“Иқтисодиёт ва инновацион технологиялар” илмий электрон журнали. № 3, май-июнь, 2017 йил
1
№ 3, 2017
ХОРИЖИЙ ИНВЕСТИЦИЯЛАРНИ ЎЗБЕКИСТОН ИҚТИСОДИЁТИГА
ЖАЛБ ЭТИШНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ ЙЎЛЛАРИ
Шакирова Гулбахор Шарипджановна, НамМПИ катта ўқитувчиси,
Қозақова Муножат Шарифжановна, Чилонзор коммунал хўжалиги ва
хизмат кўрсатиш коллежи ўқитувчиси
E-mail:
munojat_sh@mail.ru
Аннотация:
Мақолада Ўзбекистон Республикаси иқтисодиётини
ривожлантириш, жаҳон иқтисодиётига интеграциялашувини таъминлаш ва
қимматли хомашёни қайта ишлаш асосида тайёр маҳсулот ишлаб
чиқарадиган қўшма замонавий ихчам корхоналарни ташкил этиш учун
хорижий инвестицияларни жалб қилиш бўйича такомиллаштириш йўллари
тўғрисида баён этилган.
Аннотация:
В статье изложены пути развития экономики Республики
Узбекистан, совершенствования привлечения иностранных инвестиций для
организации современных совместных малых предприятий, производящих
готовую продукцию на основе переработки ценного сырья и обеспечения
интеграции в мировую экономику.
Abstract:
In article ways of development of economy of the Republic of
Uzbekistan, improvement of attraction of foreign investments for the organization of
the modern cooperation small enterprises making a finished product on the basis of
processing of valuable raw materials and ensuring integration into world economy
are stated.
Калит сўзлар:
“очиқ эшиклар” сиёсати, хорижий инвестиция, иқтисодий
сиёсат, стратегия, экспорт имконияти, инвестиция фаолияти.
Кириш
Бозор иқтисодиёти шароитида мамлакат иқтисодиётига хорижий
инвестицияларнинг жалб қилишда “очиқ эшиклар” сиёсатини олиб борилиши
Ўзбекистон Республикасининг жаҳон ҳамжамиятига кириб бориши, жаҳон
бозорида ўз мавқеига эга бўлишини таъминлашда муҳим аҳамият касб этади.
Бунинг негизида ўзаро манфаатли ташқи иқтисодий муносабатлар йўлга
кўйилиши ва ривожланган мамлакатлар тажрибасидан фойдаланган ҳолда
мунтазам равишда чет эл сармояларини жалб этиш назарда тутилган. Шунинг
учун ҳам мустақиллигимизнинг дастлабки кунларидан бошлаб Ўзбекистон
Республикасининг Биринчи Президенти И. Каримов барчанинг эътиборини
хорижий сармоядорлар билан алоқа ўрнатишга, уларнииг ишончини қозонишга
ва иқтисодиётимизга доимий равишда хорижий инвестициялар оқимини
кенгайтириб бориш ғоясини илгари сурди.
Ўзбекистон
Республикасининг
Биринчи
Президенти
И.Каримов
“Ўзбекистон — бозор мунасобатларига ўтишнинг ўзига хос йўли” номли
асарида ташқи савдо, иқтисодий, илмий ва маданий алокаларда устувор
вазифаларни белгилар экан, улардан бирини хорижий сармоялар билан
боғлаган ҳолда, “... хорижий сармояларни, асосан бевосита капитал маблағлар
“Иқтисодиёт ва инновацион технологиялар” илмий электрон журнали. № 3, май-июнь, 2017 йил
2
№ 3, 2017
тарзидаги сармояларни республика иқтисодиётига кенг кўламда жалб этиш
учун зарурий, ҳуқуқий, ижтимоий-иқтисодий ҳамда бошқа шарт шароитларни
вужудга келтириш, кўшма корхоналар ташкил қилишда кўмаклашиш,
шунингдек сармоядорларнинг манфаатларини ҳимоя қилинишини таъминлаш”
вазифасини қўяди.
Албатта, иқтисодиётимизни юксалтирилишида иқтисодий сиёсатнинг
устувор йўналишлари сифатида, ишлаб чиқариш ва инвестиция фаолиятини
рағбатлантириш чора-тадбирларини ишлаб чиқиш ҳамда келгусида
такомиллаштириб бориш зарурдир. Чунки, юқорида таъкидланганидек, чет эл
технологияларини олиб келиш ва комплекс замонавий қўшма корхоналарни
барпо
этиш,
корхоналарни
техник-технологик
янгилаш
асносида
рақобатбардош маҳсулотларни ишлаб чиқиш, уларни ташқи бозорда ўз
харидорларига эга бўлишини таъминлаш лозим.
Мавзуга оид адабиётлар таҳлили
Инвестицияларнинг иқтисодий мазмуни, моҳиятини ўрганишга бағишланган
илмий адабиётлар қаторида хориж олимлари билан бир қаторда МДҲ
мамлакатлари, жумладан россиялик иқтисодчи олимлар П.И. Вахрин ва А.С.
Нешитойлар[1], Н.В. Игошин[2], С.В. Валдайцев, П.П. Воробьев ва бошқалар[3]
Я.С. Мелкумов[4], Г.И. Иванов[5], В.П. Жданов[6] сезиларли илмий изланишлар
олиб боришга эришган. Ўзбекистон иқтисодиётида инвестицияларни жалб этиш
ва улардан самарали фойдаланиш, тартибга солишнинг илмий-амалий
масалалари бўйича С.С. Ғуломов, М.Қ. Пардаев, О.Ю.Рашидов, Б.Б.Беркинов,
Б.Ғойибназаров, Д.Ғ.Ғозибеков ва бошқалар чуқур изланишлар олиб борганлар.
Айниқса, ҳозирги иқтисодиётни модернизация қилиш шароитини ҳисобга
олган ҳолда ушбу масала янада жиддий эътибор қаратишни талаб этади.
Муаммонинг ҳозирги вақтда долзарблигини инобатга олиб, уни тадқиқот ишига
мавзу сифатида қабул қилинди, мақсад ва вазифалар белгиланди.
Мустақиллигимизнинг дастлабки йилларидаёк Ўзбекистон иқтисодий
сиёсатининг устувор йўналишлари белгиланар экан, унга кўра, инвестиция
базасини ривожлантириш ва чуқурлаштириш ислоҳотлар стратегиясининг жуда
ҳам муҳим шарти сифатида баҳоланади (1- расм).
1-
расм. Ўзбекистонда инвестиция базасини ривожлантириш ва
чуқурлаштириш стратегияси
Манба:Муаллиф ишланмаси
Биринчидан, ташқи иқтисодий фаолиятни
янада эркинлаштириш борасида аниқ
мақсадни кўзлаб сиёсат ўтказиш
Иккинчидан, Республика иқтисодиётига кенг жалб
қилиш учун ҳуқуқий, ижтимоий-иқтисодий ва
бошқа шарт-шароитларни янада такомиллаштириш
Учинчидан,хорижий сармоядорларга нисбатан очиқ
эшиклар сиёсатини ўтказиш
Тўртинчидан,маблағларни
энг
устувор
соҳаларга,
тайёр
маҳсулот
ишлаб
чиқаришни ўзлаштиришга сарфлаш
Иқтисодиётни таркибий жиҳатдан қайта қуриш ва мамлакат экспорт имкониятини кенгайтирш кучли
инвестиция сиёсатини ўтказиш билангина рўёбга чиқади ва қуйидагиларни талаб этиш билан
белгиланади
“Иқтисодиёт ва инновацион технологиялар” илмий электрон журнали. № 3, май-июнь, 2017 йил
3
№ 3, 2017
Маълумки, жаҳондаги бирон-бир давлат хорижий сармояларни жалб
қилмасдан туриб тараққиётга ҳамда иқтисодиёт ривожига эриша олган эмас[7].
Шу боис ҳам бу иш мамлакатимизнинг иқтисодий сиёсатида устувор
йўналишларидан бирига айланган. Ўзбекистон Республикасида бу сиёсатни
қуйидаги тамойиллар асосида амалга оширилмоқда:
- ташқи иқтисодий фаолиятни эркинлаштириш;
- республика
иқтисодиётига капитал маблағларни жалб этишни
таъминловчи ҳуқуқий асос, ижтимоий-иқтисодий ва бошқа шарт-шароитларни
шакллантириш;
- жаҳон андозалари талабларига жавоб берадиган технологияларни етказиб
берувчи ҳамда иқтисодиётнинг замонавий тузилмаларини барпо этишга
кўмаклашувчи хорижий сармоядорларга нисбатан очиқ эшиклар сиёсатини
мунтазам равишда юритиш;
- маблағларни рақобатбардошли маҳсулот ишлаб чиқаришни ўзлаштириш
билан боғлиқ энг муҳим устувор йўналишларга сарфлаш.
Бу борада мамлакатимиздаги мавжуд қонунчилик хорижий самоядорларга
бир қатор кафолат ва имтиёзлар беришини таъминлайди. Шу ўринда хорижий
инвестицияларни иқтисодиётимизда накадар зарурлигини эътироф этган ҳолда:
хорижий сармоядорлар Ўзбекистон Республикасида олиб борилаётган
инвестицион сиёсатига, қонун устуворлигига энг асосийси тўлов қобилиятига
қодир бўлган кучли шерик сифатида ишончларини қозониш лозим. Бунинг
учун иқтисодиётимизга хорижий инвестицияларни асосан тўғридан-тўғри
капитал сармоялар кўринишида кенг жалб қилиниши учун ҳуқуқий, ижтимоий
иқтисодий ва бошқа зарур шарт-шароитларни яратиш, кўшма корхоналар
ташкил этилишига кўмаклашиш, шунингдек инвесторлар манфаатлари ҳимоя
қилинишини такомиллаштириш зарур.
Албатта, мамлакатга инвестиция киритаётган ҳар бир хорижий инвестор
унинг бой имкониятлари билангина эмас, балки:
- авваламбор, республикада ижтимоий сиёсий вазиятнинг барқарорлиги;
- иқтисодий тараққиёт истиқболларининг аниқ равшанлиги;
- республикада ўтказилаётган иқтисодий ислоҳотларнинг изчиллиги;
- хорижий сармоялар тўғрисидаги қонунларнинг имтиёзли шартлари тўғри
белгиланганлиги билан ҳам уларда қизиқиш уйғотмоқда.
Хорижий инвестицияларини жалб этар эканмиз, ички жамғарма
манбаларини сафарбар этмасдан ва корхоналарнинг ўзлари фаол инвестиция
ишлари билан шуғулланмасдан туриб, иқтисодиёт тузилмасини тубдан
ўзгартириш вазифасини ҳал қилиш қийин бўлади. Инвестиция сиёсатида асосий
эътибор корхоналарни ишлаб чиқаришни кенгайтириш, қайта қуриш ва техник
қайта қуроллантириш учун маблағ қидириб топишни рағбатлантиришга
қаратилмоғи лозим.
Мамлакат иқтисодиётига хорижий инвестицияларни жалб қилинар экан,
бунда бизнинг асосий вазифамиз чет мамлакатлардан келадиган сармояларни
ишга солиб, хомашё етказиб берадиган минтақадан тайёр маҳсулот
чиқарадиган мамлакатга айлантириш орқалигина биз ўз олдимизга қўйган
мақсадга эришган бўламиз.
“Иқтисодиёт ва инновацион технологиялар” илмий электрон журнали. № 3, май-июнь, 2017 йил
4
№ 3, 2017
Таҳлил ва натижалар
Ислоҳотларнинг дастлабки босқичида хорижий сармояларни миллий
иқтисодиётга киритилиши тадбиркорликнинг келажаги сифатида баҳоланди[8].
Ушбу имкониятдан фойдаланиш қандай натижалар бериши асосланди.
Белгиланган тадбир ва вазифаларни ечимини таъминлаш борасида амалий
қадамлар қўйилди. Хорижий сармояларни жалб этиш тадбирларини амалга
оширишда олдиндан белгилаб олинган тамойилларга асосланган ҳолда
инвестицияларни жалб этиш учун имтиёзларнинг кенг тизими вужудга
келтирилди. Хорижий сармоядорлар учун имтиёзли солиқ жорий этилди.
Имтиёзлар ва рағбатлантириш омиллари белгиланди. Бу борада қуйидагиларни
келтириш жоиз:
- ишлаб чиқариш ҳажмида товарлар (ишлар, хизматлар) экспорти камида
30 фоизни ташкил этадиган корхоналарга, мулкчилик шаклидан қатъи назар,
фойда солиғини амалдаги ставкалардан икки баробар кам тўлаш ҳуқуқи
берилди;
- Республика давлат инвестиция дастурига киритилган лойиҳалар бўйича
солиқлар тўлашдан беш йил муддатга озод этилди;
- хорижий инвестициялар иштирокидаги корхоналар даромадининг ишлаб
чиқаришни кенгайтиришга ва технологияни янгилашга сарфланадиган қисми
солиқдан озод этилди;
- ўзи ишлаб чиқарган маҳсулотни рухсатномасиз четга олиб кетиш
имконияти берилди;
- Ўзбекистон ҳудудида қўшма корхоналарнинг ва фақат хорижий сармоя
билан ишлайдиган корхоналарнинг устав фондига ҳисса қўшиш учун мол-
мулкни четдан бож тўловларисиз олиб кириш рухсати берилди;
- жисмоний ва юридик шахсларнинг, жумладан, хорижликларнинг давлат
мулкини хусусийлаштириш жараёнида, шу жумладан кўчмас мулкнинг кенг
миқёсда сотилишида бемалол иштирок этишлари таъминланди.
Инвестиция лойиҳаларини амалга ошириш учун ер участкаларидан
фойдаланиш ва уларни тасарруф этиш танлов асосида сотиб олиш белгиланди.
Булар билан биргаликда хорижий инвесторларга уларнинг мол-мулкларини
давлат ихтиёрига олиш ва мусодара қилишдан халос этиш учун кафолатлар
берилди. Уларнинг ўз фаолияти натижасида олган фойдасини ва бошқа
пулларни чет элларга ўтказишларига, олинган фойдани республика ҳудудида
қайта инвестиция тарзида ишлатиш, республика банкларида счётга ва унда ҳар
қандай валютада чекланмаган миқдорда маблағга эга бўлиш имконияти
кафолатланди.
Мамлакат иқтисодиётига чет эл сармоясини жалб этиш ташқи иқтисодий
фаолиятнинг асосий жиҳатларидан бири бўлиб. Бунинг учун эса авваламбор,
жойларда қулай шароит яъни, инфраструктура яратмоқ лозим. Чунки, кимки ўз
фаолиятида чет эл сармоясидан фойдаланишни истаса, шунга яраша
инфратузилма яратиш керак. Хорижий инвестицияни иқгисодиётга жалб
этишнинг яна бир йўли - ишлаб турган завод ва фабрикалар негизида қўшма
корхоналар ташкил этишдан иборат.
“Иқтисодиёт ва инновацион технологиялар” илмий электрон журнали. № 3, май-июнь, 2017 йил
5
№ 3, 2017
Иқтисодий ислоҳотларни иккинчи босқичида, чет эл сармояларини жалб
этиш амалиёти натижаларини инобатга олган ҳолда, уларни тез фойда
келтирадиган соҳаларга кириб келганини ҳисобга олиб, инвестицион
фаолиятни рағбатлантирувчи тизимини жорий этишга каратилди. Ишлаб
чиқаришни юксалтириш мақсадида корхоналар ва аҳоли инвестиция
фаолиятини рағбатлантиришнинг бақувват механизмини вужудга келтириш
вазифаси қўйилди.
2-расм. Хорижий инвестициялардан кутиладиган самара
Манба:Муаллиф ишланмаси
2
-
расмда келтирилган хорижий сармоялар самараларини тинимсиз давом
эттириш мумкин, чунки хорижий шериклар билан мулоқот юритиш, улар билан
қўшма фаолият олиб бориш, миллий иқтисодиётимизда туб тузилма
ўзгаришларга олиб келади, мамлакат қудратини оширади, миллий валютамиз
мавқеини мустаҳкамлайди, фаровонликни таъминлайди, турмуш тарзимизни
яхшилайди. Энг асосийси, ҳар бир шахс ўз имкониятларини кенгайтиради,
бахтли ҳаёт кечиришга замин яратади, келажак авлод турмуш фаровонлигини
таъминлайди, Ўзбекистон ривожланган мамлакатлар қаторига кўтарилади, ҳар
бир тадбиркорнинг бели бақувват бўлади, чексиз имкониятларга эга бўлади.
Мамлакатимизда олиб борилаётган ислоҳотларнинг иккинчи босқичида
асосий эътиборни иқтисодиётимизда тузилмавий ўзгаришларни амалга
оширишга ва тез суръатларда сафарбар этилган хорижий сармоялар эвазига
рақобатбардошли моддий неъматларни ишлаб чиқаришга қаратилди. Бунинг
учун ички сармояларни сафарбар қилиш ва хорижий сармояларни кенг жалб
этиш билангина туб тузилма ўзгаришларга эришиш мумкин.
Дарҳақиқат, хорижий шериклар билан мулоқот бошланганда, албатта,
улар шерик сифатида сармоя ажратишга тайёр бўлса ҳам, авваламбор ўзга
Хорижий инвесторлари билан ҳамкорлик муносабатларининг самараси
Энг замонавий технологияларга эга бўлган
ишлаб чиқариш (хизмат кўрсатиш)
фаолиятини йўлга қўйиш
Янги технология, замонавий жиҳозларни,
юқори унумли ускуналарини қўлга
киритишда
Янги иш жойларини ташкил этиш ва
аҳолини бандлигини таъминлаш
Қўшма корхоналар тузиш, илғор
тажрибага эга бўлиш, рақобатни тўғри
йўлга қўйиш
Замон даражасида юқори меҳнат
унумдорлигига эришиш, маҳсулот
таннархини камайтириш
Ишлаб чиқарилган маҳсулот сифати ва
рақобатбардошлигини таъминлаш
Бозор талабини қониқтирадиган маҳсулот
(хизматларни) етиштиришда
Жаҳон бозорида рақобатбардош маҳсулот
ишлаб чиқариш билан мавқега эга бўлиш
Юксалиш ва фаровонликка эришишда
Мамлакат хазинасини тўлдириш, мекҳнат
эвазига қонуний бойлик орттириш
“Иқтисодиёт ва инновацион технологиялар” илмий электрон журнали. № 3, май-июнь, 2017 йил
6
№ 3, 2017
шерик имкониятлари билан қизиқиши табиийдир. Шунинг учун ҳам
юртбошимиз ички имкониятларни, яъни ички сармояларимизни сафарбар
қилиш билан бирга хорижий сармояларни кенг равишда жалб этиш тўғрисида
бош қотиришни тавсия этилади.
Тадқиқот натижаларининг муҳокамаси
Ҳукуматимиз томонидан хорижий сармояларни қай даражада жалб
этилиши охир-оқибатда иқтисодиётимизни келажагини кўп жиҳатдан аниқлаб
бериши тўғрисидаги ғоя илгари сурилади. Шуни алоҳида таъкидлаш жоизки,
ҳозирги кунда иқтисодиётимизнинг келгуси ҳолати кўп жихатдан биз бугун
хорижий сармояларни қай даражада кўпроқ жалб этишимизга боғлиқ. Бу
борада хорижий сармояларни биринчи навбатда янги технологияларни жорий
этилишига ва янги қувватларни ишга туширилишига қаратилиши кўзда
тутилади.
Хорижий сармояларга баҳо берилганда уларни жуда қийинчилик билан ва
узоқ вақт мобайнида белгиланиши[9], ўзининг йўналишини танлов асосида
ўзгартириши ҳамда тикилган сармояни кўпайтириши зарурлигини тан олган
ҳолда, мумкин бўлган йўқотишлар ҳам бўлишини, аммо капитал капитални
кўпайтириши, фойдали тарзда маблағ йиғиб, ундан қўшимча фойда олиши
мумкин бўлган майдонни қидиришини, капитал шунчаки ҳаракатсиз
ётмаслигини таъкидлаш мумкин.
Албатта, ҳамма бизнес қилишни, айниқса сармоядорларни ўз бойлигига
бойлик қўшишни истайди. Бу эса ўз навбатида сармояларни жалб қилиш учун
шароит яратилишини талаб этади. Бунинг учун энг аввало сармоядорнииг
мазкур минтақада мавжуд сиёсий барқарорликка, бу давлатда қабул қилинган
қонунлар, ҳуқуқий меъёрлар ҳар бир капитал эгаси олишни истаган фойда,
даромадни кафолатлашига ишонч ҳосил қилишига боғлиқ. Қўшимча қилиб
айтиш мумкинки, тўғридан-тўғри хорижий инвестициялар киритилаётган
минтақадаги имкониятлар, малакали ишчи кучи мавжудлиги, ресурслар нарх-
навоси, инфратузилманинг ривожланиш ҳолати, ахборот ишончлилиги, хизмат
кўрсатиш яъни алоқа, транспорт ривожланиш ҳолати ва истиқболи ҳамда
жозибали лойиҳаларни мавжудлиги инвесторлар қизиқишини янада орттиради.
Инвестиция фаолиятини тартибга солиш, ҳуқуқий нуқтаи назаридан, турли
мулкдорлар ўртасида моддий ва номоддий активларни такрор ишлаб чиқариш
хусусидаги ўзига хос, мураккаб, ижтимоий зарур иқтисодий (инвестиция)
муносабатларини шакллантириш меъёрларини назарда тутади. Инвестиция
жараёнининг барча субъектлари — хорижий инвесторлардан бошлаб, давлат,
юридик ва жисмоний, шу жумладан чет эллик шахслар бу муносабатларнинг
иштирокчиларига
айланадилар.
Ҳуқуқий
нуқтаи
назардан
чет
эл
инвестициялари бошқа давлат ҳудудида капиталга эгалик қилиш, ундан
фойдаланиш ва тасарруф этиш билан боғлиқ. Иқтисодий нуқтаи назардан эса
уларнинг ҳудудий, замон ва макондаги ҳаракати шакллари фойда олиш
мақсадида кўпдан-кўп қўшимча рисклар билан тўқнашиш эҳтимолига эга
бўлади.
“Иқтисодиёт ва инновацион технологиялар” илмий электрон журнали. № 3, май-июнь, 2017 йил
7
№ 3, 2017
Хулоса ва таклифлар
Инвестиция муносабатларининт моҳияти бу фаолият иштирокчилари
доирасида ва даражасида ўз ифодасини топади. Инвестиция фаолияти
ривожланишининг объектив шароитларини акс эттирадиган алоҳида
инвестиция муносабатларининг мавжудлиги тартибга солишнинг мустақил
предмети бўлишини тақозо этади. Ҳуқуқ нуқтаи назаридан инвестиция
фаолиятини тартибга солиш умумий ҳуқуқий ва хусусий ҳуқуқий тартибга
солиш меъёрларини қамраб олади. Бу меъёрларнинг бирлиги ижтимоий ва
алоҳида инвестиция муносабатларининг характери ҳамда моҳиятини ифода
этади ва уларни тартибга солиш усулига айланади. Тартибга солиш усуллари
ҳуқуқ меъёрларининг ҳам алоҳида, ҳам ижтимоий зарур инвестиция
муносабатлари характерига ўзига хос тарзда таъсир кўрсатиш йўлларидан
иборат.
Инвестиция базасини ривожлантириш ва чуқурлаштириш, мамлакатда
олиб борилаётган ислоҳотлар стратегиясининг жуда муҳим шарти сифатида
белгиланган бўлиб, кучли инвестиция сиёсатини ўтказиш учун ушбу устувор
вазифаларни амалга ошириш лозим:
биринчидан, ташқи иқтисодий фаолиятни янада эркинлаштириш
борасида аник мақсадни кўзлаб сиёсат ўтказиш зарур. Бунда товарларни
экспорт ва импорт қилишда хорижий сармоядорлар даромадларидан эркин
фойдаланишларида бирмунча имтиёзли тартибни жорий қилиш;.
- иккинчидан, хорижий сармояларни, асосан бевосита капитал маблағлар
тарзидаги сармояларни Республика иқтисодиётига кенг жалб этиш учун
ҳуқуқий,
ижтимоий-иқтисодий
ва
бошқа
шарт-шароитларни
янада
такомиллаштириш;
-
учинчидан, Ўзбекистонга жаҳон даражасидаги технологияларни олиб
келадиган халқ хўжалигининг замонавий структурасини вужудга келтиришда
ёрдам берадиган хорижий сармоядорларга нисбатан очик эшиклар сиёсатини
ўтказиш;
-
тўртинчидан, маблағларни энг устувор соҳаларга - республика
мустақиллигини
таъминлайдиган
аграр
секторни,
ёқилғи-енергетика
комплексини ҳамда бошқа базавий тармоқларни ривожлантиришга, рақобатга
қодир, тайёр маҳсулот ишлаб чиқаришни ўзлаштиришга сарфлаш лозим.
Чунки, иқтисодиётни таркибий жиҳатдан қайта қурмай туриб, экспорт
имкониятларини кенгайтириш мумкин эмас.
Фойдаланилган адабиётлар рўйхати
1. Вахрин П.И., Нешитой А.С. Инвестиции: Учебник. – 3-е изд., перераб. И
доп. – М.: Издательско-торговая корпорация «Дашков и К», 2005. С.13.
2. Игошин Н.В. Инвестиции. Организация управления и финансирование:
Учебник для вузов. 2-е изд., перераб. и доп. –М.: ЮНИТИ-ДАНА, 2001.С.81
3. Инвестиции: Учебник /С.В.Валдайцев, П.П. Воробьев и др.; Под ред.
В.В. Ковалева, В.В. Иванова, В.А. Лялина. –М.: ТК Велби, Изд-во Проспект,
2003. С.17
“Иқтисодиёт ва инновацион технологиялар” илмий электрон журнали. № 3, май-июнь, 2017 йил
8
№ 3, 2017
4. Мелкумов Я.С. Инвестиций: Учебное пособие. –М.: ИНФРА-М, 2003.
С.8.
5. Иванов
Г.И.
Инвестиции:
сущность.
Виды,
механизмы
функционирования /Серия «Учебники, учебные пособия», Ростов н/Д: Феникс,
2002. С.24-25.
6. Жданов В.П. Инвестиционные механизмы регионального развития. –
Калининград, БИЭФ, 2001. С.121.
7. Стахова Л.В. Управление инвестицями-М., 2001. С-356.
8. Сухарев О.С., Шманев С.В., Курьяновлар А.М. Экономическая оценка
инвестиций. - М.: ИНФРА-М, 2006. – 243с.
9. Лоренс Дж. Гитман, Майкл Д. Джонк. Основы инвестирования. -М.:
Дело, 2007, с.10.
