga ham o‘zining salbiy tasirini
ko’rsatmay qolmaydi.Nikoh buzilishiga turli xil omillar sabab bo‘lmoqda. Oilalarning
buzilishi nafaqat bizda balki boshqa davlatlarda ham dolzarb masala hisoblanadi.
Kalit so’zlar:
Oila, ajrimlar, nikoh, oilaviy ziddiyatlar, nikohning buzilishi, xiyonat,
zo‘ravonlik, moliyaviy muammolar, egoizm.
ПРИЧИНЫ РАЗВОДА И ВЛИЯНИЕ РАЗВОДА НА ДЕТЕЙ
Аннотация.
В настоящее время увеличвается количество браком и разводов.
Семейные споры влияют не только на общество но и на будущее детей. Развод в браке
вызван различными факторами. Распод семы актуальная проблема нетолько в нашей
стране но и в других странах.
Ключеные слова:
Семья, разделения, свадьба, семейные конфликт, распод брака,
предательство, насилие, финансовые проблемы, эгоизм.
REASONS FOR FAMILY DEVORCE AND EFFECTS OF DIVORCE ON CHILDREN
Abstract.
Nowadays, the number ofdivorces is equal to the construction of marriage.
Family divorces have a negative impact not only on socicty, bat also on the future of
children. Divorke of marriage is caused by various factor. Family breakdown is an urgent issue
not only in ourcountry but also in other countries.
Keywords:
Family, separation, marriage, family conflicts, disruption of marriage,
betrayal, violence, financial problems, selfishness.
Nikohni bekor qilishayotgan oilalar soni dunyo bo‘yicha nikohdan o‘tayotgan oilalar soni
bilan taqqoslaganda,yildan yilga tenglashmoqda. Nikohning bekor qilinishiga sabablar juda ko‘p,
bularning ichida eng asosiylarini keltirib o‘tamiz bular,oiladagi er va xotinning bir birini
tushunmasligi, oilaning moliyaviy jihatdan mustaqil bo’lmasligi, oiladagi rashk, ayol yoki
Dekabr, 2024-Yil
723
erkakning xiyonati va befarzandlikni ko‘rsatishimiz mumkin. Oilalarning buzilishi nafaqat
jamiyayatga balki shu oiladagi farzandlarning kelajagiga ham o‘zining salbiy tasirini
o‘tkazmasdan qolmaydi.
“Oila” ilmiy amaliy tadqiqot markazi direktor o‘rinbosari Dilbar Alimjonovaning
ta‘kidlashicha, hisobot davrida 18ming 506 nafar ajrashish arafasida turganlarning ajrim holatlari
o‘rganildi. Oilalarning darz ketishiga eng ko’p sabab bo’layotgan omillar sifatida esa quyidagilar
aniqlandi:
1.Er-xotinning o‘zaro kelishmovchiligi (50%).
2.Oilada qaynona va qaynota, uchinchi shaxs aralashuvi (17%).
3.Befarzandlik (8%).
4.Xiyonat (6%).
5.Ichkilikbozlik va boshqa zararli odatlar oqibatida (6%).
6.Moddiy taminot masalasi (4%).
7.Ichki va tashqi migratsiya (4%).
8.O‘zi va farzandlari kasalligi tufayli (1%).
9.Uy-joy masalasi (1%).
10.Boshqa sabablar (3%)[1].
Ko‘pchilik oilalardan ajralish sabablarini so‘ralganda asosan uchinchi shaxsning
aralashuvi, bir biriga mos kelmaganligi,moliyaviy tomondan qiyinchiliklar,kabi muammolarni
ko‘rsatishadi.
Yevropa xalqlari oilalari uchun esa ajralish sabablari sifatida aksariyat hollarda,
ichkilikbozlikka berilish, xiyonat, xarakterlarni mos kelmasligi kabilar qayd etiladi.
Hozirgi kunda ajralish muammosi nafaqat bizda balki boshqa davlatlarda ham dolzarb
muammo hisoblanadi. Masalan Islom davlatlarini olib qaraydigan bo‘lsak.
So‘nggi yillarda Arab dunyosida ham ajralishlar soni keskin oshgan. Shunday davlatlar
boki musulmonlar orasida ajralishlar shunchalik keng tarqalganki har ikkinchi nikoh buziladi.
Tadqiqot Misr vazirlar Mahkamasi huzuridagi Axborot va qarorlarni qo‘llab quvvatlash
markazi tomonidan o‘tkazildi.Unga ko‘ra, Quvayt ajralishlar soni bo‘yicha yetakchiga aylandi, har
ikkinchi er xotin u yerda ajralishdi. Ikkinchi o’rinda nikohning 40%i ajraladigan Misr turadi.
Iordaniya va Qatarda ham xuddi shunday, uchinchi va to‘rtinchi o‘rinlarda 34%bilan Livan
va Birlashgan Arab Amirliklari joylashgan[2].
Shuni aytib o‘tish joizki oilalarning ajralishi farzandlarning kelajagiga salbiy ta’sir
ko‘rsatadi. Ota onasi ajralib ketgan minglab bolalar orasida so‘rovnoma o‘tkazgan bir kitobning
Dekabr, 2024-Yil
724
mualliflari shunday deb yozishdi, “Bitta narsa aniq bolalar baxtliroq bo‘ldik deb
aytishmadi.Aksincha, ular ota onam ajrashgan kuni bolaligim tugadi.”-deb ochiq aytishdi.
Kitobda yozilishicha, bunday bolalar uchun dunyo xavf-xatarga to‘la bir joydek tuyiladi.
Chunki ularning eng yaqin odamlari o‘z munosabatlarini saqlay olishmadi.
Ajrashganlarning bolalari quyidagi muammolarga duch kelishi mumkin:
g‘azablanadi, asabiylashadi va tushkunlikka tushadi
o‘zgalar bilan til topisha olmaydi
maktabda yomon o‘qiydi yoki umuman o‘qishni tashlab qo‘yadi
kasalliklarga ko‘p chalinadi.
Xulosa qilib aytganda bazilarning fikriga ko‘ra ajrashgani farzandlarga foyda deyishi
mumkin, lekin farzandlar bunday deb o‘ylamaydi,o‘zlarini ayibdor his qilishadi,o‘zini keraksiz
deb o‘ylaydi. Farzandlar ota-onasi bilan baxtli bo‘lishadi. Oilalarning ajralishi bu murakkab
jarayon bo‘lib uning sabablari har xil bo‘lishi mumkin. Nima bo‘lganda ham oilani saqlab qolishga
harakat qilish kerak. Ajrashgan taqdirda ham farzandlarni moliyaviy jihatdan taminlab qo‘yish
kerak.
REFERENCES
1.
”Oila” markazi tadqiqotlarida oilaviy ajrimlar sabablari. https://kun.uz.
2.
Arab mamlakatlarida ajralishlar.
https://aussiedlerbote.de:2022/07
3.
Ajralish farzandlarga qanday tasir qiladi.
4.
NURQULOV B. YOSHLARNING IJTIMOIY-SIYOSIY FAOLLIGINI OSHIRISH
OMILLARI //UzMU xabarlari. – 2024. – Т. 1. – №. 1.3. 1. – С. 190-193.
5.
Nurqulоv B. G. THE MAIN THEORETICAL APPROACHES TO THE CONCEPT OF
POLITICAL SOCIALIZATION //Academic research in educational sciences. – 2024. –
№. 3. – С. 426-431.
6.
Nurqulov B. G. SAYLOV VA UNING YOSHLAR FAOLIYATIDA TUTGAN OʻRNI
//Academic research in educational sciences. – 2024. – №. 3. – С. 432-436.
7.
Нуркулов
Б.,
Равшанова
О.
JORJ
GERBERT
MIDNING
RAMZIY
INTERAKSIONIZM NAZARIYASI //NRJ. – 2024. – Т. 1. – №. 3. – С. 402-405.
8.
Nurqulov B. et al. PITRIM SOROKINNING “SOTSIAL VA MADANIY DINAMIKA”
ASARI //NRJ. – 2024. – Т. 1. – №. 3. – С. 289-291.
9.
Panjiyeva Z. et al. RAZMIY INTERAKTSIONIZM TAMOYILLARI //NRJ. – 2024. – Т.
1. – №. 3. – С. 292-295.
Dekabr, 2024-Yil
725
10.
A’ZAMXONOV S. OLIY TA’LIM TIZIMIDA TALABALARNING MUSTAQIL
TA’LIM OLISHLARNI TASHKIL ETISH //News of UzMU journal. – 2024. – Т. 1. – №.
1.1. 1. – С. 63-66
11.
Saidabzalkhan A. MODERN CONCEPTS OF HUMAN CAPITA MEASUREMENT
https://farspublishers.
org/index.
php/ijessh/article/view/1527
https://zenodo.
org/records/8003552#. – 2023.
12.
A‘zamxonov S. X. Ta’lim jarayonida o ‘qituvchi faoliyatining o ‘ziga xos xususiyatlari
//IJODKOR O'QITUVCHI. – 2022. – Т. 2. – №. 22. – С. 381-386.
13.
Аъзамхонов С. TALABALAR MUSTAQIL TA’LIM OLISHINI OSHIRISHNING
NAZARIY ASOSLARI //ЖУРНАЛ СОЦИАЛЬНЫХ ИССЛЕДОВАНИЙ. – 2024. – №.
SI-1.
14.
Azamkhanov S. SOCIOLOGICAL ANALYSIS OF MODERN FORMS OF
ORGANIZING STUDENTS'INDEPENDENT WORK //Modern Science and Research. –
2024. – Т. 3. – №. 5.
15.
Ilxomov,
Umrbek,
and
Parizod
Nasirdinova.
"IRVING
GOFFMANNING
DRAMATURGIYASI." NRJ 1.3 (2024): 239-245.
16.
ILXOMOV,
Umrbek.
"SOTSIAL
MOBILLIK
YOSHLAR
INTELLEKTUAL
SALOHIYATNING OMILI SIFATIDA." News of UzMU journal 1.1.2. 1 (2024): 110-
114.
17.
Ilxomov, U. U., and P. Sh Nasirdinova. "UMUMIY-O „RTA TA „LIM
MUASSASALARIDA O „QITISH METODI VA BITIRUVCHI YOSHLARNI KASBGA
YO „NALTIRILGANLIGI DOLZARB MASALA." Academic research in educational
sciences 3 (2024): 252-256.
18.
Ilxomov U. U. YOSHLARDA DEVIANT XULQ-ATVOR MUAMMOLARINING
INDEKATORI //Academic research in educational sciences. – 2024. – №. 3. – С. 263-268.
19.
Ilxomov U. U. YOSHLAR ISHSIZLIGI IJTIMOIY MUAMMO SIFATIDA //Academic
research in educational sciences. – 2024. – №. 3. – С. 257-262
