Hozirgi kunda juda ko'plab insonlar yod tanqisligidan qiynalmoqda. Jahon bo'yicha qaralganda juda katta ko'rsatkichda, ya'ni 1,5 milliard insonlar yod tanqisligidan a'ziyat chekadi. Statistika bo'yicha 800 milliondan ortiq insolar endemik bo'qoq va qalqonsimon bezning boshqa kasalliklarini boshidan o'tkazmoqda. Bu ko'rsatkichlar esa afsuski yillar o'tgan sari kamayish o'rniga ko'payib bormoqda. Ayniqsa O rta Osiyo davlatlarida bu kasalliklar va yod tanqisligi ko'p uchraydi, buning sabablaridan biri O’rta Osiyo hududida dengizlar yo'qligi bilan izohlanadi. Yod tanqisligi o’sish va rivojlanishga bir nechta salbiy ta’sir ko'rsatadi va dunyodagi oldini olish mumkin bo'lgan aqliy zaiflikning eng keng tarqalgan sababidir. Qalqonsimon bez funksiyasining buzilishi o'z navbatida yod tanqisligiga olib keladi. Biz ovqat bilan yod iste'mol qilganimizda ham bizning yodga bo'lgan ehtiyojimiz qondirilmaydi. Buning natijasida qalqonsimon bez o'z faoliyatini oshiradi va bez 20-30-50 baravar kattalashishi kuzatiladi. Yod yetishmasligida jismoniy va aqliy rivojlanishdan orqada qolish, reproduktiv salomatlikning buzilishi kabi salbiy oqibatlarga olib kelishi mumkin. Bu kasallikni davolash uchun yod tutuvchi moddalardan yodamarin, yodofol kabilar qo'llaniladi.
Проведено изучение функциональной морфологии щитовидной железы при моделировании холестеринового атеросклероза в эксперименте на кроликах. Сроки опыта составили 30, 60 и 90 суток. Установлено, что на 30-е сутки опыта происходит усиление морфофункциональной активности щитовидной железы. В последующем, от 60-го к 90-му дню эксперимента происходит понижение. Выявленная фазность изменений щитовидной железы трактованы, как компенсаторная реакция на развитие атеросклероза.
Odamning qalqonsimon bezi juft bo'lmagan organ bo'lib, istmus bilan bog'langan ikkita lobdan iborat. Odatda, qalqonsimon bez bo'yinning oldingi yuzasida joylashgan bo'lib, traxeya va halqumning oldingi va lateral yuzalariga biriktiruvchi to'qima bilan mahkamlanadi. Qalqonsimon bez hujayralari ikki xil kelib chiqishi bor.
Qalqonsimon bez (glandula thyroidea) juft bo'lmagan endokrin organ bo'lib, uning funktsiyasi markaziy asab tizimi va oldingi gipofiz bezining qalqonsimon stimulyator gormoni tomonidan tartibga solinadi. Bez bo'yinning oldingi uchburchagi (trigonum cervicale anterius) hududida joylashgan bo'lib, yuqoridan pastki jag'ning asosi bilan, pastdan to'sh suyagining bo'yinbog'i bilan, yon tomondan bo'yinbog'ning old qirralari bilan chegaralangan. o'ng va chap sternokleidomastoid mushaklar.