Mamlakatimizda so‘nggi yillarda ta’lim sohasini yanada rivojlantirish va yangi bosqichga olib chiqish borasida ko'plab ijobiy ishlar amalga oshirildi. Jumladan, chet tillami o‘rganish va o‘qitishning kompleks tizimini shakllantirish maqsadida Yurtboshimiz tomonidan
2012-yil 10-dekabrda qabul qilingan “Chet tillami o‘rganish tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-1875-sonli qarori c'lon qilindi. Ushbu Qarordan kelib chiqib zamonaviy pcdagogik va axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalangan holda o‘qitish-ning ilg“or uslublarini joriy ctish yo‘li bilan, o‘sib kclayotgan yosh avlodni chet tillarga o‘qitish, shu tillarda erkin so‘zlasha oladigan mutaxassislami tayyorlash tizimini tubdan takomillashtirish hamda boning ncgizida ulaming jahon sivilizatsiyasi yutuqlari hamda dunyo axborot resurslaridan keng koMamda foydalanishlari, xalqaro hamkorlik va muloqotni rivojlantirishlari uchun shart-sharoit va imkoniyatlar yaratish bugungi kunning eng dolzarb masalalaridan biriga aylandi.
Belgilangan dolzarb masalalar orasida rivojlangan xorijiy mam-lakatlar tajribasini o‘rganish va ulardan bizning sharoitga mos keladigan ijobiy jihatlarini o‘zlashtirish zaruriyati alohida ahamiyat kasb etadi. Shuni e’tiborga olgan holda huquqshunoslaming xorijiy tillami kasb talabi darajasida cgallashlari zaruriyati kelib chiqqanligini e’tiborga olib ushbu “English” nomli darslik tayyorlandi va keng kitobxonlar ommasiga taqdim qilinmoqda.
Ushbu darslik turli mazmundagi detektiv matnlarni o4z ichiga olgan bo‘lib, O'zbckiston Rcspublikasi HVga qarashli Oliy ta’lim muassa-salarida ta’lim olayotgan tinglovchi va kursantlar uchun mo‘ljallangan. Ushbu nashming maqsadi bo‘lg‘usi huquqshunoslarga turli interfaol mashqlami bajarish orqali matnlaming mazmun mohiyatini tezroq o‘zlashtirib olish hamda og‘zaki nutqni rivojlantirishga yaqindan yordam bcrishdan iboratdir.
Mazkur darslik ilk marotaba tayyorlanganligi bois unda muayyan kamchiliklar uchrashi tabiiy. Shu bois muallif ushbu darslik yuzasidan bildirilgan tanqidiy fikr-mulohazalar va takliflami mamnuniyat bilan qabul qiladi va kclgusi ishlarida ulardan foydalanadi.
Мақолада Ўзбекистонда ва хорижий давлатларда иш вақтидан ташқари иш ва тунги иш вақтларда ишлашнинг қонуний тартибга солиниши, муайян чекловларни белгилаш ва нормал шароитда ишлаш билан таққослаганда кўп миқдорда пул тўлаш, шунингдек, қўшимча дам олиш вақтини таъминлаш нуқтаи назаридан таҳлил қилинган. Олимларнинг фикрига кўра, иқтисодчилар, социологлар ва шифокорлар каби ходимларнинг соғлиғига ушбу иш тури салбий таъсир қилиши, унинг оиласида ёки ижтимоий ҳаётида салбий мувозанатни келтириб чиқариши назарда тутилган.
Илмий мақолада иш вақтидан ташқари иш ва тунги иш вақтини белгилаш муаммоларини таҳлил қилинган. Меҳнат соҳасидаги амалдаги қонунчиликни таҳлил қилиш асосида иш вақтини ажратишга имкон берадиган мезонларни ишлаб чиқди
Ushbu qo‘llanma o‘qitishning innovatsion usullari, o‘qituvchilarning yangi pedagogik texnologiyalarni o‘zlashtirish yo‘llari va xususan, masofaviy ta’limdan foydalanish bo‘yicha umumlashtirilgan va tizimlashtirilgan materialni taqdim etishga harakat qiladi. Qo‘llanmada masofaviy o‘qitish usulidan foydalanish imkoniyatlari ko‘rib chiqiladi, metoddan foydalanish maqsadlari, mashg‘ulotlarni o‘tkazish shakli, shuningdek, mashg‘ulotlarga tayyorgarlik ko‘rish va o‘tkazish bosqichlari ko‘rsatilgan. Mualliflarning fikricha, darslikning nashr etilishi yordam beradi oliy o‘quv yurtlari o‘qituvchilari, bakalavriatlari, aspirantlari o‘qitishning interfaol usullarini, xususan, masofaviy ta’limni o‘rganishlari. Ular o‘z ishlarida amaliy tavsiya va takliflar berishadi.
Туркий халқлар фойдаланадиган алифболар ҳар доим тадқиқотчилар томонидан катта изланишлар мавзуси бўлиб келган. Тарихда турклар кўплаб алифболардан фойдаланишган ва бу алифболарнинг қабул қилиниши кўплаб омилларга боғлиқ эди. Қадимги даврлардан бери туркий халқларнинг яхлитлиги, уларнинг ҳудуди, тили, алифбоси ва кўплаб моддий ва маънавий қадриятлар ўзгаргани бежиз эмас. Катта қарама-қаршиликларга тўла бўлган ушбу воқеаларнинг чуқур илдизлари урушлар, қирғинлар ва йўқотишларга олиб келди. Шунга қарамай, туркийзабон халқлар ўзларининг миллий ва маънавий қадриятлари асосини ташкил этувчи хусусиятларни доимо сақлаб келмоқдалар ва авлоддан-авлодга ўтказиб келмоқдалар. Н.И. Илминский, П.М. Мелиоранский, Н.Н. Пантусов, А.Е. Алекторов, А.В. Василев каби шарқшунослар томонидан нашр этилган қозоқ халқ адабиёти намуналарининг аксарияти кирилл алифбосида нашр этилган; Машҳур қозоқ маорифи Ибраи Алтинсарининг кирилл алифбосидаги дарсликлари 1870-йилларда нашр этилган. Қозоқ ёзма тилининг биринчи асарлари Қозон, Оренбург, Уфа, Троитск ва Санкт-Петербургда нашр этилган. Йигирманчи асрнинг биринчи ярмигача бу асарлар туркий дунёнинг умумий ёзув тизими бўлган араб алифбосида нашр этилди. Араб алифбосида қозоқ-турк тилидаги матнлар нашр этилаётганда, қозоқлар томонидан кирилл алифбосини ўрганиш ва ушбу алифбони ёйиш учун 1860-йилларда қозоқлар учун кирилл алифбосидаги китоблар ҳам нашр этилди. Бугунги кунда СССР парчаланганидан кейин мустақилликка эришган туркийзабон республикалардан бири бўлган Қозоғистоннинг умумий турк алифбосига ўтиши энг зиддиятли масалалардан бири. Алифбо учун кураш Ўрта Осиё ва Қозоғистонда чуқур тарихий илдизларга эга. Ушбу тадқиқот мақоласида биз Қозоғистонда алифбо бўйича кураш ҳақида кенг маълумот беришга ҳаракат қиламиз.
На кафедре Ташкентского государственного стоматологического института по предмету «Офтальмология» разработан электронный мультимедийный учебник - образовательное электронное издание, созданное на высоком научном и методическом уровне, полностью соответствующее программе предмета, обеспечивающее непрерывность и полноту дидактического цикла процесса обучения с осуществлением интерактивной обратной связи. В нашем учебнике сочетаются текст, различные виды аудио- и видео эффектов под управлением интерактивного программного обеспечения – происходит полисенсорное воздействие на процесс обучения. Практическое применение электронного учебника на нашей кафедре способствовало повышению интереса студентов, улучшению качества образования, более глубокому соответствию уровня подготовленности обучаемых требованиям государственного стандарта.
Мақолада ғўза тунлами томонидан зарарланган пахта ва сабзавот экинларида аниқланган энтомопатоген замбуруғларни излаш муаммоси муҳокама қилинади. Тадқиқотлар натижасида, 12 туркумга мансуб энтомопатоген гифал микромицеталарнинг 20 тури аниқланди ҳамда улар замбуруғларнинг 3 оиласи мансублиги исботланди.
Тадқиқот маълумотларидан келиб чиқадики, сунъий инфекция билан зарарлаш тажрибаларида мум куя тунламларида зарарланиш даражаси 2 дан 25% гача кузатилган. 20 кун ичида тунламлар фақат Aspergillus fumigates турларининг штаммларида нобуд бўлиши кузатилган (тунламларнинг 4% нобуд бўлган), Aspergillus flavus, Trichotecium roseum, Spicaria heliothis и Fusarium lateritium замбуруғ турларида эса 2% тунламлар нобуд бўлган.
Олинган маълумотлар асосида аниқланган турлар у ёки бу даражада маълум энтомопатоген хусусиятларга эга, деган хулосага келинди, аммо бу штаммлар, ҳашаротлар учун заиф вирулентлиги туфайли амалий мақсадларда ишлатилиши тавсия этилмайди.
Maqolada “Alpomish” dostonining o‘rganilish tarixi xususida so‘z boradi. Shuningdek, ushbu dostonning turli xalq baxshilaridan yozib olingan variantlari, ulardagi umumiy va o‘ziga xos jihatlar tadqiq qilingan. Ushbu dostonning, Bulung‘ur dostonchilik maktabining atoqli namoyandasi Fozil Yo‘ldosh o‘g‘lidan yozib olingan varianti eng mukammal va eng badiiy jihatdan barkamoli ekanligi, binobarin, ushbu variant bo‘yicha olib borilgan ko‘plab tadqiqotlarga asos bo‘lganligi xususida fikrlar bayon qilingan. Shuningdek, maqolada ushbu doston bo‘yicha mashhur rus olimi V.M.Jirmunskiyning tadqiqotlari ham tahlil qilingan. “Alpomish” dostoni bo‘yicha amalga oshirilgan ishlar uch yo‘nalishga bo‘lib tekshirilgan. Birinchi bosqichda dostonning xalq baxshilaridan yozib olinish jarayoni, qachon, qaysi baxshidan, kim tomonidan yozib olinganligi, shu yozib olingan nusxa nashr qilingan bo‘lsa, kim tomonidan nashrga tayyorlanganligi, nashr qilinmagan bo‘lsa, qo‘lyozmasi qaysi xazinada saqlanayotganligi xususida ma’lumotlar berilgan.
Модернизмга Европада XVII аср ўрталарида пайдо бўлган ва бутун дунёга таъсир этган фикрлар оқими сифатида қараш мумкин. Маърифатчилик ғоясига боғлиқ бўлган модернизм индиструал инқилоб билан биргаликда ҳар бир соҳада анъанавий ҳаётга қарши ғояга айланди. Жамиятнинг ҳар бир соҳасига таъсир кўрсатган модернизм санъат ва адабиёт соҳасидаги ўзгаришларни ҳам келтириб чиқаради. Айниқса, Европанинг фикр ва санъати раҳнамолигида ривожланган ушбу оқимдан Усмонли жамияти, санъати ва адабиёти, бебаҳра қолмади. Буюк француз буржуа инқилобидан кейин бутун дунёга таъсир қилган ғоялар Европани бир марказ ҳолига келтирди. У ер бутун дунёнинг диққат-эътиборини ўзига жалб этди. Усмонли жамиятининг қизиқиши ҳам худди шу йўналишда ривожланди. Аммо Усмонлиларнинг эътибори илк босқичда ҳарбий соҳага қаратилди. Йўқотилган урушлар ва ерлар, олдинги шон-шарафини ва кучини йўқотган армиянинг келажагини ғарбда кўрдилар. Шундай учун ҳам, дастлабки трансформация ҳаракатлари армияда бошланади. Шундан кейин, бошқа ижтимоий соҳаларда ҳам ўзгаришлар бошланади. Аммо бу ривожланиш ва ўзгаришлар қандай амалга ошиши; жамият ва санъатга қайси йўналишда таъсир қилиши узоқ вақт муҳокама қилинди. Усмонли давлати замонавийлаштириш, ғарбга етиб олиш, унинг савиясини ўзида мужассам этиш, ғарбдаги каби яшаш орзуси билан одимлар отди. Танзимат фармони (1839) эълон қилиниши билан модернизация учун муҳим эшик очилгани маълум бўлди. Фармондаги барча фуқароларнинг тенглиги ифодаси, маълум маънода, энг модернистик ҳаракат бўлди. Шу сабабли, Танзимат Фармони ундан олдин турли хил янгиликлар кириб келишига қарамай, модер-низмнинг бошланиши сифатида қабул қилинган.
The publication discusses the features of clinical and anamnestic data in adolescents with autonomic dystonia syndrome. Analysis of the health status of children and adolescents in the Youth Center of the city of Tashkent in dynamics for the period 2018-2020 testifies to the persistence of an increase in the incidence of adolescents in socially significant classes of diseases: nervous, cardiovascular, endocrine systems, accompanied by metabolic disorders, arterial hypertension. The growth rate of pathology increases in the adolescent period of ontogenesis. The psychological status of adolescents with ADS demonstrates a high frequency of disorders accompanied by high emotional instability, contributing to social and psychological maladjustment. ADS contributes to the formation of multiple organ pathology, the predominance of disharmonious and sharply disharmonious physical development, inconsistency of body mass index, impaired formation of reproductive health in adolescents with a high frequency of delayed sexual development.
Hozirgi vaqtda APSning ko'plab klinik ko'rinishlariga bog'liqlik fanlararo muammoga aylandi, butun dunyo bo'ylab turli tibbiyot mutaxassisliklari tomonidan keng o'rganiladi: nevrolog, revmatolog, akusher-ginekolog, dermatolog va boshqalar L.A. Rossiyada APSni o'rganish uchun. Kalashnikov (nevrolog), E.A. Nasonov (revmatolog), T.M. Reshetnik (revmatolog), Z.S. Barkagan (gematolog) va boshqalar katta hissa qo‘shdilar. APSni o'rganish bo'yicha birinchi nashr 1990 yilda Ukrainada ginekolog, professor T.N. Demina va nevrolog professor S.K. Yevtushenko va uning shogirdlariga tegishli [1; 143-146-s., 3, 4; 39-41-b 84-86-b.]. Donetsk milliy tibbiyot universitetida APSning nevrologik jihatlari (aspektlari) bo'yicha ko'p yillik tadqiqotlar natijalarini professor S.K. Evtushenko (M.F.Ivanova) rahbarligida yoshlarda serebrovaskulyar patologiyaning rivojlanishida antifosfolipid antikorlarning roli, «Antifosfolipid sindromning seropozitiv va seronegativ variantlari bo'lgan onalardan tug'ilgan bolalarda bolalar miya falaji» (M.A.03-da). yakunlandi. 2004 yilda professor S.K. Yevtushenko professor G. Xyuzning Londondagi klinikasiga tashrif buyurib, laboratoriya ishlari, biriktiruvchi to‘qimalarning tizimli kasalliklari va APS bilan bog‘liq ilmiy maqolalarni chop etuvchi Lupus Journal Foundation bilan tanishdi. So'nggi yillarda ukrainalik mualliflarning nashrlari soni ortdi. Xorijiy va mahalliy mualliflarning fikriga ko'ra, yoshlar orasida umumiy populyatsiyada APS giperkoagulyatsiyasi chastotasi 5% ni tashkil qiladi [19; 513-518-b., 20; Sahifa 12-17, 39; Sahifa 9-20]. Kasallik bolalarda, hatto yangi tug'ilgan chaqaloqlarda ham kuzatiladi [17, 26; Sahifa 21-25, 39; Sahifa 9-20]. Umumiy populyatsiyada APS erkaklarnikiga qaraganda ayollarda tez-tez aniqlanadi (nisbat 1:5), ehtimol ayollarning biriktiruvchi to'qimalarning tizimli kasalliklariga moyilligi bilan bog'liq [6; 9-b.]. 11,8% hollarda insult yosh ayollarda APS bilan bog'liq edi [20; Sahifa 12-17].