ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2019
№
2
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
43
22.
Бормотов
А
.
В
.
Структура
страхового
случая
//
Юрист
. 2009. –
№
4. –
С
. 19–25.
23.
Фогельсон
Ю
.
Б
.
Комментарий
к
страховому
законодательству
. –
М
.:
Юрист
, 1999. – 44
с
.
24.
Абрамов
В
.
Ю
.
Страхование
:
теория
и
практика
–
М
.:
Волтерс
Клувер
, 2007. – 358
с
.
Қ
.
Авезов
,
Зангиота
туманлараро
иқтисодий
суди
судьяси
ЎЗБЕКИСТОНДА
ХУСУСИЙ
ИЖРОЧИЛАР
ИНСТИТУТИНИ
ЖОРИЙ
ЭТИШ
ИСТИҚБОЛЛАРИ
:
ХОРИЖИЙ
ТАЖРИБА
ВА
ТАКЛИФЛАР
Аннотация
:
ушбу
мақолада
Ўзбекистон
Республикаси
иқтисодий
судлари
ҳужжатларининг
ижро
этилиши
жараёнида
юзага
келаётган
муаммоларни
таҳлил
этиш
,
ушбу
соҳадаги
хорижий
давлатлар
тажрибасини
ўрганиш
ва
олимлар
томонидан
илгари
сурилган
фикр
-
мулоҳазаларни
тадқиқ
қилиш
асосида
ижро
иши
юритувига
оид
илмий
жиҳатдан
асосланган
таклиф
ва
тавсиялар
берилган
.
Калит
сўзлар
:
суд
ижрочиси
,
хусусий
ижрочи
,
коллектор
,
суд
қарорлари
ижроси
,
мажбурий
ижро
.
Аннотация
:
в
данной
статье
рассмотрены
возни
-
кающие
проблемы
в
процессе
исполнения
актов
эко
-
номических
судов
Республики
Узбекистан
,
изучаются
подходы
зарубежных
стран
к
вопросам
исполнения
судебных
актов
и
анализируется
мнение
ведуших
ученых
в
этой
сфере
.
На
основании
вышеизложенного
сформулированы
научно
-
обоснованные
предложения
и
рекомендации
в
сфере
исполнение
судебных
актов
.
Ключевые
слова
:
судебный
исполнитель
,
частный
исполнитель
,
коллектор
,
исполнение
судебных
актов
,
принудительное
исполнение
.
Annotation
this article discusses emerging issues in
the process of execution of acts of economic courts of the
Republic of Uzbekistan, studies the approaches of foreign
countries to the issues of enforcement of judicial acts and
analyzes the opinion of leading scientists in this field.
Based on the above, a scientifically-based proposal and
recommendations in the field of execution of judicial acts
are formulated.
Keywords:
bailiff, private bailiff, collector, execution of
judicial acts, compulsory execution of judicial acts.
Суд
қарорларининг
самарали
ижро
этилиши
ҳуқуқий
давлатни
шакллантиришнинг
асосий
шартларидан
бири
ҳисобланади
,
чунки
айнан
шу
орқали
ҳуқуқий
тартибот
ва
ҳуқуқий
хавфсизлик
кафолатланган
бўлади
[1, 3-7
бетлар
].
Ушбу
фикрга
қўшилмай
иложимиз
йўқ
,
албатта
.
Суд
қарорларининг
ўз
вақтида
ва
лозим
даражада
ижро
этилиши
ҳуқуқий
муносабатлар
барқарорлигининг
кафолати
бўлиб
хизмат
қилади
ҳамда
давлатнинг
инвестицион
жозибадорлигига
ижобий
таъсир
қилади
.
Зеро
,
мавжуд
қонунчилик
адолатни
таъминлаши
,
бузилган
ҳуқуқларни
самарали
ҳимоя
қилиши
зарур
.
Акс
ҳолда
Президентимиз
Шавкат
Мирзиёев
таъкидлаганидек
, “
Бу
ҳолат
мамлакатимиз
қонунчилик
тизимига
фуқароларимиз
,
тадбиркорлар
,
қолаверса
,
чет
эл
инвесторларининг
ишончсизлигини
келтириб
чиқариши
мумкинлигини
унутмаслигимиз
керак
” [2, 8-9
бетлар
].
Ижро
иш
юритуви
мантиқан
олганда
суд
иш
юритувининг
сўнгги
босқичи
бўлиб
,
суд
қарори
қонуний
кучга
кириши
билан
шахснинг
ҳуқуқлари
ва
қонуний
манфаатлари
тикланиши
лозим
.
Агар
мавжуд
қонунчилик
тизими
такомиллаштирилмаганлиги
сабабли
юридик
ёки
жисмоний
шахслар
ўзига
қонун
билан
тегишли
ҳуқуқларини
тиклай
олмаса
,
бу
фуқароларнинг
суд
тизими
ва
умуман
олганда
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2019
№
2
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
44
давлатга
бўлган
ишончининг
пасайишига
олиб
келади
.
Шундай
экан
,
суд
тизими
ва
давлат
органлари
фаолияти
самарасига
бўлган
ишонч
,
суд
ва
бошқа
органлар
қарорлари
ижросига
бевосита
боғлиқ
[3, 6-
бет
].
Иқтисодий
судлар
томонидан
берилган
ижро
ҳужжатларининг
ўз
вақтида
,
самарали
ижро
этилиши
иқтисодий
судлар
иш
юритуви
тарафлари
сифатида
тадбиркорлик
субъектларининг
моддий
манфаатига
ижобий
таъсир
кўрсатиб
,
иқтисодий
ва
ижтимоий
муносабатларнинг
ривожланишига
хизмат
қилади
.
Шу
муносабат
билан
сўнгги
йилларда
юртимизда
ижро
иш
юритуви
соҳасида
олиб
борилаётган
чуқур
ислоҳотлар
хўжалик
юритувчи
субъектлар
томонидан
ижобий
қабул
қилинмоқда
ва
қўллаб
-
қувватланмоқда
.
Бироқ
,
олинган
маълумотлар
суд
ҳужжатлари
ижроси
кўрсатгичи
нисбатан
пастлигича
қолаётганлигини
кўрсатмоқда
.
Хусусан
, 2017
йилда
иқтисодий
судларнинг
988489
та
ижро
ҳужжатидан
618951
таси
(62 %)
ижро
этилган
бўлиб
,
унга
кўра
ижро
ҳужжатларида
ундирилиши
белгиланган
23.7
трлн
сўмдан
17.7
трлн
сўм
пул
маблағи
қарздорлардан
ундирилган
[4].
Демак
,
ўтган
йилда
иқтисодий
суднинг
ҳар
10
та
ижро
ҳужжатидан
4
таси
ижро
этилмаганини
кўришимиз
мумкин
.
Бу
эса
иқтисодий
суд
ҳужжатларини
ижро
этиш
кўрсатгичини
янада
ошириш
бўйича
ишлар
амалга
оширилиши
лозимлигини
англатади
.
Авваламбор
,
муайян
муносабатларни
тартибга
солиш
учун
ушбу
соҳадаги
қонунчилик
базасини
кўриб
чиқиш
мақсадга
мувофиқ
.
Хусусан
, 2001
йил
29
августда
қабул
қилинган
Ўзбекистон
Республикасининг
“
Суд
ҳужжатлари
ва
бошқа
органлар
ҳужжатларини
ижро
этиш
тўғрисида
”
ги
Қонунига
шу
кунга
қадар
доимий
равишда
ўзгартириш
ва
қўшимчалар
киритиб
борилган
бўлсада
,
қонун
ҳали
ҳамон
мукаммал
даражага
етмаган
ҳамда
уни
давр
талаби
нуқтаи
назардан
танқидий
кўриб
чиқиш
ва
такомиллаштириш
лозим
.
Олдимизда
турган
асосий
вазифалардан
бири
давлат
ижрочиларининг
иш
ҳажмини
оптималлаштиришдан
иборат
.
Ҳозирги
кунда
давлат
ижрочиларининг
иш
ҳажми
ўта
юқорилиги
сабабли
,
унинг
самардорлиги
қувонарли
даража
эмас
.
Ўзбекистон
Республикаси
Бош
прокуратураси
ҳузуридаги
Мажбурий
ижро
бюроси
(
кейинги
ўринларда
–
МИБ
)
штат
бирлигини
кенгайтириш
билан
масала
тугал
ечимини
топиши
мушкул
вазифа
,
назаримизда
.
Шу
сабабли
ушбу
соҳа
учун
янгилик
ҳисобланган
,
хусусий
ижрочилар
институтини
амалиётга
жорий
этиш
мақсадга
мувофиқ
.
Масалан
,
МИБнинг
Тошкент
шаҳар
Юнусобод
туман
бўлими
давлат
ижрочилари
томонидан
2018
йил
биринчи
ярмидаги
жами
ундирувлар
бўйича
таҳлилини
кўрсак
,
бўлимда
35
та
давлат
ижрочиси
фаолият
юритиб
,
шундан
битта
давлат
ижрочисининг
иш
юритувида
ҳар
ойда
ўртача
1644
та
(100 %)
иш
мавжуд
бўлса
,
амалда
ижро
этилган
ижро
ҳужжатлари
сони
815
тани
(50%)
ташкил
этади
[5]
.
Ушбу
статистик
маълумотлар
қувонарли
эмас
,
албатта
.
Лекин
ишнинг
самарадорлиги
фақатгина
давлат
ижрочисининг
ёки
унинг
қўлида
ишларнинг
сонига
эмас
,
балки
бошқа
факторларга
ҳам
боғлиқ
.
Шу
сабабли
ишни
ташкил
этиш
бўйича
хорижий
давлатлар
тажрибасини
ўрганиш
мақсадга
мувофиқ
.
Қозоғистон
Республикаси
қонунчилигига
хусусий
суд
ижрочилари
институти
киритилганига
унчалик
кўп
вақт
бўлгани
йўқ
.
Хусусий
суд
ижрочиларига
оид
нормалар
Қозоғистон
Республикасининг
“
Ижро
иш
юритуви
ва
суд
ижрочисининг
мақоми
тўғрисида
”
ги
Қонунига
2010
йил
2
апрелда
киритилди
.
Унга
асосан
,
Қонунга
хусусий
суд
ижрочилари
фаолиятини
лицензиялаш
тартиби
,
хусусий
суд
ижрочисига
қўйилган
талаблар
,
унинг
ҳуқуқий
мақоми
,
ҳуқуқлари
,
мажбуриятлари
ва
жавобгарлиги
масалалари
,
уларни
аттестациядан
ўтказиш
тартиби
,
уларнинг
фаолиятини
назорат
қилиш
ва
тартибга
солишнинг
бошқа
ташкилий
-
ҳуқуқий
масалалари
киритилган
.
Шунингдек
,
хусусий
суд
ижрочисининг
ёрдамчиси
,
хусусий
суд
ижрочилари
Палатаси
,
хусусий
суд
ижрочилари
фаолиятини
молиялаштириш
,
унинг
фаолиятига
ҳақ
тўлаш
,
хусусий
суд
ижрочиси
маошини
белгилаш
қоидалари
,
хусусий
суд
ижрочиси
харажатларини
қоплаш
тартибига
оид
нормалар
киритилди
.
Бунинг
натижаси
ўлароқ
, 2013
йилда
хусусий
суд
ижрочилари
сони
400
нафарни
ташкил
этган
бўлса
,
2017
йилга
келиб
уларнинг
сони
1500
нафардан
ошиб
кетган
. 2013
йилда
хусусий
суд
ижрочилари
томонидан
умумий
ижро
ҳужжатларининг
6
фоизи
, 2017
йилда
17
фоизи
ижро
иш
юритувига
қабул
қилинган
.
Демак
,
йил
сайин
хусусий
суд
ижрочиларига
бўлган
талаб
ва
ишонч
ошиб
бормоқда
.
Ўз
навбатида
,
суд
ҳужжатлари
ижроси
самарадорлиги
ортиб
бораётганини
ҳам
кўришимиз
мумкин
. 2007
йил
суд
ҳужжатлари
ижроси
64
фоизни
,
2010
йилда
72
фоизни
ташкил
этган
бўлса
, 2017
йилга
келиб
ушбу
кўрсатгич
79
фоизни
ташкил
этмоқда
.
Демак
,
Қозоғистон
тажрибаси
ушбу
институтнинг
муваффақиятли
жорий
этилганини
кўрсатмоқда
.
Украинада
ижро
иш
юритуви
соҳаси
2015
йилда
жуда
оғир
аҳволга
келиб
қолган
.
Статистик
маълумотларга
кўра
2015
йилда
ижро
ҳужжатларининг
бор
-
йўғи
22
фоизи
ижро
этилган
.
Натижада
2016
йилдан
ижро
соҳаси
тубдан
ислоҳ
қилиш
жараёнлари
бошланган
ва
ижро
иш
юритуви
соҳаси
самарадорлигини
ошириш
мақсадида
қонунчиликка
хусусий
ижро
институти
жорий
этилган
.
Натижада
суд
қарорлари
ва
бошқа
органлар
қарорлари
ижроси
икки
йилда
16
фоизга
ошиб
, 2018
йил
биринчи
ярим
йиллигида
37,8
фоизни
ташкил
этган
.
Украинада
2016
йил
3
июнда
“
Суд
қарорлар
ва
бошқа
органлар
қарорларини
мажбурий
этиш
фаолиятини
амалга
оширувчи
органлар
ва
шахслар
тўғрисида
”
ги
Қонун
қабул
қилиниб
,
унда
мажбурий
ижро
фаолиятини
давлат
ижро
хизмати
органларидан
ташқари
хусусий
ижрочилар
томонидан
ҳам
амалга
оширилиши
мумкинлиги
белгиланди
.
Ушбу
қонун
билан
давлат
ижро
хизмати
органларидан
ташқари
хусусий
ижрочилар
фаолиятининг
ҳуқуқий
асоси
,
асосий
принциплари
,
вазифалари
,
улар
фаолиятининг
ҳуқуқий
ҳимояси
ва
кафолатлари
белгиланган
.
Бироқ
,
Украина
“
Ижро
иш
юритуви
тўғрисида
”
ги
Қонунининг
5-
моддасида
хусусий
ижрочи
томонидан
ижро
этилмайдиган
ҳужжатлар
алоҳида
белгиланган
:
1)
болани
олиб
қўйиш
ва
ота
-
онадан
бирига
бериш
,
бола
билан
учраштириш
;
2)
қарор
бўйича
давлат
органлари
,
Украина
Миллий
банки
,
маҳаллий
давлат
бошқаруви
органлари
,
уларнинг
мансабдор
шахслари
,
давлат
ташкилотлари
,
корхона
ва
муассасалари
,
устав
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2019
№
2
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
45
капиталида
давлат
улуши
25
фоиздан
юқори
бўлган
юридик
шахслар
қарздор
бўлса
;
3)
қарор
бўйича
давлат
органлари
ундирувчи
бўлса
;
4)
маъмурий
суд
қарорлари
ва
Инсон
ҳуқуқлари
бўйича
Европа
суди
қарорлари
;
5)
жисмоний
шахсларни
уйдан
кўчириш
ва
уйга
киритиш
тўғрисидаги
қарорлар
;
6)
мол
-
мулкни
мусодара
қилиш
тўғрисидаги
қарорлар
.
Шунингдек
,
жиноят
судларининг
қарорлари
ҳамда
қонун
билан
фақат
давлат
ижро
органларига
ижро
этиш
юклатилган
қарорлар
хусусий
ижрочилар
томонидан
ижро
этилмайди
.
Қонунда
хусусий
ижрочи
томонидан
ижро
ҳужжатини
ижро
этишни
рад
этиш
ҳуқуқи
белгиланган
бўлиб
,
унга
кўра
хусусий
ижрочи
ижро
этишни
рад
этганда
бу
ҳақда
ёзма
хат
орқали
ундирувчига
хабар
бериши
лозим
.
Умуман
олганда
,
Украина
қонунчилини
таҳлил
қиладиган
бўлсак
,
хусусий
ижрочиларнинг
ҳуқуқий
мақоми
давлат
ижрочилари
билан
тенг
эканлигини
кўришимиз
мумкин
.
Бу
эса
ўзининг
етарлича
самарасини
бермоқда
.
Германия
Федератив
Республикасида
ижрочилар
“
суд
ижрочиси
”
деб
юритилади
ва
у
давлат
хизматчиси
ҳисобланади
.
Унинг
фаолияти
процессуал
қонунчилик
билан
тартибга
солинган
бўлиб
,
суд
ва
бошқа
органлар
қарорларини
мажбурий
ижро
этиш
каби
давлат
функциясини
амалга
оширади
.
Германияда
суд
ижрочилари
кенг
ваколатларга
эга
ҳисобланади
.
Суд
ижрочиси
давлат
хизматчиси
ҳисоблансада
,
у
фаолиятини
мустақил
амалга
оширади
.
У
ёрдамчилар
ёллашга
,
фаолиятини
мустақил
равишда
ташкил
этиш
ҳуқуқига
эга
.
Германияда
суд
ижрочиларининг
фаолияти
қарзни
ундиришнинг
мажбурий
механизми
харажатларини
максимал
даражада
камайтиришга
қаратилган
бўлиб
,
қарздорнинг
ўз
қарзларини
ихтиёрий
равишда
тўлашни
рағбатлантиришга
қаратилган
.
Суд
ижрочиси
қарздорга
суд
ҳужжатининг
ихтиёрий
ва
тезроқ
ижро
этилишига
кўмаклашиши
лозим
.
Масалан
,
қарздор
ўз
қарзини
қисқа
муддатларда
тўлашга
имконияти
борлигини
исботлаб
бера
олса
ва
кредитор
бу
шартга
кўнса
,
суд
ижрочиси
қарзни
бўлиб
-
бўлиб
тўлашга
имконият
беради
.
Шунингдек
,
агар
қарздор
қарзни
ўз
вақтида
тўлашни
бўйнига
олса
,
суд
ижрочиси
қарздорнинг
илтимосига
биноан
банд
солинган
мол
-
мулкни
сотувга
қўйишни
бир
йилга
кечиктириши
мумкин
.
Энг
қизиғи
,
ижро
қонунчилигида
қарздорнинг
ўз
мажбуриятларини
виждонан
бажаришга
оид
кўплаб
ҳолатларни
кўриш
мумкин
.
Германияда
суд
ҳужжатлари
ижросига
оид
статистик
маълумотлар
ҳар
бир
федерал
ер
кесимида
солиштирилганда
ўртача
89 %
ни
ташкил
этади
ва
бу
дунёдаги
энг
яхши
кўрсаткичлардан
бири
ҳисобланади
.
Германия
ижро
иш
юритуви
давлат
назорати
остида
бўлсада
,
юқори
самарадорлиги
билан
таҳсинга
сазовор
.
АҚШда
суд
қарорларини
ижро
этиш
тизимида
хусусий
ижро
компаниялари
алоҳида
ўрин
эгаллайди
.
Коллекторлик
компаниялари
фаолиятининг
ҳуқуқий
жиҳатдан
аниқ
тартибга
солингани
,
қарзни
ундириш
билан
боғлиқ
муносабатларнинг
қатъийлиги
ва
маълум
маънода
“
шафқатсизлиги
”
суд
қарорларини
ижро
этиш
механизмига
давлатнинг
аралашувига
эҳтиёж
қолдирмайди
[6, 121-
бет
].
Ижро
иш
юритувининг
қайси
модели
афзалроқ
,
самаралироқ
:
ижро
иш
юритувининг
давлат
органлари
томонидан
амалга
оширилишими
ёки
хусусий
ижрочилар
томонидан
амалга
оширилишими
?
Бу
саволга
жавоб
топиш
мушкул
вазифа
.
Шундай
бўлсада
,
кўпчилик
тадқиқотчиларнинг
фикрича
,
хусусий
ижро
иш
юритуви
бозор
механизмларига
кўпроқ
мос
келади
,
хўжалик
юритувчи
субъектлар
манфаатларини
таъминлаб
,
суд
қарорларининг
ўз
вақтида
ижро
этилишини
кафолатлайди
.
Масалан
,
Литва
тажрибаси
бунга
яққол
мисол
бўла
олади
. 2003
йил
1
январдан
суд
қарорларини
ижро
этишнинг
хусусий
моделига
тўлиқ
ўтган
ушбу
давлатда
хусусий
суд
ижрочиларининг
сони
олдингига
нисбатан
икки
баробарга
камайган
,
шу
билан
бирга
,
ижро
иш
юритувининг
сифати
яхшиланиб
,
суд
ижрочиси
касбининг
обрў
-
эътибори
янада
ошган
[7, 39-
бет
].
Литвада
ҳар
бир
ижрочини
лавозимга
Адлия
вазирининг
шахсан
ўзи
тайинлайди
ва
у
ваколатлари
кенг
шахс
ҳисобланади
.
Ижрочининг
маоши
ижро
иш
юритуви
натижадорлигига
боғлиқ
бўлиб
,
қарздордан
ундирилган
сумманинг
4 %
дан
19 %
гача
ташкил
этиши
мумкин
.
Таъкидлаш
лозимки
,
кўпгина
Европа
давлатларида
суд
қарорлари
ва
бошқа
органлар
қарорларини
ижро
этиш
ваколати
хусусий
фирмаларга
берилган
.
Масалан
,
Франция
,
Италия
,
Белгия
ва
Европанинг
бошқа
давлатларида
мажбурий
ижро
фаолияти
лицензия
асосида
мустақил
ташкилотлар
томонидан
амалга
оширилади
.
Бироқ
,
улар
одатда
,
фақатгина
фуқаролик
судларининг
қарорларини
ижро
этиш
ваколатига
эга
[8].
Хулоса
сифатида
,
Ўзбекистон
Республикасида
хусусий
ижро
институтини
жорий
этишни
таклиф
этамиз
.
Синов
тариқасида
,
бошида
хусусий
ижрочиларга
фақатгина
иқтисодий
суд
қарорлари
ижросини
топшириш
мақсадга
мувофиқ
.
Бозор
иқтисодиёти
шароитида
хусусий
ижрочилар
фаолияти
тадбиркорлик
субъектлари
манфаатларига
мос
келади
.
Чунки
айнан
хўжалик
юритувчи
субъектлар
ўзларининг
фойдаларига
чиққан
суд
қарорлари
тезроқ
ижро
этилишидан
манфаатдор
бўлиш
билан
бирга
,
бунинг
учун
маълум
миқдордаги
маблағни
сарфлаш
имкониятига
эга
.
Шунинг
учун
,
даставвал
тажриба
сифатида
иқтисодий
суд
қарорлари
ижроси
соҳасида
хусусий
ижро
муассасаларига
рухсат
бериш
ижобий
натижа
бериши
мумкин
.
Бироқ
бундай
ҳолатда
хусусий
ижрочилар
фаолиятининг
қатьий
регламентини
белгилаш
лозим
.
Адабиётлар
рўйхати
:
1.
Захаров
В
.
В
.,
Сергеева
С
.
Л
.
Проблемы
предо
-
ставления
отсрочки
исполнения
решений
арбитражных
судов
//
Исполнительное
Право
. 2014. –
№
1. –
С
. 3–7.
2.
Мирзиёев
Ш
.
М
.
Қонун
устуворлиги
ва
инсон
манфаатларини
таъминлаш
–
юрт
тараққиёти
ва
халқ
фаровонлигининг
гарови
. –
Тошкент
:
Ўзбекистон
НМИУ
, 2017. –
Б
.8-9.
3.
Вставская
И
.
М
.,
Савченко
С
.
А
.
Исполнительное
производство
. 2-
е
изд
.,
перераб
.
и
доп
. –
М
., 2010. –
С
.6.
4.
Ўзбекистон
Республикаси
Бош
прокуратураси
ҳузуридаги
Мажбурий
ижро
бюросининг
2018
йил
26
июндаги
№
7-1/13-182-2018-759-
сон
хат
орқали
юборилган
материаллардан
.
5.
Ўзбекистон
Республикаси
Бош
прокуратураси
МИБ
Тошкент
шаҳар
Бошқармасига
юборилган
2018
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2019
№
2
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
46
йил
2
июлдаги
№
09/1343-38-
сонли
хатга
асосан
олинган
маълумотлардан
.
6.
Артемьева
Ю
.
А
.
Исполнительное
производство
в
США
//
Вопросы
российского
и
международного
пра
-
ва
. 2011. –
№
3. –
С
. 121.
7.
Улетова
Г
.
Д
.,
Малиновский
О
.
Н
.
Проблема
ис
-
полнения
судебных
актов
и
перспективы
альтернатив
-
ной
модели
исполнительного
производства
в
России
//
Государство
и
право
. 2007. –
№
3. –
С
. 39.
8.
Авакьян
А
.
В
.
Общая
характеристика
исполни
-
тельного
производства
в
зарубежных
странах
. URL:
http://www.concourt.am/hr/ccl/vestnik/4.22-
2003/A.V.%20Avakyan.htm
(
дата
обращения
:
15.01.2014).
К
.
Батирова
,
Преподаватель
кафедры
«
Бизнес
право
»
ТГЮУ
ФОНДОВЫЙ
РЫНОК
КАК
ПРАВОВАЯ
КАТЕГОРИЯ
Аннотация
:
в
статье
изучается
правовая
природа
рынка
ценных
бумаг
,
рассматриваются
классификация
,
а
также
правовые
основы
и
требования
выхода
корпо
-
раций
на
фондовую
биржу
в
Республике
Узбекистан
.
Дана
характеристика
правовым
отношениям
,
возника
-
ющим
на
фондовом
рынке
.
Ключевые
слова
:
ценные
бумаги
,
рынок
ценных
бумаг
,
фондовый
рынок
,
фондовая
биржа
,
биржевые
и
внебиржевые
торги
,
акционерные
общества
,
листинг
,
котировальный
лист
Аннотация
:
мақолада
фонд
бозорининг
ҳуқуқий
табиати
,
унинг
классификацияси
,
ҳамда
фонд
биржаси
котировка
рўйҳатига
корпорацияларнинг
киритилиш
ҳуқуқий
асослари
ва
талаблари
ўрганилган
.
Шу
билан
бирга
,
фонд
бозорида
вужудга
келувчи
ҳуқуқий
мунособатлар
таҳлил
этилган
.
Калит
сўзлар
:
қимматли
қоғозлар
,
қимматли
қоғозлар
бозори
,
фонд
бозори
,
фонд
биржаси
,
биржа
ва
биржадан
ташыари
савдолар
,
акциядорлик
жамиятлари
,
листинг
,
котировка
рўйҳати
.
Annotation:
article researchs the legal nature of stock
market, its classification, legal bases and requirements for
the inclusion of corporations in the stock exchange quota-
tion list. Additionally, it is given the characteristic of legal
relations in the stock market.
Key words:
securities, stock market, stocks and bonds
market, stock exchange, Joint-Stock Companies, listing,
quotation list.
Фондовый
рынок
является
неотъемлемой
частью
рыночной
экономики
государства
.
От
уровня
и
эффек
-
тивности
функционирования
этого
рынка
во
многом
зависит
поступательное
развитие
рыночных
реформ
в
экономике
страны
.
В
этой
связи
,
государственное
уча
-
стие
в
развитии
данного
института
трудно
переоце
-
нить
.
Этот
рынок
нуждается
в
поддержке
и
эффектив
-
ной
системе
регулирования
,
так
как
сбои
в
его
работе
могут
привести
к
нарушению
равновесия
всей
макро
-
и
микроэкономической
системы
.
В
Стратегии
действий
по
дальнейшему
развитию
Республики
Узбекистан
в
качестве
одного
из
задач
приоритетного
направления
развития
и
либерализации
экономики
указывается
развитие
фондового
рынка
как
альтернативного
ис
-
точника
привлечения
капиталов
и
размещения
сво
-
бодных
ресурсов
предприятий
,
финансовых
институ
-
тов
и
населения
[
1
]
.
Фондовый
рынок
является
одним
из
видов
финан
-
сового
рынка
,
который
включает
в
себя
рынок
банков
-
ских
кредитов
,
валютный
рынок
.
Зачастую
к
финансо
-
вому
рынку
относят
и
рынок
страховых
услуг
[
2
]
.
От
-
дельные
ученые
выделяют
также
отдельно
рынок
про
-
изводных
финансовых
инструментов
(
фьючерсы
,
оп
-
ционы
).
Стоит
отметить
,
что
существуют
два
термина
:
фондовый
рынок
и
рынок
ценных
бумаг
.
По
мнению
многих
ученых
,
эти
понятия
равнозначны
,
и
их
можно
использовать
в
качестве
синонимов
.
Однако
суще
-
ствует
и
иная
точка
зрения
о
значении
данных
терми
-
нов
.
К
примеру
,
украинский
ученый
-
экономист
Переса
-
да
А
.
А
.
считает
,
что
рынок
ценных
бумаг
состоит
из